Jak uprawiac czosnek cz.1
Transkrypt
Jak uprawiac czosnek cz.1
JAK UPRAWIAĆ CZOSNEK (cz. I) Czosnek pochodzi z Azji Centralnej i jest jedna z najstarszych roślin użytkowych, towarzyszących człowiekowi od ponad 5 tys. lat. Ta wyjątkowa roślina o dużych właściwościach bakteriobójczych i antybiotycznych, posiada również właściwości przeciwrakowe. Działa również żółciopędnie, przeciwmiażdżycowo, obniża ciśnienie krwi, działa ogólnie wzmacniająco i uodparniająco. W kuchni czosnek stosowany jest jako przyprawa, najczęściej do potraw mięsnych i sałatek oraz do kwaszenia ogórków. Czosnek jest rośliną mającą umiarkowane wymagania klimatyczne. Jest wytrzymały na niskie temperatury. Posadzony jesienią dobrze zimuje w gruncie. Wpływ temperatury na wyrastanie czosnku jest ściśle związany z wpływem światła. Tworzenie główek jest stymulowane przez długi dzień. I wysoką temperaturę, po wcześniejszym działaniu niskiej temperatury w czasie przechowywania czosnku jarego lub zimowania w polu czosnku ozimego. Czosnek jest warzywem o dużych wymaganiach wodnych, dlatego należy go uprawiać w pobliżu rzek lub w rejonach o dużej ilości opadów. W latach o małych opadach deszczu w celu uzyskania wysokiego plonu, trzeba nawadniać plantacje od połowy maja do połowy czerwca. Wysoki plon można uzyskać tylko na glebach żyznych o dużej zawartości próchnicy, dobrze zatrzymujących wodę, ale nie podmokłej. Najlepsze pod jego uprawę są czarnoziemy, lessy, mady i czarne ziemie. Najlepszym przedplonem dla czosnku są zboża, trawy, mieszanki zbóż z motylkowym, groch, fasola i ogórki wczesne. Nie należy uprawiać czosnku po sobie, po innych warzywach cebulowych, roślinach porażonych nicieniami lub fuzariozą, roślinach wyczerpujących składniki pokarmowe z gleby (np. buraki cukrowe i pastewne, późna kapusta , kalafiory), przedplonach zachwaszczonych perzem, ostem, podbiałem i innymi chwastami wieloletnimi. Odpowiednia wartość pH dla uprawy czosnku wynosi 6,5 - 7,0. Czosnek dobrze reaguje na nawożenie organiczne na glebach żyznych można go uprawiać w drugim roku po oborniku, na słabszych – w pierwszym. Przy sadzeniu jesienią obornik daje się pod przedplon, a przy sadzeniu wiosna dobrze rozłożony obornik przyoruje się wczesna jesienią. Dawki tego nawozu mogą dochodzić do 60 t/ha. Można go jednak zastąpić dobrym kompostem lub nawozami zielonymi. Nawożenie mineralne jest uzależnione od zasobności gleby i jej żyzności. Zalecane dawki makroelementów wynoszą (na 1 ha): 90 – 13 kg azot, 120 – 170 kg potasu, około 60 – 80 kg fosforu, przy czym nawozy azotowe zaleca się wysiewać w trzech dawkach: 1/3 przed sadzeniem, pozostałe 2/3 w dwóch dawkach pogłównie – pierwszą po wschodach roślin i drugą – na przełomie maja i czerwca. Czosnek dobrze reaguje na nawożenie dolistne (np. Florovitem w stężeniu 0.3%), szczególnie w okresie suszy wiosennej. W uprawie czosnku przeważają lokalne ekotypy, charakteryzujące się dużymi właściwościami ciami adaptacyjnymi do lokalnych warunków uprawy. W handlu znajdują znajduj się krajowe odmiany czosnku. W krajowym rejestrze odmian znajdują się polskie odmiany czosnku wytwarzające wytwarzaj pędy kwiatostanowe przeznaczone do uprawy z sadzenia jesiennego: • • • • • ARKUS, HARNAŚ, HUZAR, MEGA, ORNAK. Termin sadzenia ozimych form czosnku przypada od połowy października października do połowy listopada. Należy go uzależnić żnić od warunków atmosferycznych i dobraćć go tak aby rośliny ro zdążyły się ukorzenićć przed mrozami. Nie powinny się si jednak w tym czasie nadmiernie rozwinąć, gdyż byłyby bardziej wrażliwe wra na niską temperaturę i mogłyby wymarznąć. wymarzn Gleba pod jesienne sadzenie czosnku powinna być by starannie uprawiona. Przynajmniej miesiąc miesi przed sadzeniem powinna zostać wykonana orka głęboka (25 – 30 cm), najlepiej pogłębiaczem. Potem należy ży wykonać wykona bronowanie. Ponowne bronowanie wykonujemy przed sadzeniem, możemy je zastąpić ąpić, na glebach cięższych szych płytkim spulchnieniem glebogryzarką. glebogryzark Do sadzenia przeznacza sięę ząbki ze zdrowych główek, bez śladów ladów uszkodzeń mechanicznych i żerowania rowania szkodników, nieporażonych niepora onych przez nicienie i choroby grzybowe. Dzielenie główek na ząbki powinno przeprowadzać przeprowadza się bezpośrednio rednio przed sadzeniem. Ząbki bki czosnku ozimego sadzimy na głębokość gł 5 – 7,5 cm (bez ściółkowania, ciółkowania, a przy zastosowaniu ściółki na 2,5 cm. Ściółkowanie stosuje się w celu utrzymania wilgotności wilgotno gleby, uniknięcia cia nadmiernego zachwaszczenia, a w przypadku czosnku ozimego stanowi dodatkowo ochronę przed przymrozkami. Ząbek od ząbka bka umieszczamy w odległości odległo 5 cm, a odległość między rzędami ędami powinna wynosić 15 – 20 cm. Czosnek podobnie jak cebula jest wrażliwy wra liwy na zachwaszczenie. Aby zabezpieczyć zabezpieczy plantacje czosnku z jesiennego sadzenia przed chwastami należy nale wykonać zabieg jednym z preparatów Stomp 330 EC lub Golden Pendimet 330 EC. Zabieg Zabieg zwalcza chwasty jednoroczne w fazie kiełkowania, wschodów i liścieni. ścieni. Oprysk wykonać wykona na wilgotną glebę. ę Jeśli śli nie wykonano zabiegu zwalczającego cego chwasty bezpośrednio bezpo rednio po sadzeniu to do 14 dnia po posadzeniu ząbków czosnku można żna zwalczać też chwasty jednoroczne za pomocą Afalonu Dyspersyjnego 450 SC. Anna Cieszyńska Sekcja Ogrodnictwa