ECHO Script - Egal Shidad: Stories of Somali Health
Transkrypt
ECHO Script - Egal Shidad: Stories of Somali Health
ECHO Script Emergency and Community Health Outreach ECHO SHOW # 10 “FOOD-BORNE ILLNESSES”: GREEN MONG TRANSLATION EDIT DIRECTIONS AUDIO TRACK --NAT SND [PEOPLE EATING]— (1) NOTE: DO NOT USE A HAMBURGER SHOT (CHOOSE POULTRY INSTEAD) --1— Noj ntau yaam khoom noj kws ntshab quas si yog ib yaam zoo rua koj lub cev—tab sis yog yaam khoom koj noj ntawd tsi tau sav losis tsi ntxuav kuam zoo, nwg yuav ua tau rua koj mob. (2) EH Folks: Can you recommend shots from CD’s, tapes, and stills you know we have that we could use to “cover” this paragraph? Use red ink to tell me which tapes and what shots here – --2— Muaj ib cov mob hu ua food-borne illness kws tshwm lug ntawm tej khoom noj txawm yog tej khoom noj ntawd ntxim noj, tsw qaab hab ntxim qaab. Muaj ntau ntau hom mob kws tshwm lug ntawm tej khoom noj tabsis muaj ob hom kws muaj tshwm tshaaj yog hu ua Salmonella hab Norovirus. (3) -- Use shots of folks that don’t feel well (SPNN has some clinic and sick people) --3— Tej xwm txheej thoj plaab losis ntuav feem ntau tshwm le 48 txoos teev (hours) tom qaab noj tau tej yaam khoom kws muaj tej yaam tsi zoo losis tsi huv nyob rua huv. Tab sis ib txha kaab mob lug ntawm zaub mov muaj peev xwm ua rua tuab neeg mob nyob nruab nraab huv ib txoos teev (hour). Muaj tej cov kaab mob lug ntawm zaub mov kuj siv sij hawm le ob peb nub maam le ua rua yug mob. Qhov kws yuav paab tau kuam txhob muaj kaab mob, yog ib qho tseem ceeb heev kws yuav tau muab tej khoom noj khaw ca tuab zoo, ntxuav kuam 1/ ECHO Show #10 “Food Borne Illness” (GREEN MONG) Translation by Minnesota Translation Laboratory, March 2005 ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org huv, hab ua tuab zoo npaaj. [NAT SND – IN KITCHEN?] [NAT SND – IN KITCHEN?] -- Use shots of cooking, cleaning, and storing foods here. 2/ ECHO Show #10 “Food Borne Illness” (GREEN MONG) Translation by Minnesota Translation Laboratory, March 2005 ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org EDIT DIRECTIONS (4) EH Folks:-- Do we have shots of raw meat, fish, poultry? If so, where. What source? (5) EH Folks: Does this work for you? Ellen and I would rather not rattle off which temperatures do with what foods (folks won’t remember. -- J-Peg of thermometer. EH Folks: Do we have shots of meat packaging that illustrates temperature settings? (6) --NAT SND [FISH AND EGGS?]— EH Folks: Do we have shots of cooking chicken, eggs, and fish? (7) AUDIO TRACK -4— Tej nqaj nyoog (xws le nqaj tshis hab nqaj nyuj), nqaj qab, nqaj ntsuab dleg, hab qais ntau zag muaj tej phaj nyaj (germs) kws tsi zoo tshwj xeeb yog rua cov miv nyuas yau, cov laug, hab cov kws twb yeej muaj mob ua ntej lawm rua qhov puab lub cev tseem yau losis tsi muaj zug txaus kws yuav kov yeej cov phaj nyaj (germs) ntawd. --NAT SND [SIZZLE OF MEAT]— --5— Cua suav tawg kub tua tau cov kaab mob feem ntau kws nyob rua huv tej nqaj nyoog, qai, nqaj qab, hab nqaj ntseg. Tab sis yog yuav ua noj ua haus kuas txhob muaj teeb meem, koj yuav tau ua kuas ntev txaus hab yuav tsum ca kub kuas txaus. Lub qhov cub qhov nruag saib seb qhov cub kub npaum le caag yuav qha tsi tau rua koj tas cov nqaj koj ua ntawd saab huv kub npaum caag; tug paas ntsuag nqaj yuav qha tau meej dlua rua koj. Vim rua qhov tej yaam nqaj siv qhov cub kub dlua tej yaam, koj yuav tau saib dlaim ntawv qha kws lu rua ntawm yaam khoom koj yuav ntawd losis moog nug tug saib Phaab Kev Noj Qaab Haus Huv ntawm mej lub zej zog saib seb yuav ua tej nqaj ntev npaum le caag hab tso suav tawg sab npaum le caag txha zoo. --6— Ua nqaj qab kuas tsi txhob muaj xim lab dlawb muag nyob rua huv. Cov nqaj ntseg los yuavtsum pob pis txua yog tas koj xuas tsaab rawg lug chob. Qai yuav noj yaam tsi muaj teebmeem yog qhov dlawb hab lub nkaub qai sav es khov khov lawm—txhob ca nwg ua ua kua. Tsi txhob ua tej yaam khoom noj kws siv lub qai nyoog losis tsi tshua sav pistsawg, rua qhov nwg yuav muaj tej kaab mob kws tseem caj sa nyob rua huv. --7— Siv lub rhawv rhaub zaub rhaub mov 3/ ECHO Show #10 “Food Borne Illness” (GREEN MONG) Translation by Minnesota Translation Laboratory, March 2005 ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org EH Folks: Do we have shots of microwave cooking? (8) EH Folks: Do we have shots of serving people at the table? Or hot plate? Tupperware showing proper separation? (microwave) yog ib qhov kws ua noj tau sai heev, tab sis nwg yog ib qhov kws tej zag ua rua zaub mov sav tsi thoob rua qhov cov cua kub ntawd nwg kub tsi sis thooj (xwsle ib saab zaub mov yuav kub dlua ib saab). Qhov kws yuav ua kuam nqaj hab lwm yaam zaub mov sav thoob thaum koj siv lub microwave mas koj yuav tau muab hau lug khwb, muab dlu, hab yuav tau muab tig (xws le yuav tau muab yaam khoom koj ua ntawd tig ob peb zag rua lwm seem; losis siv lub tig tig kws kheej kheej le lub vuj voog nyob rua huv lub rhawv rhaub zaub mov kws nwg tig nwg thaum taab tom rhaub cov zaub mov). --8— Nwg tsi siv sij hawm ntev rua tej kaab mob luj hlub tau yog le yuav tau ca cov zaub mov kws kub ca kuas kub hab cov kws txag ca kuas txag thaum coj lug noj. Tom qaab kws noj mov taag lawd, yuav tau muab tej zaub mov khaw ca kuas sai rua huv lub tub yees (refrigerator) lossis sau theem kws nkoog. Tej lauj kaub luj kws rau kuad lis, nqaj hau, mov, hab fawm (mij) yuav siv sij hawm ntev maam le txag yog le yuav tau muab faib rua tej lub taig miv zog kuas txag sai hab muab ntim ca rua huv tubyees kuas sai. --9— Ua ntej koj yuav ua noj, yog ib qhov zoo heev kws yuav tau ua ntxuav kuas huv quas si. (9) --NAT SND [HAND WASHING?]— - NAT SND [HAND WASHING] MDH VIDEO PLUS ILLUSTRATION OF GERM GLOW SHOWING THE PASSAGE OF GERMS FROM HANDS, TO FOOD, TO MOUTH. Ntxuav koj txhais teg nrug xum npum hab dlej sub txha tsi muaj kaab mob losis phaj nyaj dlhau ntawm koj txhais teg moog rua tej zaub mov, hab moog rua huv koj lub qhov ncauj. EDIT DIRECTIONS AUDIO TRACK (10) --10— 4/ ECHO Show #10 “Food Borne Illness” (GREEN MONG) Translation by Minnesota Translation Laboratory, March 2005 ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org Koj yuav tsi pum tej phaj nyaj tab sis puab muaj nyob rua huv chaav tsev dlej, ntawm tej ntaub ceev zig (diapers) hab ntawm tej txiv maab txiv ntoo hab tej zaub kws nyob huv tej teb zaub. --NAT SND [WASHING VEGGIES?]— --NAT SND [WASHING VEGGIES?]— EH Folks: Do we have shots of washing vegetables in particular, lettuce? Phaj nyaj muaj nyob rua huv tej aav, tej tsaj, hab tej noog—hab lug ntawm tuab neeg txhais teg kws kov tej qoob loo ua ntej koj moog yuav lug. Yog yuav tshem kuas tau tej aav hab phaj nyaj, nwg tseem ceeb heev kws yuav tau ntxuav tej txiv maab txiv ntoo hab tej zaub—hab yuav tau ntxuav koj txhais teg—ua ntej koj yuav ua noj ua haus, rau zaub rau mov, losis noj mov. [NAT SND SHARPEN KNIVES?] [NAT SND SHARPEN KNIVES?] (11) EH Folks: Do we have shots of kitchen work? Restaurant chefs would work here too and I know Ellen has still shots of cutting board contamination. --11— Tej khoom noj kws yeej huv quas si muaj peev xwm tsuas tau kaab mob yog tas koj tsi ua tuab zoo saib thaum nyob huv chaav ua noj. Tej kua nqaj nyoog kws nyob ntawm lub laug caam, ntawm tej taig, huv lub dlaab ntxuav taig dlav yuav coj tau kaab mob lug rua lwm yaam zaub mov kws twb yeej npaaj txhij es yuav rau noj lawd. [NAT SND GRILL AND PLATE SHOWING SEPARATION] --12— Qhov kws yuav dlaws tau tej teeb meem nuav ces yog yuav tau cais tej zaub mov kuas zoo kuas cov kua nqaj nyoog tsi txhob moog txuam los xyaw tau cov zaub mov kws twb npaaj tau tav hab yuav noj lawm. Hab ncu ntsoov ntxuav koj txhais teg. Yog muaj tej qhov to losis muaj rwj nyob ntawm koj tej ntiv teg, siv tej ntaub lu qhov txhaab (bandages) coj lug lu rua losis siv naab looj teg; tej yaam kev npaaj le nuav yuav paab kuas phaj nyaj tsi txhob nkaag tau moog rua tej zaub mov. [NAT SND EATING FAIR FOOD?] 5/ ECHO Show #10 “Food Borne Illness” (GREEN MONG) Translation by Minnesota Translation Laboratory, March 2005 ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org --13— Tej kaab mob kws tshwm lug ntawm zaub mov yog ib yaam kws yuav hlaa dlhau tau yooj yim yog tas koj ncu ntsoov ua noj ua haus tuab quas zoo hab ua kuas huv quas si lub sij hawm koj npaaj tej zaub mov tsi has huv tsev losis huv tej laab noj mov. #### END ### 6/ ECHO Show #10 “Food Borne Illness” (GREEN MONG) Translation by Minnesota Translation Laboratory, March 2005 ECHO Minnesota | [p] 651.789.4342 | [email protected] | www.echominnesota.org