Indeks - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

http://grzbiet.pl/ksiazki/1945-wojna-i-pokoj
Przykładowy rozdział książki: 1945 Wojna i pokój
Indeks
Adler Debora 202
Beriing Zygmunt 236
Ajewski Eugeniusz 141, 1.44-146, 148,
150, 152, 158, 161, 165
Bernhautowa Alfreda 210, 219
Anczyc Władysław Ludwik 230
Anders Władysław 236
Bielicka-Blum Luba 186, 197,
200-204, 2ll, 213, 216, 218
Awol Olek 187, 189-190
Bierut Bolesław 32, 107, 225, 238
Biegański
Piotr 168
Blum Abrasza 200-201
Bach-Zelewski Erich von dem 152
Bagińska Łucja
(z domu Raczkowska,
zob. Lucie Rybandt) 354. 357-358,
368-369, 371
Blum Aleksander 221
Blum Wiesia 200, 203, 2n-213, 218, 221
Błaszczyk
Henryk 214
Borcuch Halina 70, 96, 98-99
Bagiński Wacław 369
Brandys Kazimierz 29, 150
Bał
Braun Ewa 59
Karol 199
Bałińska
Maria n6-n8
Bania Stanisław 70, 97, 99
Breuer Erna 280, 286
Breuer Kristina 280
Książki historyczne
Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/1945-wojna-i-pokoj
Przykładowy rozdział książki: 1945 Wojna i pokój
Broniewska Janina 139, 150
Dziaba Teodor 337
BuchmanTamara 208, 216
Dzusła Jan
Buergenthal Tomek 204, 209-210,
216-217
Dżugaszwili
Burzyński
Roman 164
341
Jakow 109
Edelman Marek 197, 203
Ehrlich Henryk 203
Cholewka Jarosław 330, 335
Cholewka Katarzyna 330
Eisenbach Ludwik 207-208, 219
Erenburg llja Grigorjewicz 45
Cholewka Michał 330
Cholewka Zofia 335
Churchill Winston 109, 119
Ciepły Michał 336
Curzon George Nathaniel109
Czarnecki Mieczysław 249
Czarnobroda Czesława 211
Czarzyński
Leon 163
Czerny Władysław 165
Daszyński
Ignacy 232
Dawid, cadyk z Leiowa 193
Dąbrowska
Maria 147, 149, 160-161,
165, 167
Fiederkiewicz Alfred 241
Filipczakowa Józefa 249
Finkieł
Judyta 192, 207
Flunt-Zylberbaumowa Rywka 186
Frindt Lilka 141
Fogg Mieczysław 163
Foicik Leon 319
Fryderyk Wilhelm III 243, 263
Furman Jan 314, 316-317
Fuswerk K. 196
Gajewski Jan 163
Demkowicz Katarzyna 336
Gęborska
Wiktoria 297
Długosz
Gęborski
Aleksander 297-298, 314
Ewa 173
Donitz Karl 48
Drobner Abraham Roman 228
Drobner Bolesław 227, 228-238,
240-243. 246-265, 281
Drobner Irena 228-230
Gęborski Czesław
295-299,
303, 305-306, 308, 312-319,
321-323
Gęborski
Gęborys
Eugeniusz 297
Jadwiga 313
Gimpel Elisabeth 105
Drobner Luba Tauba (z domu
Hirszowicz) 228-230, 233
Gimpel Heinrich 105
Drobner Mieczysław 230
Glass Jurek 204
Dybowska Helena 213
Goebbels Joseph 45, 51
Książki historyczne
Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/1945-wojna-i-pokoj
Przykładowy rozdział książki: 1945 Wojna i pokój
Goerlich Lothar 3n
Hirszowicz lda 229-230
Gojawiczyńska
Hirszowicz Józef 228
Pola 156
Goldminc Zula 197
Gorączko Bolesław
330
Gorczyńska
Jadwiga 172
Gorczyński
Tadeusz 172
Hirszowicz Luba (zob. Drobner
Luba Tauba)
Hitler Adolf 40-43, 45-46, 48, 55, 59.
90, n8, 126, 145, 152, 243, 246, 255,
280, 294· 360, 361-362
Gostomska Zofia 249, 26o
Hoffman Paweł 317
Górecka Berta 203, 206
Holzer, frau 49, 53-55
Grass Glinter 369
Holzer Hanz 49
Grdeń
Holzer Kurt 49, 57-58, 6o-61
Izabela m-m, 114
Gruszka Samuel 2o8
Hoppe Wanda 172
Grzybkawski Faustyn 28
Hryniewiecki Jerzy 142
Guzik Dawid 202
Homyk Wasyl 337
Gwiazda Mendel 208, 210
Jałukowicz Teresa 94-95
Hanke Karl 245-246
Jeleniowa Maria 256, 264
Hartmann Hermann 255
Jerrig Friedrich 254
Henseleit Elisa Helena (z domu
Schumann) 40-41, 43. 46, 49. 54-55
Kabaj Adam 249, 257
Henseleit Gerd 43
Kabierski Marian 344
Henseleit Gisele 43
Kabierski Michał 344
Henseleit Heinrich Adolf 40, 43, 46,
48. 49. 53. 54-55. 57. 63
Karcz Janusz 207, 212-214, 219
Henseleit lnge 42
Henseleit Karlheinz 41-43
Henseleit Otto 41
Henseleit Ursula 42
Henseleit Werner 40-43, 49, 54,
58-59, 62-63
Hindenburg Paul von Benckendorff,
von 41
Kartoszkin Niko 240
Kaźmierowicz
Wiktor 25
Kieser Egbert 54
Knot Antoni 250
Kobiela Jan 344, 346
Koch Erich 46, 48
Kokoszko Michał 186, 195-196
Koniew Iwan 245
Hirsch Lejb 228
Kanopczyński Adam
Hirszowicz Bolesław 228
Konopińska Joanna
249
28-30
Książki historyczne
Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/1945-wojna-i-pokoj
Przykładowy rozdział książki: 1945 Wojna i pokój
Konowalczuk Zbigniew 295
Marzyński
Daniel169
Korobłurn Władysław 192,
Marzyński
Marian 167, 169,
217
172-175
Kornijczuk Oleksandr 236
Kosowski
Michał
(zob. Kokoszko
Michał)
Kossakowski
Stanisław
Maxara Klara 293. 295. 300-301,
306, 308, 309, 3ll, 31<); 323
247
Krall Hanna 202, 205
Maxara Konrad 300, 319
Krause Johannes 245
Maxara Monika 301, 308
Krause Robert 54
Maxara Oswald 308, 319
Kubie Stanisław 90-91
Kuboń
Maxara Ursula 308, 319
Gertruda 309
Meczulat Gerda 45
Kudriawcew Dymitr 321
Kułczyński Stanisław
Maxara Erika 295. 302, 308,
319,323
249, 257. 259
Kuligowski Kazimierz 249, 251, 253. 262
Kuna Henryk 191
Melcer Wanda 71, 74-75. 77-79. 85,
101-102, 115
Mike Anna 3u, 316
Mike Maria 317
Kuszner Bronisława (zob.
Marzyńska
Bronisława)
Mike Paweł 317
Mitelaszewski Gwidon 32
Mikulski Stanisław 297
Lagosz Kazimierz 249, 257. 259
Milan Fena 337
Lattre De Tassigny Jean Marie
Gabriel de8
Minc Hilary 319, 236
Młotek
Łach
Maciej 248-249
ł.akomyj
Danek 189-190
Irka 187, 189-190, 203, 207,
209-211, 217-218
Młotek
Andryj 337
Młotek
Janek 189-190
Młotek
Lea 187
Maciejak Zbigniew 75
Młotek
Szulim 187
Majunke Pauł 240
Modzelewski Zygmunt 236
Maiorny Józef 316, 318
Morel Salomon 298-299
ł.ukaszek
Hitclegarda 317
Margolis-Edełman
Alina 203
Mańnesko Aleksander 362-365,
Marzołł
Paul 255
Marzyńska Bronisława 169-170
368
Nałkowska
Zofia 161, 204
Niedworok Augustyna U7-U9
Niehoff Hermann 246
Książki historyczne
Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/1945-wojna-i-pokoj
Przykładowy rozdział książki: 1945 Wojna i pokój
Nisiewicz Józef 336
Podgórski Stefan 249
Noga t Józefa 81-82, 84
Popieł
Nojmark Bronka 190
Pretzellgnacy 228, 230
Nojmark lsrael190, 198, 218
Preussner Marta 309
Nowak Joanna 186
Progorowicz Zygmunt 336
Nowak Rudolf t86
Prusieka Irena 203
Nowak Wiłhełm 314-316
Prussak Ewa 25
Nowicki Jan 76
Pstrokoński Andrzej
Marian 336
144, 149-150,
158, 165, 173-174
Putrament Jerzy 141, 174
Ochab Edward 85. 227, 236, 240,
242.264
Puzerewski Piotr 142
Odessowa Katarzyna (zob. Raguzowa
Katarzyna)
Rabinowicz Ludwik 208, 212
Okrutna Władysława 274. 280, 286
Raguzowa Katarzyna 195
Olbrychski Daniel 297
Rakisz Mieczysław 249, 257
Oliwa Franciszka 183-186, 188, 190,
195· 197-199. 208, 210, 213, 216-217,
219, 221
Riepin, ppłk 242, 250, 254
Orszt Janusz 158
Osóbka-Morawski Edward 32, 238,
240,242,264
Roła-Żymierski Michał 238
Romiszowski Zenon 102
Roosevelt Franklin Deiano 109, n9
RożeckaJanina 153, 155
Rutka Józefa (zob. Nogat Józefa)
Paciorek Mieczysław 305, 314, 321
Ryband t Georg 357, 369
Padłewska
Nadzieja 156
Padłewski
Roman 155-156
Ryband t Hans Jurgen 354, 357,
368,370
Patek Józef 103
Rybandt Lucie (zob. także ł:.ucja
Bagińska) 353-354. 358, 363, 366, 369
Petersen Fńedńch 364, 368
Rydzyński
Roman 314
Piaskowski Stanisław 274, 281
Piłsudski
Józef 232
Schmidt Agnes 273. 278, 281
Pinczower Tereska 209
Schmidt Edith 272, 281, 285, 287
Piotrowski Roman 168, 172
Schmidt Franz 281, 285, 287
Płapis Witold
Schmolke Emanuel 317
168
Płatek Michał 341
Schi:in Heinz 268
Książki historyczne
Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/1945-wojna-i-pokoj
Przykładowy rozdział książki: 1945 Wojna i pokój
Szroeder Stanisław 125, 127, 131, 133
Szlechter Klara 317
Schroder Antoni 127, 129, 132-133
Szmigiel Eugeniusz 94. 96
Schroder Franciszka u8
Szpalski Karol 32
Schroder Stanisław (zob. Szroeder
Szpilman Władysław 85
Stanisław)
Schroder Zygmunt u8
Seifert Mieczysław 249
Sienkiewicz Henryk 148
Sigalin Józef 139, 156, 168-169
Sztarkman Andzia 192-193
Sztarkman Linka 193. 207, 216-217
Szternes Eda 192, 215-219
Szui Katarzyna 343
Sikorski Władysław 109
Szui Władysław 343
Simchowiczowa M. 196
Sztekker Teodor 71
Skłodowska-Curie
Sztykgołd
Maria 148
Skubliński Alojzy 167
Smołka
Franciszek 316
Solski Ludwik 230
Spychalski Marian 168, 172
Srokowski Stanisław 75
Stachurski Władysław 92-93
Stalin Józef 8, 46, 79, 109, u9, 168,
173, 227, 235· 237-238, 364-365
Steinhaus Hugo 29
Helena Kazimiera 191-192,
195.203
Sztykgołd
Wanda 191
Sztykgołd Włodek
191-192, 204, 207,
212, 219
Szwagierek Jan 82, 84
Szwagierek Krystyna 82
Szwałbe Stanisław
Szyndłer
Szypuła
241
Ryszard Janusz 86-89
Ignacy 313-314, 316-317. 323
Stomoniakow Borys 235
Stramer Salomon (Roman Kornecki)
Śliwa Michał 258-259. 262
235
Suiczyński
Jan 298-299, 319
Swytycz Jan 337
Szatiłow
Siergiej 172
Szaube Marek 322
Szczerbińska
Barbara 172
Szczerbiński
Stefan 172
Tereszczenko Jan 150, 159. 161, 165
Thomalla Erika (zob. Erika Maxara)
Thomalla Robert 302, 323
Tołwiński Stanisław
172
Tryłowska Wiłhelmina
104-105, 107
Szereszewska lzabella 203
Tuwim Julian 204-205, 207
Szkolniak Kazimierz 89, 90
Tworzowska Bronisława 112, us
Szlabski Władysław 315, 317-318
Tyrke Anna 317
Książki historyczne
Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/1945-wojna-i-pokoj
Przykładowy rozdział książki: 1945 Wojna i pokój
Vilena )ari 168
Winiarski Roman 104-105, 107
Vilena Franz 168
Wionczek Mieczysław 85
Vogt Michael45
Wolwowicz Alicja 338
Wolwowicz Tekla 338
Wachniewski Aleksander 250, 281
Wolwowicz Wiktor 338
Walczyk Franciszek 317
Zachwatowicz jan 168
Waldorff Jerzy 152
Zaremba Marcin 18
Wancke Jan 308
Zawadzki Aleksander 303, 319, 322
Wancke Paulina 312
Wasilewska Wanda 235-238
Wedel Jan 163
Wędzicha Władysław 303,
Żak Andrzej 253
Żaruk-Michalski Aleksander 241
315
Wiechecki Stefan (.Wiech") 163, 167
Żeromska Monika 142, 144, 147-148,
150, 155-156
Wieczorek Anna 311
Żubryd Antoni 340, 346-347
Wilhelm I 262
Żukow Gieorgij 8
Winawerowa Felicja 191, 195, 203
Żukrawski Wojciech 85
Winiarska janina 104
Żyła Ewa 317
Książki historyczne
Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/1945-wojna-i-pokoj
Przykładowy rozdział książki: 1945 Wojna i pokój
nie mógł przecież wracać pod Lwów. Ale jak się roriento­
wał, że to ziemia niemiecka, to powiedział, że wyprowadzi się do praw­
dziwej Polski, i osiadł koło Gdańska.
-Nie wiedział, że tam też ziemie były niemieckie?- zdziwiłam się.
-Myślał, że to już Polska, tak długo tam jechał- zaśmiała się.
Chciał zostać,
Borowian, czyli Borowiany - "A na co dziecku
polska mowa?"
Gdyby gromadę małych piesków, które mnie teraz obszczekiwały, zło­
żyć razem do kupy, powstałby może jeden owczarek podhalański, przy­
szło mi do głowy, kiedy zaglądałam przez płot pewnej Ślązaczki we
wsi Borowiany (gmina Wielowieś, powiat gliwicki, województwo ślą­
skie). To miała być ostatnia miejscowość na naszej trasie po Ziemiach
Odzyskanych.
W 1945 roku zamieszkała tu 18-letnia repatriantka Maria Balińska,
przesiedlona 30 kwietnia ze wsi Radatycze (województwo lwowskie).
Jechała z matką i małą córeczką Magdaleną. Była nauczycielką. Właśnie
dostała od władz zadanie utworzenia w Borowianach polskiej szkoły.
Kupa szczekających piesków broniła wejścia do domu kobiety, któ­
ra mogła znać kiedyś Balińską. Tak mi przynajmniej powiedział sołtys.
Maria Balińska była pierwszą osadniczką we wsi. Szkołę otworzyła od
razu, jeszcze w maju 1945 roku. Zapisało się 79 uczniów. Wspominała po
latach: "Dziewczęta indagowały mnie: dlaczego my przyjechaliśmy na
Śląsk, dlaczego nie zostaliśmy w Polsce? Odpowiedziałam, że ich mowa
jest doskonałym dowodem, że Śląsk to Polska. Zapytałam. czy rodowi­
ty berlińczyk zrozumiałby ich mowę tak, jak ja rozumiem. Stwierdziły
zgodnie, że nie".
W czasie plebiscytu na Górnym Śląsku w 1921 roku za przynależno­
ścią do Polski opowiedziało się 148 borowian, za Niemcami 166. Wieś
przed wojną należała do Niemiec. Balińska zauważyła. że w 1945. roku
Książki historyczne
Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/1945-wojna-i-pokoj
Przykładowy rozdział książki: 1945 Wojna i pokój
za Polaków uważali się w Borowianach rolnicy i część robotników.
.,Natomiast rodziny jakichś faworyzowanych uprzednio przez Niemców
robotników uważały się za coś lepszego i ta grupa bardzo sceptycznie
ustosunkowana była i do mnie, i do Polski".
Pracę nad spolszczaniem dzieci zaczęła od nauki ludowych
piosenek. Ubolewała nad brakiem właściwych lektur szkolnych.
Potrzebowała .,Potopu", Kraszewskiego, żeby pokazać dawną wiel­
kość Polski. A dysponowała "Antkiem", "Piacówką" i nowelami
Konopnickiej . .,Ja osobiście jestem wielbicielką Konopnickiej, ale
przerabiając to z dziećmi stwarzałam obraz biednej, obdartej Polski,
który w połączeniu z opinią o naszych osadnikach nie przyczyniał się
do budzenia dumy narodowej".
Nigdy nie przyjdzie jej do głowy, że za 69 lat wciąż będą ją pamię­
tać we wsi. l to nie dlatego, że była tu pierwszą polską nauczycielką.
Ludziom zapadnie w pamięć Maria Balińska, młoda kobieta, która raz,
zsiadając z roweru, zdumiała się całkiem serio: "Jak to jest, że jak jadę na
rowerze i jest z górki, to nie muszę pedałować?".
Właścicielka hałaśliwych
kundelków rozłożyła ręce. Jej tu nie było
w 1945 roku, przyszła za mężem lata później. Ale jej znajoma,
Niedworaczka - mieszka za drogą, trzeba iść wzdłuż domów i potem
prosto- to się tu urodziła. Pięknie do mnie mówiła ta kobieta za płotem:
zdania składała po polsku, śląsku i niemiecku naraz.
Pies Agustyny Niedworok nie szczekał za to wcale. Leżał sobie na
ławce przed domem, na kocyku i w zapadającym szybko zmierzchu
oglądał mecz badmintona, który Tosia rozgrywała z tatą na pobliskim
polu.
Siadłyśmyprzy oknie, wkuchni wysprzątanej jak na Boże Narodzenie.
Augustyna Niedworak (rocznik 1931) wsparła twarz o dłonie.
Jej rodzice stąd pochodzili i dziadkowie też. Ojciec miał na nazwi­
sko Heilisch i przed wojną w domu rozmawiał z mamą po śląsku, ale
już z dziećmi po niemiecku. Kiedy skończyła siedem lat, poszła do nie­
mieckiej szkoły. Kiedy wybuchła wojna, trzej jej bracia poszli na wojnę.
Przeżyli wszyscy. Sióstr Augustyna nie miała.
Pe ceście t1 przyjac~lłi?
Książki historyczne
Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/1945-wojna-i-pokoj
Przykładowy rozdział książki: 1945 Wojna i pokój
i czytać. Ale większość dzieci przez całą wojnę nie uczyła się niczego. Są
takie, które nigdy nie trzymały w ręku ołówka.
Ale wolałyby nie iść do szkoły. Nie chcą chodzić codziennie ulicami
miasteczka wśród Polaków, nie chcą siedzieć z ich dziećmi w ławkach.
Mogą się przecież uczyć w Zachęcie, przekonują.
Musisz zrozumieć, powie do mnie Janusz Karcz, że między nami
i polskimi dziećmi była naturalna różnica, podejrzliwość, antagonizm.
Polscy chłopcy i dziewczęta podrośli w czasie wojny, w latach, podczas
których Żyd był plugastwem albo czymś odrażającym. Aw nas był strach
i nieufność.
Wychowawcy w domu dziecka przekonują jednak, że do szkoły iść
trzeba. I to od razu, jeszcze zanim skończy się czerwiec 1945 roku, choć­
by na kilka tygodni. Inaczej dawny pensjonat Zachęta, pełen żydowskich
dzieci, zamieni się w getto.
Tylko do jakich mają iść szkół? Do której klasy posłać nastolatka anal­
fabetę, bo całą wojnę spędził w lesie? Aco z Ludwikiem Rabinowiczem?
Mówi, że chciałby iść od razu do drugiej, to może niech idzie. Wiesię
Blum zapisze się do pierwszej gimnazjalnej przeskakującej (o szybszym
trybie nauczania), Janusz Karcz z innymi kolegami pójdzie do drugiej
gimnazjum, w końcu ma świadectwo. Włodkowi Sztykgoldowi szkołę
objaśnia kolega, który uczył się miesiąc po wojnie. Mówi mu, że idzie od
razu do trzeciej klasy. Aczy to dobrze, chce wiedzieć Włodek, który nic
nie wie o szkole. Bardzo dobrze, mówi kolega. Syn higienistki zostaje
więc trzecioklasistą.
W wakacje dzieci uzupełniają braki,
parami za bramę Zachęty.
uczą się.
1
września wychodzą
za ich domem, jeśli pójść ulicą Prusa w stronę centrum, jest polski
sierociniec. Prowadzą go zakonnice, surowe kobiety bez makijażu.
Żydowskie dzieci idą - najpierw podstawówka, za nią gimnazjum.
Polskie biegną wzdłuż płotu i wołają: .. Żydy! Mośki! leki!". Za słowami
lecą kamienie. Zakonnice widzą to i nie reagują.
Droga do szkoły zajmuje pół godziny. W lasku czekają polskie dzieci
z Otwocka, w większości koledzy ze szkół. Mają wyzwiska i kamienie.
Tuż
Książki historyczne
Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/1945-wojna-i-pokoj
Przykładowy rozdział książki: 1945 Wojna i pokój
Niemal codziennie. Pochód z Zachęty zwiera szyki, maluchy i dziew­
czynki bierze się do środka.
Miasteczko też ma im coś do powiedzenia. "Popatrzcie, ludzie, że też
Hitler wszystkim jednak nie dał rady" - można usłyszeć od dorosłych,
już niedaleko szkoły.
Bronią się? Czy zdarza im się odrzucić kamień w drugą stronę?
A może wyzwiskiem bluzgnąć, coś o polskich świniach zawołać? Myśmy
chyba wtedy nie rozumieli, że też możemy rzucić w kogoś kamieniem,
zastanawia się Linka. To my byliśmy bici. Taki był porządek. Ale janusz
Karcz zapamięta, że czasem, gdy w ich stronę padały obelgi, bili się
z polskimi rówieśnikami.
Przez jakiś czas dom dziecka będą konwojować do szkoły wycho­
wawcy. Niewiele to jednak pomoże.
We wrześniu 1945 roku komitet żydowski nakazuje dyrektorce
Bielickiej-Blum zawiesić na bramie tabliczkę z napisem "Obcym wstęp
wzbroniony".
Żydowskie i polskie siedzą czasem razem w ławkach. Przeważnie wtedy,
gdy nauczyciele usadzą ich według wzrostu. Ale nie rozmawiają ze sobą
na przerwach, nie odwiedzają się po lekcjach. Nie są siebie ciekawe.
Żydowskie wstają, gdy polskie modlą się każdego ranka. W niektó­
rych klasach zostają na lekcji religii. Ale w innych wychodzą na polece­
nie zakonnicy: "Dom dziecka opuści klasę". Żydowskie dzieci denerwują
katechetkę, bo znają odpowiedź na każde jej pytanie. I lepiej się modlą.
jeszcze niedawno "Ojcze nasz" bywało ich przepustką do życia.
Nauczyciele czasem się starają. "Te kochane Żydziaki, jak one dobrze
się uczą" - chwali swoich ośmiolatków Helena Dybowska, wychowaw­
czyni drugiej klasy. I nie rozumie, dlaczego Oliwa ją poprawia: "Żydzi,
proszę pani".
Bo to prawda. Żydowskie lepiej i więcej czytają, piszą bezbłędne
dyktanda, rozwiązują szybko zadania. Chcą być lepsze od polskich. "Te
Żydówki, one zawsze więcej wiedzą" - wzdychają nauczycielki Wiesi
Blum, wstawiając jej dobrą notę. l przyznają, że żydowskie dzieci trak­
tują naukę bardzo poważnie.
la 1ie sziba, ;a Żpewb
Książki historyczne
Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.