Analiza tygodnia - eksperci.kj.org.pl

Nr 11/2009 (09.03.2009-15.03.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
ANALIZA TYGODNIA
Czy Euro 2012 się opłaci?
UEFA dość dokładnie wskazuje, czym powinny dysponować miasta pełniące rolę gospodarzy Euro – głównie
chodzi tu o bazę stadionową, hotelową i transportową. Trudno oszacować koszt przygotowań w odniesieniu
do pojedynczego miasta. Według fachowych przybliżeń z roku 2005 całkowity koszt w skali Polski wyniesie
ok. 10 miliardów dolarów amerykańskich. Aby zdać sobie sprawę z powagi tej kwoty należy wskazać, iż
nominalny produkt krajowy brutto Polski w roku 2007 wyniósł 450 miliardów dolarów 1, co oznacza, że
organizacja Euro 2012 to koszt rzędu 2% wielkości polskiej gospodarki.
Fachowa literatura dzieli możliwe korzyści z tej inwestycji na cztery kategorie:
1. Bezpośrednie i pośrednie zyski wygenerowane przez wydatki turystów zagranicznych odwiedzających kraj organizujący mistrzostwa biorących udział w tym wydarzeniu.
2. Bezpośrednie i pośrednie zyski wygenerowane przez wydatki turystów zagranicznych, którzy odwiedzili kraj organizujący mistrzostwa po tym, jak krajowi przyznano rolę organizatora; i którzy
nie odwiedziliby kraju/regionu, gdyby ten fakt nie miał miejsca.
3. Zyski wynikające z ulepszenia infrastruktury transportowej, hotelowej i stadionowej.
4. Zyski psychologiczne czerpane przez obywateli z samego faktu organizacji prestiżowej imprezy
sportowej.
Koszty i korzyści
W celu oszacowania stosunku korzyści do kosztów można posłużyć się przykładem krajów, które wcześniej
pełniły rolę organizatora Euro. Np. analiza zlecona przez UEFA wykazuje, że przybliżony wpływ na
gospodarkę Portugalii wynikający z organizacji Euro 2004 to ok. 300 milionów dolarów. Do tego należy
doliczyć dodatkowe 200-400 mln dolarów z ruchu turystycznego odbywającego się po zakończeniu imprezy,
a będącego w bezpośrednim związku przyczynowo-skutkowym z faktem jej organizacji. Podobne badania
wskazały na wpływ o wysokości 300 mln dolarów w przypadku Euro 2008 w odniesieniu do Szwajcarii.
Organizacja dużych imprez sportowych – wbrew obiegowej opinii – często jednak nie jest opłacalna.
Przykładowo, analiza wpływu gospodarczego Olimpiady zorganizowanej w roku 2000 w Australii wykazuje,
że impreza ta doprowadziła do wzrostu PKB w stanie New South Wales (tj. w stanie, gdzie leży Sydney) o
0.25% w stosunku do tego ile by on wynosił, gdyby Olimpiada się tam nie odbyła, a więc niewiele. Eksperci
wskazują też, że przytoczone analizy to tzw. optymistyczne założenia wpływu omawianych imprez na
gospodarkę. W odniesieniu do Polski – zauważają – 0.25 procentowy wzrost PKB oznacza nieco ponad 1
miliard dolarów – zatem efekt ten musiałby się utrzymać przez co najmniej 9 lat z rzędu po roku 2012, by
można mówić o rentowności Euro 2012.
Również przy podejmowaniu próby oszacowania zysków psychologicznych z organizacji imprezy okazywało
się, że mimo dużej intensywności nie wynosiły one więcej niż 1% całkowitej kwoty inwestycji; choć wielu
ekonomistów uważa, że tego typu analizy nie mogą być wiarygodne – mamy tu do czynienia z tzw.
bonusami niematerialnymi (intangible benefits), które trudno oszacować.
Jeszcze mniej opłacalne, czyli efekty wypierania, koszty ukryte i utracone korzyści
W przygotowywanych optymistycznych analizach często pomija się tzw. efekty wypierania – tzn. skutki
inwestycji, które są wobec niej pośrednie, a pomniejszają potencjalne korzyści – i ukryte koszty. Euro
2012 przyciągnie konkretną liczbę fanów piłki, których wydatki będą działały stymulująco na lokalną
gospodarkę. Jednak mistrzostwa mogą działać „odpychająco” na turystów o innym upodobaniach, którzy
mogliby odwiedzić dany region, a nie zrobią tego właśnie ze względu na utrudnienia związane z masową
imprezą (problemy z transportem, nieodpowiadająca im atmosfera, wyższe ceny etc.).
Problemem mogą się także okazać ukryte koszty utrzymania stadionów po zakończeniu imprezy. Rozmiar
stadionu wymagany przez UEFA do organizacji mistrzostw jest – jak wskazują dane – zbyt duży na potrzeby
polskich klubów. Przykładowo, w Krakowie średnia obecność kibiców na meczach (oba stadiony!) w rundzie
wiosennej 2008 roku (zanim rozpoczęły się remonty na stadionie) wynosiła 16,6 tys.2 Zmodernizowany
stadion miejski (koszt samej modernizacji to ok. 320 mln złotych), który pretenduje do tego, by odbyły się
1
2
MFW
http://www.sport.pl/pilka/1,65054,6103531,Kibicow_coraz_mniej__czyli_coraz_wiecej.html
Nr 11/2009 (09.03.2009-15.03.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
na nim mecze Euro 2012, ma pomieścić ponad 33 tys. widzów.
Kolejnym ważnym elementem analizy kosztów i korzyści są tzw. koszty utraconych korzyści – tzn. w co
można by zainwestować pieniądze przeznaczane na inwestycje związane bezpośrednio z Euro 2012.
Tak dla Euro - jako kosztu „sprawniejszej” administracji?
Należy też wziąć pod uwagę tzw. sytuacją kontrfaktyczną – czyli, jak by potoczyły się losy regionu w
przypadku, gdyby decyzja o organizacji mistrzostw nie została podjęta.
Wydaje się, iż jest to jedyny punkt mogący usprawiedliwić tę inwestycję. Mogłoby się bowiem okazać, że
wiele inwestycji strategicznych z punktu widzenia rozwoju miasta, regionu, czy państwa (jak np.
infrastruktura transportowa, czyli drogi i lotniska) mogłoby być odwlekanych gdyby nie presja Euro. W
krajach, gdzie administracja państwowa nie przeszła jeszcze reform pozwalających jej na profesjonalne i
analityczne funkcjonowanie, taka presja mobilizująca może się okazać konieczna, by posuwać do przodu
codzienne prace urzędników i polityków.
opracowanie: Jan Strycharz
Od autora: przy pisaniu tej krótkiej analizy sprawozdawczej opierałem się na naukowym artykule autorstwa Brada R. Humphrey i
Szymona Prokopowicza analizującym wpływ wielkich imprez sportowych na tzw. gospodarki „in transition”.3
WYDARZENIA TYGODNIA
19 lutego b.r. Eurostat opublikował dane dot. wysokości PKB na mieszkańca
wyrażonej w standardach siły nabywczej (SSN – standard siły nabywczej to
sztuczna waluta, której wartość bierze pod uwagę różnice narodowych
poziomach cen, czyli tzw. parytet siły nabywczej) poszczególnych regionów
europejskich za rok 2006 (czasochłonne zbieranie i porównawcza kompilacja
danych jest przyczyną dwuletniego opóźnienia). Z danych wynika, że w 2006
roku jeden na sześć z 275 regionów UE charakteryzował się PKB na poziomie
większym niż 125% średniej unijnej, która w wyniosła wtenczas 23.600 EUR =
23.600 SSN (przoduje tu region Inner London z wynikiem 336% średniej). Z kolei
PKB jednego regionu na cztery wynosił mniej niż 75% średniej – w tej kategorii
znalazło się 15 polskich województw (jedynie PKB woj. mazowieckiego
stanowiło 83.6% średniej). PKB regionu małopolskiego w 2006 roku wyniosło
6.200 EUR, co przeliczone zostało jest na 10.700 SSN, czyli 45.4% średniej UE.
Gorzej od Małopolski w 2006 roku wypadło 24 innych regionów dzisiejszej UE
(głównie inne regiony Polski, Węgier, Rumunii i Bułgarii). Warto jednak
odnotować, że poziom małopolskiego PKB w stosunku do średniej UE rośnie
sukcesywnie od 2002 roku, kiedy wynosił on 41.3% średniej (2003: 42%, 2004:
43.2%, 2005: 43.8%).
Małopolski PKB per
capita na
poziomie 45%
średniej UE
Raport Eurostatu: tutaj
Lokalna Organizacja Turystyczna „Pieniny – kraina niezwykła” powstaje w
Szczawnicy, jako odpowiedź na brak pomysłu na twórcze wykorzystanie
turystycznego potencjału Pienin. Organizacja zamierza podjąć rywalizację w
walce o klienta-turystę. Dotychczas akces zgłosili przedstawiciele 16 podmiotów
(hoteli, pensjonatów, restauracji, firm turystycznych itp.); zainteresowanie
zadeklarowali kolejni. W nadchodzącym tygodniu organizacja rozpocznie
procedurę rejestracyjną, dotychczas bowiem opierała się na porozumieniu kilku
współpracujących ze sobą podmiotów.
LOT w Szczawnicy
W Małopolsce działa kilka organizacji turystycznych, w tym regionalna
Małopolska OT oraz lokalne – Krynicka, Sądecka, w Gorlicach i Zawoi. Pieniński
3
Wszystkie dane pochodzą z następującego artykułu, chyba że wskazano inaczej w przypisach: Humphreys, B. R., Prokopowicz, S.,
‘Assesing the impact of sports mega-events in transition economies: Euro 2012 in Poland and Ukraine’, Int. J. Sport Management and
Marketing 2007, Vol. 2, No. 5/6, pp. 496-509.
Nr 11/2009 (09.03.2009-15.03.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
LOT będzie nowym oczkiem w – póki co rzadkiej jak na strategiczny dla
Małopolski biznes - sieci organizowania turystyki w regionie. Brawo dla
lokalnych przedsiębiorców za inicjatywę.
Ustawa regulująca status organizacji turystycznych: link
Powiat Limanowski i Miasto Limanowa zdecydowały o wspólnej realizacji
inwestycji, które uznano za istotne dla subregionu. Władze powiatu wzięły na
siebie obowiązek inwestora i wraz z miastem podzielą się kosztami realizacji
inwestycji, jak również późniejszego utrzymania. Największym pośród
planowanych przedsięwzięć jest budowa krytej pływalni (ok. 90% wspólnych
środków), pozostałe to przedsięwzięcia drogowe. Obie strony wnoszą do
wspólnej kasy po ok. 8 mln zł.
Limanowa współpraca
powiatu i miasta
Co ciekawe, w montażu finansowym nie przewiduje się udziału środków
zewnętrznych, a więc nie mityczne „środki unijne”, lecz potrzeba chwili są
motywem współpracy, co jest dobrym przykładem sensownego ułożenia się
władz samorządowych w mieście powiatowym. Nie wszędzie jest to regułą,
czasem współpraca rozbija się o rywalizację starosty i burmistrza o „palmę
pierwszeństwa”. W Limanowej, tym razem, udało się inaczej.
Lista inwestycji i ich koszty: tutaj
Strona powiatu limanowskiego: tutaj
Strona miasta Limanowa: tutaj
W zeszły czwartek Zarząd Województwa wybrał 5 organizacji, które będą
formować w 2009 roku Sieć Małopolskich Ośrodków Wsparcia Organizacji
Pozarządowych.
Ośrodki mają obsługiwać poszczególne subregiony - krakowski (FRDL-Małopolski
Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji), oświęcimski (Fundacja Biuro
Inicjatyw Społecznych), nowosądecki (Stowarzyszenie Sądecki Uniwersytet
Trzeciego Wieku), nowotarski (Fundacja Biuro Inicjatyw Społecznych) oraz
tarnowski (Fundacja im. Hetmana Jana Tarnowskiego) – i szkolić i doradzać
tamtejszym NGO.
Wykaz podmiotów realizujących
Organizacji Pozarządowych: tutaj
program
Małopolskie
Ośrodki
Małopolskie
Ośrodki Wsparcia
Organizacji
Pozarządowych na
rok 2009
Wsparcia
Rozwija się wspólne przedsięwzięcie Uniwersytetu Jagiellońskiego, Politechniki
Łódzkiej oraz Instytutu Fizyki Jądrowej PAN pod nazwą Jagiellońskie Centrum
Rozwoju Leków.
Rozwój
krakowskiego
Parku Life Science
Z PO „Innowacyjna Gospodarka Centrum otrzymało dofinansowanie w wysokości
ponad 45 mln zł na utworzenie nowoczesnych laboratoriów. Planowane jest
prowadzenie badań nad farmakologią śródbłonka i naczyń krwionośnych, co
służyć ma leczeniu m.in. takich chorób jak miażdżyca, cukrzyca, zapalenie
wątroby, choroby neurodegeneracyjne. Główne laboratorium ulokowane będzie
na terenie powstającego Parku Life Science. Pierwsze laboratoria JCRL mają
zostać uruchomione jesienią br.
Yacht Klub Polski Kraków otrzymał 400 tys. zł w ramach dotacji przedmiotowej
miasta Kraków na modernizację przystani jachtowej w okolicach Mostu Wandy w
Mogile. Całkowity koszt inwestycji planowany jest na 15 mln zł, z czego część
pieniędzy władze YKPK chcą pozyskać z funduszy strukturalnych UE. Na miejscu
obecnej przystani ma powstać nowoczesne centrum rekreacyjno-turystyczne,
gdzie oprócz przystani dla statków i jachtów planowane są sale konferencyjne i
W Mogile nawet
przystań jachtowa
Nr 11/2009 (09.03.2009-15.03.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
pokoje gościnne.
Obecnie dla obszaru Mogiły przygotowywany jest miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego (MPZP), który częściowo pokrywa się też z
lokalnym planem rewitalizacji (LPR) obszaru „starej” Nowej Huty. Głośne
ostatnio planowane w rejonie Mogiły inwestycje - takie jak spalarnia śmieci i
spopielarnia zwłok - nie znajdą się na obszarze MPZP, jednakże ta druga
inwestycja (jeżeli powstanie) objęta będzie LPR.
Wsparcie dla rozwoju zaplecza sportowego jest zapewne częścią „pakietu
przekonywania” mieszkańców Mogiły do innych, mniej przyjaznych inwestycji,
można mieć jednak wątpliwość czy jest to projekt realny, zważywszy na
dysproporcję pomiędzy pozyskaną przez YKP kwotą a całkowitym kosztem
inwestycji.
Boom inwestycyjny na drogach trwa, dzięki czemu każdy odczuwa, że rozwój
nie może przebiegać bezboleśnie. Ale: rozpoznanie utrudnień na trasie
planowanych podróży ułatwiają kierowcom interaktywne mapy. Przy ich pomocy
można sprawdzić gdzie, w jakim terminie i dlaczego w Krakowie oraz
Małopolsce nie będzie można przejechać lub przejazd będzie kłopotliwy.
Ciekawostki:
ułatwienia w
utrudnieniach
Brawo dla Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu oraz Zarządu Dróg
Wojewódzkich w Krakowie za pomysły, brawo za ich zrealizowanie, brawo za
łatwą dostępność map, ostrożne brawa za negocjowalną urodę krakowskiej
mapy.
Mapa Krakowa: http://zikit.krakow.pl/images/stories/mapa/index.html
Mapa Małopolski: http://www.e-drogi.pl/zdwutr
Mapa akustyczna Krakowa, pokazująca natężenie hałasu drogowego i
kolejowego, na której możemy zobaczyć, w jak głośnym rejonie miasta
mieszkamy: http://mapa-akustyczna.um.krakow.pl:280/mapa_k/
i jeszcze dwie
kolejne mapy
…i mapa zieleni Krakowa, na której z kolei widać (plus minus) w jakim
środowisku: http://zielony-krakow.um.krakow.pl:280/rosl/
Ciekawy punkt z planowanej LXVI sesji RMK w dniu 18.03.2008:
●
Udzielenie dotacji z budżetu Gminy Miejskiej Kraków z przeznaczeniem
na realizowane w 2009 r. roku prace konserwatorskie, restauratorskie
lub roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków,
położonych na obszarze Gminy Miejskiej Kraków, niestanowiących jej
wyłącznej własności – I czytanie.
Co nowego na sesji
RMK?
Projekt uchwały wraz z listą dotowanych zabytków: tutaj
opracował zespół:
Michał Dulak, Łukasz Leszczyński, Jan Strycharz, Maciej Gomółka, Anna Kobiałka, Dawid Bekiersz, Marcin Hyła,
Wojciech Przybylski
analiza tygodnia: Jan Strycharz
koordynacja:
Bożena Pietras-Goc
Copyright by Fundacja Centrum Analiz Regionalnych
ul. Mikołajska 14/2, 31-027 Kraków
www.car.org.pl ● [email protected]