Dziecięce kłamstwa

Dziecięce
kłamstwa
Każdy rodzic pragnie, aby jego dziecko było prawdomówne, szczere i uczciwe. Dzieci z
natury takie właśnie są. Mówią to, co czują. Zadają pytanie, gdy chcą się czegoś dowiedzieć.
Komentują, gdy uważają, że mają coś do powiedzenia. Ale o ile dorośli akceptują takie
szczere i bezpośrednie zachowania u małego dziecka, o tyle, gdy tylko troszkę podrośnie i
pójdzie do przedszkola, taka szczerość bywa krytykowana.
Pojawia się oczekiwanie tak zwanego właściwego zachowania. Słychać komentarze
dorosłych, że pewnych rzeczy nie wypada mówić, gdyż jest to niegrzeczne. Na przykład, gdy
maluch zapyta ciocię, która przyszła z wizytą, dlaczego jest taka gruba, natychmiast zostanie
skarcony. Podobnie, gdy odmówi spożycia dania przygotowanego dla niego przez babcię, bo
np. nie lubi ryby, usłyszy wykład dorosłych o tym, że babcia robiła to danie specjalnie dla
wnuczka, jest pyszne, musi tylko spróbować..., a gdy spróbuje – nie wypada powiedzieć, że
nie było smaczne... W takich i podobnych sytuacjach dzieci po raz pierwszy zaczynają
rozmyślać, jak się przed czymś obronić, aby nie sprawić przykrości dorosłym, nie narazić się
na niezadowolenie rodziców i długotrwałe pouczanie o złym zachowaniu.
Kolejny etap to „wyłapywanie” przez dziecko kłamstw, które stosują dorośli wobec dzieci i
wobec innych dorosłych – mając nadzieję, że dziecko tego nie zauważa lub nie rozumie.
Przyczyny dziecięcych kłamstw bywają różne, jednak najczęściej dziecko kłamie dlatego, że
widzi jak rodzice kłamią. Z dzieckiem jest trochę tak, jak z pustą walizką – co do niej
włożysz, to wyjmiesz. Dlatego warto być świadomym tego, co i jak mówimy oraz robimy
przy naszych pociechach, byśmy potem nie byli nagle zaskoczeni, jeśli zaczniemy widzieć
coraz częstsze kłamstewka i kłamstwa naszego dziecka.
1
To rodzice są odpowiedzialni za klimat, w jakim wychowują swoje potomstwo. Wierząc, że
dzieci szybko zapominają lub, że nie zdają sobie sprawy z tego, co dzieje się dookoła nich,
bardzo się mylą. Dzieci
nasiąkają nim jak gąbka.
pamiętają każde kłamstwo i
Dlaczego dzieci kłamią?
Kłamstwo u dzieci często jest reakcją obronną na stosowaną wobec nich przemoc. Lęk przed
karą, szczególnie nieproporcjonalną do przewinienia sprawia, że młody człowiek zaczyna
mijać się z prawdą. Dla dzieci wychowujących się w rodzinach rozbitych lub
skonfliktowanych kłamstwo bywa czasami jedynym sposobem na radzenie sobie z
problemami. Każdemu z dorosłych członków rodziny (mamie, tacie, babci, itd.) mówią to, co
tamci chcą usłyszeć, gdyż nie są w stanie dokonać wyboru między jednym rodzicem, a
drugim. Sytuacja rodzinna wciąga je w problemy dorosłych, które je przerastają.
Dzieci przeżywające zawstydzenie tym, co dzieje się w ich domu, na kłamstwach
piękniejszych od rzeczywistości budują swoje poczucie atrakcyjności i pozycję społeczną.
Prezentując siebie i swoją rodzinę w lepszym świetle, chronią swoje gniazdo. Przedstawiona
powyżej sytuacja bywa często wzmacniana przez samych rodziców, którzy nie czując się
dobrze udają kogoś innego, maskując swoje prawdziwe relacje.
Innym ważnym powodem, dla którego dzieci uciekają się do kłamstwa, jest nadmierna
kontrola rodzicielska. Powszechne zjawisko braku szacunku dla dziecka, jego prywatności,
intymności, przestrzeni. Rodzice pragnący wiedzieć wszystko ze szczegółami sprawiają, że
dziecko zaczyna się czuć prześladowane i dlatego kłamie, broniąc się w ten sposób przed
poczuciem osaczenia.
Kolejna postawa rodziców prowokująca dzieci do kłamstw to nadmierne oczekiwania – aby
dziecko pragnęło tego, czego pragną dla niego rodzice. Uczeń zapytany o to, co najbardziej
lubi robić, odpowiada: Najbardziej lubię grać, ale mamie tego nie mówię.
Dlaczego kłamie? Bo kiedy mówi prawdę to mama się złości i dodaje, że wolałaby żeby
najbardziej lubił czytać. Chłopiec nie czuje się dobrze, kiedy mama się złości, dlatego teraz
mówi, że najbardziej lubi czytać...
2
Również w różnych domowych, z pozoru prozaicznych sytuacjach, pokazujemy dzieciom, jak
kłamać – jak choćby wtedy, gdy mama rozmawiająca z babcią przez telefon mówi, że nie
może dziś do niej przyjechać, bo ma bardzo dużo pracy, a następnie siada przed telewizorem i
ogląda interesujący ją program.
Każdy problem, z jakim
boryka się dziecko, jest
odbiciem problemów
rodziców.
eżeli chcesz, aby Twoje dziecko mówiło prawdę – zapamiętaj!

Mów swojemu dziecku prawdę,

Mów prawdę w obecności swojego dziecka,

Jeśli nie możesz powiedzieć prawdy, poinformuj dziecko o tym, że nie możesz lub
nie chcesz teraz powiedzieć wszystkiego,

Jeśli czegoś nie wiesz, lub nie masz pewności, jaka jest prawda – powiedz dziecku
otwarcie, że nie znasz prawdy, a nie chcesz mówić czegoś, co nią nie jest,

Dziecko to taki sam człowiek jak dorosły – szanuj jego prawa,

Zatroszcz się o poczucie godności swojego dziecka,

Zwracaj uwagę na to, czy nie uciekasz się do kłamstwa wobec innych w obecności
dziecka,

Wytłumacz dziecku, że czasem można powstrzymać się od powiedzenia prawdy,
żeby kogoś nie zranić (podaj przykład takiej sytuacji),

Zawsze doceniaj momenty, w których dziecko mówi prawdę,

Zdobądź się na mówienie prawdy, jeśli chcesz wychować prawdomówne dziecko.
Małgorzata Anna Gruszka
Psycholog
3