Obowiązek odprowadzania składek ZUS w stosunku do

Obowiązek odprowadzania składek ZUS w stosunku do osób świadczących
usługi na rzecz swojego pracodawcy w ramach umów z podmiotem trzecim
spoczywa na pracodawcy
Zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 roku
(tekst jednolity Dz. U. Nr 205, poz. 1585 ze zm.), pracodawca jest płatnikiem składek na
ubezpieczenie społeczne w stosunku do pracowników (art. 4 pkt 2a)). Pracownikiem w rozumieniu tej
ustawy jest osoba pozostająca w stosunku pracy, a także osoba wykonująca pracę na podstawie
umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług (do której zgodnie z
kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia) albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką
zawarła z pracodawcą, z którym jednocześnie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej
umowy wykonuje pracę na rzecz swojego pracodawcy (art. 8 ust. 1 i 2a ww. ustawy).
Jak widać, ustawa ta posługuje się własnymi pojęciami i na potrzeby obowiązku w zakresie
odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne rozszerza definicje pracodawcy i pracownika
zawarte w kodeksie pracy (art. 2 i 3 k.p.). Rozciąga go również na dwa inne przypadki. Pierwszy z nich
dotyczy sytuacji, w której osoba fizyczna pozostaje z pracodawcą w kilku stosunkach prawnych
jednocześnie – stosunku pracy oraz dodatkowo tzw. stosunku cywilnoprawnym (nawiązanym np. na
podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło). Drugi przypadek natomiast ma miejsce wtedy, gdy
osobę fizyczną łączy z pracodawcą tylko jedna umowa (umowa o pracę), ale jednocześnie w ramach
umowy z innym (trzecim) podmiotem świadczy ona na rzecz tego pracodawcy pracę (np. wykonuje
usługi w ramach umowy zlecenia). Swego rodzaju łącznikiem pomiędzy taką osobą a jej pracodawcą,
który pozwala uznać go za pracodawcę w powyższym rozumieniu i płatnika składek zarazem jest
wówczas efekt (rezultat) pracy tej osoby, który da się przypisać właśnie pracodawcy.
Ustalenie takiej relacji (rozstrzygnięcie, czy zleceniobiorca (lub inna osoba) wykonuje faktycznie pracę
na rzecz pracodawcy, z którymi pozostaje w stosunku pracy) wymaga zbadania i oceny okoliczności
każdego przypadku. Stanowisko takie potwierdza również orzecznictwo (m. in. postanowienie SN z
dn. 11.12.2012 r., I UK 473/12, wyroki SN dn. 14.01.2010 r., I UK 252/09, z dn. 22.02.2010 r., I UK
259/09 i z dn. 18.10.2011 r., III UK 22/11, z dn. 11.05.2012 r., I UK 5/12). Dotyczy ono różnych stanów
faktycznych. Jako przykład można przywołać kazus lekarza zatrudnionego w ramach umowy o pracę
ze szpitalem i jednocześnie współpracującego w ramach umowy zlecenia z innym podmiotem dawnym NZOZem (aktualnie podmiotem leczniczym) oraz pośrednika nazywanego podwykonawcą,
wykonującego na rzecz swego pracodawcy dzieło na podstawie umowy o dzieło.
Skutkiem uznania osoby wskazanej w przywołanym art. 8 ust. 2a za pracownika, jest objęcie jej
obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnymi, rentowymi, chorobowymi i wypadkowymi oraz
zgłoszenie do ww. ubezpieczeń. Zgodnie z art. 36 ust. 1 i 2 ustawy obowiązek ten obciąża płatnika
składek. Pracodawca (płatnik) wykazuje wówczas łączny przychód pracownika. W myśl art. 18 ust. 1a
GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI SP.P.
ww. ustawy oraz zasady wyrażonej w przywołanych orzeczeniach, przychód z tytułu umowy
cywilnoprawnej uwzględnia się w podstawie wymiaru składek z tytułu stosunku pracy, a pracodawca,
ustalając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu stosunku pracy, powinien
zsumować wynagrodzenie z umowy cywilnoprawnej z wynagrodzeniem ze stosunku pracy i od takiej
łącznej kwoty odprowadzić składki.
Autor:
Agnieszka Śniegowska, radca prawny w Kancelarii GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – adwokaci i radcowie
prawni sp.p.
(www.ghmw.pl)
Jeśli byliby Państwo zainteresowani przeanalizowaniem tej kwestii prosimy o kontakt
z naszymi ekspertami.
Osoby kontaktowe:
Joanna Mizińska, adwokat
partner w kancelarii „Gach Hulist Mizińska Wawer - adwokaci i radcowie prawni” sp.p.
+48 668 017 220
e-mail: [email protected]