Ekologia i biogeografia Ewolucja organizmów na Ziemi
Transkrypt
Ekologia i biogeografia Ewolucja organizmów na Ziemi
CMYK SPIS TREÂCI Od Autorów .............................................................................................................................. 6 Ekologia i biogeografia 1. Osobnik, populacja, gatunek ............................................................................................... 1.1. Organizm i jego Êrodowisko.............................................................................................. 1.2. Populacja ......................................................................................................................... 2. Zale˝noÊci mi´dzygatunkowe .............................................................................................. 2.1. Konkurencja mi´dzygatunkowa ......................................................................................... 2.2. Zale˝noÊci mi´dzy zjadajàcymi a zjadanymi ....................................................................... 2.3. Zale˝noÊci nieantagonistyczne........................................................................................... 3. Funkcjonowanie ekosystemów ............................................................................................ 3.1. Charakterystyka ekosystemu ............................................................................................. 3.2. Energia i materia w ekosystemie ....................................................................................... 3.3. Przemiany ekosystemów ................................................................................................... 4. Ró˝norodnoÊç biologiczna Ziemi ......................................................................................... 4.1. Ekosystemy làdowe .......................................................................................................... 4.2. Ekosystemy wodne ........................................................................................................... 4.3. Czynniki kszta∏tujàce ró˝norodnoÊç gatunkowà.................................................................. 4.4. Paƒstwa roÊlinne i krainy zoogeograficzne......................................................................... 8 8 12 23 23 26 39 43 43 49 57 64 64 75 85 93 5. Przyroda i cz∏owiek ................................................................................................................ 102 5.1. Zanieczyszczenia Êrodowiska............................................................................................. 5.2. Zagro˝enia globalne ......................................................................................................... 5.3. Gospodarowanie zasobami ˝ywej przyrody ....................................................................... 5.4. Ochrona przyrody ............................................................................................................. 103 109 116 130 Zadania maturalne .................................................................................................................... 136 Ewolucja organizmów na Ziemi 6. Teoria ewolucji – znaczenie i rozwój .................................................................................. 142 6.1. Historia ewolucjonizmu..................................................................................................... 143 6.2. èród∏a wiedzy o ewolucji .................................................................................................. 149 7. Ewolucja w populacji ......................................................................................................................... 158 7.1. Dobór naturalny w populacji............................................................................................. 158 7.2. Przypadek w ewolucji ....................................................................................................... 166 7.3. Powstawanie gatunków.................................................................................................... 170 www.wsip.com.pl 3 CMYK SPIS TREÂCI 8. Dobór naturalny w dzia∏aniu ............................................................................................... 176 8.1. Strategie ˝yciowe organizmów.......................................................................................... 8.2. Koewolucja gatunków ...................................................................................................... 8.3. Ewolucja p∏ci .................................................................................................................... 8.4. Ewolucja altruizmu ........................................................................................................... 176 180 183 188 9. Historia ˝ycia na Ziemi .......................................................................................................... 192 9.1. Powstanie ˝ycia ................................................................................................................ 193 9.2. Kszta∏towanie si´ ró˝norodnoÊci biologicznej Ziemi............................................................ 196 9.3. Antropogeneza................................................................................................................. 207 Zadania maturalne ..................................................................................................................... 216 Biologia stosowana 10. Biotechnologia tradycyjna .................................................................................................. 222 10.1. Najwa˝niejsze wydarzenia w historii biotechnologii ......................................................... 222 10.2. Wspó∏czesne zastosowania biotechnologii tradycyjnej ..................................................... 227 11. Biotechnologia wspó∏czesna ............................................................................................ 238 11.1. In˝ynieria genetyczna...................................................................................................... 11.2. Organizmy transgeniczne ................................................................................................ 11.3. Wspó∏czesna biotechnologia a medycyna........................................................................ 11.4. Wspó∏czesna biotechnologia a etyka ............................................................................... 238 253 257 264 Zadania maturalne ..................................................................................................................... 268 Organizm cz∏owieka 12. Budowa i funkcjonowanie ................................................................................................ 272 12.1. Skóra – zewn´trzna pow∏oka cia∏a ................................................................................. 12.2. Szkielet – wewn´trzne rusztowanie cia∏a......................................................................... 12.3. Budowa i rodzaje mi´Êni................................................................................................. 12.4. Uk∏ad pokarmowy .......................................................................................................... 12.5. Uk∏ad oddechowy........................................................................................................... 12.6. Uk∏ad krà˝enia................................................................................................................ 12.7. Narzàdy wydalania i uk∏ad moczowy .............................................................................. 12.8. Uk∏ad nerwowy .............................................................................................................. 12.9. Zmys∏y i narzàdy zmys∏ów............................................................................................... 12.10. Uk∏ad rozrodczy i rozwój pozap∏odowy cz∏owieka.......................................................... 12.11. Uk∏ad dokrewny ........................................................................................................... 272 276 283 286 294 296 301 303 310 316 322 13. Zdrowie cz∏owieka .............................................................................................................. 325 13.1. Choroby i ich diagnostyka............................................................................................... 13.2. Czynniki zakaêne ............................................................................................................ 13.3. Czynniki wewn´trzne odpowiedzialne za zdrowie cz∏owieka ............................................ 13.4. Wp∏yw Êrodowiska i trybu ˝ycia ...................................................................................... 4 326 331 339 349 CMYK Tablice biologiczne .................................................................................................................... 359 Tablica I Wybrane roÊliny uprawne....................................................................................... Tablica II Najwa˝niejsze zwierz´ta udomowione .................................................................... Tablica III Konwencja o mi´dzynarodowym handlu zagro˝onymi gatunkami roÊlin i zwierzàt (CITES) ................................................................................................................... Tablica IV Gazy cieplarniane ................................................................................................... Tablica V Parki narodowe w Polsce........................................................................................ Tablica VI Kopalne formy cz∏owiekowatych ............................................................................. Tablica VII Hipotezy dotyczàce ewolucji wspó∏czesnego cz∏owieka............................................ Tablica VIII Szczepienia obowiàzkowe dzieci i m∏odzie˝y ........................................................... Tablica IX Szczepienia zalecane (niefinansowane).................................................................... 359 365 366 368 369 372 375 376 377 Literatura dla ucznia .............................................................................................................. 379 Indeks polsko-angielski ......................................................................................................... 380 O Autorach ................................................................................................................................ 388 www.wsip.com.pl 5