D - Sąd Rejonowy dla Wrocławia

Sygn. akt IIIRC 74/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 lipca 2013r.
Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie następującym:
Przewodniczący: SSR Dominika Kurczewska
Protokolant: sekr.sąd. Joanna Mann
Po rozpoznaniu w dniu 23 lipca 2013r. we Wrocławiu
sprawy z powództwa A. P. (1)
przeciwko A. P. (2), J. B. (1), T. G. (1)
o alimenty
oddala powództwo.
Na oryginale właściwy podpis.
Sygn. akt III RC 74/13
UZASADNIENIE
W pozwie z dnia 28.01.2013 r. powódka A. P. (1) wniosła o zasądzenie na swoją rzecz alimentów od pozwanych A.
P. (2), J. B. (1) i T. G. (1) w wysokości 1.000 zł miesięcznie, płatnych do 10 dnia każdego miesiąca z ustawowymi
odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat.
Uzasadniając żądanie pozwu podała, iż pozwani są dziećmi powódki, nie interesują się jej losem, cały ciężar opieki
nad matką spoczywa na synu Z. T., a jedynym źródłem utrzymania powódki jest emerytura, która wynosi 927,82 zł,
co nie wystarcza na zaspokojenie podstawowych potrzeb powódki.
W odpowiedzi na pozew z dnia 19.03.2013 r. pozwana J. B. (1) wniosła o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu
swego stanowiska podała, że powódka mieszka wraz z synem Z. T. w mieszkaniu komunalnym, syn znęca się nad
matką, niszczy sprzęty domowe, awanturuje się. Wskazała, że jest bardzo chorą osobą. W odpowiedzi na pozew z
dnia 21.03.2013 r. pozwana T. G. (1) wniosła o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu swego stanowiska podała, że
nieprawdą jest, aby brat opiekował się matką. Wskazała, że łączne dochody matki i brata to ok. 2.500 zł miesięcznie.
Twierdziła, że to ona wraz z siostrą opiekują się matką, sprzątają, robią zakupy, a brat wszczyna awantury i nadużywa
alkoholu. Wskazała, że jest chorą osobą. Na rozprawie w dniu 23.07.2013 r. pozwany A. P. (2) wniósł o oddalenie
powództwa.
W piśmie z dnia 8.02.2013 r. powódka wniosła o zasądzenie na swoją rzecz alimentów od każdego z pozwanych w
wysokości po 400 miesięcznie.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Powódka A. P. (1) zamieszkuje wraz z synem Z. T. we W. w mieszkaniu komunalnym. Opłaty mieszkaniowe wynoszą:
czynsz 404 zł, energia 50 zł, gaz 50 zł, higiena 20 zł, wyżywienie powódki 500 zł. Koszt utrzymania powódki wynosi
1.200 zł miesięcznie, bez kosztów lekarstw.
Powódka ukończyła 100 lat, choruje na miażdżycę, chorobę niedokrwienną serca, zniedołężnienie starcze, przeszła
operację usunięcia zaćmy, koszt zabiegu wyniósł 4.100 zł, wymaga 24-godzinnej opieki. Koszt leków na serce powódki
wynosi 110 zł miesięcznie, krople do oczu 70 zł, inhalacja 130 zł, pampersy 106 zł. Powódka korzysta z pomocy lekarki
z przychodni, co tydzień przychodzi do niej pielęgniarka.
Powódka otrzymuje emeryturę w kwocie 927,82 zł miesięcznie. Z okazji ukończenia 100 lat powódka otrzymała
z KRUS dodatek do emerytury w wysokości 3.080,84 zł miesięcznie. Powódka od czerwca 2013 r. otrzymuje
miesięcznie kwotę 2.460 zł netto. Według oświadczenia syna powódki powódce niczego nie brakuje, po odliczeniu
kosztów utrzymania powódce pozostaje kwota 1.200 zł miesięcznie, od stycznia, gdy powódka otrzymywała niższe
świadczenie również powódce niczego nie brakowało, bo pieniądze należne powódce przychodziły na konto bankowe
syna powódki.
Powódce w utrzymaniu pomaga syn Z. T., który otrzymuje emeryturę w wysokości 1.488,60 zł netto miesięcznie,
prowadzi wspólnie z powódką wspólne gospodarstwo domowe. MOPS monitoruje środowisko zamieszkania powódki,
według oceny pracownika syn powódki należycie wypełnia obowiązki opiekuńcze wobec matki.
Wyrokiem z dnia 28.12.1968 r. Sąd Rejonowy we Wrocławiu w sprawie IV K 174/68 skazał Z. T. prawomocnym
wyrokiem na karę 25 lat pozbawienia wolności. Postanowieniem z dnia 17.01.1984 r. Sąd Wojewódzki w
Katowicach odmówił Z. T. warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary. Z opinii dołączonej
do postanowienia wynika, że skazany będąc na wolności miał opinię negatywną, nadużywał alkoholu, był karany
dyscyplinarnie, nie przestrzegał przepisów porządkowych.
(dowód: - zaświadczenie lekarskie z dnia 16.01.2013 r. – k. 8
- karta inf. leczenia z dnia 4.08.2010 r. – k. 9
- rachunek nr (...) – k. 10
- informacja i zgoda na zabieg okulistyczny z dnia 4.08.2010 r. – k. 11
- faktura VAT nr (...) z dnia 25.08.2010 r.- k. 12
- karta inf. leczenia szpitalnego za okres 12.08.-18.08.2013 r. - k. 13- 15
- postanowienie Sądu Wojewódzkiemu w Katowicach z dnia 17.01.1984 r. – k. 34
- zaświadczenie z KRUS z dnia 15.03.2013 r. - k. 64
- list gratulacyjny Prezesa KRUS z dnia 11.04.2013 r. – k. 92
- pismo MOPS z dnia 16.07.2013 r. – k. 94
- decyzja KRUS z 14.03.2013 r. – k. 98
- przesłuchanie Z. T. )
Pozwana J. B. (1) zamieszkuje wraz z synem, synową i dwójką wnucząt we W.. Ponosi opłaty mieszkaniowe: czynsz
584,09 zł, energia 85 zł, gaz 59,28 zł, ubezpieczenie 87 zł, wyżywienie 300-350 zł łącznie. Otrzymuje dodatek
mieszkaniowy w kwocie 560 zł.
Pozwana otrzymuje emeryturę w kwocie 1.270 zł netto miesięcznie. Syn i synowa pozwanej są zarejestrowani w PUP
jako bezrobotni bez prawa do zasiłku. Rodzina utrzymuje się z emerytury pozwanej, w utrzymaniu pomagają jej
pozwana i pozwany.
Pozwana przeszła nowotwór złośliwy trzony macicy, na leki wydaje 150 zł miesięcznie.
Pozwana T. G. (1) zamieszkuje we W.. Ponosi opłaty mieszkaniowe: czynsz 963,34 zł, energia 74 zł, gaz 56,33 zł,
internet 60 zł.
Pozwana otrzymuje emeryturę w kwocie 1.511,23 zł netto miesięcznie, spłaca kredyt, rata wynosi 1.059,92 zł
miesięcznie.
Pozwana przeszła zabieg operacyjny usunięcia guza nerki, cierpi na zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, nadciśnienie.
Pozwana została uznana za osobę całkowicie niezdolną do pracy.
Pozwane do stycznia 2013 r. odwiedzały matkę regularnie.
Pozwany A. P. (2) mieszka wraz z żoną w Ś.. Koszty utrzymania mieszkania obejmują: czynsz 398 zł, energia 90 zł,
gaz 90 zł, wyżywienie 800 zł.
Pozwany otrzymuje emeryturę w kwocie 2.400 zł miesięcznie, a żona pozwanego – 1.100 zł.
Żona pozwanego choruje, na leki wydaje 250 zł miesięcznie, pozwany choruje na nadciśnienie.
Pozwany odwiedza matkę kilka razy w roku.
(dowód: - przesłuchanie pozwanej J. B. (1)
- przesłuchanie pozwanego A. P. (2)
- karta inf. leczenia J. B. (1) z dnia 4.08.2010 r. – k. 33
- dokumenty dotyczące wysokości opłat ponoszonych przez J. B. – k. 35-39
- druk ZUS - k. 40-46
- zaświadczenia PUP we W. - k. 47-48
- druk przelewu - k. 55
- zawiadomienie o zmianie wysokości raty pożyczki - k. 56
- wypis z treści orzeczenia lekarza orzecznika - k. 57
- karty inf. leczenia szpitalnego z dnia 23.03.2007 r., wynik badania rezonansu magnetycznego - k. 58-60
- opis badania - k. 61
- dokumenty dotyczące wysokości opłat ponoszonych przez T. G. – k. 59, 62 )
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.
Materialnoprawną podstawą żądania był art. 128 k.r.o i 132 k.r.o. zgodnie, z którym obowiązek dostarczania środków
utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii
prostej oraz rodzeństwo, przy czym obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero
wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu
obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub
połączone z nadmiernymi trudnościami.
Poza szczególnym unormowaniem obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dzieci niezdolnych do
samodzielnego utrzymania się, uprawniona do świadczeń alimentacyjnych, stosownie do art. 133 § 2 k.r.o., jest
tylko taka osoba, która znajduje się w niedostatku. W niedostatku znajduje się ten, kto nie może własnymi siłami
zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb, o których mowa w art. 135 k.r.o., w szczególności nie ma niezbędnych
ku temu środków i nie może ich uzyskać przy wykorzystaniu swoich możliwości zarobkowych. Jeżeli własnymi
siłami może zaspokoić swoje potrzeby tylko częściowo, obowiązek alimentacyjny zobowiązanego ogranicza się do ich
niezaspokojonej części (wyrok SN z 20.2.1974 r., III CRN 388/73, OSN 1975, Nr 2, poz. 29; wyr. SN z 19.5.1975 r., III
CRN 55/75, OSN 1976, Nr 6, poz. 133; wyr. SN z 20.1.2000 r., I CKN 1187/99.
Przenosząc zaprezentowaną argumentację na grunt rozpatrywanej sprawy, po przeprowadzeniu analizy materiału
dowodowego, należy stwierdzić, że sytuacja majątkowa powódki pozwala na zaspokojenie jej podstawowych i
usprawiedliwionych potrzeb. Powódka zamieszkuje wraz z synem Z. T. we W. w mieszkaniu komunalnym. Opłaty
mieszkaniowe wynoszą: czynsz 404 zł, energia 50 zł, gaz 50 zł, higiena 20 zł, wyżywienie powódki 500 zł. Powódka
ukończyła 100 lat, choruje na miażdżycę, chorobę niedokrwienną serca, zniedołężnienie starcze, przeszła operację
usunięcia zaćmy, koszt zabiegu wyniósł 4.100 zł, wymaga 24-godzinnej opieki. Koszt leków na serce powódki wynosi
110 zł miesięcznie, krople do oczu 70 zł, inhalacja 130 zł, pampersy 106 zł. Powódka korzysta z pomocy lekarki z
przychodni, co tydzień przychodzi do niej pielęgniarka. Koszt utrzymania powódki wynosi 1.200 zł miesięcznie.
Analizując sytuację majątkową powódki, Sąd przyjął, że powódka otrzymuje emeryturę w kwocie 927,82 zł
miesięcznie. Z okazji ukończenia 100 lat powódka otrzymała z KRUS dodatek do emerytury w wysokości 3.080,84
zł miesięcznie. Powódka od czerwca 2013 r. otrzymuje miesięcznie kwotę 2.460 zł netto. Powódce w utrzymaniu
pomaga syn Z. T., który otrzymuje emeryturę w wysokości 1.488,60 zł netto miesięcznie, prowadzi wspólnie z powódką
wspólne gospodarstwo domowe. MOPS monitoruje środowisko zamieszkania powódki, według oceny pracownika syn
powódki należycie wypełnia obowiązki opiekuńcze wobec matki.
Sąd wziął także pod uwagę, że według oświadczenia syna powódki powódce niczego nie brakuje. Biorąc pod uwagę
wysokość kosztów utrzymania powódki oraz kwotę, którą otrzymuje ona miesięcznie tytułem emerytury, po odliczeniu
kosztów utrzymania powódce pozostaje do dyspozycji jeszcze kwota 1.200 zł miesięcznie. Trudno więc uznać, że jest
osobą znajdującą się w niedostatku.
W ocenie Sądu powódka nie udowodniła, że znajduje się w niedostatku. Wręcz przeciwnie, syn powódki, który
prowadzi z nią wspólne gospodarstwo domowe podczas przesłuchania zeznał, że powódce niczego nie brakuje, również
od stycznia, gdy powódka otrzymywała niższe świadczenie, powódce niczego nie brakowało, bo pieniądze należne
powódce przychodziły na konto bankowe syna powódki. Natomiast zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu
spoczywa na osobie, która z faktu wywodzi skutki prawne, zaś regulacji tej w przepisach proceduralnych odpowiada
treść art. 232 k.p.c., zgodnie z którym to strony są zobowiązane wykazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których
wywodzą skutki prawne. Podkreślić należy, iż treść art. 6 k.c. i 232 k.p.c. oznacza, że strona, która nie przytoczyła
wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile
ciężar dowodu co do tych okoliczności na niej spoczywał. Zaznaczyć także należy, że nie jest rzeczą Sądu poszukiwanie
za stronę dowodów przez nią nie wskazanych (tak również SN w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96, OSNC
1997, nr 6-7, poz. 76).
Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, iż obecna sytuacja powódki pozwala na przyjęcie, iż są ona w stanie za
pomocą otrzymywanych miesięcznie świadczeń emerytalnych zaspokoić swoje usprawiedliwione potrzeby, a więc
nie znajduje się w niedostatku. Ustawa nie definiuje pojęcia niedostatku. Uczynił to natomiast Sąd Najwyższy
w uchwale pełnego składu izby cywilnej i administracyjnej w sprawie wytycznych w zakresie wykładni prawa i
praktyki sądowej w sprawach o alimenty z dnia 16 grudnia 1987 r. (M.P.88.6.60). W pkt III uchwały Sąd Najwyższy
wyjaśnił: "Niedostatek występuje wtedy, gdy uprawniony nie może w pełni własnymi siłami, z własnych środków,
zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb”. Charakteryzując bliżej to pojęcie Sąd Najwyższy ponadto stwierdził:
„Zaspokojenie potrzeb każdego człowieka powinno nastąpić przede wszystkim z jego własnych środków. Dotyczy
to dochodów z pracy, z majątku, ze świadczeń z ubezpieczenia lub zabezpieczenia społecznego. Nie odnosi się ono
bowiem tylko do takiego stanu, gdy uprawniony do alimentacji nie posiada żadnych środków utrzymania, lecz określa
także i taką sytuację materialną osoby uprawnionej, gdy nie może ona w pełni zaspokoić swoich usprawiedliwionych
potrzeb”. W ocenie Sądu powódka dysponuje wystarczającymi środkami, które to środki pozwalają powódce zaspokoić
jej usprawiedliwione potrzeby. Kwoty, którymi dysponuje powódka znacznie przekraczają jej miesięczne potrzeby.
Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że koszt utrzymania powódki wynosi 1231 zł miesięcznie.
Owszem w dacie wniesienia powództwa świadczenia otrzymywane przez powódkę były niższe niż obecnie i do
zaspokojenia potrzeb brakowało kwoty 300 zł, jednakże Sąd w niniejszym postępowaniu wyliczając koszty utrzymania
powódki przyjął koszt wyżywienia na poziomie 500 zł miesięcznie, a kwota ta, w ocenie Sądu, może być nawet
mniejsza i wynosić 300-400 zł miesięcznie, a zatem otrzymywana poprzednio kwota emerytury w wysokości 927 zł
wystarczała na zaspokojenie potrzeb powódki. Powód zdaniem Sądu nie wykazał, by było inaczej. Ponadto powódka
nie udowodniła kosztów wydatkowanych na leki.
Sąd badał również możliwości zarobkowe pozwanych i przyjął, że pozwana J. B. (1) znajduje się w trudnej
sytuacji materialnej, utrzymuje syna i synową, którzy nie pracują, mieszka z nimi jeszcze dwójką wnucząt.
Opłaty mieszkaniowe wynoszą ok. 700 zł miesięcznie, wyżywienie 300-350 zł łącznie. Pozwana otrzymuje dodatek
mieszkaniowy w kwocie 560 zł. Pozwana otrzymuje emeryturę w kwocie 1.270 zł netto miesięcznie, z której utrzymuje
się cała rodzina. Ponadto pozwana jest osobą schorowaną, przeszła nowotwór złośliwy trzony macicy, na leki
wydaje 150 zł miesięcznie. Pozwana T. G. (1) ponosi opłaty mieszkaniowe w wysokości ok. 1.100 zł miesięcznie.
Pozwana otrzymuje emeryturę w kwocie 1.511,23 zł netto miesięcznie, ponadto spłaca kredyt, którego rata wynosi
1.059,92 zł miesięcznie. Pozwana również choruje, przeszła zabieg operacyjny usunięcia guza nerki, cierpi na zmiany
zwyrodnieniowe kręgosłupa, nadciśnienie. Pozwana została uznana za osobę całkowicie niezdolną do pracy. Pozwany
A. P. (2) mieszka wraz z żoną w Ś.. Koszty utrzymania mieszkania wynoszą ok. 550 zł, wyżywienie 800 zł. Pozwany
otrzymuje emeryturę w kwocie 2.400 zł miesięcznie, a żona pozwanego – 1.100 zł. Żona pozwanego choruje, na
leki wydaje 250 zł miesięcznie, pozwany choruje na nadciśnienie. W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu, biorąc pod
uwagę koszty utrzymania pozwanych, ich zobowiązania kredytowe, kwoty, które pozostają im po uiszczeniu wszelkich
niezbędnych kosztów utrzymania oraz fakt, że pozwani, a zwłaszcza pozwane, są osobami bardzo schorowanymi,
w ocenie Sądu, pozwani nie są w stanie i nie powinni partycypować w kosztach utrzymania powódki. Możliwości
zarobkowe pozwanych nie pozwalają im na realizację obowiązku alimentacyjnego wobec powódki. W ocenie Sądu
pozwane znajdują się w znacznie trudniejszej sytuacji materialnej niż powódka, a zdaniem Sądu to pozwana J. B. (1)
znajduje się w niedostatku.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd stwierdził, iż brak podstaw do zasądzenia alimentów od pozwanych na rzecz powódki
i powództwo, na podstawie powołanych przepisów oddalił, o czym orzeczono jak w sentencji wyroku.