ECHO Script - Egal Shidad: Stories of Somali Health

Transkrypt

ECHO Script - Egal Shidad: Stories of Somali Health
ECHO Script
Emergency and Community Health Outreach
ECHO SHOW #13 “Asthma & Respiratory Diseases”
„ PACKAGE SCRIPT ONLY – For SPNN-TV to edit
EDIT DIRECTIONS
AUDIO TRACK
Leslie: A couple things to think about here:
1) Can you include the source of the tape
you are asking for here? (so we know
which one to edit from)
2) Can you list for use the “video sources”
so we can credit them appropriately on
the edited versions (list them in this
space on page one)
3) I’m not recommending we begin with a
diagram. We want to draw attention on
the first shot… maybe an inhaler or a
patient with asthma attack? Or maybe
“mother nature” where the air is pure?
-- Local nature scenes (city parks, Mississippi
river, etc.) and natural sound of birds chirping.
Must be urban setting. --
diagram of the airway – maybe with moving
arrow through the nose, throat, and lungs
video of coughing, sneezing, blowing nose
We may have school shots here
??
video of coughing, wheezing
(1)
Kev zoo nkauj ntawm tej nroj tsuag nyob puag
ncig peb txhua nub. Peb lub xeev muaj haav
ntoo, chaw ua si, paag dlej, hab tej kwj dleg luj
nyob thoob huv tej nroog luj hab tom tej laj teb.
– NAT SND BREAK -(2)
Rua cov tuab neeg feem coob, tawm moog hli
cua nrug rua tej nroj tsuag yog ib yaam kws ua
rua peb su lug sav hab kaaj sab heev. Tab sis
tu sab, kev tawm moog ua si saab nrau ua rua
ntau tug muaj mob. Ua paa los kuj yuav nyuaj
vim muaj kev mob nyob rua tej hlaab paa kws
ua rua lub qhov ntswg, tsoj paas, hab lub ntsws
ua hauj lwm tsi zoo, cov nuav yog tej kws
nyob huv peb lub cev kws paab peb ua paa.
--NAT SND BREAK—(Coughing)
(3)
Muaj ntau hom mob ntsws (kev mob hlaab paa).
Tej cov mob ntsws yog vim tau khaub thuas losis
ua npaws, tabsis tej cov yog lug ntawm lwm
yaam mob kws txaus txhawj zog xws le mob
ntsws qhuav (tuberculosis) losis Severe Acute
Respiratory Syndrome (SARS) kws yog kev
mob ntsws kws nyaav heev. Tej cov kev mob
ntsws tsuas mob tuab plag xwb. Muaj tej cov
mob nyaav heev hab mob moog taag sim neej le.
Yaam kaab mob ntsws kws mob nyaav hab muaj
1/ ECHO Show 13: Asthma and Other Respiratory Diseases (GREEN MONG)
Original English Written with assistance from the American Lung Association of Minnesota 8.12.05
ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org
ntau tshaaj yog hu ua ASTHMA (hawb pob).
picture/video of swelling and constriction of
lungs
video of common asthma triggers
(use some of HCMC/MHP video)
(4)
Ib tug ntawm kaum tug mivnyuas kws kawm
ntawv nyob rua huv Minnesota lub nroog
Ntxaib mob kev hawb pob. Txawm hawb pob
yog raug rua cov mivnyuas ntau dlua, los coob
tug laug kuj hawb pob hab.
-- NAT SND – (Coughing kid / adult)
- video clip of someone smoking and of smoke
stacks (for pollution)
- clip of MPCA website (?)
*ECHO hosts should put vocal emphasis on
things and triggers so people recognize the
term. English is acceptable for word
“trigger” (if not translatable)
- video of someone dusting or vacuuming
and/or extinguishing a cigarette
- video of asthma check-up (clip from
HCMC/MHP video)
- video clip of using medication delivery
devices
- video of person running, playing, being
happy and healthy
(5)
Tej xwm kws qha tas muaj kev hawb pob yog
pheej nqu, tshwj xeeb thaum tsaus ntuj losis
thaum dlha ua si (exercise). Cov tuab neeg kws
muaj kev mob le nuav nov le nyaav nyaav los
yog mob ib nkas ib nkas ntawm hauv sab losis ua
paa nyuaj heev. Tej zag puab ua paa nrawm dlua
le txhua zag. Ntau zag cov tuab neeg kws hawb
pob ua paa tawm cov suab soob heev losis nrov
txhij txhej thaum nqug hab tso paa. Nuav hu ua
vi xees (wheezing) los hawb kis kawg.
-- NAT SND – (Wheezing / adult)
(6)
Tej xwm kws qha tas hawb pob pib yog thaum tej
qhov paa huv lub ntsws saab huv o tuaj hab cov
leeg nyob saab nrau tej qhov paa nruj heev. Nuav
ua rua tej qhov paa miv tuaj, txha ua rua kev ua
paa nyuaj. Tsi muaj kev khu tau qhov mob hawb
pob tab sis muaj kev paab tswj kev hawb pob.
(7)
Kev kws yuav paab txu tej xwm qha tas hawb
pob, cov tuab neeg kws hawb pob yuav tau
kawm tas yaam dlaab tsi kws nyob puag ncig
ntawm puab ua rua kev hawb pob tshwm losis
mob nyaav tuaj. Cov nuav hu ua tej kws ua
kuas mob hawb pob tshwm tuaj (asthma
triggers). Tej yaam nuav tsi zoo tuab yaam rua
txhua tug tuab neeg. Tabsis mas yog peb tsiv
dlhau tej kws ua rua peb hawb pob, peb yuav
tsiv dlhau kev mob nkeeg.
2/ ECHO Show 13: Asthma and Other Respiratory Diseases (GREEN MONG)
Original English Written with assistance from the American Lung Association of Minnesota 8.12.05
ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org
(8)
Tej kws ua rua kev hawb pob tshwm tuaj muaj
nyob rua huv tej tsev xws le plauv tshauv, tuaj
pwm, tej tsaj tu huv tsev, tsuag, hab kaab laum.
Kaab mob xws le khaub thuas, mob ntsws,
losis mob tsoj paas kuj yog tej kws ua rua kaab
mob hawb pob tshwm tuaj. Tej paa luam yeeb,
tshuaj tsuag plaub hau, tej paa xyaab tsw qaab
hab kev hloov ntawm tej fuab cua kuj ua tau
rua muaj kev hawb pob.
(9)
Tej fuab cua tsi zoo los kuj yog ib yaam kws ua
rua muaj kev hawb pob. Lub koom hum kws tswj
tej fuab cua kuas zoo (Minnesota Pollution
Control Agency) qha tawm rua huv TV, xuv tooj
cua, hab xuv xwm tas tej fuab cua zoo le caag
lawm. Cov tuab neeg kws muaj kev hawb pob
losis lwm yaam kev mob ntsws, nrug rua cov tuab
neeg laug, yuav tau ua tuab zoo noog tej xu vxwm
nuav sub puab txha le paub ceev puab tug kheej
txha le xob raug mob. Thaum muaj tej xuv xwm
txug fuab cua tsi zoo, yuav tau nyob huv tsev ntau
le ntau tau hab tsi xob ua tej yaam saab saab txhaj
tsi ua rua kev mob hawb pob tshwm tuaj.
-- NAT SND INHALER-(10)
Yog koj muaj kev hawb pob, koj yuav tau
moog ntsib kws tshuaj yaam tsawg ib xyoo ib
zag rua koj kev hawb pob. Kws tshuaj yuav
soj ntsuam tej yaam kws ua rua koj hawb pob
hab soj saib koj lub ntsws ua hauj lwm zoo
npaum le caag. Kws tshuaj kuj yuav muab tau
tej yaam tshuaj lug paab tej kev o hab kev nruj
huv lub ntsws; yaam tshuaj nuav yuav ua rua
koj ua paa yooj yim tuaj.
-- NAT SOUND NATURE -(11)
Ib leeg tug twg kws hawb pob ua neej tau nrug
ib ob yaam losis tsi muaj ib yaam xwm le kws
qha tas muaj kev hawb pob hab yuav kaaj sab
lug nyob nrau zoov yog nwg nrhav kev txu tej
yaam kws ua rua kaab mob hawb pob tshwm
tuaj. Nrug kws tshuaj sis koom teg nrhav yaam
tshuaj kws zoo tshaaj hab siv cov tshuaj lawv
nraim le tau npaaj tseg.
3/ ECHO Show 13: Asthma and Other Respiratory Diseases (GREEN MONG)
Original English Written with assistance from the American Lung Association of Minnesota 8.12.05
ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org