emocje-a-zdolnosci-komunikacyjne-zwierzat

EMOCJE A ZDOLNOŚCI KOMUNIKACYJNE
ZWIERZĄT
dr hab. Adriana Schetz
Instytut Filozofii
Uniwersytet Szczeciński
KOMUNIKACJA JĘZYKOWA
Interakcja między dwoma podmiotami, której celem jest przekazanie i odebranie
określonej treści językowej.
Zakłada:
• słownik
• składnię
•reguły przekształceń złożonych wyrażeń
DWIE TEORIE KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ
Językowe wyrażanie intencji, myśli itp. (znaczenie językowe = stan mentalny)
Wiadomość (informacja) = byt mentalny
Łączenie zdań (wyrażeń językowych) z warunkami ich prawdziwości
Wiadomość (informacja) = para uporządkowana: zdanie, warunki jego prawdziwości
TRZECIA TEORIA KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ
Ekspresja służąca komunikowaniu się
Sygnał a komunikacja językowa
Sygnał – wrodzony system zachowań instynktownych o charakterze wskazującym (np.
zagrożenie, pokarm itp.) – zakrytych dla odbiorcy informacji (reakcja automatyczna)
Komunikacja językowa jako ekspresja:
• wrodzony lub nabyty system zachowań służących wyrażeniu własnego stanu, postawy lub
opinii poprzez wskazywanie – jawnych dla odbiorcy informacji (John McDowell)
• oparta na triangulacji (D. Davidson: triangulacja gwarantuje „wspólna praktykę
komunikacyjną”, gdzie jest miejsce na nadawcę, wiadomość i odbiorcę).
KOMUNIKACJA „STANDARDOWO”
TRIANGULACJA
Decydująca rola:
1. Uwagi
2. Wskazywania (ale nie typu
„wystawiania”)
3. Uczestniczenia w zbliżonej
praktyce życiowej
DORIT BAR-ON I EKSPRESYWIZM
Triangulacja znakomicie nadaje się do ekspresji emocji, gdyż pozwala „przesuwać się” po trzech szczeblach interakcji: od
praktyki proto-językowej do pełnej językowej:
1. „X wytwarza wolicjonalnie takie zachowanie, że jego wytworzenie niewolicjonalne w sposób naturalny wskazywałoby, że X
jest w określonym stanie”
Np. siweczka krzykliwa udająca zranienie
2. X i Y uczestniczą w interakcji nadawania i odbierania komunikatu w ten sposób,
że X podejmuje starania by Y wierzył w to, na co X wskazuje
swoim zachowaniem
Np. kot udający, że chce wyjść na dwór, a na próbę otworzenia drzwi
przez opiekuna biegnie do kuchni pokazując, że jest głodny.
3. X wytwarza swoisty nośnik komunikatu (znak: zachowanie lub „device”),
który nie jest znakiem naturalnym i który jest prawidłowo rozpoznawany przez Y.
EMOCJE A TRIANGULACJA
Etolodzy wskazują na dwa główne typy zachowań:
1. funkcjonalnie referencyjne;
2. pokazy emocji (emotional displays);
Oba cechuje „wyczulenie” na odbiorcę komunikatu;
Zatem: triangulacja może stanowić wstępny warunek pełnej komunikacji językowej
emocji.