Opinia w sprawie sposobu i trybu przeprowadzenia gleboznawczej

Opinia w sprawie sposobu i trybu przeprowadzenia
gleboznawczej klasyfikacji gruntów oraz „klasyfikator” gruntów
Stan prawny na dzień 10 sierpnia 2010 r.
Uregulowanie kwestii klasyfikacji nastąpiło w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 czerwca
1956 r. w sprawie klasyfikacji gruntów (Dz. U. Nr 19 poz. 97, z późn. zm.) wydanym na podstawie
art. 2 ust. 3 i 4 dekretu z dnia 2 lutego 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 6, poz. 32).
Zgodnie z § 3 ust. 1 tego rozporządzenia, gleboznawczą klasyfikację gruntów przeprowadza prezydium
powiatowej rady narodowej, zaś na podstawie § 8 ust. 1 naczelnik gminy wydaje orzeczenie o ustaleniu
klasyfikacji gruntów, natomiast w myśl § 4 ust. 1 i 2 projekt klasyfikacji gruntów opracowuje
klasyfikator upowaŜniony do wykonywania tych prac przez prezydium wojewódzkiej rady narodowej,
przy czym upowaŜnienie do opracowania projektu klasyfikacji gruntów moŜe być wydane osobom
posiadającym kwalifikacje określone przez Ministra Rolnictwa.
Przepisy tego rozporządzenia obowiązywały do dnia wejścia w Ŝycie ustawy z dnia 17 maja 1989 r.
Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2005 r. Nr 240 poz. 2027, z późn. zm.), czyli do dnia
1.07.1989 r. Po wejściu w Ŝycie ustawy, na mocy jej art. 59, przepisy wykonawcze wydane na podstawie
przepisów ww. dekretu z dnia 2 lutego 1955 r., do czasu wydania przepisów wykonawczych
przewidzianych w ustawie pozostawały w mocy, jeŜeli nie były z nią sprzeczne.
Zatem zakres obowiązywania przepisów ww. rozporządzenia w sprawie klasyfikacji gruntów naleŜy
analizować pod kątem ich zgodności z ustawą Prawo geodezyjne i kartograficzne.
Prawo geodezyjne i kartograficzne, które reguluje sprawy z dziedziny geodezji i kartografii (w tym
takŜe klasyfikacji gruntów), określa takŜe kompetencje organów działających w sprawach geodezji
i kartografii oraz reguluje uprawnienia zawodowe w tej dziedzinie, natomiast w kwestii związanej
z uprawnieniami dla osób przeprowadzających czynności klasyfikacji gruntów zawierało delegację
do określenia w drodze rozporządzenia kwalifikacji i warunków, jakie winny spełnić osoby wykonujące
klasyfikację gruntów.
Zadania z zakresu klasyfikacji gruntów naleŜą do zadań SłuŜby Geodezyjnej i Kartograficznej.
Zgodnie, z art. 22 ust. 1 ww. ustawy klasyfikację gruntów prowadzi starosta, który w myśl art. 6a ust. 1
pkt 2 lit. b w związku z art. 7d pkt 1 ww. ustawy, prowadzi klasyfikację gruntów jako organ administracji
geodezyjnej i kartograficznej. Przedstawicielem SłuŜby Geodezyjnej i Kartograficznej w województwie,
działającym jako organ nadzoru i organ wyŜszego stopnia w rozumieniu KPA, jest wojewódzki inspektor
nadzoru geodezyjnego i kartograficznego (co wynika z art. 7b ust. 2 pkt 2 ustawy).
Wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego jest, więc organem wyŜszego stopnia
w stosunku do starosty wykonującego klasyfikację gruntów jako organ administracji geodezyjnej
i kartograficznej. Z powyŜszego wynika, więc jednoznacznie, iŜ zadania prezydium powiatowej rady
narodowej określone w § 3 ust. 1 oraz zadania naczelnika gminy określone w § 8 ust. 1 rozporządzenia
w sprawie klasyfikacji gruntów przeszły na mocy ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne do zadań
starosty jako zadania z zakresu administracji rządowej, a organem wyŜszego stopnia w tej sprawie
jest wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego. Natomiast, jak wspomniano
powyŜej, ustawa nie reguluje kwestii uprawnień zawodowych dla osób wykonujących czynności
klasyfikacji gruntów. Ustawodawca nie przewidział, bowiem kontynuowania uregulowań prawnych
w tym zakresie, co m.in. prowadzi do konkluzji, Ŝe przepis zawarty w § 4 ust. 1 rozporządzenia
w sprawie klasyfikacji gruntów, określający organ upowaŜniający klasyfikatora do wykonywania prac
klasyfikacyjnych nie przystaje do uregulowań ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne, a zatem
stracił byt prawny w dniu wejścia w Ŝycie tej ustawy.
We wspomnianym rozporządzeniu (§ 4 ust. 2) mowa jest takŜe, iŜ kwalifikacje
do prowadzenia prac klasyfikacyjnych określa Minister Rolnictwa, jednakŜe do dnia dzisiejszego brak
jest uregulowań prawnych w tym zakresie.
Ustawa – Prawo geodezyjne i kartograficzne przewidywała do dnia 9 lipca 2009 r. wydanie
rozporządzenia (art. 26 ust. 1 pkt 5 – obecnie nieaktualny), w którym zostaną określone niezbędne
kwalifikacje zawodowe osób wykonujących klasyfikację – delegacja ta jednak nie została zrealizowana.
PowyŜsze oznacza, Ŝe z chwilą wejścia w Ŝycie nowej delegacji prawnej w sprawie kwalifikacji
do opracowywania projektów klasyfikacji gruntów utraciła waŜność delegacji zawarta w poprzednich
przepisach, a więc takŜe delegacja zawarta w § 4 ust. 2 rozporządzenia w sprawie klasyfikacji gruntów.
Tym samym, wobec niewydania rozporządzenia na podstawie delegacji wynikającej z ustawy – Prawo
geodezyjne i kartograficzne, aktualnie brak jest przepisów regulujących kwestie wymagań, jakie winni
spełniać klasyfikatorzy przy wykonywaniu powyŜszych prac.
Zatem nie obowiązują juŜ uregulowania, zawarte w rozporządzeniu z dnia 4 czerwca 1956 r.
w sprawie klasyfikacji gruntów, dotyczące nadawania uprawnień zawodowych (upowaŜnień
wydawanych przez organ wojewódzki) w zakresie prowadzenia prac klasyfikacyjnych. Oznacza to tym
samym, iŜ „zawód” klasyfikatora gruntów wykonywać moŜe osoba posiadająca kwalifikacje uzyskane
poprzez wyuczenie, czy teŜ szkolenia.
Nie zmienia to jednak faktu, Ŝe delegacja ustawowa zawarta w art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy dotyczy
jedynie określenia kwalifikacji, a nie upowaŜnień, o których mowa w § 4 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 4 czerwca 1956 r. w sprawie klasyfikacji gruntów. Skoro, więc ustawodawca nie przewiduje
kontynuacji uregulowania kwestii nadawania uprawnień, to kwalifikacje do wykonywania klasyfikacji
gruntów winien badać samodzielnie organ, który tę klasyfikację prowadzi i jest za tę klasyfikację
odpowiedzialny. Tym organem, jak wywiedzione zostało powyŜej, jest starosta działający jako organ
administracji geodezyjnej i kartograficznej.
Rekapitulując, naleŜy stwierdzić, Ŝe w obecnym stanie prawnym art. 26 ust. 1 ustawy z dnia
17 maja 1989 roku – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027 z późn. zm.)
nie moŜe być podstawą prawną umoŜliwiającą wydanie rozporządzenia, które określi kwalifikacje jakie
powinien posiadać i jakie wymogi spełniać podmiot mogąca wykonujący gleboznawczą klasyfikacje
gruntów. Wskazany przepis prawa zezwala tylko i wyłącznie na wydanie rozporządzenia
w zakresie sposobu i trybu przeprowadzania gleboznawczej klasyfikacji gruntów.
Sporządził:
Sebastian Chwalibogowski