65. Rocznica Wybuchu Powstania Warszawskiego

65. Rocznica Wybuchu Powstania Warszawskiego
Dnia 1 sierpnia br. mija 65. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego, którego ¯o³nierze walcz±c o Warszawê
podjêli jednocze¶nie bój o ocalenie kraju. Dlatego te¿ na pro¶bê Prezesa Instytutu Pamiêci Narodowej oraz Muzeum
Powstania Warszawskiego, pragn±cych nadaæ obchodom rocznicy charakter ogólnopolski Burmistrz Miasta Malborka
Andrzej Rych³owski zwraca siê z pro¶b± o wywieszenie w tym dniu flag narodowych na gmachach urzêdów i instytucji
oraz w miejscach publicznych.
Powstanie warszawskie (1 sierpnia 3 pa¼dziernika 1944) wyst±pienie zbrojne przeciwko okupuj±cym Warszawê
wojskom niemieckim zorganizowane przez Armiê Krajow± w ramach akcji "Burza", po³±czone z ujawnieniem siê i
oficjaln± dzia³alno¶ci± najwy¿szych struktur Polskiego Pañstwa Podziemnego.
63 dni chwa³y &,
dni, w których przyja¼ñ zastêpowa³a broñ &,
a kilka chwil szczê¶cia & ca³e ¿ycie,
a wszystko po to, by pokazaæ ¶wiatu, czym dla Polaka jest WOLNO¦Æ.
Cze¶æ Ich Pamiêci
Od strony militarnej powstanie by³o wymierzone przeciwko Niemcom, jednak jego strategicznym celem by³a próba
ratowania powojennej suwerenno¶ci, przedwojennego kszta³tu granicy wschodniej poprzez odtworzenie w stolicy Polski
legalnych w³adz pañstwowych, bêd±cych naturaln± kontynuacj± w³adz przedwojennych. Mia³o to uniemo¿liwiæ
narzucenie Polsce marionetkowych w³adz uzale¿nionych od Zwi±zku Sowieckiego, zainstalowanych w Lublinie jako
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego. Wyst±pienie w Warszawie mia³o tak¿e zanegowaæ ustalony jeszcze przez
aliantów na konferencji teherañskiej pod koniec 1943 nowy porz±dek polityczny w Europie Wschodniej, zgodnie z którym
USA i Wielka Brytania zgadza³y siê na prowadzon± przez Józefa Stalina politykê faktów dokonanych na ziemiach
polskich. W ¶wietle tych ustaleñ powstanie warszawskie mia³o skomplikowaæ podzia³ na strefy operacyjne w my¶l
którego Polska znajdowa³a siê w strefie operacyjnej ZSRR (przez co wojska aliantów zachodnich ani oddzia³y
pozostaj±ce pod ich dowództwem nie mog³y tu operowaæ przewidywano przybycie do stolicy spadochroniarzy polskich z
zachodu 1 SBS oraz obserwatorów alianckich).
Dnia 29 lipca do Warszawiaków zaapelowa³ przez radio moskiewskie Zwi±zek Patriotów Polskich nawo³uj±c ludno¶æ
Warszawy do powstania przeciw Niemcom. Komunikaty, bêd±ce powtórzeniem tej audycji, nadawa³a tak¿e
czterokrotnie dnia 30 lipca 1944 roku (w godzinach: 15.00, 20.55, 21.55, i 23.00) moskiewska Radiostacja im. Tadeusza
Ko¶ciuszki. W obliczu zbli¿ania siê Armii Czerwonej do Warszawy i okolic, jej sukcesów na froncie i pozytywnej oceny jej
mo¿liwo¶ci dalszej ofensywy, zdecydowano o wybuchu powstania. Wobec sprzyjaj±cej sytuacji na froncie polscy dowódcy
przewidywali, i¿ powstanie powinno trwaæ zaledwie kilka dni, za¶ w rzeczywisto¶ci jego walki trwa³y 63 dni. Straty po
stronie polskiej wynios³y oko³o 10 tys. zabitych i 7 tys. zaginionych, 5 tys. rannych ¿o³nierzy oraz od 120 do 200
tysiêcy ofiar spo¶ród ludno¶ci cywilnej. W¶ród zabitych przewa¿a³a m³odzie¿, w tym ogromna wiêkszo¶æ warszawskiej
inteligencji.
Po stronie niemieckiej straty wynios³y 10 tys. zabitych, 6 tys. zaginionych, 9 tys. rannych ¿o³nierzy, 300 zniszczonych
czo³gów i samochodów pancernych]. Wed³ug zeznañ von dem Bacha, z³o¿onych w 1947 roku w Warszawie, wynios³y
10 tysiêcy zabitych oraz 7 tysiêcy zaginionych i 9 tysiêcy rannych dane te zosta³y przyjête przez historiografiê.
W dniu wybuchu powstania warszawskiego SS-Reichsführer Heinrich Himmler, powo³uj±c siê na dyspozycjê Hitlera,
wyda³ rozkaz zniszczenia miasta i wyniszczenia ludno¶ci cywilnej Warszawy. Rozkaz ten, wed³ug zeznañ Ericha von
dem Bacha w Norymberdze w 1946, brzmia³ nastêpuj±co:
1. Ujêtych powstañców nale¿y zabijaæ bez wzglêdu na to, czy walcz± zgodnie z Konwencj± Hask±, czy te¿ j± naruszaj±.
2. Nie walcz±ca czê¶æ ludno¶ci, kobiety i dzieci, ma byæ równie¿ zabijana.
3. Ca³e miasto ma byæ zrównane z ziemi±, to jest domy, ulice, urz±dzenia w tym mie¶cie i wszystko, co siê w nim
znajduje.
Efektem rozkazu by³a eksterminacja mieszkañców warszawskiej Woli, jak równie¿ masowe mordy w innych dzielnicach
Warszawy - zw³aszcza na Ochocie, Mokotowie i ¦ródmie¶ciu - do których dochodzi³o w szczególno¶ci w pierwszych dniach
sierpnia 1944 r. Niemieccy dowódcy tolerowali w dodatku gwa³ty i grabie¿e dokonywane przez swych podw³adnych, a
czasem sami brali w nich czynny udzia³. Skalê mordów ograniczy³o czê¶ciowe uchylenie rozkazu o eksterminacji przez
von dem Bacha (wieczorem 5 sierpnia) ale do dora¼nych egzekucji (zw³aszcza na wziêtych do niewoli powstañcach) i
gwa³tów dochodzi³o w praktyce do ostatnich dni Powstania.
Podczas walk zburzonych zosta³o oko³o 25% zabudowy miasta, a po ich zakoñczeniu, w wyniku celowego burzenia i
palenia miasta przez niemieckie oddzia³y niszczycielskie (niem. Vernichtungskommando), dalsze 35%. Wobec
zniszczenia oko³o 10% zabudowy w obronie miasta we wrze¶niu 1939 roku i 15% w wyniku powstania w getcie
warszawskim, pod koniec wojny oko³o 85% miasta le¿a³o w gruzach. Zniszczony zosta³ wielowiekowy dorobek
kulturalny i materialny.
http://www.malbork.pl/um/ - Malbork, Urz±d Miasta
Page created by www.kraszewski.pl
Generated: 9 March, 2017, 02:42
Godzina "W" 1 sierpnia 1944 r. Patrol porucznika Stanis³awa Jankowskiego "Agatona" z batalionu "Piê¶æ" w drodze z
Woli do ¦ródmie¶cia (autor zdjêcia A. Ba³uk)
¬ród³o fotografii:
- Jerzy Piorkowski (1957). Miasto Nieujarzmione, 76, Warszawa: Iskry. no ISBN.
- Stanis³aw Kopf (1984). Dni Powstania, Kronika Fotograficzna Walcz±cej Warszawy, 68, Warsaw: PAX. no ISBN.
- Zdzis³aw Poniatowski, Ryszard Zelwiañski "Batalion AL im. Czwartaków", 1971r.
- http://zdjecia.polska.pl/katalog/galeria/slide,Wymarsz_na_akcje,pid,117274,gid,117264,cid,5483.htm?sh=9
- http://wilk.wpk.p.lodz.pl/~whatfor/foto.htm (accessed Oct 2007)
Na podstawie: www.wikipedia.org , www.1944.pl
http://www.malbork.pl/um/ - Malbork, Urz±d Miasta
Page created by www.kraszewski.pl
Generated: 9 March, 2017, 02:42