Wprowadzenie do epoki średniowiecza

Wprowadzenie do epoki średniowiecza
Średniowiecze to epoka w historii Europy pomiędzy V a XV wiekiem,
rozdzielająca okres starożytny od czasów nowożytnych.
Nazwa „średniowiecze” pochodzi od łacińskiego medium aevum (l.poj.),
medii aevii (l.mn.) – wiek średni, wieki średnie.
Od nazwy tej wywodzą się:
mediewista - znawca dziejów średniowiecznych
mediewistyka - dział historii ogólnej zajmujący się średniowieczem.
Nazwę tej epoce nadali twórcy renesansowi (XVI w.). Przez wiele wieków
nazwa średniowiecze miała znaczenie negatywne. Często dla określenia tej
epoki używano terminu „wieki ciemne”, obecnie takie skojarzenie należy
odrzucić.
Za początek średniowiecza przyjmuje się umownie rok 476, czyli upadek
zachodniego Cesarstwa Rzymskiego.
Końcowe daty średniowiecza zapowiadają nową epokę:
1453 r. – Turcy zdobyli Konstantynopol i nastąpił upadek Cesarstwa
Bizantyjskiego
1540 r. - wynalazek druku przez Jana Gutenberga
1592 r. – pierwsza wyprawa Krzysztofa Kolumba i odkrycie Ameryki
Dwa ośrodki władzy średniowiecznej
Kultura epoki ukształtowała się pod wpływem dwóch ówczesnych
ośrodków władzy: papiestwa i cesarstwa niemieckiego. Oba ośrodki
rywalizowały ze sobą nie tylko w sferze kultury, ale i polityki oraz
gospodarki. Kościół, dzięki swej potędze ekonomicznej i intelektualnej, był
groźnym przeciwnikiem dla cesarstwa w walce o zwierzchnictwo nad
instytucjami świeckimi.
Papiestwo – obejmuje obszary łacińskiego chrześcijaństwa i patronuje
uniwersalizmowi średniowiecznemu. Jego znakiem jest krzyż lub tiara,
natomiast ideałem osobowym ukształtowanym w kręgu tej kultury jest
asceta.
Cesarstwo niemieckie – władza świecka, wiąże się z systemem feudalnym.
Znakiem tego ośrodka jest miecz albo korona. Ideałem osobowym
ukształtowanym w kręgu tej kultury jest rycerz, kochanek i władca
doskonały.
Ze względu na znaki (emblematy) tych dwóch ośrodków władzy często
nazywa się średniowiecze epoką „miecza i krzyża” lub „korony i tiary”.
Momentem połączenia się obu ośrodków i dwóch ideologii są wyprawy
krzyżowe (krucjaty), które odbywały się w dwóch kierunkach: na Zachód
(Półwysep Iberyjski zasiedlony przez Maurów) i na Wschód (walka o
odzyskanie grobu Chrystusa). Celem ich było nawrócenie pogan na wiarę
chrześcijańską, które często odbywało się metodą „ogniem i mieczem”.