ECHO Script - Egal Shidad: Stories of Somali Health
Transkrypt
ECHO Script - Egal Shidad: Stories of Somali Health
ECHO Script Emergency and Community Health Outreach ECHO SHOW #13 “Asthma & Respiratory Diseases” PACKAGE SCRIPT ONLY – For SPNN-TV to edit EDIT DIRECTIONS AUDIO TRACK Leslie: A couple things to think about here: 1) Can you include the source of the tape you are asking for here? (so we know which one to edit from) 2) Can you list for use the “video sources” so we can credit them appropriately on the edited versions (list them in this space on page one) 3) I’m not recommending we begin with a diagram. We want to draw attention on the first shot… maybe an inhaler or a patient with asthma attack? Or maybe “mother nature” where the air is pure? -- Local nature scenes (city parks, Mississippi river, etc.) and natural sound of birds chirping. Must be urban setting. -- diagram of the airway – maybe with moving arrow through the nose, throat, and lungs video of coughing, sneezing, blowing nose We may have school shots here ?? video of coughing, wheezing (1) Kev zoo nkauj ntawm tej nroj tsuag nyob puag ncig peb txhua nub. Peb lub xeev muaj haav ntoo, chaw ua si, paag dlej, hab tej kwj dleg luj nyob thoob huv tej nroog luj hab tom tej laj teb. – NAT SND BREAK -(2) Rua cov tuab neeg feem coob, tawm moog hli cua nrug rua tej nroj tsuag yog ib yaam kws ua rua peb su lug sav hab kaaj sab heev. Tab sis tu sab, kev tawm moog ua si saab nrau ua rua ntau tug muaj mob. Ua paa los kuj yuav nyuaj vim muaj kev mob nyob rua tej hlaab paa kws ua rua lub qhov ntswg, tsoj paas, hab lub ntsws ua hauj lwm tsi zoo, cov nuav yog tej kws nyob huv peb lub cev kws paab peb ua paa. --NAT SND BREAK—(Coughing) (3) Muaj ntau hom mob ntsws (kev mob hlaab paa). Tej cov mob ntsws yog vim tau khaub thuas losis ua npaws, tabsis tej cov yog lug ntawm lwm yaam mob kws txaus txhawj zog xws le mob ntsws qhuav (tuberculosis) losis Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) kws yog kev mob ntsws kws nyaav heev. Tej cov kev mob ntsws tsuas mob tuab plag xwb. Muaj tej cov mob nyaav heev hab mob moog taag sim neej le. Yaam kaab mob ntsws kws mob nyaav hab muaj 1/ ECHO Show 13: Asthma and Other Respiratory Diseases (GREEN MONG) Original English Written with assistance from the American Lung Association of Minnesota 8.12.05 ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org ntau tshaaj yog hu ua ASTHMA (hawb pob). picture/video of swelling and constriction of lungs video of common asthma triggers (use some of HCMC/MHP video) (4) Ib tug ntawm kaum tug mivnyuas kws kawm ntawv nyob rua huv Minnesota lub nroog Ntxaib mob kev hawb pob. Txawm hawb pob yog raug rua cov mivnyuas ntau dlua, los coob tug laug kuj hawb pob hab. -- NAT SND – (Coughing kid / adult) - video clip of someone smoking and of smoke stacks (for pollution) - clip of MPCA website (?) *ECHO hosts should put vocal emphasis on things and triggers so people recognize the term. English is acceptable for word “trigger” (if not translatable) - video of someone dusting or vacuuming and/or extinguishing a cigarette - video of asthma check-up (clip from HCMC/MHP video) - video clip of using medication delivery devices - video of person running, playing, being happy and healthy (5) Tej xwm kws qha tas muaj kev hawb pob yog pheej nqu, tshwj xeeb thaum tsaus ntuj losis thaum dlha ua si (exercise). Cov tuab neeg kws muaj kev mob le nuav nov le nyaav nyaav los yog mob ib nkas ib nkas ntawm hauv sab losis ua paa nyuaj heev. Tej zag puab ua paa nrawm dlua le txhua zag. Ntau zag cov tuab neeg kws hawb pob ua paa tawm cov suab soob heev losis nrov txhij txhej thaum nqug hab tso paa. Nuav hu ua vi xees (wheezing) los hawb kis kawg. -- NAT SND – (Wheezing / adult) (6) Tej xwm kws qha tas hawb pob pib yog thaum tej qhov paa huv lub ntsws saab huv o tuaj hab cov leeg nyob saab nrau tej qhov paa nruj heev. Nuav ua rua tej qhov paa miv tuaj, txha ua rua kev ua paa nyuaj. Tsi muaj kev khu tau qhov mob hawb pob tab sis muaj kev paab tswj kev hawb pob. (7) Kev kws yuav paab txu tej xwm qha tas hawb pob, cov tuab neeg kws hawb pob yuav tau kawm tas yaam dlaab tsi kws nyob puag ncig ntawm puab ua rua kev hawb pob tshwm losis mob nyaav tuaj. Cov nuav hu ua tej kws ua kuas mob hawb pob tshwm tuaj (asthma triggers). Tej yaam nuav tsi zoo tuab yaam rua txhua tug tuab neeg. Tabsis mas yog peb tsiv dlhau tej kws ua rua peb hawb pob, peb yuav tsiv dlhau kev mob nkeeg. 2/ ECHO Show 13: Asthma and Other Respiratory Diseases (GREEN MONG) Original English Written with assistance from the American Lung Association of Minnesota 8.12.05 ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org (8) Tej kws ua rua kev hawb pob tshwm tuaj muaj nyob rua huv tej tsev xws le plauv tshauv, tuaj pwm, tej tsaj tu huv tsev, tsuag, hab kaab laum. Kaab mob xws le khaub thuas, mob ntsws, losis mob tsoj paas kuj yog tej kws ua rua kaab mob hawb pob tshwm tuaj. Tej paa luam yeeb, tshuaj tsuag plaub hau, tej paa xyaab tsw qaab hab kev hloov ntawm tej fuab cua kuj ua tau rua muaj kev hawb pob. (9) Tej fuab cua tsi zoo los kuj yog ib yaam kws ua rua muaj kev hawb pob. Lub koom hum kws tswj tej fuab cua kuas zoo (Minnesota Pollution Control Agency) qha tawm rua huv TV, xuv tooj cua, hab xuv xwm tas tej fuab cua zoo le caag lawm. Cov tuab neeg kws muaj kev hawb pob losis lwm yaam kev mob ntsws, nrug rua cov tuab neeg laug, yuav tau ua tuab zoo noog tej xu vxwm nuav sub puab txha le paub ceev puab tug kheej txha le xob raug mob. Thaum muaj tej xuv xwm txug fuab cua tsi zoo, yuav tau nyob huv tsev ntau le ntau tau hab tsi xob ua tej yaam saab saab txhaj tsi ua rua kev mob hawb pob tshwm tuaj. -- NAT SND INHALER-(10) Yog koj muaj kev hawb pob, koj yuav tau moog ntsib kws tshuaj yaam tsawg ib xyoo ib zag rua koj kev hawb pob. Kws tshuaj yuav soj ntsuam tej yaam kws ua rua koj hawb pob hab soj saib koj lub ntsws ua hauj lwm zoo npaum le caag. Kws tshuaj kuj yuav muab tau tej yaam tshuaj lug paab tej kev o hab kev nruj huv lub ntsws; yaam tshuaj nuav yuav ua rua koj ua paa yooj yim tuaj. -- NAT SOUND NATURE -(11) Ib leeg tug twg kws hawb pob ua neej tau nrug ib ob yaam losis tsi muaj ib yaam xwm le kws qha tas muaj kev hawb pob hab yuav kaaj sab lug nyob nrau zoov yog nwg nrhav kev txu tej yaam kws ua rua kaab mob hawb pob tshwm tuaj. Nrug kws tshuaj sis koom teg nrhav yaam tshuaj kws zoo tshaaj hab siv cov tshuaj lawv nraim le tau npaaj tseg. 3/ ECHO Show 13: Asthma and Other Respiratory Diseases (GREEN MONG) Original English Written with assistance from the American Lung Association of Minnesota 8.12.05 ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org