15 listopada - setna rocznica śmierci Henryka Sienkiewicza

15 listopada - setna rocznica
śmierci Henryka Sienkiewicza
15 listopada 2016 r. mija 100 rocznica śmierci
Henryka Sienkiewicza. W momencie, gdy umierał autor Trylogii, w Europie trwała I wojna światowa, której efektem było odzyskanie przez Polskę niepodległości. Sienkiewicz nie doczekał
jednak tej chwili, chod całe jego życie naznaczone było wysiłkiem, by Polacy uwierzyli w swoją
wielkośd i wolnośd odzyskali. Umierał ze słowami: „Nie zobaczę już wolnej Polski…”. Swój talent pisarski niejednokrotnie wykorzystywał
w tym celu, by świat dowiedział się o losie narodu, który w wyniku niesprawiedliwości dziejowej
pozbawiony został prawa do życia w wolności
wedle swej miary i potrzeb. Sienkiewicz pamiętał zawsze, że jest częścią wielkiego narodu. Był
nie tylko literatem, ale zaangażowanym społecznikiem i ambasadorem polskości.
W roku 1905 Henryk Sienkiewicz otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury za całokształt twórczości. W swoim odczycie noblowskim laureat powiedział, że chod Polska uważana
jest za martwą i pogrzebaną, to jednak dzięki
jego nagrodzie dała ona świadectwo swej sile
przetrwania i woli zwycięstwa: „Zaszczyt ten jest
szczególnie cenny dla syna Polski. Głoszono ją
umarłą, a oto jeden z tysięcznych dowodów, że
żyje. Głoszono ją podbitą, a oto nowy dowód, że
umie zwyciężad.”
Ostatnią ważną inicjatywą pisarza było zorganizowanie, wraz z Ignacym Janem Paderewskim
oraz Antonim Osuchowskim, Komitetu Pomocy
Ofiarom Wojny w Polsce, który powstał w Vevey
w Szwajcarii po wybuchu I wojny światowej.
Komitet gromadził żywnośd, lekarstwa, ubrania
i pieniądze dla polskiej ludności w kraju. Na ziemiach polskich toczyła się wojna, w której Polacy walczyli po obu stronach frontu, a ludności
groziły ustawicznie głód i poniewierka. Komitet
w krótkim czasie zgromadził kolosalną sumę
pieniędzy, ok. 20 mln koron austriackich.
Pogrzeb Henryka Sienkiewicza odbył się
w Szwajcarii. Mimo, że początkowo władze austriackie udzieliły zezwolenia na sprowadzenie
prochów do Polski, jednak mieszkający tam rodacy, uznali, że nie ma warunków, aby zgotowad
pisarzowi godny pogrzeb w ojczyźnie. Zadecydowano, że Sienkiewicz wróci do ojczyzny, kiedy
przyjdą lepsze czasy. W Vevey odbył się pogrzeb
urastający do rangi symbolu. Trumna nakryta
była nie kirem, ale całunem z białym orłem na
czerwonym tle. Otaczały ją polskie historyczne
sztandary z Muzeum w Rapperswilu.
W 1924 roku, w wolnej Polsce, prochy pisarza
uroczyście sprowadzono z Vevey do kraju.
W drodze przez kraje Szwajcarii, Austrii, Czech
składały mu hołd tłumy czytelników. Trumnę
w sarkofagu złożono w Warszawie w podziemiach katedry św. Jana tuż obok prezydenta
Gabriela Narutowicza.