Szkolny program profilaktyczny

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY
dla Szkoły Podstawowej im. AK w Kielanówce
„Jestem bezpieczny w szkole"
Rok szkolny 2016/2017
1
WSTĘP
Na terenie szkoły dzieci i młodzież powinny żyć w poczuciu bezpieczeństwa. Przemoc narusza
to podstawowe prawo. Aby przeciwdziałać zjawiskom zagrażającym zdrowiu i bezpieczeństwu
wprowadzamy działania profilaktyczne. Mamy świadomość, że szkoła nie powinna zaniedbywać
lub bagatelizować problemów związanych z funkcjonowaniem dziecka wśród innych. Powinna
starać się wskazać drogę, najpierw do bycia człowiekiem w różnych wymiarach i różnych
płaszczyznach, polepszać jego więzi z innymi, a potem starać się upowszechniać zdrowy styl
życia, w którym mieszczą się różne sposoby spędzania wolnego czasu bez używek i umiejętności
radzenia sobie z innymi zagrożeniami współczesności.
Z takiego sposobu widzenia problemu wynikają cele i zadania do realizacji naszego programu.
Opracowanie programu profilaktyki poprzedziło rozpoznanie sytuacji w szkole za pomocą
pomiaru jakości pracy, czyli ankiet, obserwacji, rozmów przeprowadzonych wśród uczniów,
nauczycieli i rodziców.
W wyniku działań diagnozujących uznano, że najważniejszymi zachowaniami ryzykownymi
są:






używanie wulgaryzmów,
agresja,
zaburzony system wartości,
nieumiejętność dbania o własne zdrowie i zdrowie innych,
zagrożenie dla zdrowia wynikające ze stosowania różnego rodzaju używek,
zagrożenia wynikające z korzystania ze stron internetowych.
Eliminowanie czynników ryzyka może być skuteczne jedynie wtedy, jeśli wprowadzi się
działania wzmacniające czynniki chroniące, czyli profilaktyczne.
Podstawy prawne do utworzenia tego programu to ;
 Rozporządzenie Ministra Edukacji i Sportu z dnia 31.01.2002r o tworzeniu programów
profilaktycznych,
 Ustawa z dnia 19.08.1994r o ochronie zdrowia psychicznego,
 Ustawa z dnia 24.04.1997r o przeciwdziałaniu narkomanii,
 Ustawa z dnia 09.11.1995r o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i
wyrobów tytoniowych,
 Ustawa z dnia 26.10.1982r o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi/
 Rozporządzenie MEN z26 lutego 2002 r.
2
ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE PROGRAMU
Profilaktyka jest działaniem, które ma na celu zapobieganie pojawieniu się i rozwojowi danego,
niekorzystnego zjawiska, nabywanie umiejętności przeciwdziałania zagrożeniom. Jest to proces
wspierający zdrowie psychiczne i fizyczne poprzez pomoc i towarzyszenie uczniom w zdobywaniu
wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia .
CELE PROGRAMU
1. Tworzenie bezpiecznej, domowej atmosfery w szkole.
2. Wzmacnianie poczucia własnej wartości, poczucia odpowiedzialności za własne i cudze
zdrowie.
3. Budowanie wzajemnego zaufania i wzmocnienie więzi ze szkołą.
4. Przeciwdziałanie wszelkim zagrożeniom i odpowiednie reagowanie w przypadku
pojawienia się ich na terenie szkoły i w środowisku ucznia.
5. Promowanie alternatywnego sposobu spędzania czasu wolnego.
6. Promowanie zdrowego stylu życia.
7. Ochrona uczniów przed zagrożeniami „negatywnego rozwoju cywilizacyjnego”.
ODBIORCY PROGRAMU
Program Profilaktyki w naszej szkole kierowany jest do uczniów, ich rodziców i nauczycieli.
DIAGNOZA
1. Ankietowanie dzieci.
2. Ankietowanie rodziców.
3. Ankietowanie nauczycieli.
Zachowania problemowe i ich przyczyny
Diagnoza stanu wyjściowego Szkolnego Programu Profilaktyki obejmuje analizę wyłonionych
problemów i zachowań problemowych dzieci i młodzieży naszej szkoły z punktu widzenia
uczniów, nauczycieli i rodziców. Zachowania problemowe to działania zwiększające
prawdopodobieństwo pojawienia się u dzieci niekorzystnych konsekwencji psychologicznych,
społecznych i zdrowotnych.
3
Rodzaj zachowania
problemowego
Przyczyny
-
Zachowania
agresywne
-
-
Wulgaryzmy
Niska kultura
osobista
Małe zainteresowanie
nauką
-
negatywne wzorce w domu, w grupie
rówieśniczej, w mediach, gry komputerowe,
przemoc w rodzinie,
różnice kulturowe,
alkoholizm w rodzinie,
rodzina dysfunkcyjna,
sposób na odreagowanie stresu,
chęć dominowania, zaistnienia w grupie,
zbyt wysokie wymagania stawiane dzieciom,
chęć przypodobania się grupie rówieśniczej,
zaimponowania,
nieumiejętność radzenia sobie z problemami,
tolerancja wobec agresji,
odpowiedź na prowokację,
niekontrolowanie
swoich
zachowań
agresywnych,
problemy
zdrowotne
(autyzm,
zespół
Aspargera).
nawyki wyniesione z domu rodzinnego, ze
środowiska,
chęć zaimponowania innym,
podkreślenie swojej dorosłości,
rozładowanie napięcia,
dostosowanie się do grupy, w której panują
wulgaryzmy,
chęć zwrócenia na siebie uwagi,
ubóstwo języka,
wpływ mediów,
brak reakcji ze strony otoczenia, przyzwolenie,
porażki, niskie osiągnięcia w domu, w szkole
brak wzorców,
zachowania wyniesione z domu rodzinnego,
wpływ mediów,
moda na wulgaryzmy,
chęć zaimponowania rówieśnikom,
zwracanie na siebie uwagi,
odreagowywanie niepowodzeń, stresów
niska motywacja do nauki,
brak systematyczności,
negatywny wpływ grupy rówieśniczej,
brak autorytetu ,
niechęć do poszukiwania i przyjmowania
pomocy,
zła sytuacja materialna,
mentalność środowiska,
dysfunkcyjność rodziny,
brak wiary we własne możliwości
4
SPODZIEWANE EFEKTY
Wzrost wiedzy wśród zainteresowanych na temat zagrożeń i przeciwdziałaniu im.
Poprawa zachowań uczniów.
Przestrzeganie zasad higieny osobistej oraz zdrowego odżywiania się.
Dostrzeganie potrzeby pożytecznego spędzania wolnego czasu oraz aktywności sportowej.
Przestrzeganie zasad bezpiecznego zachowania się w szkole i poza nią.
Radzenie sobie w trudnych sytuacjach, właściwa współpraca w zespole klasowym.
Wskazywanie właściwych i niewłaściwych zachowań swoich i kolegów.
Reagowanie na sytuacje agresywne i przemoc w szkole i poza szkołą.
Świadomość, że palenie, picie alkoholu, zażywanie narkotyków i dopalaczy oraz
samodzielne przyjmowanie leków źle wpływa na zdrowie.
10. Dostrzeganie zagrożeń wynikających z niewłaściwego korzystania ze stron internetowych.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH
Rada Pedagogiczna:
 Określa zadania w zakresie profilaktyki.
 Dokonuje analizy działalności profilaktycznej.
Nauczyciele:
 Współpracują z wychowawcami klas w realizacji zadań profilaktycznych.
 Wykonują zalecenia zawarte w orzeczeniach wydanych przez PPP.
 Doskonalą kwalifikacje i zdobywają nowe umiejętności w zakresie
profilaktycznych.
działań
Wychowawca klasy/ nauczyciel:
 Integruje zespół klasowy.
 Rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów.
 Dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie.
 Wyposaża uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
 Inicjuje i organizuje przedsięwzięcia określone w Szkolnym Programie Profilaktyki.
 Informuje rodziców uczniów o możliwości korzystania z pomocy specjalistycznej w
przypadku problemów rozwojowych, wychowawczych i edukacyjnych.
 Monitoruje absencję uczniów.
Dyrektor:
 Podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników,
 Dbanie o prawidłowy przebieg informacji,
 Planowanie i sprawna organizacja,
 Czuwanie nad spójnością oddziaływań profilaktycznych i wychowawczych wszystkich
pracowników.
Świetlica szkolna
 Inicjuje i organizuje działania zapewniające opiekę pozalekcyjną dzieci.
 Wspiera działania wychowawcze i opiekuńcze szkoły.
5
Rodzice:
 Opiniują Szkolny Program Profilaktyki.
 Współpracują z dyrektorem, Radą Pedagogiczną, wychowawcami, nauczycielami,
higienistką szkolną.
 Wnioskują do odpowiednich organów i instytucji w sprawach kształcenia specjalnego
i nauczania indywidualnego oraz o pomoc socjalną i stypendialną w ramach programu
wyrównywania szans.
Środowisko lokalne:
 Pomaga w diagnozowaniu potrzeb.
 Wspiera oddziaływania profilaktyczne i wychowawcze.
Działania profilaktyczne:
1. Pogadanki na lekcjach wychowawczych.
2. Pedagogizacja rodziców.
3. Spotkanie uczniów klas IV - VI z policjantem.
4. Spotkanie uczniów klas młodszych z policjantem z "drogówki".
5. Spotkania w klasach z przedstawicielami straży pożarnej.
6. Spotkanie uczniów klas I - VI z higienistką szkolną.
7. Spotkanie uczniów klas IV - VI z ratownikiem wodnym na temat bezpieczeństwa w czasie
wakacyjnych kąpieli.
8. Zorganizowanie konkursów związanych z tematyką bezpieczeństwa i zdrowego stylu życia.
9. Przygotowanie przez Samorząd Uczniowski apeli tematycznych i gazetek ściennych.
10. Powołanie przy Samorządzie Uczniowskim - kolegium ds. rozwiązywania problemów i
pomocy uczniom.
DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE:
Lp . Działanie
Tematyka
Co zrobić, by miejsca niebezpieczne stały się
bezpieczne? Jak zachowujemy się w miejscach takich
jak: schody, szatnia, ubikacje, a jak powinniśmy się
tam zachowywać?
Do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
Pogadanki na lekcjach niebezpiecznej i jak to zrobić?
wychowawczych
Co to jest złość? Jak radzić sobie ze złością,
1
kl. IV – VI i na zajęciach emocjami?
w kl. I - III
Co to jest tolerancja? Co to jest asertywność?
Subkultury młodzieżowe - ich miejsce w
społeczeństwie.
Komputer i Internet - pomagają czy szkodzą?
„Książka moim przyjacielem”- pogadanka na temat
wartości wynikających z treści czytanych książek.
Jak rodzice i nauczyciele wspólnie mogą poprawić
bezpieczeństwo dzieci w drodze do i ze szkoły?
Pedagogizacja rodziców.
Jak pracować, aby dzieci poprawiały swoje
2 Tematy spotkań z
zachowanie w szkole?
rodzicami.
Wymagania stawiane dzieciom przez rodziców a
możliwości intelektualne ich pociech.
Spotkania uczniów z
3 przedstawicielami
policji.
4
Spotkanie uczniów klas IV - VI z policjantem.
Spotkanie uczniów klas młodszych z policjantem z
"drogówki" .
Spotkanie uczniów klas I - VI z higienistką.
Termin
realizacji
Odpowiedzialny
wrzesień
Wychowawcy klas
październik Wychowawcy klas
I półrocze
Wychowawcy klas
II półrocze
Wychowawcy klas
IV - VI ,
nauczyciel j.
polskiego
listopad
styczeń
Wychowawcy klas
maj
Dyrektor,
nauczyciel techniki
październik Dyrektor
marzec - maj Wychowawcy klas
6
Spotkania uczniów z
ludźmi mogącymi
zmienić ich pogląd na
sprawy bezpieczeństwa
5 Konkursy
Spotkanie uczniów klas IV - VI z ratownikiem
wodnym na temat bezpieczeństwa w czasie
wakacyjnych kąpieli.
Spotkania w klasach z przedstawicielami straży
pożarnej.
Przeprowadzenie próbnej akcji przeciwpożarowej.
Konkurs plastyczny dla kl. I – VI: „Pomóżmy
bezdomnym zwierzętom”.
Konkurs plastyczny dla klas I - III:" Bezpieczne ferie
zimowe".
Konkurs plastyczny dla kl. IV – VI: „Aktywność
sportowa-to klucz do zdrowia”.
Konkurs dla klas I - III: "Bezpieczne wakacje"
Kiermasz ozdób i kartek świątecznych.
Konkurs na najpiękniejszą świąteczną dekorację sali.
Zbiórka baterii.
Zbiórka makulatury.
Zbiórka plastikowych nakrętek.
czerwiec
Nauczyciel w-f
październik –
Wychowawcy klas,
kwiecień
dyrektor
II półrocze
grudzień opiekun KPK
styczeń
styczeń
Nauczyciele
kwiecień
Nauczyciel plastyki
maj –
czerwiec
grudzień
kwiecień
cały rok
październik
cały rok
Apele zorganizowane
Gazetki tematyczne wykonywane przez przedstawicieli
przez Samorząd
SU.
Na bieżąco
Uczniowski na temat: Pogadanki na apelu.
6
marzec "Co to znaczy
Plakaty tematycznie wykonane przez uczniów.
kwiecień
bezpieczna szkoła",
Zorganizowanie konkursów promujących zdrowy styl
„Zdrowy styl życia” itp. życia.
Powołanie przy
Samorządzie
Uczniowskim –
Szukamy konstruktywnych sposobów na
w razie
7 kolegium ds.
rozwiązywanie problemów występujących wśród
potrzeby
rozwiązywania
uczniów.
problemów i pomocy
uczniom.
Działania promujące
Przeciwdziałanie alkoholizmowi, narkomanii, paleniu
8 zdrowy styl życia, wolny
Cały rok
papierosów, zażywaniu dopalaczy i lekarstw.
od uzależnień.
Wychowawcy klas
Nauczyciele
Naucz. przyrody,
wychowawcy
Opiekun Samorządu
Uczniowskiego
nauczyciel plastyki
Opiekun Samorządu
Uczniowskiego
K.DanysWolańczyk
DZIAŁANIA ZAPOBIEGAJACE
1. Wzmacnianie czynników chroniących :
a) budowanie silnej więzi emocjonalnej z rodzicami,
b) rozbudzanie zainteresowania nauką szkolną,
c) poszanowanie prawa, norm, wartości i autorytetów,
d) zachęcanie przynależenia do pozytywnych grup młodzieżowych.
2. Eliminacja czynników ryzyka:
a) zapobieganiu palenia tytoniu, picia alkoholu,
b) zapobieganie używania środków psychotropowych ( narkotyków, środków
wziewnych, lekarstw, dopalaczy),
c) likwidowanie zachowań agresywnych i przestępczych,
d) zapobieganie niekontrolowanemu użytkowaniu komputera i Internetu.
7
STRATEGIA POSTEPOWANIA
W PRZYPADKU ŁAMANIA NORM ZACHOWANIA W SZKOLE
1. Wyjaśnianie problemów i udzielanie pomocy w przezwyciężaniu trudności z
dostosowaniem się do zasad zachowania się w szkole :
a) rozmowa z wychowawcą, nauczycielem, dyrektorem szkoły,
b) rozmowa z rodzicami w celu ustalenia wspólnych działań,
c) spowodowanie zadośćuczynienia lub naprawienia szkody,
d) ustalenie sposobu zachowania się ucznia i sprawdzanie go czy przestrzega tych
ustaleń.
2. Zastosowanie kary:
a) upomnienie, uwaga w dzienniku elektronicznym,
b) zlecenie prac dodatkowych o walorach wychowawczych np.: napisanie referatu o
szkodliwości agresji, paleniu papierosów, itp.
c) pozbawienie przywilejów: zakaz uczestniczenia w dyskotece, wycieczce...
d) udzielenie pisemnej nagany( z podpisem rodzica)w dzienniczku ucznia i zeszycie
uwag.
SYSTEM PRZECIWDZIAŁANIA AGRESJI I PRZEMOCY
1. Określenie jasnych form zachowania w szkole ( zgodnie z Programem Wychowawczym
Szkoły i Szkolnym Systemem Oceniania).
2. Gruntowna i rzetelna diagnoza stopnia i zakresu agresji i przemocy.
3. Stała i systematyczna edukacja dzieci i rodziców.
4. Długofalowe działania wobec dzieci – sprawców, uczących ich zastępowania agresji
konstruktywnymi działaniami:
a) piętnowanie „ niegroźnych „ form przemocy ( wyśmiewanie, przezywanie, popychanie)
– powodując, że uczeń – agresor wie, że tak nie można postępować, a poszkodowany ,
że może liczyć na pomoc.
b) wspólne, zespołowe rozwiązywanie problemu( wszyscy nauczyciele uczący danego
ucznia- wychowawca nie może sam zostać z problemem).
c) dobra komunikacja między nauczycielami- ustalenie spójnej strategii postępowania
wszystkich nauczycieli wobec ucznia agresywnego.
d) eliminowanie przemocy słownej w postępowaniu nauczyciel- uczeń, wyśmiewania,
upokarzanie ucznia.
e) konsekwentne działanie nauczycieli- nadzorowanie ucznia „ do skutku”.
f) indywidualizowanie kar – uwagi, nagany, obniżanie, ocen, rozmowy z rodzicami,
naprawienie wyrządzonej krzywdy.
Program profilaktyki realizowany jest przy współpracy z:
- Radą Rodziców,
- Samorządem Uczniowskim,
- Centrum Terapii Uzależnień w Rzeszowie,
- Komisariatem Policji w Boguchwale,
- Gminną Komisją Przeciwdziałania Alkoholizmowi w Boguchwale,
8
- Samorządem lokalnym,
- Gminnym Ośrodkiem Kultury i Wypoczynku w Boguchwale,
- Parafią Rzymskokatolicką w Kielanówce,
- Urzędem Miasta i Gminy w Boguchwale ,
- Szkolne Koło „Caritas”
Ewaluacja programu
Szkolny program profilaktyki podlega ewaluacji zgodnie z przyjętymi na początku roku
szkolnego priorytetami .
Sposoby ewaluacji programu:
- stała obserwacja,
- analiza dokumentów klasowych i ogólnoszkolnych,
- analiza wytworów dzieci,
- ankiety przeprowadzone wśród uczniów, rodziców, nauczycieli,
- sondaże i wywiady,
- rozmowy kierowane.
Program profilaktyczny zatwierdzono uchwałą Rady Pedagogicznej nr...................
w dniu ………………r., po zaopiniowaniu przez Radę Rodziców w dniu ………………r.
oraz Samorząd Uczniowski w dniu……………………r.
9
MONITORING SKUTECZNOŚCI PODJĘTYCH DZIAŁAŃ:
1. Ankiety (dla uczniów i rodziców) - termin realizacji: czerwiec, odpowiedzialna
mgr B. Żyracka
2. Analiza niebezpiecznych wypadków - termin realizacji: czerwiec, odpowiedzialna Rada
Pedagogiczna
Ad 1.
Ankieta dla uczniów będzie powtórzeniem ankiety wrześniowej (porównanie wyników).
Ankieta dla rodziców ma ukazać, czy rodzice doceniają wysiłki szkoły włożone w poprawę
bezpieczeństwa ich dzieci oraz czy widzą ich efekty.
10
Ankieta, o wypełnienie której prosimy ma na celu zapewnienie Wam poczucia
bezpieczeństwa i wyeliminowanie ewentualnych zagrożeń
ANKIETA
JEST
ANONIMOWA
Data badania.................,
płeć: dziewczyna/ chłopiec,
wiek...........
Zaznacz właściwą odpowiedź, podkreślając lub wpisując w wolne miejsce
1. Czy w szkole czujesz się bezpiecznie:
TAK
NIE
Jeśli odpowiedziałeś NIE, to napisz dlaczego
....................................................................................................
2. Określ za pomocą wymienionych przymiotników swój przeciętny nastrój w szkole:
Wspaniały, bardzo dobry, dobry, zadowalający, taki sobie, niedobry, napięty, pełen
niepokoju, zły
(możesz wybrać tylko jedną odpowiedź)
3. Szkoła jest dla mnie miejscem, w którym:
......................................................................................................
4. Czy kiedykolwiek zdarzyło Ci się zrobić komuś w szkole jakąś przykrość:
TAK - 1-2 razy
TAK - kilka razy
TAK - kilkanaście razy
NIE - nigdy
5. Jakie Twoim zdaniem miejsce w szkole jest najbardziej niebezpieczne:
........................................................................................................................
6. Aby w mojej szkole była lepiej proponuję:
...........................................................................................................................
11
Ankietowanie rodziców w styczniu i kwietniu przeprowadzą wychowawcy klas.
Oto wzór ankiety:
ANONIMOWA ANKIETA DLA RODZICÓW
DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA DZIECI W SZKOLE I W DRODZE DO
SZKOŁY.
1. Czy uważa Pan/i, że dziecko w drodze do szkoły jest bezpieczne?
a) tak
b) nie
c) nie wiem
2. Jak dziecko dociera do szkoły:
a) pieszo
b) autobusem
c) na rowerze
d) odwożę je samochodem
e) inne możliwości (jakie?)............................................................
3. Co Pana/i zdaniem można zrobić by poprawić bezpieczeństwo dziecka w
drodze do i ze szkoły?
.............................................................................................................................
4. Czy uważa Pan/i, że wasze dziecko jest bezpieczne w szkole?
a) tak
b) nie
c) nie wiem
5. Czy Państwa dziecko boi się chodzić do szkoły?
a) tak
b) nie
c) nie wiem
6. Jeśli tak, to dlaczego?
............................................................................................................................
7. Czy macie Państwo jakieś propozycje dotyczące poprawy bezpieczeństwa
waszego dziecka w szkole?
............................................................................................................................
DZIĘKUJEMY!
12
ANONIMOWA ANKIETA DLA RODZICÓW DOTYCZĄCA
BEZPIECZEŃSTWA DZIECI
1. Czy wiecie Państwo, jakie działania miały miejsce w szkole dla podniesienia
bezpieczeństwa Waszych dzieci?
a) tak
b) nie
c) częściowo
2. Które z nich Waszym zdaniem miały największy wpływ na dzieci?
..................................................................................
3. Czy Waszym zdaniem poprawiło się bezpieczeństwo Waszych dzieci?
a) tak
b) nie
c) nie wiem
4. Czy szkoła potrzebnie podejmowała działania mające na celu poprawę
bezpieczeństwa?
a) tak
b) nie
c) nie mam zdania
5. Jakie inne działania proponujecie Państwo na przyszły rok?
..................................................................................
Mimo iż w naszej szkole nie występują jaskrawe przypadki zagrożeń dla uczniów,
jednak w ankietach zdarzyły się opinie wyrażające pewne obawy uczniów (zwłaszcza
uczniów klas młodszych). Aby w naszej szkole oraz w drodze do i ze szkoły wszyscy
uczniowie czuli się bezpiecznie postanowiliśmy podjąć szereg kroków, których
efektem ma być pomoc w pokonaniu lęków oraz uświadomienie uczniom, że sami
maja duży wpływ na swoje bezpieczeństwo.
13