wstępna ocena kliniczna systemu humerusblock

Nowiny Lekarskie 2006, 75, 1, 7–9
WOJCIECH MIKUŁA, KATARZYNA KIWERSKA-JAGODZIŃSKA
WSTĘPNA OCENA KLINICZNA SYSTEMU HUMERUSBLOCK
DO ZESPOLEŃ ZŁAMAŃ BLIŻSZEJ NASADY KOŚCI RAMIENNEJ
HUMERUSBLOCK SYSTEM IN THE TREATMENT
OF PROXIMAL HUMERUS FRACTURES – PRELIMINARY CLINICAL EXPERIENCE
Oddział Urazowo–Ortopedyczny
Specjalistycznego Centrum Rehabilitacji i Leczenia Schorzeń Narządu Ruchu w Konstancinie
Ordynator: dr hab. med. Wojciech Mikuła
Streszczenie
Cel. Celem pracy jest przedstawienie wstępnej oceny klinicznej i pierwszych wniosków dotyczących przydatności klinicznej systemu Humerusblock, stosowanego w złamaniach bliższej nasady kości ramiennej.
Metodyka. Przedstawiony materiał kliniczny obejmuje 10 pacjentów leczonych w naszym Oddziale w latach 2003–2004, w tym 5 chorych
z izolowanym złamaniem podgłowowym kości ramiennej, 3 – z towarzyszącym złamaniem guzka większego, 1 pacjenta ze złamaniem 4 – fragmentowym i 1 z wieloodłamowym złamaniem bliższej nasady i 1/3 bliższej kości ramiennej. W większości przypadków stosowano niegwintowane druty Kirschnera o średnicy 2,2 mm. W okresie pooperacyjnym stosowano zazwyczaj 2–3-tygodniowe unieruchomienie w ortezie stabilizującej staw ramienny, wprowadzając następnie intensywne leczenie usprawniające. Okres obserwacji wynosił od 4–12 miesięcy.
Wyniki. U wszystkich 10 pacjentów uzyskano zrost kostny, w 2 przypadkach był to zrost opóźniony. Po przeprowadzeniu oceny funkcjonalnej
kończyny górnej stwierdzono dobry wynik leczenia w 7 przypadkach, w 3 – zadowalający.
Wnioski. Na podstawie wstępnych badań klinicznych można stwierdzić, że system Humerusblock jest obiecującą i przydatną metodą leczenia,
pozwalającą na stabilniejsze zespolenie bliższej nasady kości ramiennej w porównaniu z konwencjonalną stabilizacją drutami Kirschnera. Wyciągnięte wnioski mogą być ograniczone małą ilością analizowanych chorych i stosunkowo krótkim okresem obserwacji.
SŁOWA KLUCZOWE: staw ramienny, system Humerusblock, bliższa nasada kości ramiennej.
Summary
Aim. The aim of the study was to present the preliminary data of clinical efficacy of Humerusblock system used for proximal humerus fractures.
Methods. The authors present the first 10 patients with proximal humerus fractures treated with the use of Humerusblock system in 2003–2004.
In most cases the non–threaded Kirschner wires of 2.2 mm diameter were employed. After the procedure the arm was immobilized in an orthesis
for 2–3 weeks, followed by intensive rehabilitation. The follow–up period ranged from 4 to 12 months.
Results. In all patients the union of the fracture was observed, although in 2 it was delayed. Good functional results were achieved in 7, and
satisfactory – in the remaining 3 patients.
Conclusions. On the basis of their preliminary results the authors conclude that the Humerusblock system is a useful and promising technique
enabling more stable fixation of proximal humerus, as compared with the classic stabilization with K–wires. The conclusions are of course preliminary and limited by the small number of patients and relatively short period of follow–up.
KEY WORDS: shoulder, Humerusblock system, proximal humerus.
Wstęp
Złamania w obrębie nasady bliższej kości ramiennej
stanowią ok. 4% wszystkich złamań i występują najczęściej
u osób starszych, w 7.–8. dekadzie życia. Wynika to z obniżonej wytrzymałości mechanicznej tkanki kostnej wskutek
osteoporozy oraz zmniejszonej sprawności psychofizycznej
[1, 5, 6, 11]. U osób młodszych złamania te są z reguły
wynikiem urazu bezpośredniego o znacznej sile [1, 7, 10].
Wybór sposobu leczenia złamań bliższej nasady kości ramiennej jest uzależniony od rodzaju złamania, wieku chorego, stanu ogólnego pacjenta oraz obrażeń towarzyszących. O ile u osób starszych, z zazwyczaj zaawansowaną
osteoporozą i licznymi obciążeniami internistycznymi zalecane jest często leczenie zachowawcze [1, 3, 4, 5, 8], o tyle
u pacjentów młodszych z przemieszczonymi złamaniami
większość autorów preferuje leczenie operacyjne [1, 7,
9, 12]. Najwłaściwszym rozwiązaniem w tym przypadku
wydaje się wczesne nastawienie przemieszczonych odłamów i ich zespolenie w sposób jak najmniej zaburzający
ukrwienie głowy kości ramiennej.
Celem pracy jest przedstawienie wstępnej oceny klinicznej i pierwszych wniosków dotyczących przydatności klinicznej systemu Humerusblock, jako jednej z metod leczenia operacyjnego złamań w obrębie bliższej
nasady kości ramiennej.
Materiał i metody
Przedstawiony materiał kliniczny obejmuje 10 pacjentów ze złamaniem w obrębie bliższej nasady kości ramiennej, leczonych w Oddziale Urazowo-Ortopedycznym
STOCER w Konstancinie w okresie od marca 2003 do
marca 2004 (12 miesięcy). W analizowanym materiale było
7 kobiet i 3 mężczyzn, w wieku od 55 do 72 lat (średni wiek
63,8 lat). Uraz dotyczył kończyny górnej prawej w 7, lewej
– w 3 przypadkach. Wśród operowanych pacjentów było:
8
Wojciech Mikuła, Katarzyna Kiwerska-Jagodzińska
– 5 chorych z izolowanym złamaniem podgłowowym kości ramiennej
– 3 chorych z podgłowowym złamaniem z towarzyszącym złamaniem guzka większego
– 1 pacjent ze złamaniem 4-fragmentowym
– 1 pacjent z wieloodłamowym złamaniem bliższej
nasady i 1/3 bliższej kości ramiennej.
W tym ostatnim przypadku zespolenie metodą Humerusblock wzmocniono śródszpikowym zespoleniem
kości ramiennej prętem Rusha i 2 pętlami drucianymi.
W większości przypadków stosowano niegwintowane druty Kirschnera o średnicy 2,2 mm.
Wszyscy pacjenci leczeni byli pierwotnie operacyjnie,
w 1.–2. dobie od urazu. W okresie pooperacyjnym stosowano zazwyczaj 2–3-tygodniowe unieruchomienie w ortezie stabilizującej staw ramienny, wprowadzając następnie
intensywne leczenie usprawniające. Zastosowanie ortezy
umożliwia praktycznie natychmiastowe wprowadzenie delikatnych ruchów czynnych barku i stawu łokciowego.
Ryc. 1. Złamanie 3–fragmentowe bliższej nasady kości ramiennej – Rtg w projekcji AP.
Ryc. 3. Technika zespolenia złamania metodą Humerusblock:
Rtg w projekcji AP.
Ryc. 4. Rtg pooperacyjne – projekcja transtorakalna.
Wyniki leczenia
Ryc. 2. Rtg – projekcja transtorakalna
Okres obserwacji wynosił od 4 do 12 miesięcy.
Ocenę funkcjonalnej sprawności kończyny oparliśmy
na skali Constanta [2], określając:
– ból podczas codziennych czynności
– dolegliwości podczas snu
– zdolność do pracy
– możliwość uprawiania sportu
– zakres ruchów czynnych
– siłę mięśniową odwodzicieli.
Po przeprowadzeniu oceny funkcjonalnej kończyny
górnej stwierdziliśmy: dobry wynik leczenia w 7 przypadkach, w 3 – wynik zadowalający. U wszystkich 10
pacjentów uzyskano zrost kostny, w 2 przypadkach był
to zrost opóźniony. W badanej grupie nie stwierdzono
powikłań infekcyjnych, uszkodzeń nerwów ani utraty
repozycji po zespoleniu. U żadnego z pacjentów nie
doszło do martwicy głowy kości ramiennej.
Wstępna ocena kliniczna systemu Humerusblock do zespoleń złamań bliższej nasady kości ramiennej
9
Omówienie
Piśmiennictwo
W leczeniu przemieszczonych złamań bliższej nasady
kości ramiennej u osób starszych preferowane są zespolenia
małoinwazyjne, ze względu na osteoporozę, a także często
liczne obciążenia internistyczne [1, 9, 12, 13]. System Humerusblock jest obiecującą metodą leczenia w tych przypadkach, stosunkowo prostą technicznie, wymagającą jedynie obecności monitora rtg–tv. Głównym wskazaniem do jej
stosowania są podgłowowe złamania szyjki kości ramiennej.
Metoda ta pozwala na uzyskanie stosunkowo stabilnego
zespolenia przy maksymalnej ochronie tkanek miękkich
i unaczynienia odłamów, ograniczając ryzyko powstania
martwicy głowy kości ramiennej, stosunkowo często
występującej po masywnych zespoleniach płytowych.
Nie bez znaczenia jest także skrócenie czasu zabiegu
operacyjnego oraz zmniejszenie śródoperacyjnej utraty
krwi. Zastosowanie systemu Humerusblock umożliwia
wczesne rozpoczęcie procesu usprawniania, stwarzając
możliwość szybkiego powrotu pełnej sprawności kończyny, zwłaszcza u pacjentów współpracujących, z silną
motywacją do pracy i aktywnego trybu życia.
1. Bieniek T., Kusz D., Dudko S. i wsp.: Wyniki leczenia złamań
nasady bliższej kości ramiennej. Kwart. Ortop., 2004, 2, 87.
2. Constant C., Murley A.: A clinical method of functional assessment of the shoulder. Clin. Orthop., 1987, 214, 160.
3. Court – Brown C.M., Cattermole H., McQueen M.: Impacted
valgus fractures of the proximal humerus. J. Bone Joint Surg.,
2002, 84–B, 504.
4. Czyrny S., Karuś A.: Czynnościowe wyniki leczenia złamań
bliższego końca kości ramiennej. Kwart. Ortop., 1998, 2, 150.
5. Danis D., Mikuła W.: Specyfika leczenia złamań w osteoporozie. Nowa Med., 2000, 9, 6.
6. Dudko S., Wojciechowski P., Kusz D. i wsp.: Dolne
podwichnięcie stawu ramiennego po operacyjnym leczeniu
złamań bliższego końca kości ramiennej. Chir. Narządu Ruchu, 2002, 67, 175.
7. Hawkins R.J., Bell R.J., Gurr K.: The three – part fracture of
the proximal part of the humerus. J. Bone Joint Surg., 1982,
68–A, 1410.
8. Kocur T., Spis M., Wieczorek Z. i wsp.: Wyniki leczenia zachowawczego złamań nasady bliższej kości ramiennej u ludzi
w wieku podeszłym. Now. Lek., 1999, 68 (supl. 1), 113.
9. Palczewski D., Teodorski S., Kobielus A.: Wyniki leczenia
złamań nasady bliższej kości ramiennej w materiale własnym.
Now. Lek., 1999, 68 (supl.1), 125.
10. Tukałło K., Gorlas P., Kosicki W.: Odległe następstwa
obrażeń barku. Now. Lek., 999, 68 (supl. 1), 117.
11. Tylman D., Dziak A.: Traumatologia Narządu Ruchu. PZWL,
Warszawa, 1996.
12. Zawadziński
S.:
Wyniki
leczenia
operacyjnego
wieloodłamowych złamań głowy kości ramiennej. Chir. Narz.
Ruchu, 1970, 35, 561.
13. Zyto K., Ahrengart L., Sperber A. i wsp.: Treatment of displaced proximal humeral fractures in elderly patients. J. Bone
Joint Surg., 1997, 79–B, 412.
Wnioski
Na podstawie wstępnych badań klinicznych można
stwierdzić, że:
1. System Humerusblock jest obiecującą i przydatną
metodą leczenia, pozwalającą na stabilniejsze zespolenie
bliższej nasady kości ramiennej w porównaniu z konwencjonalną stabilizacją drutami Kirschnera.
2. Metoda ta jest nieporównywalnie mniej inwazyjna
od masywnych zespoleń płytkowych, umożliwiając maksymalną ochronę unaczynienia odłamów.
Wyciągnięte wnioski mogą być ograniczone małą
ilością analizowanych chorych oraz stosunkowo krótkim
okresem obserwacji.