Specyfikacja TSI Pojazdy trakcyjne i wagony pasażerskie. Zakres

Transkrypt

Specyfikacja TSI Pojazdy trakcyjne i
wagony pasażerskie. Zakres
proponowanej legislacji
i harmonogram wdrożenia
Jan Raczyński
1
Standaryzacja i wymagania prawne
Cele unijnego projektu standaryzacji w transporcie
kolejowym
• umożliwienie niezakłóconego ruchu taboru po europejskiej
sieci kolejowej poprzez zapewnienie warunku interoperacyjności
dla wszystkich istotnych elementów systemu kolejowego;
• zapewnienie, że do eksploatacji będą wprowadzane tylko
elementy spełniające minimalne kryteria bezpieczeństwa
ruchu;
• rozwój rynku urządzeń i systemów dla potrzeb kolei.
Zasady nowego systemu

Dla danej dziedziny techniki (gospodarki) opracowuje się odpowiednią
dyrektywę, która wskazuje przede wszystkim cele, jakie należy osiągnąć
oraz kierunki działań prowadzących do ich osiągnięcia. Pozostawia ona
użytkownikowi swobodę w wyborze sposobów osiągnięcia wskazanych
celów.

Szczegółowe specyfikacje techniczne są zawarte w normach
zharmonizowanych, których numery publikuje się w Dzienniku Urzędowym
Unii Europejskiej i które zostały przeniesione do zbioru norm krajowych.
Normy zharmonizowane - normy europejskie opracowane na zlecenie
Komisji Europejskiej przez CEN, CENELEC lub ETSI i ich treść została
ustalona w oparciu o wymogi zatwierdzone przez Komisję Europejską

Ocena zgodności wyrobu z wymaganiami zasadniczymi odbywa się
poprzez stronę trzecią, tzw. notyfikowaną jednostkę certyfikującą. Zasady
działalność tych jednostek są określone w prawie unijnym. Certyfikat przez
nie wydany jest ważny na obszarze całej Unii.

Nadzór nad rynkiem sprawuje każde Państwo Członkowskie Unii
poprzez swój wyspecjalizowany organ rządowy w oparciu o wytyczne
zawarte w dyrektywach.
Zawartość specyfikacji TSI
1. Wstęp (zakres techniczny, geograficzny).
2. Definicja podsystemu (funkcje, interfejsy).
3. Wymagania zasadnicze.
4. Charakterystyka podsystemu (specyfikacje funkcjonalne i
techniczne, także dla interfejsów, zasady eksploatacji, zasady
utrzymania, kwalifikacje zawodowe personelu, warunki
bezpieczeństwa i higieny pracy, rejestry).
5. Składniki interoperacyjności (lista, osiągi i specyfikacje
składników).
6. Metody ocena zgodności składników i podsystemu
(procedury).
7. Wytyczne do wdrożenia specyfikacji, w tym przypadki
szczególne rozwiązań technicznych
Stan prac nad specyfikacjami TSI dla kolei konwencjonalnych
Zakres regulacji
Obecny stan prawny
Wagony towarowe
Przyjęta decyzją Komisji
Europejskiej 861/2006
Pojazdy trakcyjne i wagony
pasażerskie
Dopuszczalne poziomy emisji
hałasu przez tabor kolejowy
wszystkich rodzajów
Sterowanie ruchem kolejowym
W trakcie przygotowania
Wymagania dla ruchu w długich
tunelach
Udogodnienia dla osób z
ograniczaną mobilnością
Ruch kolejowy
Telematyka przewozów
towarowych
Telematyka przewozów
pasażerskich
Infrastruktura
Zasilanie trakcyjne
Certyfikacja zakładów utrzymania
taboru
Uwagi
Obowiązuje od 31.01.2007 r.
Przygotowywana nowelizacja
grudzień 2008.
Planowane ukończenie w 2010 r.
Przyjęta - decyzja Komisji
Przyjęta decyzją Komisji
Przygotowywana nowelizacja
załącznika P grudzień 2008.
Przyjęta – rozporządzenie Komisji
Konstrukcja pojazdu i części mechaniczne
parametry podstawowe:
z
z
z
z
z
z
z
z
z
sprzęgi końcowe, wewnętrzne i ratunkowe
dostęp dla personelu przy sprzęganiu i rozprzęganiu;
przejścia międzywagonowe;
wytrzymałość konstrukcji (prEN 12633);
bezpieczeństwo pasywne (prEN 15227);
mocowanie wyposażenia do konstrukcji (EN 12663-1)
drzwi dla personelu;
charakterystyka szyb;
współczynniki obciążenie i obciążenia masą (prEN 15663, EN 14363),
Oddziaływanie tor – pojazd
z skrajnia (prEN 15273-2)
z nacisk osi i nacisk koła (EN 14363);
z parametry taboru wpływające na urządzenia przytorowe (wg TSI CCS Aneks
A, apendyks 1 i prEN 15437-2 – monitoring łożysk osi));
z własności dynamiczne pojazdu;
- bezpieczeństwo przed wykolejeniem (EN 14363)
- dynamika podczas jazdy (EN 14363, prEN 15686)
- bezpieczeństwo biegu pociągu (prEN 15686)
- obciążenie toru
- stożkowatość ekwiwalenta
- parametry projektowe dla profilu koła
Układy biegowe
z
z
z
z
z
Rama wózka (EN 13749)
Parametry zestawów kołowych;
Minimalny promień łuku;
Zgarniacze;
Geometryczny profil koła
Hamulce
z
z
z
z
Wymagania funkcjonalne
Wymagania bezpieczeństwa;
Sterowanie hamulcem
Osiągi hamowania (hamowanie nagłe i służbowe, obciążenie cieplne,
hamulec postojowy)
z Przyczepność, systemy przeciwpoślizgowe
z Hamulce niezależne od siły przyczepności (elekromagnetyczne,
wiroprądowe)
z Wymagania dla hamulców w przypadku zagrożenia);
Wyposażenie dla pasażerów
z
z
z
z
z
z
z
z
z
System sanitarny
Public address system , instalacja rozgłoszeniowa;
Wymagania funkcjonalne dla systemów alarmowych;
Instrukcje bezpieczeństwa dla pasażerów (TSI PRM);
Drzwi zewnętrzne, dostęp dla pasażerów,, wymagania konstrukcyjne;
Drzwi między wagonami,
Jakość powietrza w przedziałach;
Ochrona elektryczna pojazdu (zwarcia, przeciążenia, przepięcia);
Impedancja pomiędzy pantografem i kołem (obwody powrotne).
Warunki środowiskowe
z Wysokość nad poziomem morza
z Temperatura pracy strefy T1 (-25°C to +40°C; nominal), or T2 (-40°C to
z
z
z
z
z
z
+35°C) or T3 (-25°C to +45°C) wg EN50125-1:
Wilgotność EN50125-1;
Deszcz EN50125-1;
Śnieg lód i grad EN50125-1;
Ekspozycja słoneczna EN50125-1
Odporność na zanieczyszczenia EN 60721-3-5:1997,
Efekty aerodynamiczne
- oddziaływanie strumienia powietrza na pasażerów
- oddziaływanie strumienia powietrza na na pracowników przy torach
- uderzenie fali czołowej
Systemy ochrony
z
z
z
z
z
Ochrona przed porażeniem EN 50153:2002
Diagnostyka, oprogramowanie
Oświetlenie zewnętrzne
Sygnały akustyczne
Oznakowanie identyfikujące pojazd (CR OPE aneks P)
Trakcja i wyposażenie
z warunki zasilania trakcyjne (napięcie, częstotliwość, prąd, moce, tolerancje
z
z
z
z
z
z
z
z
wartości);
maksymalny prąd pobierany z sieci trakcyjnej;
maksymalny prąd pobierany na postoju pojazdu;
warunki dla realizacji hamowania odzyskowego;
współczynnik mocy (dla systemów prądu przemiennego);
limity zawartości harmonicznych
parametry dla współpracy pantograf – sieć (zakres roboczy pantografu,
geometria pantografu, materiał nakładek stykowych, nacisk statyczny i
dynamiczny pantografu na sieć, rozmieszczenie pantografu, czas
opuszczania pantografu);
ochrona elektryczna pojazdu (zwarcia, przeciążenia, przepięcia);
impedancja pomiędzy pantografem i kołem (obwody powrotne).
Kabina maszynisty - parametry podstawowe:
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
.
Wejście i wyjście do kabiny
Wyjście bezpieczeństwa
Widoczność na zewnątrz
Rozplanowanie wnętrza kabiny
Siedzenie dla maszynisty
Ergonomia pulpitu maszynisty
Kontrola klimatu w kabinie i jakości powietrza
Oświetlenie wewnętrzne
Szyby czołowe
Narzędzia w kabinie (lampa biała i czerwona, zwieracze szyn, płozy, gaśnica)
Interfejs maszynista – pojazd
- wyświetlacze i ekrany
- wskaźniki
- oznaczenia
- funkcje sterowania
Bezpieczeństwo przeciwpożarowe i ewakuacja:
z
z
z
z
z
Kategorie pojazdów (A i B – TSI SRT)
Ogólne wymagania (wg TSI SRT)
Wymagania dla materiałów (TSI SRT, EN 45545-1, 2)
Warunki ewakuacji pasażerów
Bariery przeciwogniowe
Serwisowanie
z
z
z
z
z
Czyszczenie z zewnątrz pojazdu
Opróżnianie toalet
Urządzenia napełniania wodą
Zasilanie zewnętrzne
Tankowanie paliwem
Dokumentacja utrzymania
z Ogólna dokumentacja techniczna
z Dokumentacji dla utrzymania taboru
z Instrukcja obsługi taboru
z Instrukcje podnoszenia
Dokumentacja utrzymania taboru
1. Dokumentacja metod projektowania systemu utrzymania taboru
2. Dokumentacja dla utrzymania taboru
- plan utrzymania
- opis czynności utrzymania
- wykaz części zamiennych
- wykaz zobowiązań prawnych (urządz. ciśnieniowe,
defektoskopia, spawanie ....)
- wykaz parametrów granicznych
- procedury odbiorcze
- zasady postępowania przy lokalizacji usterek
Zarządzane dokumentacją utrzymania
1. Dokumentację utrzymania dostarcza dostawca taboru wraz z
innymi dokumentami dla dokonania oceny zgodności przez
notyfikowany organ certyfikujący
2. Po dostawie taboru odpowiedzialność za zarządzanie zmianami
w dokumentacji utrzymania taboru jest w gestii dysponenta
(właściciela) taboru. Dokonuje ich w ramach przyznanego mu
certyfikatu bezpieczeństwa (dyrektywa o bezpieczeństwie).
Zasady zarządzania zmianami są opisane w jego własnym
dokumencie: „Dokumentacja metod projektowania systemu”
utrzymania taboru”
Lista składników interoperacyjności:
z Sprzęgi czołowe (ratunkowe)
z Koła
z Systemy przeciwpoślizgowe
z Reflektory czołowe
z Lampy końca pociągu
z Sygnały akustyczne
z pantograf;
z nakładki stykowe na pantograf;
z wyłącznik szybki;
z licznik energii
z Połączenia do opróżniania toalet
z Połączenia do napełniania wodą
Najważniejsze problemy jakie
zidentyfikowano
podczas prac na specyfikacjami TSI:
1. Geometria pantografu.
Nierealne ekonomicznie okazało się zdefiniowanie tylko jednego docelowego typu
ślizgacza o szerokości 1600 mm. W efekcie analiz będą możliwe do stosowania
także ślizgacze o szerokości 1950 mm (jak obecnie w Polsce). Ponieważ dla tej
szerokości stosowane są w różnych krajach różne profile geometryczne
ślizgaczy, mając na celu ograniczenie ich ilości do jednego typu
zdecydowano się na profil typu B3 z normy EN 50367, jako najbardziej
uniwersalny. W Polsce dotychczas jest stosowany typ B8. Zmianie ulegnie
także metoda kalkulacji skrajni i pantografu i zaproponowano zmianę w tym
zakresie norm EN.
2. Materiał nakładek ślizgowych.
Norma EN 50367 zasadniczo w tym zakresie nic nie normowała tylko opisywała
stan istniejący. W specyfikacji TSI wybrano trzy rodzaje materiałów na ślizgi:
czysty węgiel, węgiel z domieszką metali do 40% i kompozyt warstw miedzi i
węgla. W związku z tym wystąpiono też o nowelizację norm EN w tym zakresie.
3. Maksymalny prąd na postoju dla systemu zasilania prądu stałego.
Brak jest obecnie jednolitych na obszarze Unii uregulowań w tym zakresie. Przyjęto
wiec wartość prądu dla systemu 3 kV równą 200 A na jeden pantograf.
4. Parametry pantografów.
Dokonano rewizji obecnych norm zarówno w zakresie zakresu roboczego wysokości
podnoszenia jak i docisku roboczego. Uściślone zostaną też warunki, w jakich będzie
wymagany system automatycznego opuszczania pantografu w razie jego awarii.
5. Rozmieszczenie pantografów w pojeździe
Całkowicie znowelizowano w porównaniu z istniejącymi normami wymagania w
zakresie minimalnych odległości pomiędzy pantografami w pojeździe i w całym
pociągu. Zakres tych odległości będzie powiązany z prędkością maksymalną
pojazdu.
6. Liczniki energii
Będzie wprowadzona nowa norma dotycząca wymagań zarówno dla samych
liczników, jak dla systemu rejestracji zużycia energii w powiązaniu z lokalizacją
pojazdu.
7. Koordynacja zabezpieczeń zwarciowych pojazd trakcyjny – podstacja trakcyjna
Jest to jeden najbardziej kluczowych problemów do rozwiązania, zwłaszcza, że
zarówno normy EN i karty UIC nie definiują wymagań w zakresie koordynacji w
sposób jednoznaczny. Dlatego w zakresie wymagań dla sekwencji wyłączania
wyłączników w pojeździe i podstacjach wprowadzono odpowiedni nowy zapis
w specyfikacji TSI zamiast tabeli 8 w normie EN 50388. Wynika z niego, że także
dla systemu prądu stałego autonomiczny wyłącznik w pojeździe powinien być
zdolny do wyłączania prądów zwarciowych niezależnie i bez oczekiwania na
działanie wyłącznika w podstacji. Podane zostały także typowe czasy trwania
zwarć widziane podstacji trakcyjnej. Nowelizacji musi ulec też tabela 7 z tej samej
normy, gdyż dla prądu stałego podane wartości spodziewanego prądu zwarciowego
(50 kA dla 3 kV) nie są odniesione do stałej czasowej obwodu). Zaproponowano
dobór wyłącznika dla co najmniej dwóch wartości stałej czasowej: 10 i 20 ms.
Nowelizacji i osiągnięcia spójności z normami EN 50123 wymagają też normy EN
60077.
Wdrożenie TSI
z Tylko dla taboru nowego po wejściu w życie TSI
z Derogacja: udowodnić, że zamówienie było przed wejściem TSI
z Konieczna notyfikacja w Komisji w ciągu roku wszystkich zaawansowanych
projektów – państwo członkowskie rozważy zastosowanie TSI wg zasad w
dyrektywie
z Notyfikacja jest ważna na dostawę do 7 lat po wejściu w życie TSI
z Kontrakty w trakcie realizacji – jw. Ale bez koniczności aplikacji TSI
z Dostawa istniejącego typu – jw., wymaga rejestracji wszystkich istniejących
typów ciągu roku w Agencji (brak konieczności aplikacji TSI w ciągu 7 lat)
Dziękujemy za uwagę