biuletyn srodowiskowy wrzesien 2009
Transkrypt
biuletyn srodowiskowy wrzesien 2009
Newsletter Prawa Ochrony Środowiska Environment Protection Law Newsletter Bulletin du Droit de l’Environnement September Wrzesień 2009 Septembre Abu Dhabi Algier Belgrad Bruksela B u ka r e s z t Budapeszt Casablanca Dubai Hanoi Hong-Kong Ista mbuł Kijów Londyn Miasto Ho Chi Minh M o s kw a Nowy Jork ParyŜ P e ki n Opracował: Michał Kubicz – radca prawny Praga Gide Loyrette Nouel Metropolitan, Pl. Piłsudskiego 1, 00-078 Warszawa tel: +48 (22) 344 00 00, fax: +48 (22) 344 00 01 E-mail: [email protected] Sankt Peters burg Rijad Szanghaj Tunis Warszawa 2. SPIS TREŚCI CONTENTS PAGE TABLE DES MATIERES TEMAT WYDANIA…………………………………………………………….. str. 3 MAIN TOPIC DOSSIER DU NUMERO • Emisja gazów cieplarnianych – zwycięstwo w potyczce z KE Greenhouse gas emissions - victory in a skirmish with the European Commission Emission de gaz à effets de serre - victoire remportée face à la Commission européenne PRZEGLĄD NAJWAśNIEJSZYCH PROJEKTÓW LEGISLACYJNYCH…………………………………………. str. 5 REVIEW OF THE MAIN DRAFT LAWS REVUE DES PRINCIPAUX PROJETS DE LOIS • ZałoŜenia do projektu nowej ustawy o odpadach Principals of the draft new Law on waste Les principes sous-tendant le projet de loi sur les déchets • ZałoŜenia do projektu nowej ustawy o GMO Principals of the draft new law on GMOs Les principes sous-tendant le projet de loi sur les OMG INNE DOKUMENTY…………………………………………………………… str. 8 OTHER LEGISLATIVE INITIATIVES AUTRES DOCUMENTS • Rozporządzenie zwalniające z obowiązku uzyskania pozwolenia na emisję zanieczyszczeń do powietrza An ordinance on exemptions to the obligation to obtain a permit to emit pollutants into the air Arrêt exemptant de l’obligation d’obtenir un permis de rejet de substances polluantes dans l’air • Dofinansowanie w ramach Krajowego Systemu Zielonych Inwestycji Funding under the National Green Investment Scheme Financement complémentaire dans le cadre du Système National d’Investissements Verts • Zmiany na liście przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko Changes in the list of undertakings likely to have significant effects on the environment Modification de la liste des projets/investissements pouvant exercer un impact significatif sur l’environnement KALENDARIUM……………………………………………………………….. str. 9 TIMETABLE CALENDRIER 3. TEMAT WYDANIA: EMISJA GAZÓW CIEPLARNIANYCH – ZWYCIĘSTWO W POTYCZCE Z KE W dniu 23 września 2009 roku Sąd Pierwszej Instancji wydał wyrok w precedensowej sprawie dotyczącej emisji gazów cieplarnianych. Orzeczenie to po uprawomocnieniu moŜe potencjalnie mieć fundamentalne znaczenie dla polskiej gospodarki, w szczególności dla takich sektorów jak energetyka, hutnictwo, produkcja cementu itp. Geneza sporu Spór ma swój początek w roku 2006, kiedy Polska notyfikowała Komisji Europejskiej „Krajowy plan rozdziału uprawnień do emisji gazów cieplarnianych na lata 2008 – 2012” („KPRU”). Spór powstał na tle zakresu, w jakim Komisja Europejska moŜe ingerować w dane przedstawione przez władze krajowe jako podstawa do wyliczenia limitów emisji gazów cieplarnianych Obowiązek notyfikacji KPRU został nałoŜony na Polskę przepisami dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 roku ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie („dyrektywa”), implementowanymi do polskiego systemu prawnego ustawą z dnia 22 grudnia 2004 o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. nr 281 z 2004 roku, poz. 2784, z późn. zm.). Art. 9 dyrektywy stanowi, Ŝe do państwa członkowskiego naleŜy opracowanie planu rozdziału jednostek emisji i ustalenie wszystkich jednostek podlegających podziałowi. Opracowanie to musi zostać sporządzone m. in. zgodnie z jedenastoma kryteriami określonymi w załączniku III do dyrektywy, w szczególności: • plan musi być zgodny ze zobowiązaniem państwa członkowskiego do ograniczenia emisji na podstawie dyrektywy i protokołu z Kioto, • ilość jednostek musi być niŜsza niŜ wynikająca z planowanego rozwoju państwa, • ilość jednostek musi być zgodna z moŜliwościami i potencjałem technologicznym państwa. Zadaniem Komisji jest zbadanie zgodności przedstawionego planu z kryteriami wymienionymi w załączniku III oraz innymi przepisami dyrektywy. Stwierdzając niezgodność, Komisja moŜe plan odrzucić. Dlaczego KE ograniczyła limit emisji? Komisja Europejska badając zgodność dokonanych przez Polskę wyliczeń z kryteriami narzuconymi przez dyrektywę zastosowała model analizy danych odmienny od modelu zastosowanego przez Polskę. Komisja powzięła wątpliwość, czy dane przedstawione w polskim KPRU nie zostały zawyŜone. W konsekwencji przyjęła dane o wysokości emisji, którymi dysponowała niezaleŜnie. Skutkiem dokonanej przez KE zmiany było wydanie decyzji stwierdzającej niezgodność polskiego KPRU z przepisami dyrektywy, a w efekcie - zmniejszenie o 76,132937 mln ton emisji CO2 rocznej ilości przyznanych Polsce jednostek emisji gazów cieplarnianych. 4. Rozstrzygnięcie Sądu Pierwszej Instancji Spór wszczęty przez Polskę przed Trybunałem dotyczył m. in. stwierdzenia niewaŜności decyzji KE. Odnosząc się do podniesionych przez Polskę zarzutów, Sąd Pierwszej Instancji stwierdził, Ŝe zastosowanie przez Komisję niezaleŜnych od KPRU danych przy weryfikowaniu zgodności polskiego KPRU z kryteriami dyrektywy stanowiło wykroczenie poza kompetencje przyznane Komisji. Sąd uznał, Ŝe dyrektywa jednoznacznie przyznaje państwom członkowskim kompetencję do opracowywania danych i sporządzanie na ich podstawie KPRU. Komisja moŜe zatem opierać się wyłącznie na danych przedstawionych przez państwo notyfikujące. Komisja nie ma prawa badać prawdziwości zawartych w KPRU danych, jeŜeli w odniesieniu do zastosowanej metody wyliczeń spełnione były warunki wymienione w załączniku III do dyrektywy. Skutki rozstrzygnięcia Wskutek światowego kryzysu, załoŜenia, na których oparto KPRU, okazały się w duŜej mierze fałszywe. Nie jest pewne, czy nowy KPRU byłby lepszy, od dotychczasowego. Wyrok, aczkolwiek korzystny dla strony polskiej, nie jest jednak rozstrzygnięciem ostatecznym. Komisji przysługuje prawo odwołania od niego do Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (w terminie 2 miesięcy od doręczenia wyroku). Aby jednak odwołanie takie zostało uwzględnione przez Trybunał, musi ono zostać ograniczone do kwestii prawnych, co oznacza, Ŝe Komisja Europejska będzie musiała podać jako podstawę odwołania uchybienia procesowe Sądu Pierwszej Instancji bądź teŜ wskazać przepisy wspólnotowe, które zostały naruszone i sposób ich naruszenia. Zatem dopiero po upływie terminu na złoŜenie odwołania przez Komisję będzie moŜna stwierdzić, czy Polski sukces okaŜe się trwały. Obecnie jednak naleŜy zadać sobie takŜe pytanie o konsekwencje wyroku w przypadku jego uprawomocnienia się. Powstanie sytuacja, w której narzucone Polsce ograniczenie emisji CO2, zostanie anulowane w trakcie trwania okresu rozliczeniowego. Polski rząd moŜe opracować nowy Krajowy Plan Rozdziału Uprawnień i rozpocząć ponownie procedurę notyfikacyjną przed Komisją Europejską, co jednak będzie dość czasochłonne i mało praktyczne, biorąc pod uwagę czas pozostały do końca okresu rozliczeniowego 2008-2012. Nie ulega wątpliwości równieŜ, Ŝe załoŜenia, na jakich opracowywany był KPRU istotnie odbiegały od obecnej sytuacji gospodarczej kraju i świata. Wzrost gospodarczy jest znacząco niŜszy od zakładanego w czasie opracowywania planu. Powstaje więc pytanie, czy ewentualny nowy KPRU okazałby się dla przedsiębiorców korzystniejszy, niŜ KPRU obecnie wykonywany * * * 5. PRZEGLĄD NAJWAśNIEJSZYCH PROJEKTÓW LEGISLACYJNYCH: ZałoŜenia do projektu nowej ustawy o odpadach Ministerstwo Środowiska opublikowało załoŜenia do projektu ustawy o odpadach. Celem nowej ustawy ma być całkowite uregulowanie kwestii gospodarki odpadami z uwzględnieniem wymogów nałoŜonych na państwa członkowskie przepisami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 listopada 2008 roku 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre inne dyrektywy. ZałoŜenia nowo projektowanej ustawy powielają częściowo rozwiązania przyjęte w obowiązującej ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach (Dz. U. nr 39 z 2007 roku, poz. 251, t. j.), z uwzględnieniem przepisów implementujących do polskiego systemu prawnego rozwiązania zawarte we wspomnianej wyŜej dyrektywie. Przepisy uregulują status prawny produktów ubocznych Jedną z najistotniejszych zmian przewidywanych w załoŜeniach będzie moŜliwość zmiany statusu odpadu, w tym: • zmiany statusu odpadu niebezpiecznego • uznania substancji lub przedmiotów za produkty uboczne • utraty przez substancję lub przedmiot statusu odpadu. Zmiana statusu odpadu będzie uwarunkowana spełnieniem wymagań zawartych w dyrektywie i w projektowanej regulacji oraz w jej przepisach wykonawczych. Ustawa dopuści uznanie substancji lub przedmiotu za produkty uboczne procesu produkcyjnego. Będzie to będzie uwarunkowane określonymi wymogami wynikającymi z nowej dyrektywy. Aby zostać produktem ubocznym przedmiot bądź substancja będzie musiała spełniać wymagania prawne dla jej dalszego uŜywania, bez wcześniejszego przetwarzania w procesach innych niŜ normalny proces przemysłowy. Nowa ustawa ureguluje warunku utraty przez odpady ich statusu prawnego Przedmiot bądź substancja będą mogły utracić status odpadu po spełnieniu warunków określonych przez projektowane przepisy w oparciu o regulacje dyrektywy. Przede wszystkim nie będą uznawane za odpady takie przedmioty i substancje, których posiadacz pozbył się, ale które nadają się do uŜywania zgodnie z ich przeznaczeniem bez konieczności poddawania ich Ŝadnym procesom w celu dalszego uŜytkowania. Dalsze warunki to: • uŜywanie danego przedmiotu bądź substancji do konkretnych celów będzie praktyką powszechną, • na określone przedmioty bądź substancje będzie istniał popyt na rynku, • produkt lub substancja będą spełniały wymagania techniczne i prawne dla ich dalszego uŜytkowania, • uŜytkowanie takich przedmiotów bądź substancji nie będzie miało negatywnego wpływu na środowisko naturalne lub zdrowie ludzkie. Zmianie ulegną równieŜ inne przepisy, definicje i klasyfikacja odpadów, oraz regulacje 6. Zmiana klasyfikacji odpadów i sposobów postępowania z odpadami poszczególnych sposobów postępowania z odpadami, co ma na celu zapewnienie w projektowanej ustawie wywiązania się Polski z obowiązków nałoŜonych dyrektywą 2008/98/WE. Wśród celów, które ustawodawca postawił przed nową regulacją jest ograniczenie ilości składowanych odpadów i zapewnienie stopniowego wzrostu poziomów recyklingu i ponownego uŜycia, w szczególności poprzez wprowadzenie do 2015 roku systemów zbierania selektywnego dla szkła, papieru i plastiku, zapewnienie przygotowania do ponownego uŜycia bądź recyklingu przynajmniej 50% ilości szkła, papieru, plastiku, metalu z gospodarstw domowych, a takŜe podjęcie działań zmierzających do recyklingu i ponownego uŜycia pozostałych odpadów w stosunku do 70% ich ogólnej ilości. ZałoŜenia projektowanej ustawy zostały przekazane obecnie do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych dla dalszego opracowania, ale juŜ obecnie wiadomo, Ŝe dla wywiązania się Polski z obowiązku wdroŜenia przepisów dyrektywy, projektowana ustawa powinna wejść w Ŝycie najpóźniej do 12 grudnia 2010 roku. Jednocześnie ponownie naleŜy zaznaczyć, Ŝe wstrzymane zostały prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o odpadach omawianym przez nas na łamach biuletynu z miesiąca czerwca 2009 roku, jako Ŝe zmiany, które miały zostać nim wprowadzone zostały przeniesione do omawianego projektu załoŜeń. * ZałoŜenia do projektu nowej ustawy o GMO * * Ministerstwo Środowiska opracowało projekt nowych przepisów, które mają zastąpić obowiązującą obecnie ustawę z dnia 21 czerwca 2001 roku o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (tekst jedn. Dz. U. nr 31 z 2007 roku, poz. 233). Nowe przepisy mają dostosować polskie prawo do wymogów prawa wspólnotowego. Zgodnie z projektowanymi przepisami: • prowadzenie zakładów inŜynierii genetycznej, • zamknięte uŜycie mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych oraz zamknięte uŜycie organizmów genetycznie zmodyfikowanych, • zamierzone uwolnienie organizmów genetycznie zmodyfikowanych do środowiska w celach doświadczalnych, • wprowadzenie do obrotu organizmów produktów lub w produktach, • uprawa roślin genetycznie zmodyfikowanych, • udostępnianie informacji o organizmach genetycznie zmodyfikowanych, genetycznie zmodyfikowanych jako będzie wymagało : • zezwolenia Ministra Środowiska (w przypadku zamkniętego uŜycia stanowiącego II, III i IV kategorię zagroŜenia), lub • uprzedniego zgłoszenia Ministrowi Środowiska (w przypadku zamkniętego uŜycia stanowiącego I kategorię zagroŜenia). W tym ostatnim wypadku Minister będzie miał 30 dni na wniesienie sprzeciwu odnośnie 7. zamierzonego sposobu uŜycia GMO, oraz na zobowiązanie podmiotu dokonującego zgłoszenia do uzyskania zezwolenia. Projekt przewiduje wypadku, w których prowadzący prace zamkniętego uŜycia w III i IV kategorii zagroŜenia będą zobowiązani do powołania komisji do spraw awarii – specjalnego organu doradczego, oraz do stworzenia planu postępowania na wypadek awarii. Dla zabezpieczenia skutecznej egzekucji roszczeń wynikających z działalności zakładu inŜynierii genetycznej oraz prac nad zamkniętym uŜyciem GMO w kategorii III i IV zagroŜenia projekt przewiduje ustanowienie zabezpieczeń, które będą mogły przybrać postać depozytu lub gwarancji bankowej. Projekt ustawy reguluje równieŜ tryb uwalniania GMO do środowiska. Planujący takie uwolnienie będzie miał obowiązek uzyskać odrębną zgodę Ministra Środowiska. Projekt ustanawia moŜliwość zastosowania zróŜnicowanych procedur odnośnie uwolnienia konkretnego GMO do środowiska, w zaleŜności od zakresu wiedzy naukowej na jego temat. Projektowane przepisy regulują równieŜ wprowadzanie GMO do obrotu w postaci produktu bądź w produktach, ustanawiając dla tego typu działań obowiązek uzyskania zezwolenia Ministra Środowiska i decyzji organu Wspólnot Europejskich. W celu ochrony przed GMO, w projekcie zawarte zostały takŜe przepisy umoŜliwiające utworzenie przez posiadaczy sąsiadujących gospodarstw rolnych stref wolnych od upraw genetycznie zmodyfikowanych. * Projekty rozporządzeń • * * Projekt nowego rozporządzenia w sprawie przypadków, w których wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza z instalacji nie wymaga pozwolenia. Projektowane przepisy rozszerzają listę instalacji emitujących do powietrza zanieczyszczenia, które są zwolnione z obowiązku objęcia ich pozwoleniem na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza. Znajdziemy wśród nich: instalacje do przetwórstwa owoców i warzyw o niewielkiej zdolności produkcyjnej (do 50 Mg/ rok), instalacje do spawania złoŜone z nie więcej niŜ trzech stanowisk 3 spawalniczych, zbiorniki materiałów sypkich o pojemności do 50 m , instalacje energetyczne i inne niŜ energetyczne, wykorzystujące biomasę w rozumieniu przepisów w sprawie standardów emisyjnych z instalacji. • Projekt nowego rozporządzenia w sprawie rodzajów programów i projektów przeznaczonych do realizacji w ramach Krajowego systemu zielonych inwestycji. Przepisy rozporządzenia zawierają określenie inwestycji, projektów i programów, które będą mogły zostać dofinansowane w ramach Krajowego systemu zielonych inwestycji: - w ramach poprawy efektywności energetycznej niezaleŜnie od sektora, - poprawy efektywności wykorzystania węgla, - zmiany stosowanego paliwa na niskoemisyjne, - unikanie bądź redukcja emisji w sektorze transportu, - wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, 8. • unikanie i redukcja emisji metanu poprzez jego odzyskiwanie i dalsze zastosowanie w gospodarce. Projekt nowego rozporządzenia w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Projektowane przepisy rozszerzają listę przedsięwzięć, dla których obowiązkowe jest uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. Wśród instalacji włączonych do listy przedsięwzięć mogących zawsze oddziaływać na środowisko znajdują się: - instalacje do przerobu kopalin, niezaleŜnie od metody wydobycia, - miejsca obsługi podróŜnych oraz obwody utrzymania autostrad, - zapory i urządzenia wodne słuŜące do zatrzymywania i gromadzenia co 3 najmniej 10 mln m wody, - zakłady przetwarzania w rozumieniu ustawy o zuŜytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym w zaleŜności od przetwarzanych substancji, - obiekty unieszkodliwiania niektórych odpadów wydobywczych. Projekt rozporządzenia rozszerza równieŜ potencjalnie oddziaływać na środowisko. * * listę przedsięwzięć mogących * INNE OPUBLIKOWANE DOKUMENTY: • Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 7 września 2009 roku w sprawie sposobu obliczania poziomów wydajności recyklingu zuŜytych baterii kwasowo-ołowiowych i zuŜytych akumulatorów kwasowo-ołowiowych, • Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 7 września 2009 roku w sprawie wzoru rocznego sprawozdania o rodzaju i masie przyjętych do przetwarzania i przetworzonych zuŜytych baterii i zuŜytych akumulatorów oraz o osiągniętych poziomach recyklingu, • Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 7 września 2009 w sprawie wzoru rocznego sprawozdania o masie zebranych zuŜytych baterii przenośnych i zuŜytych akumulatorów przenośnych, • Projekt obwieszczenia Ministra Środowiska w sprawie wysokości stawek kar za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu, na rok 2010, • Projekt obwieszczenia w sprawie górnych jednostkowych stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2010, • Projekt obwieszczenia Ministra Środowiska w sprawie maksymalnych stawek opłat produktowych na rok 2010, • Projekt obwieszczenia Ministra Środowiska w sprawie wysokości stawek naleŜności za korzystanie ze śródlądowych dróg wodnych oraz śluz i pochylni, na rok 2010 * * * 9. KALENDARIUM: Weszły w Ŝycie... • 26 września 2009 roku wszedł w Ŝycie przepis art. 9 ust. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 roku o bateriach i akumulatorach (Dz. U. nr 79 z 2009 roku, poz. 666, t. j.) ustanawiający obowiązek zaopatrywania wprowadzanych do obrotu baterii przenośnych i akumulatorów w informację o ich pojemności • 29 sierpnia 2009 roku weszły w Ŝycie niektóre przepisy ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 roku o bateriach i akumulatorach (Dz. U. nr 79 z 2009 roku, poz. 666, t.j.) • 1 sierpnia 2009 roku weszły w Ŝycie niektóre przepisy ustawy z dnia 23 stycznia 2009 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej w województwie (Dz. U. nr 92 z 2009 roku, poz. 753, t. j.) • 11 lipca 2009 roku weszło w Ŝycie rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 czerwca 2009 roku w sprawie sposobów ustalania poziomów odzysku i recyklingu zuŜytego sprzętu (Dz. U. nr 99 z 2009 roku, poz. 837) • 3 lipca 2009 roku weszło w Ŝycie rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 czerwca 2009 roku w sprawie wzoru wykazu zakładów przetwarzania zuŜytego sprzętu (Dz. U. nr 94 z 2009 roku, poz. 783) • 1 lipca 2009 roku weszło w Ŝycie rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 czerwca 2009 roku w sprawie wzorów wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości naleŜnych opłat (Dz. U. nr 97 z 2009 roku, poz. 816) * Wejdą w Ŝycie... * • 1 października 2009 roku wejdzie w Ŝycie przepis § 4 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 5 czerwca 2009 roku w sprawie sposobu ustalenia numeru rejestrowego (Dz. U. nr 92 z 2009 roku, poz. 760) • 1 października 2009 roku wejdzie w Ŝycie część przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 roku o bateriach i akumulatorach (Dz. U. nr 79 z 2009 roku, poz. 666, t. j.) - w tym przepisy dotyczące rejestru wprowadzających baterie lub akumulatory oraz prowadzących zakłady przetwarzania zuŜytych baterii lub zuŜytych akumulatorów i przepis karny * KONTAKT * * * Michał Kubicz – radca prawny e-mail: [email protected] Niniejszy Biuletyn ma jedynie informacyjny charakter i nie moŜe być traktowany jako opinia prawna. Jego celem jest jedynie przybliŜenie aktualnych, wybranych zmian przepisów regulujących ochronę środowiska w Polsce. Biuletyn w Ŝadnym wypadku nie moŜe być traktowany jako wyczerpująca informacja na temat zmian przepisów prawa. Z uwagi na jego ramowy charakter Biuletyn nie uwzględnia wszystkich szczegółowych uregulowań omawianych aktów prawnych lub ich projektów. JeŜeli którakolwiek z opisywanych zmian moŜe mieć wpływ na Państwa działalność, sugerujemy skonsultowanie z naszą kancelarią ich szczegółowych skutków dla konkretnych przedsiębiorców. W Ŝadnym wypadku kancelaria Tokarczuk, Jędrzejczyk i Wspólnicy Kancelaria Prawna GLN Spółka komandytowa nie odpowiada za konsekwencje decyzji podjętych w oparciu o informacje przedstawione w niniejszym Biuletynie.