BADANIE PISA 2006

EDUKACJA
Agnieszka Sułowska
BADANIE PISA 2006
W grudniu ubiegłego roku zostały ogłoszone wyniki badania
PISA 2006. Zapewne wszyscy Państwo wiedzą, co to jest PISA.
Przypomnę tylko pokrótce. PISA to międzynarodowe badanie
organizowane przez OECD. W 2006 roku wzięło w nim udział
57 krajów z całego świata. Jego celem jest ocena umiejętności piętnastolatków w trzech obszarach: rozumienia tekstu,
rozumowania matematycznego i rozumowania w naukach
przyrodniczych. Badanie odbywa się co trzy lata. O matematyce było głośno kilka lat temu, ponieważ w 2003 roku właśnie
matematyka była główną dziedziną badania. W 2006 roku nacisk położono na rozumowanie w naukach przyrodniczych. Za
rok główną dziedziną będzie – podobnie jak w pierwszej edycji w roku 2000 – rozumienie tekstu. Raport podsumowujący
wyniki ubiegłorocznego badania PISA można znaleźć na stronie: www.men.gov.pl/menis pl/analizy i badania/pisa2006 PL
raport.pdf.
Badanie PISA w zakresie matematyki sprawdza, czy uczeń
potrafi zastosować swoją wiedzę i umiejętności matematyczne w sytuacjach, z którymi styka się w życiu. Mniej istotna
jest sprawność w odtwarzaniu, nawet bardzo złożonych, rutyn matematycznych. Dużo ważniejsza staje się natomiast
umiejętność rozpoznawania możliwości zastosowania narzędzi matematycznych w sytuacjach pozornie mało z matematyką związanych.
Lepsza średnia
W badaniu z 2006 roku uczniowie rozwiązywali 48 zadań
matematycznych identycznych jak trzy lata wcześniej. Polscy
gimnazjaliści znaleźli się w grupie, do której zaliczono kraje o wynikach statystycznie nierozróżnialnych od średniego
wyniku krajów OECD. Jest to pewna, choć niewielka poprawa w stosunku do roku 2003 (średni wynik polskich uczniów
w 2003 r. to 490 pkt, a w 2006 r. – 495 pkt). Poprawa
ta została spowodowana wzrostem wyników uczniów najsłabszych. Niestety, wyniki naszych najlepszych uczniów
MAGENTA BLACK
(118/08 ml31) str. 3
3
4
EDUKACJA
nadal są niższe niż średnio w OECD.
Szczególnie niepokoi mały w porównaniu
z OECD odsetek uczniów na najwyższym,
szóstym poziomie umiejętności (zob. wykres
1 na dole strony).
Mocne strony
Analiza wyników uzyskanych w badaniu
PISA 2006 potwierdza obserwacje dokonane już trzy lata wcześniej. Podobnie jak
poprzednio nasi uczniowie wyróżniają się
przede wszystkim w zadaniach odtwórczych, wymagających użycia znanego sposobu postępowania – algorytmu. Są także
lepsi niż uczniowie OECD w odczytywaniu
danych z wykresów, diagramów i tabel oraz
w zadaniach odwołujących się do wyobraźni
geometrycznej.
Problemy z twórczym myśleniem
Polscy gimnazjaliści mają problem, większy
niż uczniowie OECD, gdy muszą wyjść poza
znane sobie, rutynowe sposoby postępowania. Większą trudność niż innym uczniom
OECD sprawia im samodzielne zaprojektowanie rozwiązania czy przeprowadzenie
toku rozumowania, na przykład polegającego na analizie działania pewnego systemu
i wyciągnięciu z tej analizy wniosków lub
wyrażeniu opinii.
Wykres 1. Odsetek polskich uczniów na poszczególnych poziomach umiejętności matematycznych w porównaniu ze
średnią OECD
MAGENTA BLACK
W świetle takich wyników i spostrzeżeń
bardzo niepokoi fakt, że jedynym obszarem, w którym między rokiem 2003 a 2006
polscy uczniowie poprawili swoje wyniki,
były. . . zadania algorytmiczne. Spośród siedmiu zadań algorytmicznych w przypadku
sześciu odnotowano w 2006 roku lepsze
wyniki niż trzy lata wcześniej. A zatem polscy gimnazjaliści coraz bardziej specjalizują
się w zadaniach odtwórczych, rutynowych
i nadal nie potrafią sobie radzić w sytuacjach wymagających samodzielnego, twórczego myślenia i rozumowania. Może to,
niestety, świadczyć o pogłębiającej się rutynizacji nauczania matematyki w gimnazjum.
Wyniki w szkołach
pogimnazjalnych
W ubiegłym roku badano także losowo
wybraną próbkę uczniów liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników i zasadniczych szkół zawodowych.
Rozwiązywali oni takie same zadania jak
gimnazjaliści. Wyniki nie są zaskoczeniem
– najlepiej wypadli uczniowie liceów ogólnokształcących. Zaskakujący może być jedynie fakt, że w innych szkołach praktycznie
nie było uczniów z najwyższego, szóstego
poziomu (zob. wykres 2).
Wykres 2. Rozkład procentowy uczniów na poszczególnych
poziomach umiejętności
(118/08 ml31) str. 4
EDUKACJA
Na koniec dwa przykłady zadań. Pierwsze to
takie, z którym mieli kłopot polscy uczniowie, ponieważ wymaga samodzielnego zaprojektowania rozwiązania. Drugie zadanie
w badaniu wypadło bardzo dobrze.
EKSPORT
Diagramy zawierają dane o eksporcie Zedlandii – kraju, którego walutą jest zed.
ROZMOWA PRZEZ INTERNET
Mark (z Sydney w Australii) i Hans (z Berlina
w Niemczech) często porozumiewają się ze
sobą przez internet, za pomocą tzw. czatu.
Żeby móc tak rozmawiać, muszą wchodzić
do internetu w tym samym momencie.
Chcąc znaleźć odpowiednią porę na taką
rozmowę, Mark szukał diagramów pokazujących czas w różnych miastach świata. Oto,
co znalazł:
Pytanie 1
Która godzina jest w Berlinie, kiedy w Sydney jest 19.00?
Pytanie 2
Mark i Hans nie mogą rozmawiać w godzinach 9.00–16.30 czasu lokalnego, ponieważ
są wtedy w szkole. Nie mogą też łączyć się
między 23.00 a 7.00 rano czasu lokalnego,
gdyż w tych godzinach powinni spać.
Pytanie 1
Kiedy Mark i Hans mogą porozmawiać przez
internet? Wpisz do tabeli czasy lokalne.
Pytanie 2
Jaka była wartość soków owocowych wyeks-
Miasto
Czas
Sydney
Berlin
MAGENTA BLACK
Jaka była ogólna wartość eksportu z Zedlandii (w milionach zedów) w roku 1998?
portowanych z Zedlandii w 2000 r.?
A. 1,8 miliona zedów
B. 2,3 miliona zedów
C. 2,4 miliona zedów
D. 3,4 miliona zedów
E. 3,8 miliona zedów
(118/08 ml31) str. 5
5