Plik PDF - Zielona Linia

Nadgodziny ze szkodą dla rodziny?
Praca w godzinach nadliczbowych może wpływać niekorzystnie na więzi rodzinne. W skrajnych
wypadkach pracoholizm może nawet doprowadzić do rozpadu małżeństwa. Ile nadgodzin może
narzucić pracownikowi pracodawca?
Istnieje pewna grupa pracowników, których nadgorliwość w spędzaniu czasu przy pracy objawia się
przez pracoholizm. Jednak w takiej sytuacji, to oni sami często „nakręcają” się na nadgodziny. O wiele
trudniejszą sytuację mają pracownicy, których do nadgodzin zmusza szef.
Normy czasu pracy
Podstawowa norma czasu pracy w Polsce, jaka jest przewidziana w Kodeksie pracy jest to czas, który
nie przekracza ośmiu godzin na dobę i przeciętnie czterdziestu godzin w pięciodniowym tygodniu
pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym, który nie przekracza czterech miesięcy.
W przypadku pracy w rolnictwie i hodowli oraz przy pilnowaniu mienia i ochronie osób, sam okres
rozliczeniowy może być przedłużony nawet do sześciu miesięcy. Jeżeli dodatkowo występuje
poważna przyczyna, uzasadniona nietypowymi warunkami organizacyjnymi lub technicznymi, które
mają wpływ na przebieg procesu pracy, okres ten zostaje wydłużony nawet do dwunastu miesięcy.
Równoważny, czyli innymi słowy – przedłużony czas pracy jest to stały wymiar czasu pracy, który
przekracza ogólne normy, przewidziane w Kodeksie, o których jest mowa powyżej. W takiej sytuacji
możliwe jest dopuszczenie przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy. Nie może ono być jednak
większe niż do dwunastu godzin w jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym. Warto zwrócić uwagę
na fakt, iż przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem
czasu pracy w niektórych dniach. Taki równoważny system czasu pracy ma miejsce często przy
dozorze urządzeń lub też przy częściowym pozostawaniu w pogotowiu do pracy, jak też przy
pilnowaniu mienia czy osób.
Praca w niedzielę i święto
Jest to praca, którą wykonujemy między godziną 6.00 w tym dniu, a tę sama godziną w dniu
następnym, pod warunkiem, że u naszego pracodawcy nie została określona inna godzina. Placówki
handlowe mają zakaz pracy w święta. Pracodawca nie może zmusić swoich pracowników do pracy w
takim dniu, jeśli by tak bowiem postąpił, podlega karze.
W pewnych, ustalonych przez Kodeks pracy sytuacjach, praca w niedzielę i święto jest dozwolona. W
takim wypadku pracodawca zobowiązany jest zapewnić swemu pracownikowi dodatkowy dzień
wolny w innym terminie.
W zamian za pracę w niedzielę, taki dzień wolny powinien przypadać w terminie sześciu dni
kalendarzowych poprzedzających lub też następujących po takiej niedzieli. Natomiast, jeśli pracownik
pracował w święto, należy mu się dzień wolny w ciągu okresu rozliczeniowego.
Infolinia dla klientów: 19524
[email protected]
ul. Cieszyńska 3a, 15-371 Białystok
Tel.1: 85 74 81 626
Tel.2: 85 74 81 627
fax 85 74 81 629
Praca w godzinach nadliczbowych
Istnieją pewne sytuacje, prawnie usankcjonowane, w których dopuszczalna jest praca w godzinach
nadliczbowych. Bywa tak np. przy konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia
lub zdrowia ludzkiego, a także przy ochronie mienia lub środowiska, usunięciu awarii oraz zawsze
wtedy, gdy zachodzi taka potrzeba ze strony pracodawcy. Warto w tym miejscu podkreślić, że liczba
godzin nadliczbowych przepracowanych w wyniku wystąpienia powyższych okoliczności nie może
przekroczyć 150 godzin w ciągu roku dla danego pracownika.
Bonus finansowy, czyli zapłata za nadgodziny
Z Kodeksu pracy wynika, że za pracę w godzinach nadliczbowych pracownik ma prawo otrzymać,
poza normalnym wynagrodzeniem, także dodatek. Może on być wypłacany w wysokości 100 proc.
lub 50 proc. – ta kwota jest bowiem uzależniona od tego, kiedy praca była wykonywana.
100 proc. dodatku należy się pracownikowi, który wykonuje swoje obowiązki w nocy, w niedzielę i
święta, które nie są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z rozkładem pracy, jaki go obowiązuje.
Ostatnim przypadkiem jest sytuacja, gdy pracownik wykonuje swoje zadania w dniu wolnym od
pracy, który jest mu udzielony w zamian za pracę w niedzielę lub święto, pod warunkiem, że jest to
spójne z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
Jeśli godziny nadliczbowe przypadają w innym dniu, niż powyższe, dodatek do wynagrodzenia będzie
wynosił 50 proc.
Alternatywą dla wypłaty dodatku finansowego za nadgodziny jest czas wolny w zamian za czas
przepracowany w godzinach nadliczbowych.
Kodeks pracy dokładnie reguluje czas pracy i ewentualne odstępstwa. W praktyce jednak często
może dochodzić do nadużyć. Zazwyczaj pracodawcy nie zwracają uwagi na pracowników, którzy
zostają codziennie pół godziny czy godzinę po pracy. Nawet jeśli regularnie będzie to tylko 15 minut,
w skali całego miesiąca zbierze się już kilka godzin. Pracownicy nie narzekają, bo boją się utraty pracy.
Gorzej jednak, że najczęściej odbywa się to ze szkodą na najbliższych pracownika, a także na nim
samym – efektem przepracowania jest przecież spadek efektywności w pracy.
Joanna Niemyjska (Zielona Linia)
Infolinia dla klientów: 19524
[email protected]
ul. Cieszyńska 3a, 15-371 Białystok
Tel.1: 85 74 81 626
Tel.2: 85 74 81 627
fax 85 74 81 629