ECHO Script - Egal Shidad: Stories of Somali Health

Transkrypt

ECHO Script - Egal Shidad: Stories of Somali Health
ECHO Script
Emergency and Community Health Outreach
ECHO SHOW # 10 “FOOD-BORNE ILLNESSES”: GREEN
MONG TRANSLATION
EDIT DIRECTIONS
AUDIO TRACK
--NAT SND [PEOPLE EATING]—
(1)
NOTE: DO NOT USE A HAMBURGER
SHOT (CHOOSE POULTRY INSTEAD)
--1—
Noj ntau yaam khoom noj kws ntshab quas
si yog ib yaam zoo rua koj lub cev—tab sis
yog yaam khoom koj noj ntawd tsi tau sav
losis tsi ntxuav kuam zoo, nwg yuav ua tau
rua koj mob.
(2)
EH Folks: Can you recommend shots from
CD’s, tapes, and stills you know we have
that we could use to “cover” this
paragraph? Use red ink to tell me which
tapes and what shots here –
--2—
Muaj ib cov mob hu ua food-borne illness
kws tshwm lug ntawm tej khoom noj
txawm yog tej khoom noj ntawd ntxim noj,
tsw qaab hab ntxim qaab. Muaj ntau ntau
hom mob kws tshwm lug ntawm tej khoom
noj tabsis muaj ob hom kws muaj tshwm
tshaaj yog hu ua Salmonella hab Norovirus.
(3)
-- Use shots of folks that don’t feel well
(SPNN has some clinic and sick people)
--3—
Tej xwm txheej thoj plaab losis ntuav feem
ntau tshwm le 48 txoos teev (hours) tom
qaab noj tau tej yaam khoom kws muaj tej
yaam tsi zoo losis tsi huv nyob rua huv.
Tab sis ib txha kaab mob lug ntawm zaub
mov muaj peev xwm ua rua tuab neeg mob
nyob nruab nraab huv ib txoos teev (hour).
Muaj tej cov kaab mob lug ntawm zaub
mov kuj siv sij hawm le ob peb nub maam
le ua rua yug mob. Qhov kws yuav paab
tau kuam txhob muaj kaab mob, yog ib qho
tseem ceeb heev kws yuav tau muab tej
khoom noj khaw ca tuab zoo, ntxuav kuam
1/ ECHO Show #10 “Food Borne Illness” (GREEN MONG)
Translation by Minnesota Translation Laboratory, March 2005
ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org
huv, hab ua tuab zoo npaaj.
[NAT SND – IN KITCHEN?]
[NAT SND – IN KITCHEN?]
-- Use shots of cooking, cleaning, and
storing foods here.
2/ ECHO Show #10 “Food Borne Illness” (GREEN MONG)
Translation by Minnesota Translation Laboratory, March 2005
ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org
EDIT DIRECTIONS
(4)
EH Folks:-- Do we have shots of raw meat,
fish, poultry? If so, where. What source?
(5)
EH Folks: Does this work for you? Ellen
and I would rather not rattle off which
temperatures do with what foods (folks
won’t remember.
-- J-Peg of thermometer.
EH Folks: Do we have shots of meat
packaging that illustrates temperature
settings?
(6)
--NAT SND [FISH AND EGGS?]—
EH Folks: Do we have shots of cooking
chicken, eggs, and fish?
(7)
AUDIO TRACK
-4—
Tej nqaj nyoog (xws le nqaj tshis hab nqaj
nyuj), nqaj qab, nqaj ntsuab dleg, hab qais
ntau zag muaj tej phaj nyaj (germs) kws tsi
zoo tshwj xeeb yog rua cov miv nyuas yau,
cov laug, hab cov kws twb yeej muaj mob
ua ntej lawm rua qhov puab lub cev tseem
yau losis tsi muaj zug txaus kws yuav kov
yeej cov phaj nyaj (germs) ntawd.
--NAT SND [SIZZLE OF MEAT]—
--5—
Cua suav tawg kub tua tau cov kaab mob
feem ntau kws nyob rua huv tej nqaj nyoog,
qai, nqaj qab, hab nqaj ntseg. Tab sis yog
yuav ua noj ua haus kuas txhob muaj teeb
meem, koj yuav tau ua kuas ntev txaus hab
yuav tsum ca kub kuas txaus. Lub qhov cub
qhov nruag saib seb qhov cub kub npaum le
caag yuav qha tsi tau rua koj tas cov nqaj koj
ua ntawd saab huv kub npaum caag; tug paas
ntsuag nqaj yuav qha tau meej dlua rua koj.
Vim rua qhov tej yaam nqaj siv qhov cub
kub dlua tej yaam, koj yuav tau saib dlaim
ntawv qha kws lu rua ntawm yaam khoom
koj yuav ntawd losis moog nug tug saib
Phaab Kev Noj Qaab Haus Huv ntawm mej
lub zej zog saib seb yuav ua tej nqaj ntev
npaum le caag hab tso suav tawg sab npaum
le caag txha zoo.
--6—
Ua nqaj qab kuas tsi txhob muaj xim lab
dlawb muag nyob rua huv. Cov nqaj ntseg
los yuavtsum pob pis txua yog tas koj xuas
tsaab rawg lug chob. Qai yuav noj yaam
tsi muaj teebmeem yog qhov dlawb hab lub
nkaub qai sav es khov khov lawm—txhob
ca nwg ua ua kua. Tsi txhob ua tej yaam
khoom noj kws siv lub qai nyoog losis tsi
tshua sav pistsawg, rua qhov nwg yuav
muaj tej kaab mob kws tseem caj sa nyob
rua huv.
--7—
Siv lub rhawv rhaub zaub rhaub mov
3/ ECHO Show #10 “Food Borne Illness” (GREEN MONG)
Translation by Minnesota Translation Laboratory, March 2005
ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org
EH Folks: Do we have shots of microwave
cooking?
(8)
EH Folks: Do we have shots of serving
people at the table? Or hot plate?
Tupperware showing proper separation?
(microwave) yog ib qhov kws ua noj tau
sai heev, tab sis nwg yog ib qhov kws tej
zag ua rua zaub mov sav tsi thoob rua qhov
cov cua kub ntawd nwg kub tsi sis thooj
(xwsle ib saab zaub mov yuav kub dlua ib
saab). Qhov kws yuav ua kuam nqaj hab
lwm yaam zaub mov sav thoob thaum koj
siv lub microwave mas koj yuav tau muab
hau lug khwb, muab dlu, hab yuav tau
muab tig (xws le yuav tau muab yaam
khoom koj ua ntawd tig ob peb zag rua
lwm seem; losis siv lub tig tig kws kheej
kheej le lub vuj voog nyob rua huv lub
rhawv rhaub zaub mov kws nwg tig nwg
thaum taab tom rhaub cov zaub mov).
--8—
Nwg tsi siv sij hawm ntev rua tej kaab mob
luj hlub tau yog le yuav tau ca cov zaub
mov kws kub ca kuas kub hab cov kws
txag ca kuas txag thaum coj lug noj. Tom
qaab kws noj mov taag lawd, yuav tau
muab tej zaub mov khaw ca kuas sai rua
huv lub tub yees (refrigerator) lossis sau
theem kws nkoog. Tej lauj kaub luj kws
rau kuad lis, nqaj hau, mov, hab fawm
(mij) yuav siv sij hawm ntev maam le txag
yog le yuav tau muab faib rua tej lub taig
miv zog kuas txag sai hab muab ntim ca
rua huv tubyees kuas sai.
--9—
Ua ntej koj yuav ua noj, yog ib qhov zoo heev
kws yuav tau ua ntxuav kuas huv quas si.
(9)
--NAT SND [HAND WASHING?]—
- NAT SND [HAND WASHING]
MDH VIDEO PLUS ILLUSTRATION
OF GERM GLOW SHOWING THE
PASSAGE OF GERMS FROM HANDS,
TO FOOD, TO MOUTH.
Ntxuav koj txhais teg nrug xum npum hab
dlej sub txha tsi muaj kaab mob losis phaj
nyaj dlhau ntawm koj txhais teg moog rua
tej zaub mov, hab moog rua huv koj lub
qhov ncauj.
EDIT DIRECTIONS
AUDIO TRACK
(10)
--10—
4/ ECHO Show #10 “Food Borne Illness” (GREEN MONG)
Translation by Minnesota Translation Laboratory, March 2005
ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org
Koj yuav tsi pum tej phaj nyaj tab sis puab
muaj nyob rua huv chaav tsev dlej, ntawm
tej ntaub ceev zig (diapers) hab ntawm tej
txiv maab txiv ntoo hab tej zaub kws nyob
huv tej teb zaub.
--NAT SND [WASHING VEGGIES?]—
--NAT SND [WASHING VEGGIES?]—
EH Folks: Do we have shots of washing
vegetables in particular, lettuce?
Phaj nyaj muaj nyob rua huv tej aav, tej tsaj,
hab tej noog—hab lug ntawm tuab neeg
txhais teg kws kov tej qoob loo ua ntej koj
moog yuav lug. Yog yuav tshem kuas tau
tej aav hab phaj nyaj, nwg tseem ceeb heev
kws yuav tau ntxuav tej txiv maab txiv ntoo
hab tej zaub—hab yuav tau ntxuav koj
txhais teg—ua ntej koj yuav ua noj ua haus,
rau zaub rau mov, losis noj mov.
[NAT SND SHARPEN KNIVES?]
[NAT SND SHARPEN KNIVES?]
(11)
EH Folks: Do we have shots of kitchen
work? Restaurant chefs would work here
too and I know Ellen has still shots of
cutting board contamination.
--11—
Tej khoom noj kws yeej huv quas si muaj
peev xwm tsuas tau kaab mob yog tas koj
tsi ua tuab zoo saib thaum nyob huv chaav
ua noj. Tej kua nqaj nyoog kws nyob
ntawm lub laug caam, ntawm tej taig, huv
lub dlaab ntxuav taig dlav yuav coj tau
kaab mob lug rua lwm yaam zaub mov kws
twb yeej npaaj txhij es yuav rau noj lawd.
[NAT SND GRILL AND PLATE
SHOWING SEPARATION]
--12—
Qhov kws yuav dlaws tau tej teeb meem
nuav ces yog yuav tau cais tej zaub mov kuas
zoo kuas cov kua nqaj nyoog tsi txhob moog
txuam los xyaw tau cov zaub mov kws twb
npaaj tau tav hab yuav noj lawm. Hab ncu
ntsoov ntxuav koj txhais teg. Yog muaj tej
qhov to losis muaj rwj nyob ntawm koj tej
ntiv teg, siv tej ntaub lu qhov txhaab
(bandages) coj lug lu rua losis siv naab looj
teg; tej yaam kev npaaj le nuav yuav paab
kuas phaj nyaj tsi txhob nkaag tau moog rua
tej zaub mov.
[NAT SND EATING FAIR FOOD?]
5/ ECHO Show #10 “Food Borne Illness” (GREEN MONG)
Translation by Minnesota Translation Laboratory, March 2005
ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org
--13—
Tej kaab mob kws tshwm lug ntawm zaub
mov yog ib yaam kws yuav hlaa dlhau tau
yooj yim yog tas koj ncu ntsoov ua noj ua
haus tuab quas zoo hab ua kuas huv quas si
lub sij hawm koj npaaj tej zaub mov tsi has
huv tsev losis huv tej laab noj mov.
#### END ###
6/ ECHO Show #10 “Food Borne Illness” (GREEN MONG)
Translation by Minnesota Translation Laboratory, March 2005
ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org