Poradnictwo zawodowe – uniwersalny instrument kreowania

Poradnictwo zawodowe –
uniwersalny instrument kreowania rozwoju zawodowego,
klucz do sukcesu na rynku pracy
Katarzyna Rewers‐Dawid
Gdańsk, 30 listopad 2011
Dane statystyczne z rynku pracy
Liczba bezrobotnych w województwie pomorskim ‐ 90088 os. w tym:
‐ liczba osób bezrobotnych do 25 r.ż. ‐ 22 329 os.
‐ liczba osób bez kwalifikacji ‐ 31 538 os.
Struktura bezrobotnych
40%
35%
25%
bez kwalifikacji
do 25 r.ż.
pozostali
(dane IX.20011) Poradnictwo zawodowe ‐ klucz do sukcesu na rynku pracy
Sukces na rynku pracy = kariera zawodowa. Kariera w praktyce oznacza realizację procesów rewitalizacji posiadanej wiedzy oraz ustawicznego uczenia się.
Determinantami sukcesu zatrudnienia są:
‐ aktualna wiedza zawodowa,
‐ umiejętności tworzenia scenariuszy postępowania w nowych sytuacjach,
‐ poświęcony czas i umiejętności związane z poszukiwaniem zatrudnienia, ‐ umiejętności dostosowywania się do aktualnych wymagań rynku.
Sukces osiągają te jednostki, które posiadają:
‐ ogólnozawodowe kompetencje, ‐ specyficzne kwalifikacje,
‐ są świadome obowiązków i ról zawodowych, ‐ potrafią podejmować właściwe decyzje zawodowe,
‐ posiadają orientację nt. sytuacji na rynku pracy Zadania edukacyjnego poradnictwa zawodowego
Zadaniem szkoły (w tym edukacyjnego poradnictwa
zawodowego) jest przygotowanie młodych ludzi do
realizacji karier ‐ tj. efektywnego zatrudnienia.
Aby młody człowiek miał szansę na karierę zawodową –
szkoła winna w najskuteczniejszy sposób umożliwić mu tranzycję kapitału zawodowego w przejściu z okresu edukacji szkolnej do rynku pracy. Ta pierwsza tranzycja pozostaje najważniejszym zjawiskiem rozwojowym w całym życiu mającym wpływ na dalsze kroki pracownika i działania w obszarze zatrudnienia.
Zadania edukacyjnego poradnictwa zawodowego
• Kształtowanie postawy podążania za zmianą ‐ czyli ciągły rozwój osobowy w sześciu aspektach (teoria inteligencji mnogiej): ‐ inteligencji werbalnej,
‐ inteligencji wizualno‐przestrzennej (wyobraźnia), ‐ logicznego myślenia, ‐ kreatywności/innowacyjności, ‐ inteligencji fizycznej ‐ inteligencji emocjonalnej.
Kariera zawodowa
Elementy obiektywne kariery to:
‐ kwalifikacje,
‐ kompetencje,
‐ obowiązki, ‐ decyzje zawodowe
Elementy subiektywne kariery to:
‐ oczekiwania,
‐ wartości, aspiracje,
‐ elementy emocjonalne związane z wykonywaniem pracy, etapami pozostawania bez zatrudnienia, poszukiwania pracy, dopasowywaniem się do zmian na rynku pracy.
Wyzwania współczesnego rynku pracy
Gospodarka wymaga określonych kompetencji w określonym czasie – nie pracowników !!!
Skuteczna praca – kiedyś.
Wysoka efektywność (szybkość, elastyczność działania, wysoka jakość) – dziś.
Wyzwania współczesnego rynku pracy
• Konieczność nieustannego tworzenia osobistej koncepcji zawodowej „przymus autokreacji”.
• Stały proces dostosowywania zawodowego (jako proces rozwojowy) do zmian w gospodarce i zjawisk psychospołecznych związanych z pracą /zatrudnieniem /funkcjonowaniem zawodowym
• Jak w satysfakcjonujący sposób godzić i realizować plany i cele życiowe w różnych sferach: życie osobiste, rodzinne i zawodowe (ustalenie hierarchii ważności tych celów)
Wyzwania współczesnego rynku pracy
• Jak formować swoje oczekiwania w stosunku do rynku pracy, w jaki sposób i z jakich źródeł pozyskiwać informacje nt. oczekiwań rynku pracy wobec pracownika?
• Zacieranie się granic (w przejściu pomiędzy edukacją a rynkiem pracy, między kwalifikacjami a kompetencjami, między państwami, kulturami).
• Wzrost odpowiedzialności jednostki za decyzje o charakterze zawodowym i efektywne funkcjonowanie społeczne. Jednocześnie wzrasta stopień skomplikowania tych decyzji.
Wyzwania współczesnego rynku pracy
•
Szybki wzrost wiedzy – wręcz stale rosnąca cyrkulacja wiedzy – jako główny trend, który pociąga za sobą dynamiczny wzrost wiedzy i który będzie miał decydujący wpływ na edukację.
•
Szybka dezaktualizacja wiedzy.
•
Wiedza na czas.
•
Schyłek ścieżki kariery w klasycznym ujęciu. Pracownicy przyszłości będą zmieniać wielokrotnie swoje miejsca pracy w ciągu całego życia; normą staje się praca równoległa, w różnych profesjach oraz odchodzenie od profesji, które w naturalny sposób przemijają.
•
Gwałtowna zmiana kariery – szybki przyrost wiedzy prowadzi do szybkiej zmiany kariery. 65 proc. dzisiejszych przedszkolaków będzie zatrudnionych na stanowiskach i profesjach, które jeszcze nie istnieją.
Wyzwania współczesnego rynku pracy
•
‐
‐
‐
‐
Elastyczny sposób działania, który wymaga:
zdolności adaptacyjnych elastyczności myślenia, gotowości do ciągłej, nieustannej zmiany.
innowacyjnnego działania
• Przeplatanie w przebiegu kariery okresów pracy i „niepracy”.
• Wielorakie profesje/kwalifikacje – wielozawodowość
= mobilność zawodowa
Zadania poradnictwa zawodowego 1. Opracowanie ścieżki przejścia i doradztwo w realizacji współistnienia rynku edukacyjnego i rynku pracy.
2. Przygotowanie do poruszania się na globalnym rynku pracy (krajowym, europejskim, światowym). Wskazywanie na nieograniczone możliwości, różnorodność w planowaniu i realizacji karier zawodowych.
3. Poradnictwo w kształtowaniu tożsamości zawodowej.
4. Przygotowanie młodych ludzi do:
‐ mobilności zawodowej ( w tym do płynnego przechodzenia z jednej pracy do drugiej, częstej zmiany pracodawcy, jednoczesnego zaangażowania się w prace u kilku pracodawców, na podstawie różnych form zatrudnienia,
‐ elastyczności w wykonywaniu zadań zawodowych,
‐ pracy zespołowej, ‐ realizacji działań projektowych.
Pożądane kierunki działań podnoszące jakość oraz efektywność orientacji i poradnictwa zawodowego w szkołach ▪ opracowanie i wdrożenie standardu poradnictwa zawodowego (zakres usługi, metodologia, warsztat pracy doradcy zawodowego), stałe udoskonalanie i dostosowywanie sytemu poradnictwa do potrzeb uczniów i rynku pracy,
▪ wdrożenie systemu tworzenia i upowszechniania informacji zawodowej (w tym możliwości rozwoju zawodowego) dostępnego on‐line w systemie oświatowym (na początek chociaż na poziomie regionalnym),
▪ realizacja systemowego współdziałania z pracodawcami,
▪ opracowanie i wdrożenie systemu doskonalenia zawodowego oraz certyfikacji kadry szkolnych doradców,
Pożądane kierunki działań podnoszące jakość oraz efektywność orientacji i poradnictwa zawodowego w szkołach ▪ korzystanie z systemu i współuczestniczenie w tworzeniu systemu monitoringu rynku pracy,
▪ aktywny udział w tworzeniu i funkcjonowaniu lokalnych partnerstw w celu realizacji projektów ukierunkowanych na wymianę dobrych praktyk w zakresie orientacji, poradnictwa zawodowego, pośrednictwa pracy (przybliżanie uczniów do rynku pracy),
▪ rozwijanie współpracy międzynarodowej,
▪ wspieranie konsolidacji środowiska doradców zawodowych (szkolnych i działających w instytucjach rynku pracy).
Wyzwania/ problemy dla edukacji zawodowej oraz orientacji i poradnictwa zawodowego:
▪ zapobieganie dezaktualizacji nabywanych kwalifikacji zawodowych,
▪ dostosowanie narzędzi i form kształcenia zawodowego oraz metod poradnictwa zawodowego do zróżnicowanych grup odbiorców,
▪ promowanie i wspieranie postaw przedsiębiorczych na rynku pracy,
▪ podejmowanie wiodącej roli szkoły w wyrównywaniu szans młodzieży na równy start zawodowy.
Wyzwania/ problemy dla edukacji zawodowej oraz orientacji i poradnictwa zawodowego
▪ tworzenie i doskonalenie szkolnego systemu poradnictwa zawodowego,
▪ stałe dopasowywanie kierunków kształcenia oraz treści kształcenia do potrzeb gospodarki,
▪ przybliżanie uczniów do rynku pracy (baza warsztatowa, formy współpracy z pracodawcami).
Dziękuję za uwagę!
Bibliografia:
Szkudlarek T. ‐ materiały konferencyjne „Innowacje w zarządzaniu karierą dojrzałych pracowników” PBS DGA z 27.09.2011.
Bańka A. Psychologiczne doradztwo karier. Poznań‐W‐wa, Print.B, 2007.
Bańka A. ‐ www.doradca‐zawodowy.pl
Herr, Cramer. Planowanie kariery zawodowej. Zeszyt informacyjno‐
metodyczny doradcy zawodowego Nr 15. Krajowy Urząd Pracy 2001.