Wstęp - IV-VI 2014

Od redakcji
Od redakcji
Oceniać w dialogu z uczniem
Sprawić, by ludzie z chęcią przyjmowali krytyczne uwagi pod
swoim adresem – oto najtrudniejsze zadanie, z jakim się zetknąłem
w zawodzie nauczyciela. Zasmuca mnie fakt, że tak wielu rodziców
i nauczycieli zrezygnowało z tego. Kiedy mówią o budowaniu poczucia własnej wartości, często uciekają się do pustych pochwał, zamiast
odwołać się do szczerości kształtującej charakter1. Zaczerpnięty z wypowiedzi amerykańskiego profesora z uniwersytetu w Pensylwanii
fragment oddaje, w moim odczuciu, istotę oceniania w ogóle.
Zbytnio przyzwyczajeni do systemu oceniania – klasyfikowania
ucznia w skali wyrażonej stopniem szkolnym umniejszamy rolę oceny
kształtującej mimo powszechnie znanej idei oceniania kształtującego.
Zasiedziali w „dziurawym fotelu” z oporem przyjmujemy zasady
obiektywnego oceniania, w którym ocenie podlegają wyłącznie precyzyjnie sformułowane (językiem ucznia) wymagania. Bagatelizujemy
kompleksową ocenę umiejętności, wypaczając pojęcie holistyczności
oceniania, a tymczasem poprzez rzetelne informowanie ucznia (i jego
opiekunów) o zdobytych kompetencjach w odniesieniu do określonych wymagań wspieramy i motywujemy do wysiłku. O rzetelności
oceniania będziemy jednak mogli mówić dopiero wtedy, kiedy każdej
jednostce lekcyjnej przypiszemy konkretne wymaganie i udzielimy
uczniowi informacji zwrotnej o stopniu jego opanowania, z wyprzedzeniem informując o formie sprawdzenia.
Ocenianie stanowi integralną część procesu nauczania i uczenia
się, stymuluje rozwój ucznia, jeśli nauczyciel:
• wskazuje zalety działań ucznia i zalety ich rezultatów, podkreśla
pozytywne cechy pracy ucznia, wskazuje te, które wymagają udoskonalenia i informuje o sposobie osiągnięcia lepszych wyników,
1
R. Pausch, Ostatni wykład, Warszawa, Nowa Proza, 2008, s 153.
5
„ Język Polski w Szkole IV–VI” R. XVI, nr 1, 2014/2015
• podkreśla indywidualność dziecka, jego predyspozycje,
• respektuje prawo do własnego tempa rozwoju ucznia,
• dostrzega każdy, nawet najmniejszy postęp w zdobywaniu kompetencji,
• stwarza sytuacje, w których każdy uczeń będzie miał możliwość
zademonstrowania swoich kompetencji.
Niektóre z zagadnień oceniania podejmujemy w niniejszym kwartalniku: świadomość nauczyciela o umiejętnościach ucznia z poprzedniego etapu edukacyjnego w artykułach Elżbiety Szefler oraz Jadwigi
Jawor-Baranowskiej, diagnozę osiągnięć uczniów na sprawdzianach
i egzaminach z uwzględnieniem zróżnicowania regionalnego polszczyzny w artykule Moniki Szymańskiej, ocenianie osiągnięć uczniów
z wykorzystaniem generatora testów – Hot Potatoes – przedstawia
Ewa Palka. Z kolei Danuta Bula omawia zadania testowe przygotowujące ucznia do sprawdzian po szkole podstawowej, a Monika
Kupiec porusza problem dostosowania wymagań do indywidualnych
potrzeb uczniów. Na koniec Mirosława Iwasiewicz opisuje praktyczne
podejście do realizacji wymagań podstawy programowej w modelu
Oceniania w Dialogu.
Zachęcamy do weryfikacji przyjętych form udzielania informacji
zwrotnej o postępie edukacyjnym ucznia.
6