Organizacja WWR dr R. Pietraszkiewicz

Wczesne wspomaganie rozwoju
Radosław Piotrowicz
Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie
Ośrodek Wczesnej Interwencji PSOUU Koło w Zgierzu
Warunki tworzenia
wczesnego wspomagania rozwoju
Podstawa prawna
 Kadra
 Baza lokalowa
 Organizacja

Podstawa prawna:
Art. 71b pkt 2a ustawy z dnia 7 września
1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004r.
Nr 256, poz. 2572)
 Rozporządzenie Ministra Edukacji
Narodowej i Sportu z dnia 4 kwietnia 2005
r. w sprawie organizowania wczesnego
wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. Nr
68, poz. 587)

Art. 71b pkt 2a ustawy z dnia
7września 1991 r. o systemie oświaty
Zespoły wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, w celu
pobudzania psychoruchowego i społecznego rozwoju
dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do
podjęcia nauki w szkole, prowadzonego bezpośrednio z
dzieckiem i jego rodziną.
Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka jest nową formą
pomocy dla małego dziecka niepełnosprawnego.
Nie zastępuje żadnej z form stosowanych dotychczas (np.
pomocy psychologiczno-pedagogicznej, wychowania
przedszkolnego).
Wczesna, wielospecjalistyczna, kompleksowa


i skoordynowana pomoc dziecku i rodzinie
wczesna interwencja - zintegrowany system
oddziaływań profilaktycznych, diagnostycznych,
leczniczo-rehabilitacyjnych
i
terapeutycznych.
Podmiotem obu oddziaływań jest małe dziecko o
zaburzonym rozwoju psychoruchowym oraz jego
rodzina.
Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka, wczesne
oddziaływanie
rewalidacyjnowychowawcze stymulujące rozwój, obejmujące
potrzeby wychowawcze dziecka, z uwzględnieniem
potrzeb rodziny.
Jak wcześnie? Kto?








Dzieci opóźnione w rozwoju psychoruchowym lub upośledzone
umysłowo lub/i z niepełnosprawnością sprzężoną w przebiegu
różnych jednostek chorobowych:
- wrodzonych wad rozwojowych układu nerwowego (np.
przepukliny
oponowo-rdzeniowe,
małogłowie,
wrodzone
wodogłowie),
- zespołów chorobowych uwarunkowanych genetycznie w tym
z aberracjami chromosomowymi (np. zespół Downa),
- chorób metabolicznych układu nerwowego,
- jednostek chorobowych, gdzie głównym objawem są trwałe
dysfunkcje aparatu ruchu
- zespołów mikrozaburzeń czynności mózgu o ciężkim
przebiegu,
- wielorakich niepełnosprawności
z całościowymi zaburzeniami rozwoju
Wykaz głównych jednostek chorobowy wg ICD-10
1. NIEKTÓRE STANY ROZPOCZYNAJĄCE SIĘ W OKRESIE OKOŁOPORODOWYM

stan płodu i noworodka spowodowany czynnikami matczynymi oraz powikłaniami ciąży – P00

stan płodu i noworodka spowodowany innymi powikłaniami czynności porodowej i porodu –P03

opóźniony wzrost płodu i niedożywienie płodu – P05

zaburzenia związane z krótkim czasem trwania ciąży i niskiej urodzeniowej masie ciała – P07
URAZ PORODOWY P10-P 15
ZABURZENIA ODDECHOWE I SERCOWO-NACZYNIOWE SWOISTE DLA OKRESU OKOŁOPORODOWEGO



niedotlenienie wewnątrzmaciczne – P20
zaburzenia oddychania noworodka – P22
zamartwica urodzeniowa – P21
ZABURZENIE KRWOTOCZNE I HEMATOLOGICZNE U PŁODU I NOWORODKA + P 52- P54
INNE STANY ROZPOCZYNAJĄCE SIĘ W OKRESIE OKOŁOPORODOWYM



drgawki noworodka – P90
inne zaburzenia mózgowe noworodka – P91
zaburzenia napięcia mięśniowego noworodka – P94
2. WRODZONE WADY ROZWOJOWE, ZNIEKSZTAŁCENIA I ABERRACJE CHROMOSOMOWE:

przepuklina mózgowa – Q01

małogłowie – Q02

wodogłowie wrodzone – Q03

rozszczep kręgosłupa – Q05

inne wrodzone wady rozwojowe układu nerwowego – Q07
WRODZONE WADY ROZWOJOWE I ZNIEKSZTAŁCENIA UKŁADU MIĘŚNIOWO-SZKIELETOWEGO:


rozszczep wargi i podniebienia – Q37
wrodzone zniekształcenie mięśniowo-kostne w zakresie czaszki, twarzy, kręgosłupa i klatki piersiowej –
INNE WADY ROZWOJOWE –Q87
ABERRACJE CHROMOSOMOWE NIESKLASYFIKOWANE GDZIE INDZIEJ

zespół Downa – Q90

zespół Edwardsa i zespół Patana – Q91

zespół Turnera – Q96

inne trisomie i częściowe trisomie autosomów niesklasyfikowane gdzie indziej – Q92

monosomie i delacje autosomów niesklasyfikowane gdzie indziej – Q93

inne aberracje chromosomów niesklasyfikowane gdzie indziej – Q99
3. CHOROBY UKŁADU NERWOWEGO

następstwa chorób zapalnych ośrodkowego układu nerwowego – G09
UKŁADOWE ZANIKI PIERWOTNE ZAJMUJĄCE OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY

zanik mięśni pochodzenia rdzeniowego i zespoły pokrewne – G12
ZABURZENIA POZAPIRAMIDOWE I ZABURZENIA CZYNNOŚCI RUCHOWYCH



dystonia – G24
inne zaburzenia pozapiramidowe i zaburzenia czynności ruchowych – G25
zaburzenia pozapiramidowe i zaburzenia czynności ruchowych w chorobach sklasyfikowanych
gdzie indziej – G26
ZABURZENIA OKRESOWE I NAPADOWE


padaczka – G40,
stan padaczkowy – G41
CHOROBY POŁĄCZEŃ NERWOWO-MIĘŚNIOWYCH I MIĘŚNI

miastenia ciężka nerkomoporaźna i inne zaburzenia nerwowo-mięśniowe – G70

pierwotne zaburzenia mięśniowe – G71
PORAŻENIA MÓZGOWE I INNE ZESPOŁY PORAŻENNE G80-G83
INNE ZABURZENIA UKŁADU NERWOWEGO

wodogłowie – G91

encefalopatia toxyczna – G92

inne zaburzenia mózgu – G93

inne zaburzenia układu nerwowego niesklasyfikowane gdzie
indziej – G98
4. ZABURZENIA PSYCHICZNE I ZABURZENIA ZACHOWANIA

upośledzenie umysłowe lekkie - F70

upośledzenie umysłowe umiarkowane – F71

upośledzenie umysłowe głębokie – F72

upośledzenie umysłowe BNO (nieokreślone) – F79

specyficzne zaburzenia rozwoju mowy i języka – F80

zaburzenia artykulacji (dyslalie) – F80.0

zaburzenia ekspresji mowy – F80.1

zaburzenia rozumienia mowy i wrodzone zaburzenia percepcji słuchowej, dysfazja, atazja, głuchota słów – F80.2

specyficzne zaburzenia rozwoju funkcji motorycznych – F82

autyzm dziecięcy – F84.0

autyzm atypowy – F84.1

zespół Retta – F84.2

zaburzenia zachowania – F91

zaburzenia emocjonalne rozpoczynające się w dzieciństwie – F93

lęk przed separacją w dzieciństwie– F93.0

zaburzenia funkcjonowania społecznego zaczynające się w dzieciństwie – F94

mutyzm wybiórczy – F94.0

tiki – F95

zespół tików głosowych i ruchowych (zespół Giles de la Tourette) – F95.2

stereotypie ruchowe – F98.4

opóźnienie rozwoju psychoruchowego – R62
5. CHOROBY OKA – UPOŚLEDZENIE WIDZENIA I ŚLEPOTA H53--54
6. CHOROBY UCHA – INNE CHOROBY UCHA H90-H93
DLACZEGO?





Potrzeba wczesnej rehabilitacji w domu
Potrzeba interwencji skoncentrowanej na
rodzinie
Potrzeba świadczeń uwzględniających wszystkie
aspekty rozwoju dziecka
Potrzeba przeprowadzenie dziecka z programu
realizowanego w domu do programu szkolnego
Potrzeba wydajnej i oszczędnej pomocy pod
względem finansowym
Osiągnięcia rozwojowe to wypadkowa
wielu czynników takich jak :
– wrodzone zadatki i tendencje rozwojowe tkwiące w
samej strukturze organizmu dziecka, czyli to z czym
przychodzimy na świat, co mamy w genach,
– wpływy i warunki środowiska naturalnego, w którym
dziecko się wychowuje czyli warunki domowe, poziom
pielęgnacji, relacje między rodzicami a także
dzieckiem,
– własna aktywność dziecka , czyli to jak się ono bawi,
jak długo i czym się zajmuje, czy ma możliwość
działania i uczenia się itp.
 sposoby i metody wychowania oraz wyniki
II. ZACHOWANIE
PRZYSTOSOWAWCZE
I. ZDOLNOŚCI
INTELEKTUALNE
WSPARCIE
WSPARCIE
III. UCZESTNICTWO,
WSPÓŁDZIAŁANIE I
ROLE SPOŁECZNE
INDYWIDUALNE
FUNKCJONOWANIE
WSPARCIE
V. KONTEKST
(środowisko i kultura)
IV. ZDROWIE
(zdrowie fizyczne, zdrowie
psychiczne i czynniki
etiologiczne)
Funkcje wczesnej interwencji
i wczesnego wspomagania
DZIECKO- RODZINA
Profilaktyczna
 Terapeutyczna
 Wspierająca
 Informacyjna

Model
SPOSÓB REALIZACJI
Rozpoznanie
Ocena dziecka
Ocena rodziny
Organizacja
PROCES REHABILITACJI
DIAGNOZA
nozologiczna
(różnicowa)
POZNANIE
DIAGNOZA
funkcjonalna
OSOBY
KONSTRUOWANIE PLANU I PROGRAMU
REHABILIATCJI
OSIĄGNIĘCIA
Ciągłość procesu diagnozy
budowanie
programu
diagnoza
ocena
efektywności
ocena
efektywności
Diagnoza
ocena
efektywności
diagnoza
budowanie
programu
diagnoza
budowanie
programu
ocena
efektywności
budowanie
programu
Kompleksowość



łączenia diagnozy lekarskiej i psychologicznopedagogicznej ze wskazaniami koniecznych działań
rehabilitacyjnych i logopedycznych,
łączenia diagnozy z opracowaniem i wdrożeniem
indywidualnego programu rehabilitacyjnoterapeutycznego,
łączenia realizowania programu rehabilitacyjnoterapeutycznego z jego modyfikowaniem w związku z
osiąganymi efektami lub ich brakiem przez
interdyscyplinarny zespół specjalistów i finansowania
tego programu z różnych źródeł.

PROGRAM – propozycja układu
Poziom
umiejętności/
wiadomości
Cel /
do czego
zmierzam
Elementy
metod pracy
rehabilitacyjnej
Zadania
Uwagi
Etap
opanowany
Etap ze
strefy
najbliższego
rozwoju
Stosowane
elementy metod
Konkretne
ćwiczenia
Forma
realizacji,
miejsce w
procesie
rehabilitacji
Program pracy z dzieckiem powinien być uzgodniony z rodzicami na każdym
etapie, powinni oni podpisać się pod nim oraz otrzymać jego kopię.
Sposób dokumentowania powinien być określony w
regulaminie pracy Zespołu
Jedna dokumentacja – wspólny arkusz
obserwacyjno-diagnostyczny
 Wspólny interdyscyplinarny plan-program
terapeutyczny

Zespół wspierający rozwój dziecka i jego
rodzinę
Interdyscyplinarność
 Pomoc medyczna,
psychologiczna,pedagogiczna
, logopedyczna
 Wsparcie społeczno-socjalne


Dla każdego dziecka powołuje się
odrębny zespół.
KWALIFIKACJE



Ośrodki dysponujące warunkami do prowadzenia
kompleksowej, wielospecjalistycznej pomocy.
Najwyższy poziom referencyjny. Pełny skład zespołu
wielospecjalistycznego, o najwyższych kwalifikacjach.
Odpowiednia baza lokalowa i wyposażenie. STANDARD.
Niektóre świadczenia mogą być realizowane w szkołach
lub placówkach opiekuńczo-wychowawczych, z których
korzysta dziecko lub które znajdują się bliżej miejsca
zamieszkania dziecka i finansowane na podstawie
zlecenia przez ośrodek, który otrzymał dotację.
KWALIFIKACJE




LEKARZ – spec. Pediatra, neurolog, psychiatra, rehabilitacji med.,
okulista, laryngolog- audiolog -KONSULTACJE
PSYCHOLOG –mgr psychologii lub psychologii klinicznej
LOGOPEDA – (specjalizacja: neurologopedia)
PEDAGOG-terapeuta- mgr pedagogiki specjalnej lub licencjat z zakresu
pedagogiki specjalnej-z udokumentowanym doświadczeniem w zakresie metod
usprawniania dzieci z zaburzonym rozwojem psychomotorycznym i/lub metod
wspierania rodziny (nie krótszym niż 1 rok),

FIZJOTERAPEUTA- mgr fizjoterapii (przeszkolony w zakresie metod
usprawniania dzieci z zaburzeniami rozwojowymi i posiadający udokumentowane
doświadczenie z zakresu wczesnej diagnostyki i terapii neurorozwojowej – Vojta,
NDT Bobath)
BAZA
GABINETY –SALE ZAJĘCIOWE
o lekarski
o rehabilitacji ruchowej
o logopedyczny
o psychologiczny
o terapii zajęciowej – t. edukacyjnej,
t. zabawą, t. integracji ruchowej
 pokój małego dziecka

PROBLEM?
Placówka edukacyjna ( resort edukacji)
 Poradnia zdrowia ( resort zdrowia- NFZ)

porozumienie
 odrębny program współpracy

Miejsce realizacji świadczeń




w domu rodzinnym lub stałym miejscu przebywania
dziecka np. w domu małego dziecka (głównie programy
terapeutyczne),
w przypadku znacznej odległości od miejsca
zamieszkania dziecka, placówka realizująca program
może zawrzeć porozumienie na prowadzenie wybranych
zajęć terapeutycznych (określonych w programie) ze
specjalistami zatrudnionymi:
w szkole, przedszkolu, żłobku, poradni psychologicznopedagogicznej lub innej placówce opiekuńczowychowawczej,
w zakładach opieki zdrowotnej sprawujących
podstawową bądź specjalistyczną opiekę zdrowotną nad
dzieckiem, również w zakresie rehabilitacji zdrowotnej.
REHABILITACJA PRZEZ ŻYCIE
WCZESNA INTERWENCJA
 WCZESNE WSPOMAGANIE
 EDUKACJA
 WSPIERANIE
