Dialog wielokulturowy w opiece zdrowotnej

Program warsztatów „Dialog wielokulturowy w opiece zdrowotnej”
oprac. Elżbieta Bernaciak
Warszawa, 2012
Celem przekazywanych treści jest polepszenie efektywności komunikacji personelu medycznego z osobami wywodzącymi się z innej kultury
podczas realizacji czynności wynikających z zawodu pielęgniarki/pielęgniarza i położnej. Szkolenie skierowane jest do pielęgniarek/pielęgniarzy
i położnych, w szczególności na stanowiskach oddziałowych.
CELE OPERACYJNE:
Po zakończeniu zajęć osoba uczestnicząca:
• rozumie, że obecna sytuacja polityczna i geograficzna, a także otwarcie granic, wzmaga migracje ludności z wielu krajów odmiennych
kulturowo do Polski, co prowadzi do wzrostu liczby imigrantów i uchodźców mieszkających w Polsce,
• zna pojęcia: migracji, integracji, asymilacji, marginalizacji, segregacji, wielokulturowości,
• rozwinie swoje umiejętności, które są potrzebne w skutecznym komunikowaniu się,
• wie, że aktywne słuchanie przedstawicieli innych kultur zwiększa szansę lepszej, skutecznej komunikacji, bez ograniczeń i barier
kulturowych oraz językowych,
• umie wyjaśnić swoim kolegom i koleżankom z pracy zasady „ Dobrej Praktyki” w kontaktach z osobami z innych kultur.
GRUPA DOCELOWA:
Szkolenie przeznaczone dla pielęgniarek/pielęgniarzy i położnych zatrudnionych w szczególności na stanowiskach pielęgniarek oddziałowych w
placówkach ochrony zdrowia.
OP – osoba/y prowadząca/e
OU – osoba/y uczestnicząca/e
Scenariusz powstał w ramach projektu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka Weź kurs na wielokulturowość. Edukacja na
temat praw człowieka i wielokulturowości kluczem do budowania otwartego społeczeństwa przyjmującego obywateli
państw trzecich. Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw
Trzecich oraz budżetu państwa.
Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za treści umieszczone w scenariuszu.
Copyright © Helsińska Fundacja Praw Człowieka 2012
Przebieg/treści programowe
Czas
Metody
Niezbędne materiały
Wprowadzenie
a. przedstawienie siebie, osób uczestniczących, tematu zajęć,
b. spisanie kontraktu z osobami uczestniczącymi,
c. wysłuchanie i spisanie na tablicy wszystkich podawanych przez OU
oczekiwań,
d. omówienie spisanych oczekiwań zgodnie z celami i tematem zajęć.
Moduł I. Wielokulturowość w społeczeństwie polskim
1. Krótkie wprowadzenie do zagadnienia:
a. wstąpienie Polski do Unii Europejskiej spowodowało otwarcie
granic, nasiliło migracje ludności z wielu krajów odmiennokulturowych, co spowodowało wzrost liczby imigrantów
i uchodźców mieszkających w Polsce.
b. mini wykład, którego celem jest przypomnienie i zapoznanie OU
z zagadnieniami:
 kultura, tolerancja, akceptacja,
 migracja, integracja, asymilacja, marginalizacja, segregacja,
wielokulturowość
2. Po krótkim wprowadzeniu do tematyki zajęć OU mają chwilę na
zastanowienie się:
a. czy spotkali się w życiu zawodowym lub osobistym z ludźmi
z różnych kultur ?
b. jak czuli się w takiej sytuacji, co ułatwiało im, a co utrudniało
pogadanka




wykład
dyskusja
burza mózgów
 flipchart
 mazaki
60 min.
flipchart
mazaki
taśma klejąca
wizytówki na imiona
90 min.
Scenariusz powstał w ramach projektu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka Weź kurs na wielokulturowość. Edukacja na
temat praw człowieka i wielokulturowości kluczem do budowania otwartego społeczeństwa przyjmującego obywateli
państw trzecich. Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw
Trzecich oraz budżetu państwa.
Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za treści umieszczone w scenariuszu.
Copyright © Helsińska Fundacja Praw Człowieka 2012
3.
4.
5.
6.
kontakt z ludźmi z innej kultury ?
Na małych karteczkach OU spisują uczucia, emocje, zachowania, jakie
towarzyszyły im przy tych spotkaniach.
Chętna osoba/ osoby opowiadają swoją historię na forum grupy.
Na planszy spisujemy spostrzeżenia (uczucia, emocje, zachowania)
wszystkich OU.
Podsumowując ustalamy z grupą 3- 4 najważniejsze elementy, które
ułatwiały, bądź przeszkadzały w nawiązaniu relacji z drugim człowiekiem.
Spisane spostrzeżenia umieszczamy na planszy i zawieszamy
w widocznym miejscu.
Przerwa
Moduł II. Charakterystyka wybranych religii świata: Buddyzm,
Chrześcijaństwo, Hinduizm, Islam, Świadkowie Jehowy oraz grupy
etnicznej Romów, jako najbardziej „popularnych” grup pacjentów szpitali,
a komunikacja interpersonalna
1. Prosimy OU o odliczenie do 6, następnie 1,2,3,4,5,6 łączą się w grupy (6
grup). Każda grupa dostaje opis jednej religii świata: Buddyzm,
Chrześcijaństwo, Hinduizm, Islam, Świadkowie Jehowy oraz grupy
etnicznej Romów.
2. Każda grupa zapoznaje się z opisem, a gdy jest gotowa przedstawia
pozostałym grupom swoją religię/ grupę etniczną.
3. OU z każdej grupy ponownie odnoszą się do opisów i prowadzą dyskusję
w grupie na temat swoich spostrzeżeń dotyczących kontaktów z tymi
osobami (co może ułatwiać, a co utrudniać kontakt z tą osobą).
4. Prosimy, by każda grupa przeniosła opis wyznawcy religii/ osoby z grupy
15 min.
120 min.
wykład
burza mózgów
dyskusja
praca z tekstem
 mini flipcharty
 mazaki
Scenariusz powstał w ramach projektu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka Weź kurs na wielokulturowość. Edukacja na
temat praw człowieka i wielokulturowości kluczem do budowania otwartego społeczeństwa przyjmującego obywateli
państw trzecich. Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw
Trzecich oraz budżetu państwa.
Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za treści umieszczone w scenariuszu.
Copyright © Helsińska Fundacja Praw Człowieka 2012
etnicznej na teren placówki ochrony zdrowia. Na flipchartach spisują
najważniejsze elementy, na które należałoby zwrócić uwagę mając kontakt
z chorym z innej religii/ grupy etnicznej. Chodzi tu o elementy, które mogą
ułatwiać lub utrudniać kontakt z chorym lub jego rodziną.
5. Jedna osoba z grupy przedstawia flipchart, a pozostali członkowie grupy
stanowią jej wsparcie i w razie potrzeby ją uzupełniają.
6. Po przedstawieniu wszystkich grup, wspólnie ustalamy priorytetowe
elementy, które mogą przeszkadzać i pomagać w kontakcie z chorym.
Priorytety spisujemy na jednej dużej karcie i zawieszamy w widocznym
miejscu.
7. W ramach podsumowania razem odpowiadamy sobie na pytania:
a. Jak sobie radzić z tym, co utrudnia?
b. Jak trudności zamienić w sukces?
c. Co się czuje, gdy jest trudno?
d. Co się dzieje, gdy się uda?
Przerwa
Moduł III. Dobra praktyka
Celem modułu jest zapoznanie OU w warsztacie z przykładem Dobrej Praktyki
w Ochronie Zdrowia. Dobra praktyka to przykładowy kodeks postępowania
pracowników/czek ochrony zdrowia z pacjentami/pacjentkami odmiennymi
kulturowo, którego celem jest realizacja idei wielokulturowości. Wypracowanie
dobrej praktyki w ochronie zdrowia również ma na celu podniesienie
kompetencji międzykulturowych pielęgniarek i położnych spotykających się
w swojej pracy z osobami z innej kultury.
30 min.
120 min.
wykład
burza mózgów
dyskusja




koszyk
kolorowe piłki
mazaki
duże kartki/flipchart
1. OU w warsztacie dzielimy na 4 grupy po 5 osób:
Scenariusz powstał w ramach projektu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka Weź kurs na wielokulturowość. Edukacja na
temat praw człowieka i wielokulturowości kluczem do budowania otwartego społeczeństwa przyjmującego obywateli
państw trzecich. Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw
Trzecich oraz budżetu państwa.
Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za treści umieszczone w scenariuszu.
Copyright © Helsińska Fundacja Praw Człowieka 2012
a. w koszyku umieszczamy piłeczki w 4 kolorach (po 5 sztuk z każdego
koloru),
b. OU „częstują” się jedną piłeczką z koszyka,
c. osoby z piłeczkami o tych samych kolorach łączą się w grupy.
2. Poszczególne grupy mają za zadanie wymyślenie zasad dobrej komunikacji
z pacjentem/ pacjentką odmiennymi kulturowo do zastosowania
w placówkach ochrony zdrowia.
3. Poszczególne grupy przedstawiają swoje wypracowane zasady.
4. Wspólnie zastanawiamy się, jaka jest szansa na wdrożenie tych zasad
w życie.
5. Spisujemy tylko te zasady, które OU wdrożą lub zobowiążą się wdrożyć
w swoich zakładach pracy. Na tej samej karcie pod spisanymi zasadami do
wdrożenia wszyscy OU składają podpis, jako deklarację próby wdrożenia
zmian w zakładzie pracy.
6. Wszyscy OU spisują zasady do wdrożenia.
Uwaga: po warsztacie flipchart z podpisami przesyłamy OU.
Przerwa
15 min.
Ewaluacja i podsumowanie
Podsumowanie zajęć i podziękowanie OU za udział i pracę na zajęciach.
Wypracowane zasady Dobrej Praktyki OU warsztatów zabierają ze sobą, do
swoich miejsc pracy z zamiarem wdrożenia ich do codziennej pracy.
30 min.
Uwaga: Wszystkie materiały wypracowane na zajęciach przesyłamy OU
w wersji elektronicznej.
Scenariusz powstał w ramach projektu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka Weź kurs na wielokulturowość. Edukacja na
temat praw człowieka i wielokulturowości kluczem do budowania otwartego społeczeństwa przyjmującego obywateli
państw trzecich. Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw
Trzecich oraz budżetu państwa.
Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za treści umieszczone w scenariuszu.
Copyright © Helsińska Fundacja Praw Człowieka 2012
Łączny czas 8 h.
BIBLIOGRAFIA:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Berne E., Psychologia stosunków międzyludzkich, PWN 2012
Chmielecka A. (red.), Od Migracji do Integracji – vademecum, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 2012 r.
Kołodziejczyk-Olczak I. (red.), Chcesz lepiej nauczać? Doskonalenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów, Łódź 2011
Krajewska-Kułak E., Wrońska I., Kędziora-Kornatowska K., Problemy wielokulturowości w medycynie, PZWL, Warszawa 2010 r.
Kubitsky J., Psychologia migracji, Difin 2012
Majda A., Zalewska-Puchała J., Ogórek-Tęcza B., Pielęgniarstwo Transkulturowe, PZWL, Warszawa 2010 r.
Samek T., Uczeń i nauczyciel w sytuacjach trudnych www.wsp.krakow.pl/biblio/pliki/samek_01.html, data pobrania: 18.12.2012 r.
Scenariusz powstał w ramach projektu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka Weź kurs na wielokulturowość. Edukacja na
temat praw człowieka i wielokulturowości kluczem do budowania otwartego społeczeństwa przyjmującego obywateli
państw trzecich. Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw
Trzecich oraz budżetu państwa.
Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za treści umieszczone w scenariuszu.
Copyright © Helsińska Fundacja Praw Człowieka 2012