Małżoraczki i sedymentologia przedrafowych utworów pogranicza

Małżoraczki i sedymentologia przedrafowych utworów pogranicza franu z
famenem w Kielcach (Góry Świętokrzyskie)
Jean-Georges Casier, Xavier Devleeschouwer, Francis Lethiers, Alain Préat, and Grzegorz Racki
Acta Palaeontologica Polonica 47 (2), 2002: 227-246
Cztery główne mikrofacje wapieni, rozpoznane w przedrafowej sekwencji Psich Górek w
Kielcach, i skład urozmaiconego zespołu bioklastów wskazują na środowisko otwartego
morza w obrębie strefy fotycznej, w pobliżu płycizny glonowej z niewielkimi budowlami
organicznymi. Badania sedymentologiczne dokumentują spłycanie zbiornika rozpoczynające
się w pobliżu granicy franu z famenem. Mikrofacje regresywne wyróżniają się obecnością
mikrobrekcji glonowych, diagnostycznych dla środowisk o częściowo ograniczonej cyrkulacji
na początku famenu. To spłycenie jest zwieńczone wynurzeniem i diagenezą w warunkach
wód meteorycznych w trakcie raptownego obniżenia poziomu morza. W utworach Psich
Górek zostało zidentyfikowanych siedemdziesiąt sześć gatunków małżoraczków. Zespół,
zdominowany przez Podocopida, reprezentuje ekotyp eifelski wskazujący na dobrze
natleniony biotop morski zlokalizowany na ogół poniżej przeciętnej podstawy falowania w
części frańskiej sekwencji, oraz na płytkowodne środowisko we wczesnym famenie. Nie
stwierdzono gatunków małżoraczków charakterystycznych dla wód niedotlenionych ani dla
biotopów o ograniczonej cyrkulacji. Dowodzi to, że decydującej roli w trakcie kryzysu
późnodewońskiego w środowiskach płytkomorskich nie odgrywały warunki beztlenowe, a
raczej ochłodzenie i eutrofizacja wód oraz zmiany poziomu morza. Spadek różnorodności
taksonomicznej małżoraczków o ponad 70% na przełomie franu z famenem jest
porównywalny ze skalą wymierania tych stawonogów w innych częściach świata (w
Niemczech, Francji i USA). Opisano 5 nowych gatunków: Selebratina vellicata sp. nov., Samarella?
minuta sp. nov., Bairdiocypris ventrorecta sp. nov., Acratia pentagona sp. nov. i "Bairdia" psiegorkiensis
sp. nov.
Key words: Ostracoda, sedimentology, mass extinction, Frasnian, Famennian, Holy Cross Mountains,
Poland.
Jean−Georges Casier [[email protected]], Department of Palaeontology,
Belgian royal Institute of natural Sciences, Vautier Str., 29, B−1000 Brussels,
Belgium; Xavier Devleeschouwer [[email protected]], Geological Survey of
Belgium, Jenner street, 13, B−1000 Brussels, Belgium; Francis Lethiers [[email protected]
], Department of Sedimentary Geology, Paris VI University, 4 Jussieu Pl., F−75252
Paris Cedex 05, France; Alain Préat [[email protected]], Department of Earth
and Environmental Sciences, Free University of Brussels, F.D. Roosevelt Av.,
50, B−1050, Brussels, Belgium; Grzegorz Racki [[email protected]],Wydział Nauk o Ziemi, Uniwersytet
Śląski, Będzińska Str., 60, PL−41−200 Sosnowiec, Poland.
Full text (1,313.1 kB) Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)