Pobierz jako plik PDF

powiat_klodzki
http://powiat.klodzko.pl/ochrona-przeciwpowodziowa/o-powodzi
-na-ziemi-klodzkiej/kiedys-to-byly-powodzie.html
.... kiedyś (?) to były powodzie ....
Krótka charakterystyka dziejów zagrożenia powodziowego na terenie obecnego powiatu kłodzkiego.
Obszar Ziemi Kłodzkiej jest ciągle doświadczany przez powodzie. Gęsta sieć górskich potoków
dorzecza Nysy Kłodzkiej po ulewach letnich oraz wiosną w wyniku nagłego topnienia śniegu, przynosi
częste powodzie. Dodatkowym czynnikiem przyczyniającym się do wzrostu fali powodziowej w
obrębie Kotliny jest nagłe zwężenie doliny Nysy Kłodzkiej pod Kłodzkiem. Rzeka przebijając się wąską
skalną doliną pomiędzy Górą Forteczną a Owczą Górą ma ograniczony swobodny przepływ wód
powodziowych, co powoduje znaczne ich spiętrzenie. Nysa Kłodzka opuszczając Kłodzko zatacza 5
dużych pętli, zwanych meandrami. Odcinek ten swym charakterem przypomina rzeki meandrujące
na terenach nizinnych prowadzące masy wód podczas wezbrań powodziowych. Kolejnym krytycznym
miejscem, gdzie rzeka napotyka naturalne przeszkody powodujące spiętrzenie wód jest Przełom
Bardzki, tuż za ostatnim zakolem meandra.
Wachlarzowaty układ hydrograficzny sieci rzecznej oraz topografia terenu przyczyniają się do
katastrofalnych w skutkach powodzi, które nękają mieszkańców Ziemi Kłodzkiej. Materiały i noty
historyczne podają, że największe szkody powodziowe odczuwali mieszkańcy Kłodzka. Położenie
miasta nad samą rzeką tuż przed naturalną przeszkodą, tj. tuż przed Przełomem Bardzkim, stwarza
szczególnie niekorzystną sytuację podczas wysokich wezbrań.
Przez całe wieki ochrona przeciwpowodziowa była skupiona głównie na ochronie Kłodzka,
największego ośrodka przemysłowego, kulturalnego i administracyjnego tego regionu. Co prawda
kolejne powodzie, zwłaszcza te w XX wieku przyczyniały się do opracowania nowych koncepcji
ochrony przed powodzią, jednak problem ten aktualny jest do dnia dzisiejszego. W celu
przeciwdziałania katastrofalnym skutkom powodzi i regulowania wielkości fali powodziowej, po
wielkiej powodzi w 1903 r., zbudowano 2 suche zbiorniki przeciwpowodziowe w Międzygórzu na
Wilczce oraz w Stroniu Śląskim na Morawce.
Warunki jakie panują w Ziemi Kłodzkiej w znacznym stopniu ograniczają możliwość przeciwdziałania
skutkom jakie te powodzie wywołują, zwłaszcza iż na potokach i rzekach górskich mają one
gwałtowny charakter. Nagłe i szybkie zmiany w korytach rzek utrudniają wczesne ostrzeganie i
ewakuację ludności z terenów zagrożonych. Z uwagi na specyfikę rejonów górskich, gdzie doliny są
zwarte i nie ma miejsca na budowę wałów i polderów zalewowych, jedynym możliwym rozwiązaniem
wydaje się budowa zbiorników przeciwpowodziowych na rzekach.
Wraz z rozwojem regionu kolejne powodzie formowały się w innych warunkach hydrograficznych oraz
zagospodarowania zlewni, które nie zawsze odpowiadają dzisiejszemu stanowi. Trudno porównywać
powodzie historyczne oceniane na podstawie tylko wzmianek lub zapisów w kronikach z powodziami
współczesnymi. Tłem porównawczym mogą być tylko te wezbrania, które zostały określone na
podstawie obserwacji i pomiarów hydrometrycznych, które rozpoczęto z końcem XIX w.
O większości zaistniałych na przestrzeni wieków powodzi nękających Ziemię Kłodzką wzmiankowali
kronikarze już od X wieku. Noty o kataklizmach znaleźć można w kronikach polskich, niemieckich i
czeskich. Wiele informacji znajduje się w księgach parafialnych, bądź klasztornych. Niezaprzeczalną
wartość historyczną, dostarczającą wiadomości o stosunkach pogodowych i zjawiskach
hydrologicznych stanowią tzw. kroniki pogodowe. Są to mniej lub bardziej systematycznie
prowadzone notatki o zjawiskach atmosferycznych i hydrosferycznych. Prowadzili je nie tylko uczeni i
kronikarze, ale też kupcy. Trudno jest dziś jednak ocenić wielkość zaistniałych wówczas zjawisk,
ponieważ opisy są mniej lub bardziej dokładne. Rozmiar powodzi charakteryzowano opisowo
używając sformułowań typu: wielka powódź, bardzo duży wylew, silny wylew rzek, duże rzeki, wielkie
szkody. Spośród niemal siedemdziesięciu udokumentowanych powodzi dziś do największych zalicza
się te z lat: 1310, 1598, 1783, 1854, 1883, 1903, 1938, 1997, 1998.
Powódź z 26 lipca 1310 roku wg zapisków pochodzących z „Die pehemische Cronca dewcz I” miała
Data publikacji 2017-03-02 5:32:42, Strona: 1/2
powiat_klodzki
http://powiat.klodzko.pl/ochrona-przeciwpowodziowa/o-powodzi
-na-ziemi-klodzkiej/kiedys-to-byly-powodzie.html
przebieg:
Drugiego dnia w Kłodzku zatopiło całe przedmieście, tak, że tam utonęło przeszło dwa tysiące ludzi.
Widziano wiele dzikich zwierząt płynących na kłodach, tudzież całe domy z ludźmi i kołyski z
żyjącymi dziećmi; woda zrobiła duże szkody i wiele wsi i ludzi zatopiła.
Kolejną wielką powódź z 16 sierpnia 1598 r. Aelurius G. w „Glaciographia oder Glätzische Chronica”
opisuje:
... że wielka woda w okolicach Kłodzka ... mały most kamienny wraz... z kilkoma domami przy tym
bez przeszkód zabrała, że również mury cmentarza przy kościele na Piasku zupełnie rozwaliła i woda
wtargnęła do kościoła na pół łokcia ponad górny ołtarz ... I taka wielka woda utrzymywała się przez
10 dni, a straty, które ona wyrządziła nie można całkowicie określić.
Dopiero z końcem XIX wieku rozpoczęto codzienne obserwacje stanów wody na Nysie Kłodzkiej.
Najstarszy posterunek wodowskazowy założono w Kłodzku, a obserwacje stanów wody na łacie
wodowskazowej prowadzone są od 1854 r z przerwami. Pozostałe posterunki na Nysie Kłodzkiej i jej
dopływach założono na przełomie XIX i XX w. Równolegle rozpoczęto obserwacje opadów na stacjach
opadowych. Najstarszą z nich, należącą do państwowej sieci pruskiej, jest stacja w Lądku Zdroju,
która założona została w 1863 r. Dwadzieścia lat później rozpoczęto obserwacje na posterunku
opadowym w Kłodzku. Dzięki sieci obserwacyjnej hydrologicznej i meteorologicznej wezbrania i
powodzie, które miały miejsce w kolejnych latach zostały dokładnie udokumentowane.
dr inż. Tamara Tokarczyk IMGW O/Wrocław
dr inż. Dorota Olearczyk Uniwersytet Przyrodniczy Wrocław
Data publikacji 2017-03-02 5:32:42, Strona: 2/2