System emerytalny - RynkiFinansowe.pl

System emerytalny
w Polsce
1
Reformy systemów emerytalnych
w wybranych krajach Europy ŚrodkowoWschodniej i Ameryki Łacińskiej
20
Bułgaria
Chorwacja
Estonia
18
16
Litwa
Dominikana
14
Kazachstan
Węgry
Salwador
12
10
Łotwa
Kostaryka
Polska
8
6
Boliwia
Meksyk
Argentyna
Kolumbia
4
Urugwaj
Peru
2
Chile
0
1981
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2
Systemy emerytalne w wybranych
krajach w 2010 r.
mld USD
mln
150
60
50
120
40
90
30
60
20
30
10
0
0
Aktywa netto - lewa oś
Źródło: FIAP.
Liczba członków - prawa oś
3
Podział systemów emerytalnych
Defined benefit
Defined contribution
Nonfinancial
DB nonfinancial system
(1)
Notional accounts scheme
(2)
Financial
DB financial system
(3)
DC financial system
(4)
4
Reforma systemu emerytalnego w Polsce
PPE
ZUS
OFE
1. filar
2. filar
IKE
3. filar
 Od 2012 r. w ramach dobrowolnej części systemu emerytalnego
funkcjonuje również IKZE.
5
poniżej 30
Dwa rachunki
31-50
Jeden lub
dwa rachunki
Obowiązkowe
uczestnictwo
w nowym
systemie
(1. i 2. filar
lub tylko 1. filar)
Nowy system
Obowiązkowe
uczestnictwo
w nowym
systemie
(1. i 2. filar)
powyżej 50
Bez rachunku
Pozostanie
w starym systemie
Stary system
6
System emerytalny w Polsce
PTE
Bank Depozytariusz
OFE
Agent Transferowy
Członek OFE
7
System emerytalny w Polsce
 PTE – podmiot administrujący i zarządzający
funduszem
emerytalnym.
PTE
może
zarządzać
tylko
jednym
funduszem
emerytalnym.
 Kapitał założycielski – 5,000,000 Euro.
 Kapitał
założycielski
nie
może
być
gromadzony w drodze oferty publicznej i
musi być wniesiony w gotówce.
 PTE musi uzyskać zgodę KNF.
8
Zmiany – pierwsza tura
Zmiany
• Składki przekazywane do OFE zostały obniżone z
7,3 proc. do 2,3 proc., potem miały stopniowo
wzrastać, by w 2017 r. osiągnąć 3,5 proc.
do końca 2012 – 2,3%
2013 – 2,8%
2014 – 3,1%
2015-16 – 3,3%
• Pozostała część z 7,3% trafi na indywidualne
subkonta w ZUS.
10
Krajowy rynek obligacji skarbowych
Przepływy na krajowym rynku wtórnym rynkowych obligacji
skarbowych w latach 2008-2010 (w mld zł)
14
10
6
2
-2
-6
-10
-14
-18
-22
I
II
III
IV
I
2008
II
III
2009
Banki krajowe
Inne krajowe instytucje finansowe
Banki zagraniczne
Pozostałe zagraniczne
Źródło:
opracowanie NBP na podstawie danych MF.
IV
I
II
III
IV
2010
OFE
Pozostałe krajowe
Zagraniczne instytucje finansowe
11
Rynek akcji spółek krajowych notowanych
na GPW
Saldo wartości transakcji kupna i sprzedaży instrumentów
udziałowych notowanych na GPW przez OFE na tle zmian
indeksu WIG
mld zł
5
50%
4
40%
3
30%
2
20%
1
10%
0
0%
-1
-10%
-2
-20%
-3
-30%
II III IV I
2005
II III IV I
II III IV I
II III IV I
II III IV I
2006
2007
2008
2009
II III
2010
Saldo wartości transakcji OFE na instrumentach notowanych na GPW (kupnosprzedaż) - lewa oś
Zmiana indeksu WIG w kwartale - prawa oś
Źródło:
opracowanie NBP na podstawie danych GPW i UKNF.
12
Sposoby zwiększenia efektywności
funduszy emerytalnych
1. Zarządzanie pasywne.
2. Zmniejszenie kosztów funkcjonowania
kapitałowej części systemu emerytalnego.
3. Wprowadzenie subfunduszy o zróżnicowanej
strategii inwestycyjnej.
4. Ocena efektywności inwestycyjnej OFE na
podstawie benchmarków zewnętrznych.
5. Zmiany limitów inwestycyjnych.
13
Zmniejszenie kosztów funkcjonowania
kapitałowej części systemu emerytalnego (2)
Rentowność kapitału własnego powszechnych towarzystw emerytalnych (PTE),
towarzystw funduszy inwestycyjnych (TFI), zakładów ubezpieczeń (ZU), banków
i przedsiębiorstw
14
Źródło:
opracowanie NBP na podstawie danych UKNF, GUS, NBP.
Zmiany – tura druga
15
Szybka legislacja
 Zmiany w systemie emerytalnym zostały
wprowadzone
ustawą
z
dnia
6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w
związku z określeniem zasad wypłaty emerytur
ze środków zgromadzonych w otwartych
funduszach emerytalnych (Dz.U. z 2013 r., poz.
1717).
 Większość zmian weszła w życie z dniem 1
lutego 2014 r.
16
Najważniejsze zmiany w systemie emerytalnym (1/4):
1. Przekazanie (3 lutego 2014 r.) aktywów OFE odpowiadających
51,5% wartości jednostek rozrachunkowych (według stanu na
dzień 31 stycznia 2014 r.) na subkonto w ZUS.
OFE przekazały aktywa w następującej kolejności (aż do osiągnięcia
wartości odpowiadającej sumie wartości umorzonych jednostek
rozrachunkowych):
 obligacje i bony emitowane przez Skarb Państwa,
 obligacje emitowane przez Bank Gospodarstwa Krajowego na
rzecz Krajowego Funduszu Drogowego, gwarantowane przez
Skarb Państwa,
 inne papiery wartościowe opiewające na świadczenia pieniężne,
gwarantowane lub poręczane przez Skarb Państwa,
 środki pieniężne nominowane w walucie polskiej.
OFE przekazały do ZUS aktywa o wartości 153,151 mld zł (w tym
papiery wartościowe o wartości nominalnej 146,054 mld zł oraz
17
środki pieniężne o wartości 1,862 mld zł).
Najważniejsze zmiany w systemie emerytalnym (2/4):
2. Wprowadzenie
dobrowolności
przekazywania
przyszłych składek na ubezpieczenie emerytalne do
OFE.
 W przypadku decyzji o dalszym odprowadzaniu składek
do OFE (w wysokości 2,92% podstawy wymiaru składki
na ubezpieczenie emerytalne) ubezpieczony jest
zobowiązany
poinformować
o
tym
ZUS
w terminie od 1 kwietnia 2014 r. do 31 lipca 2014 r.
 Brak informacji będzie skutkować odprowadzaniem
całej składki na ubezpieczenie emerytalne do ZUS.
 Możliwość zmiany decyzji co cztery lata w terminie od 1
kwietnia do 31 lipca, począwszy od 2016 r.
18
Najważniejsze zmiany w systemie emerytalnym (3/4):
3. Zmiany w polityce inwestycyjnej OFE:
 zakaz inwestowania w obligacje, bony i inne papiery
wartościowe, emitowane, gwarantowane lub poręczane
przez Skarb Państwa lub NBP, rządy i banki centralne
państw będących członkami UE lub stronami umowy o EOG,
lub członkami OECD, depozyty, kredyty i pożyczki,
gwarantowane lub poręczane przez te podmioty, a także w
obligacje, bankowe papiery wartościowe lub listy zastawne
emitowane przez BGK, jeżeli są one gwarantowane przez
Skarb Państwa,
 zniesienie limitu na inwestycje w akcje (docelowo od 1
stycznia 2018 r.),
 stopniowe podwyższanie limitu na inwestycje zagraniczne,
do 30% aktywów.
19
Najważniejsze zmiany w systemie emerytalnym (4/4):
4.Powierzenie
ZUS
wypłat
świadczeń
emerytalnych ze środków zgromadzonych w
OFE w postaci emerytury dożywotniej.
5.Przenoszenie aktywów ubezpieczonych z
OFE do ZUS na 10 lat przed osiągnięciem
przez nich wieku emerytalnego.
6.Obniżenie maksymalnej stawki opłaty od
składki
pobieranej
przez
PTE
z 3,5% do 1,75%.
7.Wprowadzenie benchmarku zewnętrznego
opartego o indeks akcji (WIG) oraz WIBOR.
20