1 Załącznik nr 1 Sylabusy przedmiotów dla programu Przekład w

Załącznik nr 1
Sylabusy przedmiotów dla programu
Przekład w komunikacji międzykulturowej
1. Praktyczna nauka I-go języka kierunkowego
Semestr: I, II, III, IV
Liczba godzin: 60+60+60+60
Forma: ćwiczenia
Koordynator przedmiotu: prof. dr hab. Krystyna Jarząbek
Opis przedmiotu:
Student kontynuuje naukę języka obcego, rozpoczętą w trakcie studiów pierwszego stopnia. Na
tym etapie doskonalone są umiejętności: sprawnego, swobodnego i poprawnego posługiwania
się językiem w zakresie różnorodnych rodzajów komunikacji językowej; komunikowania się w
różnych sytuacjach społecznych; rozumienia i tworzenia tekstów zróżnicowanych stylistycznie;
wyrażania złożonych sądów i opinii; swobodnego posługiwania się językiem specjalistycznym.
Cele nauczania:
Absolwent kierunku legitymuje się znajomością języka obcego na poziomie biegłości C2
Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy oraz umie porozumiewać
się w sprawach zawodowych zarówno ze specjalistami, jak i niespecjalistami.
Metody nauczania:
Metodą wiodącą jest metoda komunikacyjna.
2. Praktyczna nauka II-go języka kierunkowego
Semestr: I, II, III, IV
Liczba godzin: 60+60+30+30
Forma: ćwiczenia
Koordynator przedmiotu: prof. dr hab. Krystyna Jarząbek
Opis przedmiotu:
Przedmiot ten jest przeznaczony dla absolwentów slawistyki, którzy ukończyli studia
pierwszego stopnia na innej uczelni, oferującej odmienne drugie języki kierunkowe niż te, jakie
są nauczane na Uniwersytecie Śląskim, a także dla pozostałych studentów Instytutu Filologii
Słowiańskiej Uniwersytetu Śląskiego, którzy z różnych przyczyn nie mogą kontynuować nauki
drugiego języka kierunkowego, rozpoczętej na studiach pierwszego stopnia. Nauka języka
prowadzona jest od podstaw. Zabiegi dydaktyczne lektora koncentrują się na rozwijaniu u
studentów wiedzy z zakresu funkcjonowania poszczególnych podsystemów języka obcego oraz
na kształtowaniu u nich wszystkich sprawności językowych: rozumienia, mówienia, czytania i
pisania.
Cele nauczania:
Student, który zaliczył przedmiot, legitymuje się znajomością języka obcego na poziomie
1
biegłości B1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy.
Metody nauczania:
Zależnie od potrzeb w procesie dydaktycznym wykorzystywane są elementy metody
komunikacyjnej, kognitywnej, audiolingwalnej i reproduktywno-kreatywnej.
3. Czytanie języka symbolicznego
Semestr: I, II
Liczba godzin: 30+15
Forma: ćwiczenia
Koordynator przedmiotu: prof. zw. dr hab. Bożena Tokarz
Opis przedmiotu:
Przedmiot obejmuje podstawowe zagadnienia dotyczące specyfiki, struktury, sposobu istnienia
i funkcji tekstu literackiego, skierowanego na zewnątrz w procesach reprezentacji świata i do
wewnątrz własnej istoty tworzywowo-estetycznej, dając nieograniczone możliwości
poznawcze, emocjonalne i doznaniowe. Przedstawia sposoby rozumienia literatury jako
językowego medium komunikacyjnego. Lektura tekstu literackiego wymaga jednak innego
czytania języka, który ujawnia w nim wyższy stopień figuratywności stylistycznej i
konceptualnej niż to jest wymagane w innych tekstach. Omawiane więc są zasady tego
czytania, a więc interpretacja jako możliwość zrozumienia i porozumienia. Wśród kompetencji
tłumacza tekstów literackich szczególną funkcję odgrywa wrażliwość semantyczna,
stylistyczna i estetyczna.
Pokazuje prawidłowości struktury utworu poetyckiego na różnych poziomach organizacji
wypowiedzi: leksykalnym, brzmieniowym, składniowo-stylistycznym, semantycznym,
pragmatycznym oraz na poziomie świata przedstawionego jako nośnik znaczenia. Przedmiot
obejmuje następujące zagadnienia: założenia i normy interpretacji, przykłady interpretacji,
językowe tworzywo literatury i konsekwencje stąd wynikające, tekstowy charakter literatury,
brzmieniowa organizacja wypowiedzi literackiej, semantyka poetycka, elementy struktury
utworu poetyckiego (podmiot liryczny, obraz, metafora); zagadnienia genologiczne, dotyczące
kryteriów typologii rodzajowej i gatunkowej tekstów literackich; semantykę wypowiedzi
narracyjnej; polifoniczność i dialogowość epiki; kategorie narratora, narracji i czasu narracji;
techniki narracji; modele czasu narracji; formy bloku silva i sylwy współczesne. Pokazuje
prawidłowości organizacji struktury epickiej; zagadnienia: dramatu (sposób jego istnienia,
właściwości, strukturę, metody jego analizy i interpretacji, koncepcje przyliterackiej i teatralnej
koncepcji dramatu) oraz procesu historycznoliterackiego (rytmu historycznoliterackiego,
perspektywy synchronicznej i diachronicznej utworu literackiego, ewolucji gatunków, tradycji
literackiej)
Cele
Celem nauczania jest wykształcenie wrażliwości na tekst literacki, wskazanie sposobów jego
rozumienia przez analizę języka, struktury w kontekście innych tekstów literackich,
artystycznych i kulturowych oraz w procesie komunikacji; wykształcenie umiejętności czytania
różnych form języka symbolicznego – liryki, epiki i dramatu oraz ich opisu i rozumienia.
Metoda nauczania
Połączenie wiedzy teoretycznej w dyskusji z prezentowaną analizą i interpretacją tekstów.
Zasady oceny
Ocena na podstawie obecności, czynnego udziału w zajęciach, pracy pisemnej (interpretacja
utworów słoweńskich, wiersza, krótkiego opowiadania i dramatu, oraz ich przekład), zaliczenia
i egzaminu.
2
Język wykładowy:
Język polski oraz inne języki słowiańskie
4. Pragmatyka i semantyka tekstu
Semestr: I, II
Liczba godzin: 30+15
Forma: ćwiczenia
Koordynator przedmiotu: dr hab. Maria Cichońska
Opis przedmiotu:
Punktem wyjścia w programie przedmiotu jest zapoznanie studentów z dziedziną semiotyki –
pragmatyką, ukazanie ścisłych powiązań pragmatyki z semantyką poprzez analizę
pragmatycznych uwarunkowań w zakresie tworzenia dyskursu i tekstu. Omawia się wybrane
zagadnienia z zakresu pragmatyki, takie jak teoria aktów mowy, status i rodzaje deiksy, zasady
konwersacji (wg. A.P. Grice’a i G.N. Leech’a), kategorię prawdy, implikatury konwersacyjne i
gramatyczne sposoby ich wyrażania w tekstach słowiańskich; pragmatyczny charakter
presupozycji. Przedstawia się kategorię modalności w szerszym i węższym sensie oraz jej
eksponenty w językach słowiańskich i w języku angielskim. Rozpatruje się problemy
związane z językową synonimią, homonimią, konwersją oraz polisemią. Ukazuje się na różne
metody semantycznej interpretacji – przy pomocy metajęzyka stworzonego w oparciu o język
naturalny (analiza składnikowa, rozkład znaczeń na indefinibilia) oraz metajęzyka stosowanego
w logice. Przedstawia się tekst jako przeciwieństwo zjawiska o charakterze semiotycznym –
milczenia, zwraca się uwagę na rolę milczenia w retoryce oraz w organizacji pewnych tekstów,
np. dramatycznych. Omawiane zagadnienia prezentowane są na materiale języków
słowiańskich – języka polskiego oraz języków stanowiących przedmiot studiów.
Cele nauczania:
Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami z zakresu pragmatyki i semantyki
tekstu, ukazanie na istnienie znaczących podobieństw, a także różnic w zakresie omawianych
zjawisk w językach słowiańskich. Znajomość zagadnień pragmatycznych i semantycznych
pozwala na właściwe zrozumienie tekstów kultury.
Metody nauczania:
Metoda konwersatorium, elementy wykładu z ćwiczeniami, dyskusja nad wybranymi tekstami
w zakresie przewidzianych w programie zagadnień.
Zasady oceny:
Aktywny udział na zajęciach, indywidualna prezentacja wybranych zagadnień i analiza
reprezentatywnych tekstów, poruszających określoną problematykę, obecności na zajęciach,
końcowy sprawdzian na zaliczenie z oceną.
Język wykładowy:
Język polski jako podstawowy, pomocniczo język angielski, rosyjski oraz inne języki
słowiańskie znane studentom.
5. Komunikacja międzykulturowa a przekład
Semestr: II, III
Liczba godzin: 30+30
Forma: konwersatorium
3
Koordynator przedmiotu: prof. zw. dr hab. Bożena Tokarz
Opis przedmiotu:
Przedmiot obejmuje trzy kręgi zagadnień: 1. związane z komunikacją międzykulturową (teorie
komunikacji międzykulturowej, formy komunikacji międzykulturowej, różne teksty kultury i
relacje między nimi, tekst jako magazyn pamięci kulturowej, teksty werbalne i ich kulturowe
uwarunkowania, słownik i gramatyka w świetle nominalizmu i uniwersalizmu, relatywizm
językowy i kulturowy, skrypty kulturowe a ramy poznawczo-interakcyjne w tekstach
werbalnych) – ujęcie kognitywne; 2. problematykę tłumaczenia (przekład w schemacie
komunikacyjnym, funkcja przekładu w kulturze i w komunikacji międzykulturowej, proces
tłumaczenia, tłumaczenia różnych typów tekstów – z zakresu sektora publicznego oraz z
zakresu sztuki, literatury i nauki; 3. dialogiczność kulturową w przekładzie (stereotypy kultury
w przekładzie, przekład a pojęcie obcości i swojskości, jednostkowości i zbiorowości,
tożsamość kulturowa i jednostkowa w przekładzie).
Cele:
Celem przedmiotu jest wykształcenie w studentach świadomości, że w przekładzie uczestniczą
nie tylko dwa języki, lecz także dwie kultury, co ma skierować ich uwagę w stronę korzyści i
niebezpieczeństw przyswajania.
Metoda nauczania:
Przewidziana prezentacja jako forma wykładu oraz metody konwersatoryjne
Zasady oceny:
Ocena na podstawie na podstawie obecności, zaliczenia i egzaminu.
6. Przekład literacki
Semestr: III, IV
Liczba godzin: 30w, 30ćw + 15ćw
Forma: wykład+ćwiczenia
Koordynator przedmiotu: bośniacki/chorwacki/serbski: dr Leszek Małczak, czeski: dr hab.
Józef Zarek, słowacki: dr Lucyna Spyrka, słoweński: prof. zw. dr hab. Bożena Tokarz,
bułgarski i macedoński: prof. UŚ dr hab. Lech Miodyński
Opis przedmiotu:
Przedmiot obejmuje podstawową wiedzę na temat przekładu utworów literackich jako tekstów
symbolicznych. Łączy mechanizmy lingwistycznej i pozalingwistycznej analizy tekstu w
perspektywie literackiej konceptualizacji świata. W nauczaniu przedmiotu jest
wykorzystywana wiedza z innych przedmiotów programowych, a szczególnie z zakresu teorii
przekładu. Etapy procesu przekładu opisane i zastosowane w dwóch wersjach interpretacji
stanowią podstawę do zrozumienia specyfiki przekładu literackiego, wykształcenia technik
przekładowych oraz uniknięcia błędów tłumaczeniowych.
Cele
Celem nauczania jest ukształtowanie świadomości tłumacza literackiego, wykształcenie
technik translatorskich w konfrontacji z wartościami artystycznymi i estetycznymi utworu
literackiego, odpowiedzialności estetycznej, pragmatycznej i poznawczej za dokonywane
wybory translatorskie na wszystkich poziomach tekstu: semantyka i stylistyka literacka,
związek tekstu literackiego z kulturą; dialog międzykulturowy i międzyludzki (socjologiczny i
psychologiczny aspekt przekładu).
Metoda
4
Zajęcia będą prowadzone metodą wykładową z wykorzystaniem prezentacji, ćwiczeniową
(praktyczne ćwiczenia translatoryczne) i konwersacyjną z wykorzystaniem symulacji pracy
tłumacza, a ponadto będą obejmować: analizę tłumaczeń różnorodnych tekstów literackich
wraz z retranslacją.
Zasady oceny
Ocena na podstawie: obecności, przekładów wybranych tekstów lirycznych, epickich i
dramatycznych oraz egzaminu.
Język wykładowy: języki słowiańskie i język polski
7. Przekład nieliteracki
Semestr: III, IV
Liczba godzin: 30w, 30ćw + 15ćw
Forma: wykład+ćwiczenia
Koordynator przedmiotu: bośniacki/chorwacki/serbski: dr Paulina Pycia, czeski: dr Iza
Mroczek, słowacki: dr Mariola Szymczak-Rozlach, słoweński: dr Monika Gawlak, bułgarski:
dr Joanna Mleczko, macedoński: mgr Magdalena Błaszak
Opis przedmiotu:
Przedmiot obejmuje praktyczne tłumaczenie i analizę tłumaczeniową tekstów,
reprezentujących wszystkie style funkcjonale języków południowo- i zachodniosłowiańskich,
które zawierają słownictwo należące do różnych dziedzin nauki i życia społecznego (np.
techniczne, turystyczno-geograficzne, naukowe, prawne, handlowo-ekonomiczne, polityczne).
W ramach zajęć studenci doskonalą sprawności językowe i tłumaczeniowe, odnoszące się do:
rozumienia podstawowej terminologii z wybranych dziedzin wiedzy, selekcji ekwiwalentów w
tekstach nieliterackich, opanowania umiejętności posługiwania się językiem administracyjnym,
ekonomicznym, popularnonaukowym itp. Studenci maja możliwość rozwijania swoich
umiejętności na równolegle prowadzonych zajęciach. Zdobytą wiedzę i umiejętności
wykorzystują i prezentują na seminarium magisterskim w czasie przygotowywania prac
dyplomowych.
Cele kształcenia:
Celem nauczania jest ugruntowanie wiedzy z teorii przekładu zdobytej na wykładach i
wdrożenie jej w praktykę tłumaczenia. Oznacza to zdobywanie i doskonalenie umiejętności:
receptywnych i interpretacyjnych (rozumienia tekstu w języku wyjściowym), tworzenia tekstu
w języku docelowym, oceniania tekstu w języku docelowym pod względem adekwatności
treściowej i pragmatycznej, poprawności gramatycznej, terminologicznej itp., a także
wykształcenie u studentów zdolności wyczucia specyfiki i subtelności języka wyjściowego i
docelowego.
Metody:
Metodologia wykorzystywana na zajęciach obejmuje:
- analizę tłumaczeń różnorodnych tekstów nieliterackich, która ma pomóc studentom
zrozumieć złożone mechanizmy procesu tłumaczenia i wypracować swój własny
warsztat (wyróżnianie jednostek tłumaczeniowych, reedycja tłumaczenia, rozwijanie
strategii translatorskich itp.)
- praktyczne ćwiczenia translatoryczne (ustne i pisemne, tłumaczenie i retranslacja itp.),
w tym zajęcia z tłumaczem przysięgłym
Zasady oceny:
Ocena na podstawie obecności i aktywnego uczestnictwa w zajęciach, poziomu wykonania
zadań translacyjnych, a także zaliczeń i egzaminu.
5
Język wykładowy:
Język polski i/lub inny język słowiański (zależnie od grupy językowej)
8. Kultura i literatura polska w kontekście przekładu języków słowiańskich
Semestr: II, III
Liczba godzin: 30+30
Forma: konwersatorium
Koordynator przedmiotu: prof. zw. dr hab. Bożena Tokarz
Opis przedmiotu:
Na zajęciach konwersatoryjnych omawiane są zagadnienia polskiego procesu
historycznokulturowego i historycznoliterackiego, mające wpływ na tożsamość kulturową i
jednostkową w perspektywie systemu oczekiwań odbiorczych czytelników literatury
(trajektornie skojarzeniowe). Przedmiot obejmuje wybraną wiedzę na temat uwarunkowań
historyczno-społecznych kultury polskiej, które wpłynęły na polskie mity i stereotypy.
Przedstawiane są również wybrane sylwetki twórców II połowy XX w. i XXI w. Literatura jest
sytuowana w kontekście komponentów kultury polskiej jako wynik procesu komunikacji
wewnątrzkulturowej i międzykulturowej.
Cele
Celem nauczania jest ukształtowanie świadomości literackiej i kulturowej przyszłego tłumacza,
wykształcenie wiedzy i wrażliwości na temat konwencji i stylów literackich,
charakterystycznych dla kultury polskiej oraz funkcji ich nacechowania w utworze.
Metoda
Zajęcia będą prowadzone metodą konwersatoryjną po to, by zrównoważyć podejście
teoretyczne i praktyczne do roli kultury i literatury rodzimej w przekładzie przez włączenie
studentów do czynnego w nich uczestnictwa.
Zasady oceny
Ocena na podstawie: obecności, czynnego udziału w zajęciach, a także zaliczeń i egzaminów.
Język wykładowy: język polski (zajęcia przewidziane dla różnych grup językowych).
9. Kultura, gramatyka i stylistyka języka polskiego w kontekście przekładu
języków słowiańskich
Semestr: I, II
Liczba godzin: 15w, 15ćw + 15ćw
Forma: wykład+ćwiczenia
Koordynator: dr hab. Maria Cichońska
Opis przedmiotu:
Program przedmiotu opiera się na podstawowej znajomości gramatyki języka polskiego i
wiedzy o języku polskim w zakresie szkoły średniej. Studenci utrwalają sobie nabytą
wcześniej wiedzę w zakresie imiennych i werbalnych kategorii morfologicznych, także tych
stanowiących cechy typologiczne języka polskiego, jak kategoria rodzaju męskoosobowego,
żywotności/ nieżywotności, kategoria aspektu, diatezy; sposobów wyrażania w polszczyźnie
kategorii semantycznych takich jak określoność / nieokreśloność, modalność,
imperceptywność, a także kategorii honoryfikatywności.
6
Punktem wyjścia w zakresie zróżnicowania języka polskiego jest jego podział na literacką
odmianę mówioną i na odmiany pisane oraz na języki dialektalne i gwary. W zakresie
odmiany mówionej studenci poznają zasady współczesnej wymowy polskiej tzw. potocznej i
starannej, jej zróżnicowanie regionalne (tzw. typ wymowy krakowsko-poznańskiej i
warszawskiej) oraz obecne tendencje w uzusie w zakresie wymowy nieakceptowanej przez
normę ortoepiczną, akcent wyrazowy i zdaniowy, zapoznają się z cechami morfologicznymi i
składniowymi stylu potocznego oraz gatunkami stylu potocznego tworzonymi w tzw. kodzie
potocznym nierozwiniętym i rozwiniętym. Kurs przedmiotu obejmuje charakterystykę stylu
potocznego w zakresie tzw. socjolektów, biolektów, profesjolektów oraz tzw. języków
mieszanych. W zakresie odmian pisanych studenci poznają podstawowe style pisane –
administracyjny, publicystyczny / dziennikarski i artystyczny, ich wyznaczniki, a także zasady
poprawności interpunkcyjnej, leksykalnej, frazeologicznej i stylistycznej w zakresie tych
stylów i ich gatunków. Program zawiera także charakterystykę współczesnej polszczyzny
literackiej ogólnej w związku z procesami globalizacyjnymi (wpływy obcojęzyczne) oraz z
tzw. snobizmem językowym Polaków. Kurs przedmiotu przewiduje także przygotowanie
studentów do redakcyjnego opracowania tekstów i ich korekty.
Zdobyta wiedza i umiejętności stanowią podstawę teoretyczną, która wykorzystywana jest
praktycznie w procesie przekładu w zakresie innych języków słowiańskich.
Cele nauczania:
Wyrobienie umiejętności formułowania wypowiedzi ustnych i pisemnych zgodnie z
obowiązującą we współczesnym języku polskim normą językową. Nabycie wysokiej
sprawności w zakresie doboru środków językowych właściwych dla poszczególnych stylów
funkcjonalnych, niezbędnej w procesie translacji oraz umiejętności w zakresie redagowania
tekstów.
Metody nauczania:
Wykładowa i ćwiczeniowa.
Forma zaliczenia przedmiotu:
Zaliczenie na ocenę na podstawie aktywnej obecności na zajęciach, merytorycznego
przygotowania do analizy tekstów reprezentujących różne style funkcjonalne, kolokwiów z
zagadnień teoretycznych i wiedzy praktycznej z zakresu polszczyzny literackiej.
Język wykładowy:
Język polski
10. Dyskurs jako proces i struktura – kontekst słowiański
Semestr: II, III
Liczba godzin: 30+30
Forma: konwersatorium
Koordynator przedmiotu: dr hab. Maria Cichońska
Opis przedmiotu:
Punktem wyjścia w programie przedmiotu jest zapoznanie studentów z aktualnym stanem
wiedzy w zakresie dyskursu i tekstu. Ukazuje się interdyscyplinarny charakter tej dyscypliny,
rozumienie dyskursu i tekstu w ramach tzw. teorii tekstu / gramatyki / lingwistyki tekstu.
Wskazuje się podstawową cechę dyskursu rozumianego jako modelowanie tekstu in statu
nascendi – deiktyczność, jej rodzaje i sposoby wyrażania w językach słowiańskich i
angielskim. Prezentuje się modelowanie tekstu spójnego na poziomie gramatycznym, omawia
się wybrane aspekty gramatyki zależnościowej: walencję czasowników, różnice syntaktyczne
w zakresie walencji wśród czasowników słowiańskich; kolokacje w zakresie innych części
7
mowy. Przedstawia się odniesienia anaforyczne i ich rodzaje w językach słowiańskich,
ukazując wysoki stopień zgramatykalizowania anafory, jej uniwersalność i zarazem
idiomatyczność; rozpatruje się kataforę jako zjawisko intencjonalne o niższym od anafory
stopniu gramatykalizacji. Bada się przekładalność anafory i katafory w obrębie języków
słowiańskich i w przekładzie z języka angielskiego na języki słowiańskie i odwrotnie. Program
obejmuje także informacyjne walory tekstu - różne możliwości organizacji tematycznorematycznej dyskursu, implikatury i presupozycje w dyskursie i w tekście; ekwiwalencję
przekładu ze względu na strukturę informacyjną tekstu wyjściowego oraz wybrane zagadnienia
z zakresu genologii – charakterystyka gatunków mowy w obrębie różnych stylów;
uniwersalność i idiomatyczność gatunków w obrębie języków słowiańskich i języka
angielskiego.
Cel kształcenia:
Zapoznanie studentów ze strukturą dyskursu w świetle zjawisk gramatycznych i
semantycznych, zwrócenie uwagi na częściowo uniwersalny i częściowo idiomatyczny
charakter zjawisk i reguł organizujących dyskurs i tekst słowiański, ukazanie różnic między
dyskursem słowiańskim i dyskursem w języku zachodnim (angielskim). Zagadnienia
przedstawiane są w ujęciu konfrontatywnym, nie tylko polsko – innosłowiańskim, lecz także w
odniesieniu do innych języków słowiańskich oraz do języka angielskiego. Wiedza teoretyczna
ma służyć doskonaleniu warsztatu tłumacza, uwrażliwić go na zjawiska podobne, ale
niekoniecznie identyczne w różnych jezykach.
Metody nauczania:
Konwersatorium pozwala studentom poznać teoretyczne aspekty zagadnień związanych ze
strukturą dyskursu i tekstu, w części praktycznej zapoznają się oni z literaturą przedmiotu oraz
sprawdzają swoje teoretyczne umiejętności w trakcie analizy tekstów.
Zasady oceny:
Aktywny udział w zajęciach, przygotowanie tekstów do analizy, końcowy sprawdzian wiedzy,
obecność na zajęciach.
Język wykładowy:
Język polski jako podstawowy oraz (w zależności od znajomości) inne języki słowiańskich z
grupy zachodnio- i południowosłowiańskiej, także rosyjski.
11. Rola i etyka tłumacza
Semestr: I
Liczba godzin: 15
Forma: konwersatorium
Koordynator przedmiotu: dr Marta Buczek
Opis przedmiotu:
Zajęcia mają na celu szerzenie wiedzy w zakresie roli i odpowiedzialności pracy tłumacza
przysięgłego i specjalistycznego. Studenci zapoznają się z normami prawnymi obowiązującymi
tłumaczy w Polsce, przepisami polskiego prawa autorskiego, podatkowego i sadowego (w tym
o ustanawianiu i wynagradzaniu tłumaczy przysięgłych), statusem tłumacza w Polsce i na
świecie, z normami etycznymi i zawodowymi zalecanymi przez Międzynarodową Federację
Tłumaczy, Stowarzyszenie Tłumaczy Polskich oraz Polskie Towarzystwo Tłumaczy
Przysięgłych i Specjalistycznych TEPIS. Ponadto na zajęciach studenci zapoznają się z
Kodeksem tłumacza przysięgłego i rozprawami z zakresu translatoryki wydanymi m.in. przez
Polskie Towarzystwo Tłumaczy TEPIS, z działalnością stowarzyszeń istniejących w Polsce
(TEPIS, Naczelna Organizacja Techniczna NOT, STP).
8
Przedmiot obejmuje również kształcenie z zakresu warsztatu tłumacza, umiejętności
wyszukiwania i oceny jakości źródeł informacji w internecie i wydawnictwach
specjalistycznych.
Cele:
Celem zajęć jest wprowadzenie wybranych zagadnień stanowiących bazę dla określenia
kompetencji, roli tłumacza oraz jego zachowań etycznych. Ponadto opanowanie zasad
lokalizowania, przeszukiwania, selekcji i wykorzystania różnych źródeł informacji,
przydatnych w pracy tłumacza (leksykograficzne bazy danych, słowniki i glosariusze on-line,
bazy bibliograficzne, elektroniczne archiwa, czasopisma naukowe i fachowe)
Metody:
Metody aktywizujące studentów, dyskusja, referaty.
Język wykładowy:
Język polski (konwersatorium przewidziane dla różnych grup językowych)
12. Teoria przekładu
Semestr: I, II
Liczba godzin: 30+30
Forma: konwersatorium
Koordynator przedmiotu: prof. zw. dr hab. Bożena Tokarz
Opis przedmiotu:
Przedmiot obejmuje podstawową wiedzę na temat teorii przekładu, która jest do zastosowania
zarówno w przekładzie literackim, jak i nieliterackim. Określa specyfikę jego teorii jako
dziedziny wiedzy teoretycznej funkcjonującej bardziej a posteriori niż a priori. W skład
przedmiotu wchodzą takie zagadnienia, jak: sposób istnienia przekładu; sposób istnienia
przekładu; tekst i wypowiedzenie w kulturze; rodzaje, typy i właściwości tekstów; rodzaje
przekładów; przekład w komunikacji kulturowej, czyli tłumaczenie kultury w różnych typach
przekładów; proces przekładu, jego właściwości; próba zarysowania poetyki przekładu;
spotkanie z obcym w przekładzie (poziomy spotkania i wiedza uprzednia); przekład jako
podstawa komparatystyki.
Cele:
Celem nauczania jest ukształtowanie świadomości tłumacza odnośnie jego roli mediacyjnej,
odpowiedzialności za dokonywane wybory translatorskie na wszystkich poziomach tekstu,
podstawowych technik przekładowych i etapów tłumaczenia, roli semantyki i stylistyki języka,
związku tekstu, wypowiedzi i języka z kulturą, dialogu kulturowego i międzyludzkiego
(socjologiczny i psychologiczny aspekt przekładu.
Metoda:
Zajęcia będą prowadzone metodą konwersatoryjną po to, by zrównoważyć podejście
teoretyczne i praktyczne do przekładu przez włączenie studentów do czynnego w nich
uczestnictwa.
Zasady oceny:
Ocena na podstawie: obecności, czynnego udziału w zajęciach, a także zaliczeń i egzaminów.
Język wykładowy:
Język polski (zajęcia przewidziane dla różnych grup językowych)
9
13. Seminarium magisterskie
Semestr: I, II, III, IV
Liczba godzin: 30+30+30+30
Forma: seminarium
Koordynator przedmiotu: prof. UŚ dr hab. Lech Miodyński
Opis przedmiotu:
Zajęcia oparte na studiach teoretycznych i materiałowych (omówienie typowych problemów
literaturoznawczych, językoznawczych, kulturoznawczych i przekładoznawczych w pracy nad
tekstami o różnej strukturze; dyskusja nad opracowaniami, monografiami slawistycznymi i
innymi związanymi z wybranymi tematami; sformułowanie koncepcji; zapoznanie z zasadami
technicznej realizacji rozprawy), w dalszej kolejności skupiające się na indywidualnych
problemach naukowych seminarzystów (lektura i komentarz do powstających prac
magisterskich). Seminarium przygotowuje studenta do napisania pracy magisterskiej - pod
względem merytorycznym, metodologicznym oraz bibliograficzno - technicznym. W kolejnych
fazach pracy nad tekstem poruszane są następujące kwestie:
1. Wybór tematu - zakres materiału, dyskusja nad sformułowaniem tytułu
2. Zasady prowadzenia kwerendy bibliotecznej, doboru tekstów źródłowych i literatury
przedmiotu
3. Zastosowanie konkretnej metodologii literaturoznawczej / językoznawczej /
kulturoznawczej / przekładoznawczej
4. Technika pisania pracy naukowej - zasady kompozycji, redakcji i korekty
5. Nauki pomocnicze
6. Omówienie opracowań teoretycznych przydatnych w przypadku konkretnych prac
Cele kształcenia:
praktyczne opanowanie umiejętności analizy i interpretacji rozmaitych typów tekstów
(dostosowanie instrumentów badawczych do struktury rodzajowej i gatunkowej, operowanie
kontekstem społeczno-historycznym, filozoficznym, religijnym, literackim itp.)
- poszerzenie zakresu prac teoretycznych, wstępnie omawianych w ramach przedmiotów
ogólnych oraz prac slawistycznych, szczególnie w językach kierunkowych
- sprawdzenie nabytej wiedzy w rozprawie magisterskiej; weryfikacja umiejętności
budowania dyskursu naukowego
Metody nauczania:
Referaty, weryfikacja tekstu pisanego, dyskusja
Zasady oceny:
Warunkiem zaliczenia seminarium jest prezentacja wybranej metodologii (szczegółowy
referat), jednego teoretycznego opracowania kluczowego problemu pracy, dokładnego
konspektu pracy, zgromadzonej bibliografii oraz (w semestrze 1) koncepcji jednego z
rozdziałów (wraz z zebranym materiałem).
Język wykładowy:
Polski
14. Lektorat języka niesłowiańskiego
Semestr: I, II, III
Liczba godzin: 30+30+30
Forma: ćwiczenia
10
Koordynator przedmiotu: prof. UŚ dr hab. Krystyna Jarząbek
Opis przedmiotu:
Przedmiot ten jest przeznaczony dla absolwentów slawistyki, którzy ukończyli studia
pierwszego stopnia. Nauczanie języka prowadzone jest od podstaw (w przypadku języka
rosyjskiego), a także na poziomie średnio zaawansowanym i zaawansowanym (w przypadku
języków zachodnioeuropejskich). Podczas nauczania postaw języka zabiegi dydaktyczne
lektora koncentrują się na opanowaniu przez studentów wszystkich sprawności językowych
oraz wiedzy z zakresu funkcjonowania poszczególnych podsystemów języka obcego. Na etapie
średnio zaawansowanym i zaawansowanym student doskonali umiejętności poprawnego
wykorzystania języka w zakresie: różnych rodzajów komunikacji, w różnych sytuacjach
społecznych, rozumienia i tworzenia tekstów zróżnicowanych stylistycznie i funkcjonalnie.
Cele nauczania:
Student, który zaliczył przedmiot legitymuje się znajomością języka obcego na poziomie
biegłości A2 (etap początkowy), C1 (etap średnio zaawansowany), bądź C2 (etap
zaawansowany) Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy.
Metody nauczania:
Metoda wiodącą jest metoda komunikacyjna.
15. Wykład monograficzny
Semestr: IV
Liczba godzin: 30
Forma: wykład
Koordynator przedmiotu: dr hab. Maria Cichońska
Opis przedmiotu:
Wykład monograficzny jest przeznaczony dla studentów pragnących poszerzyć zdobytą już
wiedzę slawistyczną, a także bardziej ogólną filologiczną z zakresu językoznawstwa lub o
charakterze interdyscyplinarnym.
Wykład jest prowadzony przez pracownika naukowego, który w zakresie proponowanego
tematu ma duże doświadczenie poparte publikacjami, pracą własną lub zespołową.
Monograficzny charakter wykładu zapewnia całościowy ogląd tematu.
Temat wykładu jest każdego roku uzgadniany z Radą Naukową IFS
Cele:
Celem wykładu monograficznego jest pogłębienie wiedzy studenta w zakresie realizowanego
tematu. Istotny jest kontakt z osobą prowadzącą wykład, gdyż wykładowca zazwyczaj
proponuje podmiotowy ogląd prezentowanej problematyki.
Metody:
Wykład, także poparty prezentacją stosownych materiałów dotyczących omawianej
problematyki i literatury przedmiotu.
Forma zaliczenia:
Zaliczenie na ocenę na podstawie końcowego sprawdzianu.
11