Metodyka budżetu zadaniowego w Polsce

Metodyka budżetu zadaniowego w Polsce
Wpisany przez
Budżet zadaniowy pozwala na ustalenie, które zadania są najważniejsze dla realizacji
określonych celów oraz za pomocą mierników ukazuje, w jakim stopniu zostały one wykonane.
Istota budżetu zadaniowego w Polsce
Autorzy uznają, że istotą budżetu zadaniowego jest wprowadzenie zarządzania wydatkami
publicznymi poprzez cele odpowiednio skonkretyzowane i zhierarchizowane, na rzecz
osiągania określonych rezultatów, mierzonych za pomocą ustalonego systemu mierników.
Budżet zadaniowy pozwala na ustalenie, które zadania są najważniejsze dla realizacji
określonych celów oraz za pomocą mierników ukazuje, w jakim stopniu zostały one wykonane.
Budżet zadaniowy w swej ścisłej formule dotyczy budżetu po stronie wydatków. Dotyczy więc
najważniejszego aktu prawnego - uchwalanego przez parlament - którym jest ustawa
budżetowa. Wydatki budżetu państwa, a w szerszej formule - wydatki publiczne, w budżecie
zadaniowym uporządkowane są tak, aby znajdowały odniesienie do odpowiednich zadań, celów
i mierników. Ministerstwa oraz urzędy centralne (publiczne) identyfikowane są w budżecie
zadaniowym w następujących wymiarach:
1. jakie zadania wykonują,
2. jakie wydatki przeznacza społeczeństwo na poszczególne zadania w danym roku
budżetowym,
3. jakie cele chcą osiągnąć,
4. jakie skutki (rezultaty) mają przynieść zamierzone cele,
5. czy udało się doprowadzić do zamierzonych celów.
Budżet zadaniowy ze swej istoty jest szerszy od budżetu tradycyjnego. Budżet tradycyjny to
plan wydatków. Wydatki te są sklasyfikowane w odpowiednich podziałkach klasyfikacji
1/3
Metodyka budżetu zadaniowego w Polsce
Wpisany przez
budżetowej - częściach, działach i rozdziałach. Biorąc pod uwagę czytelność informacji o
wydatkach budżetowych, plan wydatków może być prezentowany w mniej lub bardziej
szczegółowym układzie klasyfikacji budżetowej.
Sednem budżetu zadaniowego jest to, że jego zakres jest szerszy od zakresu budżetu
tradycyjnego, o tzw. część zadaniową, tzn. o część, która informuje o tym, jakim celom służą
wydatki publiczne i jakie efekty uzyskuje się z nakładów publicznych. Wydatki te muszą być
przypisane do odpowiednich zadań. Część zadaniowa budżetu umożliwia nowoczesne nim
zarządzanie na wszystkich etapach procesu budżetowania. Można tu wydzielić dwa etapy: etap
tworzenia budżetu oraz etap realizacji budżetu.
Opracowanie metodyki budżetu zadaniowego, czyli określenie zasad funkcjonowania nowego
systemu budżetowego, wymagało wszechstronnej analizy dotychczasowych doświadczeń w
zakresie programowania budżetowego oraz zarządzania przez cele w sektorze publicznym i
prywatnym. Jednak należy pamiętać o tym, iż nie jest możliwe bezpośrednie przeniesienie
wzorców zagranicznych na system budżetowy Polski. Systemy finansów publicznych w
poszczególnych państwach są bardzo różne. Różnice te są często bardzo głębokie. Wynikają
one z wieloletniej ewolucji systemów i ze znaczących odmienności systemów prawnych oraz w
stylu rządzenia państwem, np. pomiędzy państwami o modelu anglosaskim i państwami
kontynentalnymi, między systemem o dużej autonomii regionów, a systemem
scentralizowanym.
Uwaga - pełna treść artykułu wraz z materiałem ilustracyjnym (schematy, rysunki, tabele): plik
pdf
2/3
Metodyka budżetu zadaniowego w Polsce
Wpisany przez
Artykuł stanowi fragment książki „Budżet zadaniowy w Polsce. Reorientacja z wydatkowania na
zarządzanie pieniędzmi publicznymi" pod red. Teresy Lubińskiej, wydanej przez DIFIN,
Warszawa 2007. Publikację tę omawiamy w dziale „Dobre książki".
3/3