Realizacja ważniejszych zadań WBGiTR w Gdańsku w latach 1945

Realizacja ważniejszych zadań WBGiTR w Gdańsku
w latach 1945-2016
Działalność Wojewódzkiego Biura Geodezji i Terenów Rolnych w Gdańsku jako służby
geodezyjno-urządzeniowej była ściśle związana z gospodarką ziemią w rolnictwie
a w szczególności z zespołem działań prawno-administracyjnych i technicznych mających na celu
wykorzystanie powierzchni gruntów rolnych dla potrzeb gospodarki narodowej.
W czasach przebudowy ustroju rolnego Biuro wykonywało prawie w całości usługi geodezyjne
dla ludności wiejskiej jak również pomiary i dokumentację geodezyjną dla potrzeb budownictwa
na wsi i inwestycji rolniczych. Działalność ta wynikająca z polityki Państwa w zakresie gospodarki
ziemią, bezpośrednio rzutowała na kształtowanie struktury społeczno-ekonomicznej
i organizacyjnej wsi i rolnictwa, na obrót gruntami rolnymi, użytkowanie ziemi w rolnictwie oraz
organizację terenów rolnych. Działalność ta rozpoczęła się z chwilą odzyskania niepodległości.
Rok 1945
realizacja postanowień Dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 6 września
1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej
Zaraz po wyzwoleniu Ziemi Gdańskiej mierniczowie jako jedni z pierwszych stanęli do jej
odbudowy i zagospodarowania. Do głównych zadań utworzonego Wydziału Urządzeń Rolnych
należało ewidencjonowanie majątków ziemskich i innych nieruchomości podlegających
parcelacji, a później sama parcelacja, ewidencjonowanie nabycia działek z reformy rolnej oraz
ich ujawnianie w Księgach Wieczystych, a także prowadzenie dokumentacji na potrzeby
Wojewódzkiej Komisji Ziemskiej.
W ramach reformy rolnej, w krótkim czasie rozparcelowano majątki ziemskie o łącznej
powierzchni 58.683 ha.
Rok 1946 - 1951
realizacja postanowień Dekretu z 6 września 1946 r. o ustroju rolnym i osadnictwie na
obszarze Ziem Odzyskanych i byłego Wolnego Miasta Gdańska
Po parcelacji majątków obszarniczych służba geodezyjno-urządzeniowa rozpoczęła realizację
dekretu wykonując jego postanowienia.
W latach 1946-1950 przeprowadzono regulacje rolne na łącznym obszarze 322.345 ha tworząc
ogółem 29.239 gospodarstw rolnych.
Równocześnie w latach 1946-1951 na obszarze byłych powiatów kartuskiego, kościerskiego,
morskiego oraz starogardzkiego i tczewskiego przeprowadzono podział gospodarstw
poniemieckich na obszarze 39.889 ha tworząc 2.693 gospodarstw rolnych.
Dekret z dnia 12 sierpnia 1946 r. o zespoleniu Urzędów Ziemskich z władzami administracji
ogólnej
Zmiany zaistniałe po zakończeniu II wojny światowej, dotyczące obszaru i granic państwa,
realizacji reformy rolnej, akcji osiedleńczej na Ziemiach Odzyskanych sprawiły, że dane dotyczące
użytkowania gruntów stały się nieaktualne. Koniecznym było określenie powierzchni, rodzaju
użytków i klas gruntów oraz władających tymi gruntami.
Dekret spowodował włączenie Urzędów Ziemskich do struktur Urzędu Wojewódzkiego. Od tego
czasu zmienił się charakter pracy geodetów i zaczął obejmować regulacje gospodarstw
chłopskich, prace scaleniowe oraz pomiary gruntów dla celów klasyfikacji gleboznawczej.
1
W tym czasie Główny Urząd Pomiaru Kraju opracował projekt Dekretu o Katastrze gruntowym
i budynkowym, zatwierdzonym i ogłoszonym w 1947 roku jednak opóźnione wydanie zarządzeń
wykonawczych do tego Dekretu spowodowało, że nie weszły one w życie. W tej sytuacji
poszczególne resory zaprowadziły, dla potrzeb wymiaru podatku gruntowego i obowiązkowych
dostaw, własne zestawienie gruntów. W roku 1949 przeprowadzono tzw. społeczną klasyfikację
gruntów na podstawie rozdzielników klasyfikacyjnych dla województw, powiatów, gromad oraz
oświadczeń posiadaczy gruntów, której efektem była powierzchnia tzw. ankietowa
Różnica pomiędzy powierzchnią ankietową a powierzchnią geograficzną wynosiła ok. 1,5 mln
ha. Różnicę tą umieszczono w grupie gruntów o nie ustalonym sposobie użytkowania.
Rok 1950-1956
W latach 1950-1956 Biuro przeprowadziło pomiary i sporządziło dokumentację geodezyjną dla
tworzenia Państwowych Gospodarstw Rolnych i Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych.
Rok 1955
Podstawowym aktem normatywnym, regulującym zagadnienie założenia jednolitego systemu
katastralnego, był wydany 2 lutego 1955 r. dekret o ewidencji gruntów i budynków, który
zakładał jednolitość i wyłączność danych ewidencyjnych i ich oparcie na gleboznawczej
klasyfikacji gruntów, przeprowadzonej w sposób jednolity dla całego kraju. Dekret wskazał, iż za
założenia ewidencji gruntów i budynków na terenie gromad, osiedli i miast nie stanowiących
powiatu odpowiada Minister Rolnictwa, a na terenie miast wyłączonych z województw i
powiatów odpowiada Minister Gospodarki Komunalnej. Równocześnie Rada Ministrów wydała
rozporządzenie z dnia 04 czerwca 1956 r. w sprawie klasyfikacji gruntów.
Rok 1957-1966
W latach 1957-1966 Biuro przeprowadziło gleboznawczą klasyfikację gruntów na obszarze
738.019 ha oraz dokonało pomiarów geodezyjnych i wykonywało głównie prace geodezyjne
związane z założeniem ewidencji gruntów na łącznym obszarze 1.100.28 ha. Prace na terenie
województwa gdańskiego zostały wykonane jako jedne z pierwszych w kraju. Jednostka
wykonała dla ok 90% obszaru województwa pomiary aktualizacyjne oraz dokonała obliczeń
powierzchni i ułożyła rejestry gruntów dla obszarów wiejskich.
Rok 1968-1975
W latach 1968 -1975 Biuro przeprowadziło badania terenowe i sporządziło szczegółowe mapy
glebowo-rolnicze w skali 1:5000 dla całego obszaru województwa gdańskiego. Jednocześnie
sporządzono i przekazano użytkownikom mapy glebowo-rolnicze i mapy glebowo-przyrodnicze
w skali 1:25 000 na teren całego województwa.
Po wejściu w życie ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. o scalaniu i wymianie gruntów w latach
1968-1975 służba geodezyjno-urządzeniowa naszego Biura przeprowadziła scalenia i wymiany
gruntów łącznie na obszarze 113 797 ha.
Po wejściu w życie ustawy ustawa z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności
gospodarstw rolnych w latach 1972-1974 Biuro przeprowadziło w granicach ówczesnego
województwa gdańskiego uwłaszczenie na łącznym obszarze 220.320 ha obejmujących 24.300
gospodarstw. Prace te przyczyniły się do zwiększenia intensyfikacji produkcji rolnej.
Rok 1971
W myśl ustawy z 26 października 1971 roku zmienionej ustawą z dnia 26 marca 1982 roku
o ochronie gruntów rolnych i leśnych w WBGiTR w Gdańsku powołano Dział odpowiedzialny za
sprawy opłat z tytułu wyłączania gruntów na cele nierolnicze i nieleśne.
2
Rok 1971-1975
W związku ze stworzeniem przez państwo warunków przejmowania ziemi bądź przez
gospodarstwa uspołecznione bądź przez rolników indywidualnych Biuro w latach 1971-1975
przejęło z gospodarstw indywidualnych za rentę, spłaty pieniężne i z innych tytułów prawnych
16.2 tys. ha.
Rok 1975
Po utworzeniu Wojewódzkiego Biuro Geodezji i Terenów Rolnych jego zadaniami było:
przejmowanie i rozdysponowywanie gospodarstw PFZ na rzecz gospodarki uspołecznionej,
aktualizacja ewidencji gruntów po uwłaszczeniu, wykonywanie map glebowo–rolniczych oraz
scalenia i wymiany gruntów.
Jedną z ważniejszych dla ziemi gdańskiej prac, wykraczającą poza działalność Biura było
przeprowadzenie wywłaszczenia i przygotowanie pod względem prawnym gruntów pod budowę
lotniska w Rębiechowie. Biuro na zlecenie Biura Studiów i Projektów Lotniskowych dla potrzeb
opracowania projektu Lotniska Rębiechowo w Gdańsku wykonało pomiary i sporządziło mapy
sytuacyjno-wysokościowe w skali 1:1000 i 1:2000 na obszarze 1200 ha. Poza tym wykonało
wiele istotnych pomiarów realizacyjnych związanych z budową lotniska w tym m.in.
wyznaczenie osi pasa startowego lotniska, oraz opracowanie map nawigacyjnych Lotniska
Rębiechowo w skali 1:20 000 na zlecenie Instytutu Geodezji i Kartografii w Warszawie.
Rok 1984
Biuro jako jednostka budżetowa, świadczyła usługi na rzecz rolnictwa w zakresie prac
geodezyjnych, w tym wykonywała mapy dla potrzeb społeczności wiejskiej, budownictwa
rolniczego, wodociągów wiejskich itp.
Rok 1992
Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Gdańsku rozpoczęło działalność jako zakład
budżetowy. W tych latach prace Biura dotyczyły opracowania dokumentacji geodezyjnej
niezbędnej do modernizacji terenów wiejskich w tym m.in. opracowanie map numerycznych
ewidencji gruntów, opracowanie części opisowej operatu ewidencji gruntów w systemie
informatycznym (wg stanu w rejestrze gruntów), weryfikacja (kontrola terenowa) ewidencji
gruntów i budynków, opracowanie dokumentacji geodezyjnej: dla działek gruntów pod
budynkami i działek gruntów pozostawionych rolnikom do dożywotniego użytkowania, dla
nieruchomości rolnych PFZ przekazywanych do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Rok 1997
Biuro działając jako zakład budżetowy realizuje zadania wynikające z zadań z zakresu
administracji rządowej jak również wykonuje zadania geodezyjno-kartograficzne jako jednostka
wykonawstwa geodezyjnego, w tym staje się odpowiedzialne za wyznaczenie i pozyskanie
gruntów pod autostradę A-1 na terenie województwa pomorskiego.
Rok 1999
Z dniem 01.01.1999 r. WBGiTR w Gdańsku przekształcono w wojewódzką samorządową
jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, działającą w formie zakładu
budżetowego. Biuro realizuje w tym okresie zadania o charakterze wojewódzkim określone
przez Samorząd Województwa Pomorskiego w Statucie Biura oraz świadczy usługi geodezyjne
i kartograficzne na rynku w tym m.in. na rzecz Agencji Nieruchomości Rolnych, Generalnej
Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Gdańsku biorąc udział przy realizacji znaczących
inwestycji drogowych np. Obwodnicy Słupska czy nabywania gruntów pod krajową 7.
3
Rok 2006
W związku z decyzją o przekształceniu WBGiTR w Gdańsku z zakładu budżetowego w jednostkę
budżetową Biuro zaprzestaje działalności na rynku kończąc rozpoczęte zobowiązania i umowy.
Rok 2008 - 2016
WBGiTR w Gdańsku rozpoczyna działalność jako wojewódzka samorządowa jednostka
organizacyjna działająca w formie jednostki budżetowej.
Zgodnie z zapisami ustawy o scalaniu i wymiany gruntów WBGiTR w Gdańsku jest jednostką
organizacyjną umocowaną prawnie do realizacji prac scaleniowych. Do 2014 roku Biuro
przeprowadziło scalenia gruntów na ośmiu obiektach o łącznej powierzchni 4197 ha,
zlokalizowanych w czterech powiatach: gdańskim, kwidzyńskim, puckim oraz malborskim.
W roku 2008 zespół naszych pracowników otrzymał wyróżnienie w zorganizowanym przez
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi XXXII Ogólnopolskim Konkursie Jakości Prac Scaleniowych
za wyróżniającą się jakość wykonania projektu scalenia gruntów obiektu „MĄTOWSKIE
PASTWISKA”, gmina Ryjewo powiat kwidzyński o powierzchni 595 ha. W roku 2014 obiekt Kławki
realizowany w ramach PROW 2007-2013 na terenie powiatu malborskiego został przedstawiony
w XXXVIII Ogólnopolskim Konkursie Jakości Prac Scaleniowych organizowanym przez
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi .
Poza tym WBGiTR w Gdańsku wykonuje swoje zadania w zakresie prac geodezyjnych
i kartograficznych określonych w ustawie prawo geodezyjne i kartograficzne oraz w innych
aktach prawnych, służących realizacji zadań o charakterze wojewódzkim, w tym pełną obsługę
geodezyjno-kartograficzną prac związanych z inwestycjami i gospodarką nieruchomościami
województwa pomorskiego oraz prace geodezyjno-kartograficzne dla zadań leżących w zakresie
wszystkich wojewódzkich jednostek organizacyjnych m.in. Zarządu Dróg Wojewódzkich
w Gdańsku oraz Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego.
W uzgodnieniu z Zarządem Województwa Pomorskiego Biuro brało czynny udział w budowie
Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. Przy realizacji tego projektu wykonaliśmy dla całego odcinka
PKM m.in. mapy do celów projektowych, model 3D z infrastrukturą kolejową
w
jednolitym układzie odniesienia, dokumentację katastralną do raportu środowiskowego,
dokumentację do wydania decyzji Euro2012, w tym mapy z projektami podziału, czynności
geodezyjno-prawne na potrzeby ustalenia i wypłat odszkodowań, inwentaryzację metodą
skaningu laserowego obiektów inżynierskich, geodezyjny nadzór inwestorski.
Nasze Biuro w porozumieniu z PKM S.A. i za zgodą Ministra Infrastruktury i Rozwoju
współpracuje w uruchomieniu nowoczesnego kolejowego ośrodka dokumentacji geodezyjnokartograficznej dla terenu zamkniętego Pomorskiej Kolei Metropolitalnej tzw. „KODGiK-PKM”.
Od dnia 01 stycznia 2014 r. na mocy stosownych decyzji Samorządu Województwa Pomorskiego
Biuru powierzono realizację zadań z zakresu ochrony gruntów rolnych i leśnych oraz rekultywacji
i poprawiania wartości użytkowej gruntów przypisanych marszałkowi ustawą z dnia 3 lutego
1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Natomiast od 23 grudnia 2015 roku WBGiTR w
Gdańsku dodatkowo wykonuje na mocy ww. ustawy zadania marszałka jako wierzyciela
dochodów budżetu województwa związanych z wyłączaniem z produkcji gruntów rolnych.
4