Trzydzieści lat współpracy z Uniwersytetem Justusa Liebiga w

Trzydzieści lat współpracy z Uniwersytetem Justusa Liebiga w Giessen
Nauki ekonomiczne i zarządzania
Mało kto dziś pamięta, iŜ początki współpracy między Uniwersytetem
w Giessen a Uniwersytetem Łódzkim mają swe źródła w osobistych kontaktach
i późniejszych
przyjaźniach,
jakie
zostały
nawiązane
przez
profesorów
reprezentujących nauki ekonomiczne i zarządzania. Pierwsze, zapoznawcze
spotkanie odbyło się w roku 1973, kiedy to prof. J. Górski wizytował m.in. prof.
A. Bohneta w Uniwersytecie w Mannheim.
Profesor Bohnet objął w tymŜe roku katedrę w Uniwersytecie w Giessen, będąc
zainteresowany problematyką porównawczą systemów gospodarczych. W następnym
roku złoŜył wizytę m.in. w naszym uniwersytecie. Wspólne rozmowy, w których brałem
udział, doprowadziły do uznania, iŜ poszerzenie wzajemnych kontaktów jest najlepszą
drogą prowadzącą do zawarcia umowy o bezpośredniej współpracy (uniwersytet nasz
przejawiał w tych latach szczególną aktywność, zawierając m.in. umowy z kilkoma
uniwersytetami francuskimi). Przyjęto, iŜ będą rokrocznie organizowane wspólne
konferencje naukowe – na przemian w Niemczech Zachodnich i w Polsce.
Opiekę w dziedzinie makroekonomii przejęli prof. Bohnet i prof. Welfe. Do grona
stałych uczestników naleŜeli: prof. Kromphardt, prof. Rinne i dr Beck oraz prof. Górski
i prof. Caban, zaś w dziedzinie zarządzania – prof. Hahn i prof. Kortan. Grono stałych
uczestników tworzyli: prof. Alewell (późniejszy prezydent Uniwersytetu w Giessen) oraz
prof. Bleicher, a takŜe prof. Bielski i prof. Dietl.
Konferencje te miały szczególną formułę. Do udziału w nich byli zapraszani wybitni
praktycy, współpracujący z ośrodkami uniwersyteckimi. Sprzyjały nadto nawiązywaniu
osobistych kontaktów poprzez zaproszenie współmałŜonków oraz organizowanie
prywatnych wizyt w domach profesorów.
Pierwsze scenariusze zostały przygotowane przez prof. Kortana w Wiśle we
wrześniu 1975 r. przy okazji konferencji przedstawicieli katedr ekonomiki przedsiębiorstw.
Wzięli w niej udział ze strony niemieckiej profesorowie: K. Alewell, K. Bleicher oraz
A. Bohnet i Kromphardt, a takŜe przedstawiciele praktyki gospodarczej: prof. F. Thjomee
(zastępca
przewodniczącego
koncernu
Volkswagen),
Gerhard
(członek
zarządu
Blechwerke, Rasselstein) E. Breer (członek zarządu VOKOBAG). Stali się oni stałymi
uczestnikami spotkań naukowych w następnych latach.
Najbardziej utkwiła w mej pamięci konferencja zorganizowana przez kolegów
niemieckich w Giessen w listopadzie 1975 r. Poza referatami dotyczącymi analiz
porównawczych oraz funkcjonowania przedsiębiorstw w róŜnych systemach – z inicjatywy
gospodarzy uczestnicy spotkania zostali przyjęci przez zarząd BMW w Monachium
i wzięli udział w prezentacji połączonej z omówieniem zastosowania nowoczesnych
metod programowania w analizach rozwoju rynku samochodowego. Po odbyciu
przejaŜdŜki statkiem wzdłuŜ Renu, aŜ do Koblencji mieliśmy moŜliwość zwiedzenia
nowoczesnej wytworni blach stalowych, której to prezesem zarządu był wykładający
w Giessen prof. Ireilig. W roku 1997 zostało zorganizowane kolejne wspólne seminarium
naukowe w Zielonej Górze, Toruniu i w Łodzi.
Powodzenie tej współpracy doprowadziło do pierwszych prób jej sformalizowania.
JuŜ w 1975 r. był gotowy projekt umowy o współpracy przedstawiony przez prof. Hahna
władzom uczelni w Giessen. Okoliczności dyplomatycznej natury sprawiły, iŜ umowa
została podpisana dopiero trzy lata później, 3.11.1978 r., obejmując wiele innych dziedzin
nauki, w tym takŜe nauki ścisłe. Rok później odbyło się seminarium poświęcone
problematyce zarządzania przedsiębiorstwami zorganizowane przez prof. Kortana
w Łodzi oraz Ostrowie Wielkopolskim. Ze strony niemieckiej uczestniczyli profesorowie:
K. Alewell, K. Bleicher, D. Hahn oraz dr O. Pflug i dyrektor E. .Breer.
W okresie stanu wojennego niemieccy koledzy świadczyli znaczącą pomoc, w której
odegrał niepoślednią rolę prof. Bohnet. Współpraca w dziedzinie nauk ekonomicznych
znacznie w tym okresie osłabła. BliŜsze kontakty były utrzymywane w zasadzie tylko w
dziedzinie zarządzania – prof. Kortan współpracował blisko z prof. Hahnem. Współpraca
znajdowała wyraz we wspólnych publikacjach, a takŜe uczestnictwie we wspólnie
organizowanych konferencjach. NaleŜy przy tym wspomnieć o sympozjum z okazji 10lecia zawarcia umowy o współpracy, zorganizowanym w zamku Rauischholzhausen k.
Giessen w dniach 12-17.06.1988 r. Wzięło w nim udział kilkunastu ekonomistów z obu
uniwersytetów. Referaty dotyczące problematyki porównań systemów gospodarczych
zostały wydane drukiem przez stronę niemiecką w 1988 r. W tymŜe roku w uznaniu
zasług prof. Kortana dla współpracy wyróŜniono go Medalem Justusa Liebiga. Ostatnia
konferencja odbyła się w listopadzie 1998 r. Była ona połączona z obradami w Marburgu,
zakończonymi nagłą i przedwczesną śmiercią prof. J. Kortana.
Młodzi ekonomiści, w tym ekonometrycy i statystycy, niejednokrotnie korzystali ze
staŜy organizowanych w Giessen w katedrze kierowanej przez prof. Rinna.
Wyrazem uznania dla uczonych niemieckich było przyznanie tytułu doktora honoris
causa UŁ rektorowi Uniwersytetu w Giessen, prof. K. Alewellowi w roku 1986 oraz prof.
D. Hahnowi w 1992 r. Prof. A. Bohnet został uhonorowany KrzyŜem Kawalerskim Orderu
Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (drugi w roku 2003).
Po okresie zafascynowania problematyką rozwoju Chin, prof. Bohnet powrócił
w 1997 r. do współpracy z Łodzią w dziedzinie nauki o finansach. Jego partnerem była
prof. Piotrowska-Marczak, której oddajemy głos:
– Współpraca między pracownikami Instytutu Finansów, Bankowości i Ubezpieczeń
Uniwersytetu Łódzkiego oraz Uniwersytetu Justusa Liebiga w Giessen rozpoczęła się w
roku 1997. Jest ona owocem kontaktów nawiązanych między mówiącą te słowa –
kierownik
Katedry
Finansów
i
Bankowości
Uniwersytetu
Łódzkiego
a
prof.
Arminem Bohnetem – kierownikiem Professur für Volkswirtschaftslehre IV Uniwersytetu
Justusa Liebiga w Giessen. Jej efektem jest realizacja dwóch wspólnych projektów
badawczych oraz wymiany bezpośredniej. W roku 1998 podjęto decyzję o realizacji
wspólnego
projektu
w państwowych
badawczego
uczelniach
pt.
Źródła
wyŜszych.
Projekt
finansowania
badań
naukowych
badawczy
uzyskał
akceptację
i finansowanie ze środków DAAD. Ze strony polskiej w projekcie tym uczestniczyli: prof.
Krystyna Piotrowska-Marczak, mgr Tomasz Ścianowski, dr Radosław Witczak, dr Joanna
Fila. Kolejnym projektem badawczym podjętym w wyniku wspólnych ustaleń była
realizacja w latach 2002-2007 programu badawczego pt. Polska na drodze do państwa
federalnego? finansowanego przez Fundację Volkswagena (nr AZ II/78 957). Ze strony
Instytutu Finansów, Bankowości i Ubezpieczeń brały udział następujące osoby: prof.
Krystyna Piotrowska-Marczak, dr Magdalena Godek, dr Radosław Witczak, dr Tomasz
Uryszek. Nawiązana współpraca zaowocowała takŜe pobytami naukowymi w ramach
wymiany bezpośredniej następujących osób: prof. Krystyna Piotrowska-Marczak, prof. .
Monika Marcinkowska, dr Beata Guziejewska, dr Magdalena Godek, dr Radosław
Witczak, dr Tomasz Uryszek, dr Joanna Fila, dr Agnieszka Ścianowska, mgr Tomasz
Ścianowski, mgr Ewa Stasiukiewicz. Jednocześnie partnerzy ze strony niemieckiej: prof.
Armin Bohnet, dr hab. Ivo Bischoff, dr Margit Schratzenstaller, mgr Markus Peplau, mgr
Lars Ponterlischek – rewizytowali nas. Obecnie prowadzone są rozmowy na temat
realizacji
badań
(eksperymentu)
z
dr.
Iwo
Bischofem
z
zakresu
ekonomii
eksperymentalnej i teorii wyboru publicznego. Eksperyment ma obejmować badania
w Niemczech, Polsce i Bułgarii oraz wymiany bezpośredniej z następcą prof. Armina
Bohneta – prof. Mathiasem Goecke.
W ostatnich dwóch latach zarysowały się nowe moŜliwości współpracy w kręgu
ekonometryków i statystyków obu uniwersytetów. W roku 2006 stanowisko kierownika,
Katedry Statystyki i Ekonometrii Uniwersytetu w Giessen objął prof. Peter Winker.
Mieliśmy
przyjemność
gościć
go
wielokrotnie
na
organizowanych
przez
nas
międzynarodowych konferencjach MACROMODELS. W 2007 r. zaprosił prof. A. Welfe
z zespołem do udziału w realizacji wieloletniego projektu UE pt Computational
Optimization Methods in Statistics , Econometrics and Finance (COMISEF). W grudniu
roku 2007 odbyła się wspólna konferencja MACROMODELS 2007 oraz projektu
COMISEF. Przedstawiono kilkanaście interesujących referatów, które będą przedmiotem
odrębnej publikacji. Zakończone sukcesem obrady zawdzięczać naleŜy w znacznej
mierze dr A. Staszewskiej sprawującej funkcję sekretarza naukowego konferencji.
Wspomniane tu wyŜej przedsięwzięcia stwarzają nowe moŜliwości poszerzenia
współpracy w dziedzinie nauk ekonomicznych w ramach partnerskiego porozumienia
z Uniwersytetem w Giessen.
WŁADYSŁAW WELFE