Bangkok i muai thai. Nastêpny epizod turystyki sztuk walki

d
Wydział Wychowania Fizycznego, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów (Polska)
[email protected]
pro
hib
ite
Wojciech J. Cynarski
Bangkok i muai thai. Następny epizod turystyki sztuk walki
ist
rib
uti
on
Submission: 22.02.2012; acceptance: 25.02.2012
Słowa kluczowe: sztuki walki, Tajlandia, podróż konferencyjna
op
y fo
rp
ers
on
al u
se
on
ly
Opisywana podróż mieści się w obszarze turystyki naukowej [Kosiewicz 2011], przy czym jest
okazją do osobistej refleksji o Tajlandii i tajskich
sztukach walki. Jak wskazuje Dean MacCannell
[1976], praca socjologa lub antropologa (badania
terenowe) jest podobna do działań turysty. Polega
głównie na obserwacji (spojrzenie turysty), przy
czym trudno przecenić znaczenie tzw. smakowania turystycznego [por. Urry 2002; Cynarski,
Obodyński 2006]. Rzecz dotyczy ‘turystyki sztuk
walki’ [Sieber, Cynarski, Litwiniuk 2007], a jednocześnie turystyki naukowej, kongresowej i
kulturowej [por. Munsters 2008; Cynarski 2010b;
Kosiewicz 2011]. Podróżowanie w celu poznawania
sztuk walki, będących dziedzictwem kulturowym
danego kraju, jest postacią turystyki kulturowej
[Ďuriček 2007, s. 68-69].
Nauczyciele sztuk walki podróżują do obcych
krajów, aby studiować, uczyć się lub nauczać. Ktoś
wyjeżdża do Niemiec dla praktykowania „modern
ju-jitsu” [Blumentritt, Cynarski 2008; Słopecki
2012], kto inny podejmuje wyprawę do dalekich
Chin, by uczyć się tam u źródeł stylu Chen taiji
quan [Raimondo 2011]. Innym razem są to badania terenowe służące do zebrania materiałów
na przygotowanie książki, jak zrobił to Michael
Maliszewski [1992, 1996]. Autor był właśnie tego
rodzaju obserwatorem.
obydwaj polecieli do Helsinek i Bangkoku. Trzeba
było pokonać ok. 9 000 km, 6 godz. różnicy strefy
czasowej i różnice klimatyczne (temperatur od – 20
do +36 i wilgotności, a w drodze powrotnej od ok.
+ 40 do – 28 stopni Celsiusza).
Obydwaj profesorowie Uniwersytetu Rzeszowskiego lecieli na konferencję zorganizowaną przez
Chulalongkorn University. Ponadto autor miał na
celu studia kulturowe Muai Thai i rozmowy nt. rozwoju IMACSSS w Tajlandii. Jako członkowie prezydium IMACSSS1, zostali powitani na lotnisku przez
delegację organizatorów i przewiezieni do centrum
kongresowego – w The Imperial Queen’s Park Hotel
oraz do hotelu właściwego zakwaterowania.
Tego dnia (7 lutego) rzeszowscy profesorowie
zarejestrowali się w centrum kongresowym i spędzili wieczór z przyjaciółmi z Tajlandii i Japonii.
W szczególności autor przeprowadził rozmowę nt.
przyszłości IMACSSS z prof. Chuchchai Gomaratut,
wiceprezydentem tego Towarzystwa Naukowego.
–d
Wprowadzenie
is c
Wyjazd do Bangkoku
Podróż składała się z kilku etapów. Etap pierwszy
rozpoczął się w Rzeszowie, gdzie w nocy 6 lutego
o godzinie 4,40 autor oraz Kazimierz Obodyński
wsiedli do autobusu firmy „Neobus” i pojechali
do Warszawy. Stamtąd samolotami linii Finnair
Th
This copy for personal use only – distribution prohibited — This copy for personal use only – distribution prohibited
© Idōkan Poland Association
“IDO MOVEMENT FOR CULTURE. Journal of Martial Arts Anthropology”,
Vol. 12, no. 2 (2012), pp. 33–37
Międzynarodowa Konferencja
Chulalongkorn University jest w Tajlandii na
pierwszym miejscu wśród uczelni wyższych. Jest
to państwowy uniwersytet złożony w marcu 1917
roku. Skupia 20 wydziałów oraz dwie szkoły i 13
kolegiów lub instytutów. Wydział Nauk o Sporcie
dysponuje stadionem narodowym. Dziekanem jest
prof. Vijit Kanungsukkasem, który był głównym
organizatorem tej Konferencji.
The 3rd International Conference on Sports
and Exercise Science, “Toward the Global Future
of Sports Science” odbyła się w Bangkoku w dniach
Autor jest prezydentem International Martial Arts
and Combat Sports Scientific Society, a prof. Obodyński –
wiceprezydentem.
1
Electronic PDF security by Committe of Scientific Research, Stowarzyszenie Idokan Polska Poland
“IDO MOVEMENT FOR CULTURE. Journal of Martial Arts Anthropology”, Vol. 12, no. 2 (2012)
pro
hib
ite
d
Pierwszym zaproszonym wykładowcą był Christophe Troendle z Lausanny z referatem “W kierunku globalnej przyszłości nauk o sporcie”. Rzecz
dotyczyła jednak nie nauk o sporcie lecz samego
sportu i globalnych trendów jego rozwoju.
Drugi mówca – Timothy D. Mickleborough
(Bloomington, USA) – powiedział o „Przyszłych
trendach poprawiania sprawności fizycznej”. Skupił uwagę na kluczowej roli aktywności fizycznej
i sprawności w medycynie.
Kilku autorów skupiło uwagę na perspektywach nauk o sporcie na przykładzie rozwoju instytucjonalnego w ich krajach (Korea Południowa,
Malezja, Singapur, Tajlandia), ale ciekawsze było
odniesienie do ujęcia systemowego w wystąpieniu B.
Junhasavasdikula (Bangkok). Autor ten w referacie
„Sport Science – the Holistic Approach for Medical
Healing” nawiązał do tradycyjnych metod ćwiczeń
i terapii, jak qigong, wushu, prana/joga, akupunktura, homeopatia itp. [por. Sieber 2002-2003; Cynarski
2010a; Junhasavasdikul 2012].
Autor przedstawił referat: „Martial Arts
Anthropology for Sport Pedagogy and Physical
Education”. Była to jedyna teoretyczna praca nt.
zastosowania tradycyjnych sztuk walki (według
humanistycznej teorii sztuk walki) na potrzeby
wychowania fizycznego.
Przewidziano certyfikaty udziału dla uczestników i, osobno, certyfikaty dla referentów. Wydano
proceedings na CD oraz w wersji papierowej – dwa
suplementy pisma „Journal of Sports Science and
Health” (2012, t. 13).
–d
on
ly
7-10.02.2012 (fot. 1). Wśród ok. 400 uczestników
Konferencji z 20 krajów znaleźli się m.in. dwaj
Szwajcarzy, Brytyjczyk, Niemcy, dwaj Polacy (jak
wyżej), Amerykanie, liczni Hindusi, Japończycy,
Irańczycy, Koreańczycy i Malezyjczycy.
Już po raz trzeci Wydział Nauk o Sporcie Uniwersytetu Chulalongkorn zorganizował międzynarodową konferencję naukową, która odbyła się
w Bangkoku – 9-milionowej metropolii Królestwa
Tajlandii. Tym razem w centrum uwagi była globalna przyszłość nauk o sporcie.
8 lutego ok. godziny 9 odbyła się Ceremonia
Otwarcia. Rektor Uniwersytetu Chulalongkorn wręczył sponsorom Konferencji suweniry. Upominki
otrzymali też referenci sesji plenarnych.
ist
rib
uti
on
Foto. 1. Autor obok baneru Konferencji, Bangkok 2012
al u
se
Program Naukowy
op
y fo
rp
ers
on
W programie Konferencji przewidziano 13
głównych tematow: Sport and Exercise Physiology;
Sport Biomechanics; Exercise Science; Sport
Nutrition; Sport Coaching & Training; Sport
Pedagogy; Sport Sociology; Sport Management;
Sport Tourism; Recreation Leisure Science; Recreation
Tourism; Health Promotion; inne obszary problemowe
powiązane tematycznie z wymienionymi.
Th
is c
This copy for personal use only – distribution prohibited — This copy for personal use only – distribution prohibited
34
Fot. 2. Przy stoliku podczas bankietu – prof. Chuchchai
Gomaratut i autor
Program kulturalny Konferencji
Obok ciekawych referatów i dyskusji naukowych, nie
mniej interesująca była część kulturalna – pokazy,
wycieczki i turniej Muai Thai. Uczestnicy mogli
zobaczyć wspaniałe pomniki kultury tego pięknego
kraju, przyrodę (Ogród Botaniczny, Ojczyste Róże,
Fot. 3. Pokaz Krabi Krabong – formy, następnie walki
Electronic PDF security by Committe of Scientific Research, Stowarzyszenie Idokan Polska Poland
pro
hib
ite
d
35
Fot. 5. Tradycje militarne i przekazy mityczne w muzeum
drzeworytu i rzeźby
Ixora Garden i Ogród Orchidei w „Rose Garden
Riverside”), pojeździć na słoniach i zatańczyć tajski
taniec.
W programie kultury ludowej obok tresury
słoni, tańców ludowych i typowego folkloru znalazły się: thai-boxing, tradycyjne sztuki samoobrony
i walki mieczem (elementy krabi krabong). Występujący tu aktorzy wykonywali swe układy pół żartem, pół serio. Natomiast zupełnie serio, z użyciem
różnych rodzajów ostrej broni i z pełną dynamiką
zrealizowano pokaz podczas bankietu powitalnego
(fot. 2, 3). Ktoś kto walczył kiedyś z użyciem ostrej
broni wie, jakiej biegłości to wymaga.
Bilety na zawody thai-boxingu zastrzeżono
tylko dla członków Komitetu Naukowego, głównych
referentów i VIP-ów. Ograniczeniem była zapewne
wielkość loży dla gości specjalnych (fot. 4).
Jedna z wycieczek obejmowała chińską dzielnicę – Chinatown. Autor nie sądził, że poza Chińską
Republiką Ludową znajdzie namiastkę dawnych
Chin tu w Bangkoku, jak wcześniej w Taipei [Cynarski 2010b].
Zapewne funkcje w IMACSSS spowodowały, że
obydwaj polscy naukowcy znaleźli się wśród VIP-ów
na wspomnianym bankiecie oraz na turnieju, gdzie
bilet w loży dla VIP-ów kosztuje normalnie 100 USD.
tajskich tradycyjnych sztuk walki. Jest głównym
mistrzem czwartej generacji, czyli licząc od czasu,
gdy przeszło sto lat temu usystematyzowano wielowiekową tradycję tajskich sztuk walki (fot. 5). Swą
wiedzę i umiejętności prezentował już podczas II
Światowego Kongresu Naukowego Sportów Walki
i Sztuk Walki w Rzeszowie we wrześniu 2010. Tym
razem jego uczniowie uświetnili podczas Konferencji bankiet powitalny, demonstrując krabi krabong.
Prof. Gomaratut obiecał też napisać o krabi krabong
artykuł dla pisma „Ido Movement for Culture. Journal of Martial Arts Anthropology”.
Przyjaciel autora z lat studiów Saravuth Sek
opowiadał kiedyś o walkach zawodników khmerskich z tajskimi. Te sąsiednie kraje i narody rywalizowały między sobą przez kilka wieków. Co ciekawe, współtworzyły sztukę krabi krabong. Bodajże
pierwszą polską publikacją o technikach władania
bronią z tego regionu świata jest wywiad autora
z Saravutem [Cynarski 1997]. Natomiast jedną
z pierwszych poważnych prac o Muai Thai, jako
sztuce walki i systemie edukacyjnym, jest dopiero
studium Prof. Chuchchaia [Gomaratut 2011].
Rzeszowscy profesorowie przybyli do Bangkoku
na zaproszenie prof. Chuchchaia Gomaratuta, jednego z organizatorów tej Konferencji. Mieli okazję
obejrzeć zawody Muai Thai na sławnym stadionie
Rajadamnern (The Ultimate Muai Thai Arena). Zaplanowano wówczas (9 lutego 2010) 9 walk juniorów
w kategoriach wagowych od 101 do 148 funtów.
Wai khru jest czymś pomiędzy tańcem a modlitwą, podczas którego zawodnik oddaje cześć
swemu nauczycielowi i szkole, którą reprezentuje. Nastrój współtworzą muzycy - flecista, dwóch
bębnistów i cymbalista. Wzmagając rytm dodają
też zawodnikom ochoty do dalszej i bardziej dynamicznej walki. Widownia reaguje żywiołowo na
każdą akcję, powodując szczególne natężenie hałasu.
Rytm i głośny doping składają się tu na specyficzną
atmosferę oraz dają poczucie „społecznego rytuału
mocy” [Cheska Taylor 1978].
op
y fo
rp
ers
on
al u
se
on
ly
–d
ist
rib
uti
on
Fot. 4. Thai-boxing, zawody juniorów – przerwa w walce.
Rajadamnern Stadium.
Tradycja sztuk walki
is c
Wymiar symboliczny szacunku dla tradycji
militarnej znajdujemy chociażby na banknocie 50
THB (thai bhat). Widzimy tu wyobrażenia króla
z mieczem oraz żołnierzy na słoniu i wojowników
walczących o fortyfikacje. Thai-boxing pojawił
się też na plakacie Konferencji i na okładce
wydawnictwa z programem i abstraktami prac.
Wyobrażenia walczących tai-bokserów występują
tu obok piłkarzy nożnych, kulturysty i biegacza.
Wielki mistrz Chuchchai Gomaratut jest
wybitnym ekspertem Muai Thai i krabi krabong,
Th
This copy for personal use only – distribution prohibited — This copy for personal use only – distribution prohibited
Cynarski W.J. — Bangkok i muai thai. Następny epizod turystyki sztuk walki
Electronic PDF security by Committe of Scientific Research, Stowarzyszenie Idokan Polska Poland
“IDO MOVEMENT FOR CULTURE. Journal of Martial Arts Anthropology”, Vol. 12, no. 2 (2012)
op
y fo
rp
ers
on
al u
pro
hib
ite
se
on
ly
–d
ist
rib
uti
on
Ogólne refleksje
Tajlandia (Królestwo Tajlandii) – jawi się jako
kraj ludzi miłych, grzecznych, uśmiechniętych,
bardzo religijnych (głównie buddyzm hinajana –
‘małego wozu’), pracowitych i zdyscyplinowanych.
Tradycjonalizm utrzymuje tu zdrowie moralne
społeczeństwa. Wciąż żywa jest tu kultura
wojowników, której jeszcze nie wyparła kultura
kramarska. Na ulicach Bangkoku powiewają
flagi narodowe i prezentowane są wielki zdjęcia
królewskiej pary. Pomimo istniejących tu napięć
politycznych, patriotyzm i wielki szacunek dla
króla jest powszechny. Podobizna króla (Rama
IX) występuje oczywiście na wszystkich monetach
i banknotach.
Ciepły klimat powoduje, że rośnie tu egzotyczna roślinność. Uczestnicy konferencji mieli
możliwość zobaczyć, gdzie rośnie drzewo mangowe,
pamelo i palmy kokosowe. W znakomitej kuchni
tajskiej, którą rozkoszowali się naukowcy, jest wiele
owoców, jak guawa, papaja, ananasy, smoczy owoc
(owoc wietnamskiego smoka), gwiaździsty owoc
karamboli (Averrhoa carambola) i inne. Bardzo
smaczne i zdrowe są krewetki, podawane na wiele
sposobów. Oczywiście trudno tu wyliczyć wszystkie
smakołyki, bo wymagałoby to osobnego studium.
Niemniej jednak Tajlandia zasłużyła sobie na miano
ważnej destynacji w turystyce kulinarnej.
Autorowi znana była wcześniej „filmowa” Tajlandia. Tu kręcono zdjęcia m.in. do filmów “Kickboxer”, “Król kickbokserów”, później “Ongbak”
i kolejne. Obrazy te pokazywały Tajlandię jako kraj
wojowników Muai Thai, jednego z najtwardszych
i najbardziej skutecznych sportów walki. Była w filmach metropolia i peryferie, przyroda i krajobrazy.
Jak wielu chłopców trenujących kyokushin karate, autor wychował się na opowieściach o półlegendarnych walkach Masutatsu Oyamy i jego uczniów
z najlepszymi wojownikami Tajlandii. Ponoć tylko
karatecy tego stylu mogli mierzyć się z bokserami
tajskimi. Ale później okazało się, że także najlepsi
kickbokserzy, jak Benny Urquidez i Rob Kaman,
potrafili wygrywać podobne konfrontacje. Z drugiej
strony są thai-bokserzy, którzy dobrze sobie radzą
w zawodowym boksie i np. w walkach organizacji
K-1 (np. Kaoklai Kaennorsing, Buakaw Por Pramuk)
[Cynarski, Ziemiński 2010].
Jak wygląda konfrontacja wyobrażeń
z rzeczywistością? Autor nie widział tajskiej wsi
na odległej prowincji. Ale to, co zobaczył, było
nawet piękniejsze, niż ujęcia filmowe. Ponadto
wojownicy – są jak najbardziej autentyczni, estyma
dla sztuk walki – również. Kraj jest nowoczesny,
zwłaszcza Bangkok jest wielkim miastem z dobrym
standardem usług. I, co ważne, kraj ten nie uległ
amerykanizacji. Ludzi nie pasjonuje tu baseball, lecz
właśnie narodowe Muai Thai. I niech tak pozostanie.
Efektem udziału w tej trzeciej International
Conference on Sports and Exercise Science
są także zaproszenia, np. na: “2 nd ASEAN
Universities Conference on Physical Education
and Sport Science”, July 7-8, 2012, University Putra
Malaysia; an interdisciplinary Burapha University
International Conference 2012 “Global Change:
Opportunity & Risk”, July 9-11, 2012, Pattaya
(Thailand); “International Workshop on Health,
Physical Education and Computer Science in
Sports”, August 11-12, 2012, Hyderabad (India);
“2nd International Congress on Sport for All and
Sport Tourism”, November 8-11, 2012, Antalya/
Kemar (Turkey); „Global Conference on Traditional
Physical Culture & Sports”, January 15-17, 2013,
Amravati (India).
d
Amatorskie walki odbywają się w wymiarze
4 rund x 2 min. walki, plus 1-minutowe przerwy.
Tradycyjnie jest to jednak: 5 x 3 min. walki i 2-minutowe przerwy. Tu juniorzy walczyli wg zasad
tradycyjnych. Zdarzył się jeden ciężki nokaut. Cóż,
tu walka nie jest udawana.
Th
is c
This copy for personal use only – distribution prohibited — This copy for personal use only – distribution prohibited
36
Zdjęcia wykonał Kazimierz Obodyński.
Filmografia
1. “Kickboxer”, USA 1989, reż. Mark DiSalle, wyst.: D. Alexio,
J.C. Van Damme.
2. “King of Kickboxers”, USA 1991, reż. Lucas Lowe, wyst.:
L. Avedon, B. Blanks, K. Cook.
3. “Ongbak”, Thailand 2003, reż. Prachya Pinkaew, wyst.:
Tony Jaa.
Bibliografia
1. Blumentritt B., Cynarski W.J. (2008), Budō – Seminarium:
„Metodyczne i naukowe aspekty budō w praktyce i teorii”,
Monachium, 4-11.02.2007, „Ido – Ruch dla Kultury / Movement for Culture”, vol. 8, pp. 268-271.
2. Cheska Taylor A. (1978), Sport spectacular: The social ritual
of power, “Quest”, 30, pp. 58—71.
3. Cynarski W.J. (1997), Khmerska sztuka walki, „Karate –
KungFu”, nr 4, s. 40.
4. Cynarski W.J. (2010a), Medycyna w tradycji sztuk walki,
„Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego”, nr 1,
s. 77–86.
5. Cynarski W.J. (2010b), Between Taipei and Pensacola. Own
reflection on scientific tourism, „Ido – Ruch dla Kultury /
Movement for Culture”, vol. 10, no. 1, pp. 89-101.
Electronic PDF security by Committe of Scientific Research, Stowarzyszenie Idokan Polska Poland
13. Maliszewski M. (1992), Meditative-religious traditions of
fighting art & martial ways, „Journal od Asian Martial
Arts”, vol. 1, nr 3, s. 1-104.
14. Maliszewski M. (1996), Spiritual Dimensions of the Martial
Arts, Charles E. Tuttle Co., Rutland, Vermont – Tokyo.
15. Munsters W. (2008), Culture and tourism: from antagonizm
to synergizm, “Ido – Ruch dla Kultury / Movement for
Culture”, vol. 8, pp. 165- 173.
16. Raimondo S. (2011), Heritage tourism and Taiijquan. The
case of Chenjiagou, Henan, RPC, “Ido Movement for Culture. Journal of Martial Arts Anthropology”, vol. 11, no.
1, pp. 52-59.
17. Sieber L. (2002-2003), Einige Naturmedizinmethoden [in
German], „Ido – Ruch dla Kultury / Movement for Culture”,
vol. 3, pp. 245-247.
18. Sieber L., Cynarski W.J., Litwiniuk A. (2007), Coming into
being of the martial arts tourism, „Ido – Ruch dla Kultury
/ Movement for Culture”, vol. 7, pp. 167-173.
19. Słopecki J. (2012), Authors reflections on the subject of jujutsu
and self-defense tourism, “Ido Movement for Culture. Journal
of Martial Arts Anthropology”, vol. 12, no. 1, pp. 20-24.
20. Urry J. (2002), The Tourist Gaze, Sage Publications, London.
is c
op
y fo
rp
ers
on
al u
se
on
ly
–d
ist
rib
uti
on
pro
hib
ite
d
6. Cynarski W.J., Obodyński K. (2006), Tourist tasting as a
form of cultural perception [in:] J. Kosiewicz [ed.], Movement
Recreation for All, Economical and Technical College, BK,
Legionowo, pp. 291-297.
7. Cynarski W.J., Ziemiński P. (2010), Holland’s primacy in
world of K-1 kick-boxing organization, „Ido – Ruch dla
Kultury / Movement for Culture”, vol. 10, no. 1, pp. 31-35.
8. Ďuriček M. (2007), Vademecum turizmu a rekreacie [in
Slovak], autoedition, Roznava.
9. Gomaratut Ch. (2011), Muay-Thai: The art and science of
Thai traditional self defense [in:] W.J. Cynarski [ed.], Selected
Areas of Intercultural Dialogue in Martial Arts, Rzeszów
University Press, Rzeszów, pp. 123-136.
10. Junhasavasdikul B. (2012), Sport science – the holistic approach for medical healing. Panel discussion on worldwide
health promotion, “Journal of Sports Science and Health”,
vol. 13, suppl. 1, p. S 30.
11. Kosiewicz J. (2011), Protreptikos – the exhortation for scientific tourism, “Physical Culture and Sport. Studies and
Research”, vol. LI, pp. 80-90.
12. MacCannell D. (1976), The Tourist. A New Theory of Leisure
Class, The MacMillian Press, London-Basingstoke.
37
Th
This copy for personal use only – distribution prohibited — This copy for personal use only – distribution prohibited
Cynarski W.J. — Bangkok i muai thai. Następny epizod turystyki sztuk walki
Electronic PDF security by Committe of Scientific Research, Stowarzyszenie Idokan Polska Poland