ETF, czyli jak kupić indeks giełdowy?

ETF, czyli jak kupić indeks giełdowy?
Inwestycja w indeks giełdowy jeszcze nie tak dawno mogła się kojarzyć albo z
transakcjami na kontraktach terminowych, albo kupowaniem akcji
wchodzących w skład indeksu, co narażało Inwestora na znaczne koszty
transakcyjne. Nową możliwość inwestycji w indeks dały fundusze typu ETF.
Czym dokładnie jest ETF i co wyróżnia go wśród pozostałych możliwości
inwestowania?
ETF-y (ang. Exchange Traded Fund), będące instrumentami rynku kasowego, są otwartymi
funduszami indeksowymi notowanymi na giełdzie. Celem takiego funduszu jest wierne
odwzorowywanie danego indeksu giełdowego, towarowego, obligacji lub rynku
pieniężnego. Cechą charakterystyczną tego instrumentu jest możliwość stałej kreacji i
umarzania jednostek uczestnictwa, jak również duża płynność zapewniana przez
animatorów oraz niskie koszty transakcyjne w porównaniu z samodzielnym kupowaniem
walorów, na których opiera się dany indeks ETF. Z punktu widzenia Inwestora ETF jest
wygodnym instrumentem, który pozwala na inwestowanie w określony benchmark.
Pierwsze ETF-y były notowane pod koniec lat osiemdziesiątych na kanadyjskiej giełdzie w
Toronto. Następnie zaczęły pojawiać się w Stanach Zjednoczonych i Hong Kongu. W
Europie w 2000 roku rozpoczęto notowanie pierwszych ETF-ów. Przez kolejne lata
odnotowywano znaczący wzrost popularności tych instrumentów, który objawiał się
rosnącymi obrotami na giełdach. Obecnie kapitalizacja instrumentów tego typu zbliża się
do półtora biliona dolarów.
Inwestować w ETF-y mogą zarówno Inwestorzy instytucjonalni, jak i indywidualni. Znajdują
się one w kręgu zainteresowań firm ubezpieczeniowych, funduszy emerytalnych, a także
wszelkiego rodzaju instytucji typu Asset Management i oferujących usługi Private Banking.
Od 2010 r. na GPW notowany jest ETF naśladujący indeks WIG20 (pełna nazwa Lyxor ETF
WIG20), który był jednocześnie pierwszym tego typu instrumentem na warszawskim
parkiecie. Na warszawskim parkiecie istnieje również możliwość obrotu funduszami
opartymi o amerykański indeks S&P500 i niemiecki DAX. Jednostki uczestnictwa notowane
są na takich samych zasadach jak akcje w systemie notowań ciągłych. Animatorami
zapewniającymi płynność są: Societe Generale Corporate and Investment Banking oraz
Unicredit CAIB.
Porównanie ETF-ów z innymi instrumentami rynku finansowego.
Różnice i podobieństwa między kontraktami terminowymi a ETF-ami
Chociaż na pierwszy rzut oka ETF-y mogą przypominać kontrakty terminowe, to jednak
istnieje między nimi znaczące różnice. ETFy są instrumentami rynku kasowego i
odzwierciedlają one bieżącą wartość instrumentów bazowych, natomiast kontrakty
terminowe w teorii odwołują się do przyszłych wartości instrumentu bazowego. Kolejna
różnica wiąże się z dźwignią finansowa, która jest obecna w przypadku kontraktów
terminowych i powoduje zwiększone ryzyko Inwestycyjne. ETF-y nie są zlewarowane, dlatego
małe wahania nie spowodują wysokich zysków albo strat. Kolejna różnica między tymi
dwoma instrumentami wiąże się z brakiem konieczności wpłacania depozytu
zabezpieczającego w przypadku ETF-ów, a także możliwością brania udziału w wypłacie
dywidend spółek wchodzących w skład indeksu, na którym opiera się dany fundusz ETF. Z
drugiej strony, pośród podobieństw między tymi instrumentami trzeba wspomnieć o
możliwości grania zarówno na wzrosty, jak i spadki (obecnie na GPW w Warszawie są
notowane jedynie ETF-y umożliwiające grę na wzrosty).
ETF-y a fundusze inwestycyjne otwarte
Fundusze inwestycyjne otwarte z reguły dają możliwość gry tylko i wyłącznie na wzrosty
(poza pewnymi wyjątkami nie istnieje możliwość zarabiania na spadkach). Istotne różnice
występują również w wysokości opłat za zarządzanie ETF-ami i FIO. W przypadku funduszy
typu ETF pobierana jest jedynie opłata za zarządzanie, wynosząca maksymalnie 1% w skali
roku, natomiast w przypadku FIO często opłata za zarządzanie dochodzi do 5 % (np. dla
bardzo agresywnych funduszy akcji). W przypadku ETF-ów nie ma opłat za wejście i wyjście
(jedynym kosztem dla Inwestora jest wysokość spreadu), które są nieodłączną częścią FIO
(np. w przypadku umorzenia jednostek).
Wykres poniżej przedstawia porównanie notowań WIG20 i ETFW20L. Jak widać ETF w
dużym stopniu odwzorowuje bazowy indeks, a tzw. błąd replikacji (różnica między
zachowaniem indeksu a ETF-u) jest stosunkowo mały.
Źródło: stooq.pl
Ryzyko związane z inwestowaniem w ETF-y zależne jest od kierunku, w którym podąża
rynek. Zależy także od wielkości zaangażowanego kapitału. Dywersyfikacja portfela
związana z inwestowaniem w fundusz indeksowy typu ETF rozkłada ryzyko transakcyjne w
porównaniu z pojedynczymi zakupami akcji, które oprócz większych kosztów transakcyjnych
powodują dodatkowo trudności w kontrolowaniu wszystkich walorów jednocześnie.