Jak dbać o zdrowie dzieci latem – wakacyjny niezbędnik - enel-med

Jak dbać o zdrowie dzieci latem – wakacyjny
niezbędnik dla rodziców
Już wkrótce początek lata i upragniony czas wakacji, wyjazdów za miasto, do
lasu, nad morze czy w góry. Dzieci zdecydowanie rzadziej przeziębiają się w
tym okresie, ale częściej dochodzi do wszelkiego rodzaju urazów, czy innych
zagrożeń zdrowotnych związanych z pobytem na łonie natury. Jak przygotować
dzieci do wakacyjnych podróży? Na jakie zagrożenia szczególnie zwrócić
uwagę?
Czas upałów…
Nikt nie lubi deszczowego urlopu, większość z nas marzy o słońcu i wysokich
temperaturach. Ale to właśnie upały mogą być bardzo zdradliwe, szczególnie dla małych
dzieci. Dlatego unikajmy południowego słońca. Bezpieczne godziny do leżakowania na
plaży to między 7 a 11 i od 15 aż do wieczora. Warto pamiętać o zabezpieczeniu dzieci
specjalnymi kremami ochronnych z filtrem. Słońce, w zbyt dużych ilościach, może
spowodować oparzenia słoneczne – bolesne zaczerwienienie na skórze z tworzącymi się
czasem pęcherzami. W tej sytuacji wystarczy przykładać zimne okłady, zastosować żel
przeciwświądowy lub emulsje po opalaniu. Podobne działanie ma chłodna maślanka.
Łagodząco na skórę działa też olejek z dziurawca pospolitego.
Dużo większym problemem jest porażenie słoneczne, gdy intensywne działanie promieni
słonecznych na głowę i kark wywołuje podrażnienie opon mózgowych z bólami głowy,
wymiotami, zaburzeniami świadomości. W tej sytuacji należy szybko schłodzić ciało
dziecka, podać leki przeciwbólowe (Paracetamol lub Ibuprofen) w dawce należnej do
wieku, położyć dziecko w zacienionym miejscu z głową uniesioną do góry. W przypadku
nasilonych objawów należy bezzwłocznie wezwać pogotowie ratunkowe.
Przebywając na słońcu nie wolno zapominać o nakryciu głowy, odpowiedniej przewiewnej
naturalnej odzieży oraz zapewnieniu dostępu do odpowiedniej ilości płynów (wody,
herbaty, innych napojów, a w przypadku niemowląt karmionych naturalnie – możliwości
karmienia piersią, tym samym do pojenia na żądanie). Pamiętajmy, że podstawowe
zapotrzebowanie płynowe dziecka to 100 ml na każdy z pierwszych 10 kg masy ciała, 50
ml na każdy kolejny kg między 11 a 20 kg i po 20 ml na każdy kg powyżej 20 kg i jest
ono co najmniej o 15-20% wyższe przy dużym parowaniu w trakcie upału. Problem
odwodnienia to u małych dzieci również częsty objaw nieżytów żołądkowo-jelitowych,
szczególnie charakterystycznych w krajach tropikalnych (gdzie bezwzględnie powinno się
stosować wodę czy napoje butelkowane). Dlatego gdy dziecko jest apatyczne, ma
podsychający język, mało elastyczną skórę (skóra jest sucha a fałd skórny złapany na
brzuszku wraca powoli do swego położenia) to znak, że należy skonsultować się z
lekarzem.
Lato z owadami…
Centrum Medyczne ENEL-MED S.A. Biuro Zarządu, ul. Słomińskiego 19 lok. 524, 00-195 Warszawa
Tel. 022 431 77 00, fax. 022 431 77 05, www.enel.pl
Czymże byłyby wakacje bez motyli czy biedronek? Mamy też niestety do czynienia z
groźnymi owadami – zaczynając od wszechobecnych komarów, a skończywszy na
ukąszeniach pszczół, os, szerszeni oraz kleszczach – przenoszących boreliozę czy
wirusowe zapalenie opon mózgowych. Oczywiście odpowiednio dobrany strój, szczególnie
gdy wybieramy się do lasu lub na łąkę (czapka z daszkiem, pełne buty, długie rękawy i
nogawki, najlepiej ze ściągaczami), specjalne środki odstraszające owady oraz dokładne
oglądanie powierzchni całego ciała (skóra owłosiona głowy, plecy, doły podkolanowe,
pachy, pachwiny) tuż po powrocie, z potencjalnie zagrożonych miejsc, mogą znacznie
zmniejszyć zarówno ryzyko ukąszenia, jak i przeniesienia groźnych chorób. Jeśli już
zauważymy małego kleszcza wbitego w skórę, spróbujmy przy pomocy pincety lub
własnych paznokci usunąć go w całości, starając się przy okazji nie oderwać jedynie
części i nie kręcić ciałem kleszcza. Do tego celu możemy też wykorzystać specjalne
pompki ssące dostępne w aptekach. Nie zaleca się smarowania kleszcza masłem itp. Jeśli
jest on duży, położony w miejscu trudno dostępnym, wokół niego wytworzył się już stan
zapalny, lub mamy wątpliwości co do możliwości usunięcia kleszcza w całości – udajmy
się do najbliższego lekarza (POZ – Podstawowa Opieka Zdrowotna, ambulatorium
chirurgicznego czy SOR – Szpitalnego Oddziału Ratunkowego). Kiedy lekarz będzie miał
wątpliwości co do możliwości zakażenia boreliozą – przepisze odpowiedni antybiotyk lub
pokieruje na odpowiednie badania. Jeśli już dziecko zostałoby ukąszone przez kleszcza
lub spędzało czas w lasach, gdzie kleszcze bytują, a po kilku – kilkunastu tygodniach
zaobserwowalibyśmy u niego skoki temperatury bez uchwytnej przyczyny, bóle stawów,
rumień na skórze (niekoniecznie w miejscu ukąszenia), należy natychmiast skontaktować
się z lekarzem.
Innym ważnym problemem są użądlenia przez owady błonkoskrzydłe osób uczulonych na
ich jad. Dlatego warto mieć zawsze przy sobie Fenistil w żelu i lek przeciwhistaminowy
(np. Zyrtec) i podać go natychmiast dziecku. Osoby o których wiemy, że są uczulone,
powinny być wyposażone w ampułkostrzykawki z adrenaliną (na receptę). Ukąszenia,
czasem bardzo masywne z obrzękiem skóry i tkanek miękkich wywołane przez komary, w
większości szybko ustępują po Fenistilu, Altacecie, lekach przeciwhistaminowych, wapnie
lub jednorazowej dawce sterydów (np. Encortonie – dawkę ustala lekarz).
Oprócz owadów należy również pamiętać o dość często występujących, zwłaszcza na
Kaszubach i w górach, żmijach (tu warto założyć dziecku wysokie buty). W razie
ukąszenia wzywamy pogotowie lub udajemy się na SOR. Nie zapominajmy też o
niektórych roślinach (pokrzywy, bagno Sosnkowskiego – tu postępujemy podobnie jak
przy pogryzieniu przez komary) oraz pewnych bywalcach mórz (sinice). Gdy morze nie
jest czyste po prostu nie należy się w nim kąpać...
Jak zapobiec niektórym zagrożeniom?
Przed wyjazdem wakacyjnym zróbmy odpowiednie rozeznanie – czy tam gdzie się
wybieramy może coś grozić dzieciom, jak tego uniknąć, jaka jest opinia lekarza na temat
potencjalnych zagrożeń, jakie szczepienia są wymagane lub zalecane przy podroży do
innych krajów. Pamiętajmy, że szczepienia należy wykonać odpowiednio wcześniej, gdy
udajemy się do miejsca, gdzie występuje endemicznie odkleszczowe zapalenie mózgu
(głównie Mazury i Opolszczyzna). Wprawdzie dysponujemy szczepionką, ale dwie
Centrum Medyczne ENEL-MED S.A. Biuro Zarządu, ul. Słomińskiego 19 lok. 524, 00-195 Warszawa
Tel. 022 431 77 00, fax. 022 431 77 05, www.enel.pl
pierwsze z trzech dawek powinny zostać podane do marca. Niestety nie wynaleziono
jeszcze szczepienia przeciw boreliozie. Przed większą wyprawą warto zaprowadzić nasze
dziecko do pediatry – potencjalnie niegroźny kaszel, czy zmiany skórne można przecież
zacząć leczyć jeszcze przed wyjazdem, a nie martwić się gdy choroba rozwinie się na
dobre w podróży.
Objawy, których nie wolno lekceważyć
Chociaż większość wakacyjnych dolegliwości jest niegroźna i szybko się leczy, nigdy nie
należy zwlekać z wizytą u lekarza, gdy: a) u dziecka występuje bardzo wysoka
temperatura, szczególnie bez uchwytnej przyczyny b) gorączce towarzyszy nieznana nam
wysypka lub wymioty c) w wymiocinach, stolcu, moczu widoczna jest krew d) u dziecka
występują napadowe lub silne nieustępujące bóle brzucha e) dziecko jest apatyczne,
posypiające lub nieprzytomne f) zaobserwujemy u dziecka drgawki lub inne zaburzenia
neurologiczne g) dziecko ma kłopoty z oddychaniem – duszność
Gdzie szukać pomocy?
W wyżej wymienionych przypadkach (zwłaszcza w przypadku kłopotów z oddychaniem,
wymiotach czy widocznej krwi w stolcu, moczu) pomoc uzyskamy najszybciej wzywając
Pogotowie Ratunkowe lub udając się z dzieckiem do POZ, SOR czy Nocnej i Świątecznej
Opieki Chorych (najczęściej w miastach powiatowych, wykaz powinien być umieszczony
w internecie).
Przed wyjazdem warto spisać również odpowiednie telefony, adresy placówek ochrony
zdrowia, aptek w miejscu docelowym i wpisać je do swej książki teleadresowej.
dr Maciej Zagierski, pediatra z Centrum Medycznego ENEL-MED
Centrum Medyczne ENEL-MED S.A. Biuro Zarządu, ul. Słomińskiego 19 lok. 524, 00-195 Warszawa
Tel. 022 431 77 00, fax. 022 431 77 05, www.enel.pl