„Autonomia przyszłego maturzysty w procesie budowy własnego

OPIS INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ
„Autonomia przyszłego maturzysty
w procesie budowy własnego leksykonu”
mgr Grzegorz Brąś
1. Miejsce realizacji: I Liceum Ogólnokształcące im. B. Prusa w Żarach, klasa 2F/3F
2. Czas trwania:
wrzesień 2010 – czerwiec 2011
wrzesień 2011 – czerwiec 2012
3. Autor i wdrażający innowację: Grzegorz Brąś
4. Koszty innowacji: Innowacja nie wymaga przyznania dodatkowych środków
finansowych.
5. Cele innowacji:
- tworzenie trwałego i szerokiego zasobu słów ucznia
- budowanie autonomii ucznia w nauce języka obcego
- podniesienie motywacji uczniów do nauki słownictwa
- rozbudzanie zainteresowania uczniów językiem angielskim
- tworzenie świadomości budowy i funkcjonowania języka
- podwyższanie poczucia wartości uczniów
6. Problematyka:
Do stworzenia tej innowacji zainspirowała mnie praca z klasami maturalnymi nad budową ich
leksykonu. Prosiłem uczniów, by przygotowywali się do kartkówek z kolejnych maturalnych
działów tematycznych. Ta praca to oczywiście kompromis między efektywnością (niewiele z
tych słów uczniowie będą w stanie użyć na maturze) a czasem, jaki mogłem na to poświęcić
(rozkład materiału i ilość godzin tygodniowo nie pozwalały na więcej). Należało stworzyć
przemyślany system nauczania alternatywny również do tego, co proponują podręczniki.
Ponieważ, jak wiadomo, informacje zapamiętujemy w określonych kontekstach, a pamięć
wspomagają informacje oparte są na naszych własnych doświadczeniach, postanowiłem
uczniów poprosić, by sami stworzyli kontekst, w jakim zapamiętają słowa – począwszy od
wypracowania wprowadzającego dane słowa, poprzez ćwiczenia utrwalające, aż po kartkówki
sprawdzające i podsumowujące zdobytą wiedzę. Wszystko co powstanie będzie
archiwizowane w formie elektronicznej do wykorzystania w przyszłości oraz jako osobiste
portfolio językowe – zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej.
Nauka w taki sposób to tzw. „Process Learning”, czyli nauka z naciskiem na proces – jego
przebieg, a nie jedynie na produkt, czyli „Product Learning”. Jest to sposób pracy zalecany
przez współczesnych metodyków nauczania języków obcych.
7. Opis innowacji:
Zajęcia lekcyjne z języka angielskiego będą realizowane na podstawie programu DKOS
4015/117/02
Każdy z poniższych zakresów tematycznych będzie dotyczyć następujących postępowań:
- uczniowie otrzymują listę słów do opracowania,
- tworzą pracę pisemną zawierającą te słowa (w zakresie „człowiek” - opis osoby, itd.),
- tworzą ćwiczenia do tej pracy z powyższymi słowami,
- tworzą fiszki,
- piszą test zaprojektowany wcześniej przez siebie,
- archiwizują wszystko co napiszą w formie elektronicznej i przekazują nauczycielowi do
wykorzystania w przyszłości do nauczania kolejnych uczniów.
W pierwszej klasie zostaną przerobione zakresy 1 – 8, w drugiej klasie 9 – 15.
Innowacja będzie realizowana na dwóch lekcjach w miesiącu, część pracy uczniowie będą
realizować w domu.
Po zakończeniu planowanej pracy realizator innowacji podejmie decyzję czy ją kontynuować,
a jeśli tak to w jakiej formie.
Zakres tematyczny słownictwa:
1. człowiek – dane personalne, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, uczucia i emocje,
2. dom – miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeń domu i ich wyposażenia,
wynajmowanie mieszkania,
3. szkoła – przedmioty nauczania, oceny i wymagania, życie szkoły, kształcenie pozaszkolne,
4. praca – popularne zawody i związane z nimi czynności, warunki pracy i zatrudnienia, praca
dorywcza,
5. życie rodzinne i towarzyskie – okresy życia, członkowie rodziny, czynności życia
codziennego, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia,
6. żywienie – artykuły spożywcze, przygotowanie potraw, posiłki, lokale gastronomiczne,
7. zakupy i usługi – rodzaje sklepów, towary, sprzedawanie i kupowanie, reklama, korzystanie
z usług,
8. podróżowanie i turystyka – środki transportu, baza noclegowa, informacja turystyczna,
wycieczki, zwiedzanie, wypadki i awarie,
9. kultura – podstawowe dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze,
10. sport – popularne dyscypliny sportu, podstawowy sprzęt sportowy, imprezy sportowe,
11. zdrowie – higieniczny tryb życia, podstawowe schorzenia, ich objawy i leczenie,
niepełnosprawni, uzależnienia,
12. nauka, technika – odkrycia naukowe, wynalazki, obsługa i korzystanie z podstawowych
urządzeń technicznych,
13. świat przyrody – klimat, świat roślin i zwierząt, krajobraz, zagrożenie i ochrona
środowiska naturalnego, klęski żywiołowe,
14. państwo i społeczeństwo – struktura państwa, urzędy, organizacje międzynarodowe,
konflikty wewnętrzne i międzynarodowe, przestępczość,
15. elementy wiedzy o krajach obszaru językowego, którego język jest zdawany.
Powyższe zakresy tematyczne (podane w informatorze maturalnym Centralnej Komisji
Egzaminacyjnej) znajdują się również w programie nauczania, na podstawie którego klasa
będzie pracować, choć niezupełnie w takim porządku i kolejności.
8. Sposób ewaluacji: Równolegle do pracy z klasą 1C nad opisywanym projektem, będę
prosił inną klasę, nauczanej tym samym programem, do zaliczania tych samych słów tylko
bez dodatkowej procedury, czyli według tradycyjnego postępowania. Wyniki obu klas
przestawię i omówię w sprawozdaniu ewaluacji.
9. Bibliografia
H. D. Brown, Principles of language learning and teaching, White Plains, New York:
Longman, 2000.
R. Carter and M. McCarthy, Vocabulary and Language Teaching, Harlow: Longman, 1988.
S.P. Corder, Introducing Applied Linguistics, Harmondsworth: Penguin, 1993.
R. Gairns and S. Redman, Working with Words, Cambridge: CUP, 1986.
R. Ellis, Understanding Second Language Acquisition, Oxford: OUP, 1985.
E. Hatch and C. Brown, Vocabulary, Semantics and Language Education, Cambridge: CUP,
1995.
J.F. Kroll, Accessing Conceptual Representations for Words in a Second Language. In R.
Schreuder and B. Weltens (eds), 1993. 53-76
S. Löbner, Understanding Semantics, London: Arnold, 2002.
M. McCarthy, Vocabulary, Oxford: OUP, 1990.
I.S.P. Nation, Learning Vocabulary in Another Language, Cambridge: CUP, 2001.
D. Singleton, Exploring the Second Language Lexicon, Cambridge: CUP, 1999.
P. Ur, A Course in Language Teaching, Cambridge: CUP, 1996.
A. Wierzbicka, Semantics, Culture and Cognition, Oxford: OUP, 1992.
G. Yule, The Study of Language, Cambridge: CUP, 1985.