celtowie

Wszystkie
drogi
prowadzą
na Pałuki
Można powiedzieć, że w tą wrześniową sobotę i niedzie−
lę wszystkie drogi prowadzą na Pałuki.
Na żnińskim rynku rozstawią swoje kramy uczestnicy
Jarmarku Sztuki Ludowej, przybędą kapele i zespoły pieśni
i tańca. Mamy przyjemność również gościć szczególnie
aktywnych i wytrwałych artystów ludowych, których Sa−
morząd Województwa Kujawsko−Pomorskiego wspiera do−
rocznymi nagrodami.
W unikalnym kościółku św. Mikołaja w Gąsawie można
będzie wysłuchać atrakcyjnego koncertu w wykonaniu
bydgoskich filharmoników.
Turystyczne szlaki Pałuk przemierzają uczestnicy 42.
Ogólnopolskiego Zlotu Turystycznego Jesień na Pałukach.
Wspólnym motywem tej bogatej i różnorodnej mozaiki
folkloru i tradycji jest ochrona dziedzictwa kulturowego.
Właśnie 18 i 19 września realizowana jest inicjatywa Rady
Europy, aby w tych dniach na całym kontynencie akcento−
wać i w sposób atrakcyjny upowszechniać wszelkie wydarze−
nia, dzieła, miejsca, które świadczą o duchowym i materia−
lnym bogactwie naszej wspólnej cywilizacji. Także w
naszym województwie akcentujemy te wartości i te dokona−
nia, które stanowią o randze naszej kultury, wymagają
troskliwej opieki, ochrony, ukazywania obecnym pokole−
niom tego co dokonały poprzednie.
Wartości te są również obecne podczas kolejnego Festy−
nu Archeologicznego w Biskupinie. Impreza ta jest dosko−
nałym przykładem niezwykle atrakcyjnego sposobu prezen−
tacji historii, wiedzy i sztuki. Tegoroczny festyn pokazuje
jak bogate i wzajemnie przenikające były dawne kultury i
jak wiele z nich pozostało.
Życzę mieszkańcom Pałuk i mam nadzieję licznym
gościom, aby te wrześniowe dni były dla nich ważne i
ciekawe.
wicemarszałek województwa kujawsko−pomorskiego
JAN SZOPIŃSKI
J W poniedziałek program
pierwszy Telewizji Polskiej
między godziną szóstą a
dziewiątą rano w ramach
programu "Kawa czy herbata"
poświęci Biskupinowi trzy
godziny. W planach − bój
Celtów z Rzymianami,
kosztowanie soli na kraalu,
występ zespołu Comhlan,
wybijanie pieniędzy, tocze−
nie celtyckich naczyń gli−
nianych i wizyta w balii.
(dk)
CELTOWIE
Celtowie to starożytny lud indoeuropejski, który swą
nazwę zawdzięcza Grekom, którzy określali ich sło−
wem Keltoi (łacińska forma − Celtae). Przez Rzymian
zaś częściej nazywani byli Galami (łac. Galli). Za
sprawą greckiego historyka Polibiusza (ok. 200 − ok.
118 r. przed Chr.) wiemy, że dość powszechnie
nazywano ich również Galatami (łac. Galatae), choć
obecnie określenie to kojarzy się wyłącznie z Celtami
zamieszkującymi Azję Mniejszą (Galacja).
Za najstarszą informację
o Celtach uważa się wzmia−
nkę Hekatajosa z Miletu
(ok. 540 − 480 r. przed Chr.)
z dzieła "Obejście Ziemi”
mówiącą o kraju Celtów
lężącym w pobliżu siedzib
Ligurów. Niewiele później
Herodot z Halikarnasu (485
− 425 r. przed Chr.) w swo−
ich "Dziejach” napisał, że:
"Dunaj (Istros) wytryska na
ziemi Celtów koło miasta
Pyrene i płynie przez Euro−
pę, którą dzieli. Celtowie
zaś żyją za słupami Herakle−
sa...” (Herodot II,33).
Większość naukowców
jest zgodna, że cywilizacja
celtycka w swojej specyficz−
nej formie − tzn. kultura
materialna, religia i język −
rozwinęły się w obrębie tak
zwanej kultury halsztackiej,
która swoją nazwę wzięła
od miejscowości Hallstatt
w Górnej Austrii. W obrę−
bie kultury halsztackiej wy−
różnia się dwie strefy: za−
chodnią i wschodnią, róż−
niące się między innymi
rodzajem wyposażenia skła−
danego zmarłym do grobów.
Charakterystyczną cechą dla
kręgu zachodniego było wy−
posażanie bogatych grobów,
tzw. "książęcych”, w cztero−
kołowe wozy, co prawdo−
Na okładce: cztery otwarcia festynów archeologicznych w Biskupinie. Po lewej u góry − rok
1995: pierwszego cięcia na pierwszym festynie dokonuje tępym biskupińskim nożem wójt
Gąsawy Zdzisław Kuczma. Po lewej u dołu − rok 2002: popielowym mieczem wstęgę kroi
reżyser Starej Baśni Jerzy Hoffmann. Po prawej u góry: rok 2003: tomahawkiem uderza
wicemarszałek sejmiku samorządowego województwa kujawsko−pomorskiego Jan Szopiński;
obok wódz festynu w Biskupinie Wiesław Zajączkowski. Po prawej u dołu − rok 2001:
przedstawiciel prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Aleksandra Kwaśniewskiego Jerzy
Skokowski tnie piękną wstęgę szablą. Dziś o dziesiątej rano w użyciu będzie miecz.
podobnie stanowiło odzwie−
rciedlenie pewnych różnic
w wierzeniach i praktykach
religijnych.
W powszechnym przeko−
naniu kolebką cywilizacji
celtyckiej była przede
wszystkim strefa zachodnia,
gdzie wcześniej rozwijała się
tzw. kultura pól popielnico−
wych. Obejmowała ona te−
reny od Czech na wscho−
dzie po Masyw Centralny
na zachodzie, pomiędzy Al−
pami i Śródgórzem niemie−
ckim. Miasteczko Hall−
statt, które dało nazwę całej
epoce (od ok. 700 do 450 r.
przed Chr. − na ziemiach
polskich okres schyłku kul−
tury łużyckiej i rozwoju ku−
ltury pomorskiej) położone
jest na granicy obydwu stref.
Swoją sławę zyskało ono
dzięki odkryciu cmentarzy−
ska z ponad tysiącem gro−
bów ciałopalnych i szkiele−
towych. Liczną grupę poś−
ród nich stanowiły bogato
wyposażone (ornamentowa−
na broń i biżuteria) pochó−
wki ludności celtyckiej, któ−
ra swoją zamożność zawdzię−
czała eksploatacji złóż soli,
a także pozyskiwaniu i ob−
róbce metali.
Symbolem celtyckiej kul−
tury zachodniohalsztackiej
były osiedla obronne, spo−
śród których najważniejszym
jest Heuneburg w Górnej
Nadrenii. W ciągu VI w.
przed Chr. (data dendrochro−
nologiczna dla IV fazy − ok.
roku 520) wzniesiono tu po−
tężne fortyfikacje z suszo−
nych cegieł, które wzorowa−
ne były na modelach zapo−
życzonych wprost ze świata
śródziemnomorskiego. By−
ło to jedyne tego typu zało−
żenie na północ od Alp.
Obejmowało ono obszar
trzech hektarów, na którym
odkryto liczne ślady do−
mostw i warsztatów. Osied−
la takie jak Heuneburg sta−
nowiły siedziby arystokra−
cji, w której rękach skupiały
się olbrzymie bogactwa i
władza. Archeologiczną wi−
zytówką przedstawicieli tej
grupy są tzw. “groby książę−
ce” (chociaż ta nazwa nie
odzwierciedla rzeczywistej
pozycji społecznej zmar−
łych) sytuowane w pobliżu
osiedli, które wyposażano
w różne przedmioty luksu−
sowe, w tym wozy czteroko−
łowe, naczynia greckie,
etruskie i wyroby ze złota.
Typowym przedstawicielem
tej grupy był "książę”, któ−
rego pochówek odkryto w
Hochdorf. Charakter wypo−
Gazeta Biskupińska
Biskupińska, Adres redakcji: Biskupin, półwysep, tel. (052) 30−
25−280; Wydawca: Wydawnictwo Dominika Księskiego "Wulkan",
Pałuki, pismo lokalne, Żnin, pl. Wolności 7; Redaktor naczelny:
Dominik Księski; Anioł Stróż: Roksana Chowaniec. Reporterzy: Sara
Matuszewska, Maciej Urbanowski, Jacek Mielcarzewicz.
Skład i łamanie: Ewa Pawlicka; Korekta: Zbigniew Meller..
Opracowanie graficzne: Leszek Malak.