Prezentacja programu PowerPoint
Transkrypt
Prezentacja programu PowerPoint
I wojna światowa 1914-1918, do 1939 zwana wielką wojną 1914-1918, pierwszy konflikt zbrojny w skali światowej, burzący układ stosunków politycznych po kongresie wiedeńskim 1814-1815. Była to tzw. Wojna pozycyjna Wojna pozycyjna – wojna, podczas której obie walczące strony zajmują silnie umocnione pozycje (okopy, zasieki). Między walczącymi stronami znajduje się tzw. ziemia niczyja, nad którą żadna ze stron nie ma kontroli. Wyparcie przeciwnika, a tym samym przesunięcie linii frontu, jest bardzo utrudnione. Wojna taka charakteryzuje się małą ruchliwością frontu, długotrwałymi walkami zaczepno-obronnymi oraz małym tempem działań zmierzających do przełamania obrony nieprzyjaciela. Wojna pozycyjna była charakterystyczna podczas I wojny światowej dla frontu zachodniego. W tej wojnie obie strony wierzyły, iż przewaga liczebna pozwoli na odniesienie ostatecznego zwycięstwa, mimo zwiększonej siły obrony, wyposażonej w zmechanizowany sprzęt bojowy. Wojna ta przynosiła ogromne straty w ludziach (np. w bitwie pod Verdun). • • • • Niemcy Austro-Węgry Bułgaria Turcja • Francja • Rosja • Wielka Brytania W czasie trwania wojny zmieniała się konfiguracja stron walczących po stronie Ententy opowiedziały się: Serbia, Belgia, Japonia, Włochy, Rumunia, USA i Grecja. Powstanie tych dwóch bloków państw było konsekwencją narastających od końca XIX w. sporów, m.in.: • Zatargu francusko-niemieckiego o Lotaryngię i Alzację • Rywalizacji w koloniach pomiędzy Francją, Anglią a Niemcami (np. kryzysy marokańskie), • Problemów wynikłych z tzw. sprawy wschodniej Wschodnia sprawa, kwestia wschodnia, potoczna nazwa sprzeczności • Problemów narodowościowych w międzynarodowych zarysowujących się od monarchii austro-węgierskiej końca XVIII do początku XX w., spowodowanych rozpadem Turcji i rywalizacją Rosji, Anglii, Austrii oraz Niemiec o podział jej • Rywalizacji gospodarczej i ekonomicznej poszczególnych krajów. ziem i wpływów. Głównym pretekstem do wybuchu wojny było zabójstwo austriackiego następcy tronu, arcyksięcia Franciszka Ferdynanda w Sarajewie 28 czerwca 1914 z rąk Gavrilo Princip , po którym Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii (28 lipca). W odpowiedzi na mobilizację armii rosyjskiej Niemcy wypowiedziały wojnę Rosji (1 sierpnia) i jej sojuszniczce Francji (3 sierpnia). Po ataku niemieckim na neutralną Belgię (4 sierpnia) do wojny włączyła się Wielka Brytania. 6 sierpnia AustroWęgry wypowiedziały wojnę Rosji. Głównym obszarem działań w tym konflikcie był front zachodni: armie niemieckie, realizując tzw. plan Schlieffen (A. von Schlieffen), po zaciętych walkach we Flandrii dotarły nad rzekę Marnę we Francji. Stoczona tam bitwa (6-9 września) doprowadziła do odparcia agresora na linię rzeki Aisne. W październiku 1914 sztabowcy niemieccy opracowali plan odcięcia Francji od Anglii przez zdobycie Flandrii. Bitwa flandryjska (m.in. walki pod Ypres, 1915) okazała się jednak fiaskiem. Działania militarne zaczęły przybierać charakter wojny pozycyjnej. Niepowodzeniem zakończyła się również niemiecka próba zdobycia Verdun (1916). W odpowiedzi alianci przeprowadzili w czerwcu 1916 ofensywę nad Sommą, podczas której po raz pierwszy użyto czołgów (Wielka Brytania). Wojna na froncie wschodnim miała charakter manewrowy. Rosyjskie uderzenie (lato-jesień 1914) w kierunku na Prusy Wschodnie (bitwy pod Tannenbergiem i nad jeziorami mazurskimi) nie przyniosło oczekiwanych rezultatów, natomiast atak w kierunku południowo-zachodnim przesunął wojska rosyjskie na Podkarpacie. W roku następnym połączona ofensywa armii niemieckiej i austro-węgierskiej, rozpoczęta przełomem gorlickim, ustanowiła linię frontu od Zatoki Ryskiej przez Pińsk po Tarnopol. W czerwcu 1916 ruszyło wielkie natarcie rosyjskie (tzw. ofensywa Brusiłowa), które po początkowych sukcesach zostało powstrzymane. Przegrupowanie armii rosyjskiej, spowodowane rewolucją lutową i rewolucją październikową, zmusiło Rosję do podpisania zawieszenia broni w Brześciu Litewskim (listopad 1917), a w konsekwencji pokoju brzeskiego (3 marca 1918). Po serbskiej klęsce na Kosowym Polu w 1915 Austro-Węgry opanowały Serbię i Czarnogórę. 24 czerwca 1915, po zmianie frontu, Włochy wystąpiły przeciw państwom centralnym. Główne starcia, w których Włosi ponosili systematyczne klęski, toczyły się nad rzeką Soczą (m.in. przełamanie frontu włoskiego pod Caporetto 1917). Dopiero po powstrzymaniu natarcia wojsk austro-węgierskich nad rzeką Piawą, 24 października 1918 Włosi rozpoczęli ofensywę w kierunku na Triest. Armia austro-węgierska przestała stawiać opór. Zawieszenie broni podpisano 3 listopada 1918. Skutkiem ofensywy Brusiłowa 1916 był atak rumuński (Rumunia przystąpiła do wojny po stronie Ententy w 1916) na węgierski Siedmiogród 27 sierpnia 1916. Kontratak wojsk monarchii naddunajskiej zakończył się zajęciem Bukaresztu i klęską Rumunii w maju 1918. Działania morskie Po wprowadzeniu przez Ententę blokady floty niemieckiej rozpoczęła ona w lutym 1915 nieograniczoną wojnę podwodną dzięki pojawieniu się łodzi podwodnych . Jedynym większym starciem flot nawodnych brytyjskiej i niemieckiej była bitwa na wysokości cieśniny Skagerrak, tzw. bitwa jutlandzka (1916) 8 stycznia 1918 amerykański prezydent W.Th. Wilson wystąpił z orędziem do Kongresu, formułującym podstawowe warunki pokoju (Wilsona 14 punktów). Klęski na frontach spowodowały narastanie kryzysu wewnętrznego w Austro-Węgrzech i Niemczech. Wojnę zakończył traktat pokojowy: w Wersalu (wersalski traktat pokojowy 1919) 28 czerwca 1919 (z Niemcami) Na mocy tego traktatu ustalono: • Nowe granice Niemiec • Alzacja i Lotaryngia staje się własnością Francji • Polska otrzymuje Wielkopolskę i Pomorzę Gdańskie a o losach śląska, Warmii i Mazur mają zadecydować plebiscyty • Gdańsk staje się wolnym miastem pod patronatem Ligi Narodów Liga Narodów organizacja mająca bronić nowego porządku w Europie Niemcy mają wypłacić 132 mld marek w złocie jako reparacje wojenne Reparacje wojenne - rekompensaty za szkody i straty wojenne, wypłacane przez Państwo, które wywołało konflikt zbrojny, reparacje są określane na mocy układów Pokojowych. • • • • • • • • W konflikcie zbrojnym udział wzięły 33 państwa, Ok. 70 mln żołnierzy (10 mln poległo, 20 mln zostało rannych). W wyniku I wojny światowej rozpadła się monarchia austrowęgierska, Niemcy i Austria stały się republikami, Powstała Rosja Radziecka Wiele nowych państw (m.in. Polska odzyskała niepodległość), Dokonano nowego podziału kolonii Epidemia grypy Hiszpanki, zabiła około 18-20 mln ludzi Zniszczenia moralne i duchowe ludzi Na 100. rocznicę wybuchu I wojny światowej stworzono przepiękne wystawy w galeriach sztuki, muzeach gdzie można zobaczyć m.in. fotografie, karabiny, maszyny, gazety, ubrania … Odbywają się również przeglądy filmowe np. „Wielka Wojna. 100. rocznica” Kamil Ciołczyk Bartłomiej Różański IŻ