AFRYKA DZIKA....o twórczości małego dziecka
Transkrypt
AFRYKA DZIKA....o twórczości małego dziecka
AFRYKA DZIKA.... o twórczości małego dziecka Autor EDYTA TOMASZEWSKA nauczyciel w Publicznym Przedszkolu w Goszczanowie ul. Kaliska 5 98-215 Goszczanów 1 „Twórczość jest zagadką, paradoksem, niektórzy mówią że sekretem...” M.A.Boden Twórczość, kreatywność, otwartość czyni człowieka szczęśliwym. Przez wielu bywa uważana za sztukę, przedsiębiorczość, przebojowość, muzykę, malarstwo...wreszcie sukces. Ale czy tak naprawdę o to chodzi w całym tym „magicznym” procesie? Aktywność twórcza jest podstawowym atrybutem i fundamentem ludzkiego istnienia. Jest zjawiskiem ogromnym, niosącym ze sobą treści ciągle nowe, ciekawe, intrygujące zarówno pedagogów i psychologów. Bez twórczego życia nie sposób doświadczać pełni radości życia, zadziwienia, zaciekawienia, nie sposób oddać się refleksjom. Jak odważnie twierdzą naukowcy „jest ona w mniejszym lub większym stopniu dostępna każdemu człowiekowi jako istota człowieczeństwa” Można być wszechstronnie uzdolnionym twórczo, ale można być także uzdolnionym tylko w jednej, wąskiej dziedzinie. Działania zmierzające do rozwijania zdolności twórczych stymulują działania nowatorskie i niestereotypowe, co nie zawsze jest uwzględniane w procesie nauczania. Nie ma prostych i gotowych recept na twórczość. Gdyby były – twórczość nie byłaby tym, czym jest. Twórczość dotyczy różnych dziedzin aktywności człowieka, tym samym na jej temat krąży wiele stereotypów. Może być ona związana z nauką, pracą a także zabawą. Osoby twórcze cechuje duża niezależność, otwartość, wyrozumiałość. Nie dotyka ich boleśnie ciągła krytyka ze stronny innych. Bynajmniej nie dlatego że są ignorantami, że nic ich nie 2 obchodzi, ale dlatego że są absolutnie świadomi swoich możliwości i ograniczeń. Mają do siebie dystans, starannie weryfikują swoje działania i nie boją się próbować tego, co nieznane. Człowiek twórczy, pomysłowy, dociekliwy to kiedyś twórcze dziecko, otwarty malec, który dostrzega swoje możliwości, sprawdza, odkrywa, buduje. Twórczość dziecka jako cecha jest silnie związana z ciekawością świata. W wieku od 2 do 6 lat dzieci są z natury bardzo ciekawskie, dużo i chętnie manipulują, sprawdzają otoczenie, toteż z ogromnym przekonaniem stwierdzić należy że każde dziecko z natury jest twórcze. Kiedy słyszy muzykę- tańczy, kiedy dostanie kredki- maluje, a kiedy obserwuje rodziców –naśladuje ich i wciela się w ich role. Dzieciom - małym twórcom obce są sprawy narodzin, śmierci miłości i samotności, cierpienia, w swej twórczości nie kreują świata, nie szukają jak artysta problemów a po prostu odbierają świat i próbują go pokazać. Twórczością dziecka kieruje zatem intuicja oraz przypadek a nie konkretny zamysł i przyjęty z góry konsekwentny plan działania. Twórczość jako proces jest ekspresją, porozumieniem, formą panowania nad materią, próbą stworzenia nowych rzeczy, która intensywnie wzbogaci i rozwinie dziecko, będzie jego autokreacją, płaszczyzną porozumienia z otaczającym je światem. Twórcze dziecko nie boi się zmian, można rzec że wręcz je lubi. Mało prawdopodobne jest by usłyszeć od niego słowa: Niech będzie tak jak jest...Po co robić coś nowego...Twórcze dziecko wręcz przeciwnie jest otwarte, co ułatwia mu asymilowanie nowych doświadczeń. Nie udzieli raczej jednej, słusznej odpowiedzi, będzie raczej poszukiwało, eksperymentowało. Mały człowiek, jakże twórczy w swej „małości” odczuwa ciągłą potrzebę naprawiania i nowości, generowania rozwiązań problemu. 3 Praca z dzieckiem twórczym, kreatywnym jest bardzo istotna a jednocześnie jest wielkim wyzwaniem. Bywa często tak, że twórczość dziecka umiera.... Niszczy ją krytyka dorosłych, poczucie że popełnia się błąd, że jest się gorszym, że stale trzeba dotrzymywać komuś kroku, zaspokajać oczekiwania innych. Gordon Mac Donald w swej niezwykle cennej książce "Najlepsze miejsce pod słońcem" napisał: „Wiele dzieci w dzisiejszych czasach słyszy ciągle sygnały zajętości. Niekiedy są traktowane tak, jakby włączyła się automatyczna sekretarka... Typowy sygnał "zajęte" może być słyszany w każdym domu. Czasami zaczyna się od słów: "Nie teraz, później", albo: "Zaczekaj, aż twój tatuś skończy... (coś tam)" albo: "Jestem teraz taki zmordowany". Jak zatem pracować ciekawość świata. z twórczym dzieckiem?...- wykorzystać jego Dzięki takiemu twórczemu, nieskępowanemu podejściu, dziecko łatwo może chłonąć wiedzę, rozwijać się harmonijnie. Tą otwartość umysłu warto zachować jak najdłużej, bo później trzeba będzie się jej uczyć od nowa. Kochać i wspierać, to jest zadanie. Mądra i bezwarunkowa miłość rodziców zastąpi najlepszy trening kreatywności. Mały twórca, który jest akceptowany, nie obawia się nowych wyzwań, popełniania błędów. Pełne pasji- eksperymentuje. Świat odbierany przez zmysły w sposób bezpośredni –słuchanie, patrzenie, dotykanie wpływa na rozwój wyobraźni. Do tego niezbędna swoboda w działaniu, odpowiednia proporcja ruchu, możliwość skupienia się. Pytania, które nie mają końca –często męczące a tak ważne. Kiedy dziecko zacznie płynnie porozumiewać się z otoczeniem, po jakże 4 ogromnej radości z pierwszych wypowiedzianych słów, zaczynamy słuchać dziecko jednym uchem lub wcale. Tymczasem powinno słuchać się z zaciekawieniem. Nieustanne pytania są dowodem rodzącej się w dziecku twórczości. I należałoby się zastanowić, czy niezwykłe pytania dziecka i zaskakujące odpowiedzi, tak naprawdę nie wzbudzają w głębi duszy naszego szacunku? Od sześciu lat pracuje w przedszkolu jako wychowawca grupy najmłodszej. Potocznie przez wszystkich nazywani jesteśmy „maluchami”. Ja również identyfikuje się z tą nazwą, i nie wyobrażam sobie by ktoś nazwał mnie „starszakiem”. Moje maluchy, są przykładem najpiękniejszej twórczości. W trakcie zajęć muzycznych nie potrafimy usiedzieć na miejscu, kiedy zabrzmi muzyka, wstajemy i inscenizujemu „tak po swojemu” tekst piosenki. Do malowania farbami nie są nam potrzebne pędzelki, nawet te piękne i kolorowe. Najlepiej maluje się palcami, lub dłonią umoczoną w farbie. A wakacje i ferie chcemy spędzać w nietypowych miejscach. Na jednym z zajęć na moje pytanie skierowane do dzieci :”Jak spędzamy ferie?”, któreś dziecko odpowiedziało „...na Księżycu, a czemu nie” Pracując z dziećmi dajemy im całkowitą akceptację tego jakimi ludźmi są. Pozwalamy im aby samodzielnie wyciągali wnioski, próbowali tego co ciekawe, nawet jeśli oznacza to ubrudzenie ręki farbą czy wyprawę na Księżyc. To wszystko po to aby dziecko mogło odkryć, co jest dla niego najlepsze. Wtedy z całą pewnością będzie szcześliwe, wtedy przekona się że wolno poszukiwać mu swojej drogi, tworzyć, badać, kochać otwarcie, kreatywnie. 5 Reasumując moje rozważania na temat twórczości małego dziecka i tego czym ona jest, przytoczę tytuł mojego eseju. Twórczość dziecka....Afryka dzika... 6 Bibliografia 1. Jankowiak- Siuda K., Komorowska M. (2010), Ciekawość świata. O pamięci i twórczości małego dziecka, Gdańska, Harmonia 2. Gordon Mac Donald,(1994) Najlepsze miejsce pod słońcem, Vocatio 3. Góralski, A. (1995). Reguły treningu twórczości. Warszawa: Scholar. 4. Glotton, R., Cero, C (1985). Twórcza aktywność dziecka. Warszawa: WSiP. 5. Lewis, D. (1998).Jak wychować zdolne dziecko. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich. 6. Palka S. (1988). Aktywność twórcza dzieci i młodzieży. 7. Partyka, M. (2000). Zdolni, utalentowani, twórczy. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno- Pedagogicznej MEN. 7 Wyrażam zgodę na opublikowanie tekstu eseju na stronach www. Edyta Tomaszewska 8