PROGRAM PROFILAKTYCZNY

Skórzec IX.2012r.
Program Profilaktyki Przeciwdziałania Używaniu
Wulgaryzmów Przez Uczniów.
„Nie używam wulgaryzmów”
Opracowały i uaktualniły:
Urszula Napiórkowska
Monika Zielińska
1
SPIS TREŚCI
I. Wstęp
II. Cele programu ogólne i szczegółowe
III. Procedury osiągania celów
IV. Formy pracy z uczniami
V. Metody i sposoby pracy z uczniami
VI. Materiał nauczania
VII. Treści programowe
VIII. Przewidywane osiągnięcia uczniów
IX. Ewaluacja
2
I. Uwagi wstępne
Wulgaryzmy to wyrazy, wyrażenia lub zwroty uznawane przez użytkowników
danego języka jako nieprzyzwoite i ordynarne. Ze względu na sytuacje, w jakich
się ich używa można je podzielić na trzy podstawowe grupy:



Pierwszą to przekleństwa, czyli grupa słów używanych, aby rozładować
napięcie występujące z powodu uniesienia emocjonalnego lub
negatywnych bodźców docierających do jednostki.
Druga grupa to wulgaryzmy używane w celu świadomego obrażenia
drugiej osoby bądź grupy ludzi.
Trzecia grupa to wulgaryzmy używane w celu wyrażenia lekceważenia
czegoś lub kogoś.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Wulgaryzm
Młodzi ludzie odczuwając potrzebę wyrażania emocji bardzo często używają
wulgaryzmów. Ten dobitny sposób jest społecznie nieakceptowany.
Wypowiadane w złości, często bez powodu lub dla popisania się w środowisku
słowa, świadczą o braku dobrego wychowania, niskim poziomie umiejętności
językowych, braku kontroli przeżywania i wyrażania uczuć.
Pojawiają się często nawet wtedy, gdy nie towarzyszą żadnym emocjom, służąc
manifestacji swobodnego zachowania, braku ograniczeń, często także
agresywnej postawy. Najczęściej są używane bez zastanowienia, a nawet bez
świadomości. Problem ten ma również inne podłoże, a mianowicie używanie
przez gimnazjalistów wulgaryzmów ma na celu zwrócenia na siebie uwagi
i zaimponowania rówieśnikom. Może to być również wyrazem ich buntu
oraz manifestowania dorosłości.
W ostatnich latach wzrosła częstotliwość używania tego typu słownictwa
przez młodzież szkolną. Przyczyny są złożone, a do czynników
odpowiedzialnych za szerzenie się wulgaryzmów zaliczyć można bezstresowe
wychowanie, zły przykład dorosłych, błędy wychowawcze, wpływ mediów,
nasiąknięte przekleństwami teksty piosenek czy wulgarne filmy i gry
komputerowe .
Analizując negatywne zachowania uczniów w szkole stwierdzić należy, że
używanie wulgarnych słów stanowi poważny problem.
Atmosfera akceptacji, zrozumienia i zaufania jest niezbędnym warunkiem
dobrej komunikacji interpersonalnej. Otwarta rozmowa wzmacnia związki
między ludźmi, buduje zaufanie i poczucie bezpieczeństwa. Trudności
w kontaktach z ludźmi powodują stres, poczucie wyobcowania, niezadowolenia,
zamykanie się w sobie, brak samoakceptacji, wyzwalają złe emocje. Dlatego
3
należy prowadzić zajęcia mające na celu odreagowanie napięć, integrowanie
grupy i danie poczucia bezpieczeństwa. Celem programu jest również nauczenie
młodych ludzi umiejętności rozwiązywania problemów występujących w ich
codziennym życiu, radzenia sobie w sytuacjach trudnych oraz wykształcenie
umiejętności nawiązywania prawidłowego kontaktu interpersonalnego
z rówieśnikami. Treści programu są spójne ze szkolnym programem
profilaktyki.
II. Cele programu
Cel główny
Głównym celem programu jest eliminacja pojawiającej się na szeroką skalę
agresji słownej, a także wpłynięcie na zmianę postawy uczniów wobec siebie i
innych.
Budzenie świadomości, że każdy ponosi odpowiedzialność za czystość
i poprawność używanego języka.
Rozwijanie umiejętności skutecznego komunikowania się.
Cele szczegółowe
 Nabycie umiejętności rozpoznawania i nazywania własnych i cudzych
uczuć.
 Ukazanie innych form rozładowania negatywnych emocji.
 Zauważanie i spełnianie potrzeb własnych i drugiego człowieka.
 Zapoznanie się z konstruktywnymi sposobami radzenia sobie z trudnymi
emocjami.
 Kształcenie umiejętności zachowań asertywnych i empatycznych.
 Budowanie pozytywnego obrazu siebie i wzmacnianie poczucia własnej
wartości.
 Uświadomienie przyczyny stresu, sposobów zapobiegania i łagodzenia
skutków stresu.
 Kształtowanie postaw wolnych od agresji i przemocy.
 Przekazanie podstawowych wiadomości z komunikacji werbalnej
i niewerbalnej.
 Wykształcenie umiejętności nawiązywania prawidłowego kontaktu
interpersonalnego z rówieśnikami.
 Wzmacnianie i rozszerzanie pozytywnych interakcji społecznych.
 Rozwijanie w sobie i swoim życiu przymiotów dobrze wychowanego
człowieka.
 Rozwijanie wrażliwości na piękno ojczystego języka.
4
 Promowanie kulturalnych wzorców zachowań.
 Kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów w sposób
kulturalny (umiejętność negocjacji) – prawidłowa komunikacja.
 Przedstawienie pozytywnych wzorców (z życia codziennego, z literatury).
 Własny przykład nauczycieli i pracowników szkoły.
III. Procedury osiągania celów
Osiągnięcie założonych celów wymaga stosowania odpowiednich metod
aktywizujących zależnych od tematyki zajęć, aktywnego udziału młodzieży oraz
wykazania przez uczniów umiejętności radzenia sobie z określonymi
problemami. Realizując program należy skorzystać między innymi z takich
środków dydaktycznych jak nagrania audiowizualne, kasety wideo, lektury
szkolne, komputer i Internet. Szczególnie ważna może być pomoc pedagoga
szkolnego, współpracy z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, pomoc
wychowawców klasowych i rodziców.
IV. Formy pracy z uczniami:
Zbiorowe, grupowe, indywidualne.
V. Metody i sposoby pracy z uczniami:
1. Poglądowe- filmy, ilustracje, Internet;
2. Pogadanka ;
3. Burza mózgów;
4. Mini-wykład ;
5. Dyskusja ;
6. Gry i zabawy;
7. Pedagogizacja rodziców – prelekcja;
8. Indywidualne rozmowy z uczniami;
9. Twórczość plastyczna, techniczna i artystyczna;
10. Drama - symulacja ról;
VI. Omawiane zagadnienia:
1.
2.
3.
4.
Co to są wulgaryzmy i dlaczego ich używamy;
Negocjacja- kulturalne rozwiązywanie konfliktów;
Jakie zachowanie stanowi pozytywny wzorzec do naśladowania;
Uczucia, negatywne emocje- jak sobie z nimi radzić;
5
5. Asertywność, agresja czy uległość- nasze zachowania na co dzień;
6. Stres – jak sobie z nim radzić
7. Zachowania człowieka wolne od agresji - czym ją zastąpić;
8. Wartości w naszym życiu – dlaczego są potrzebne;
9. Kulturalne porozumiewanie się;
10. Charakterystyka kulturalnego człowieka;
VII. Treści programowe
ZADANIA
I. Pedagogizacja rodziców
w
zakresie
używania
wulgaryzmów w środowisku
domowym.
FORMY I ŚRODKI
REALIZACJI
a) Prelekcje na zebraniach
rodzicielskich,
b) Pogadanki, dyskusje,
c) Indywidualne rozmowy
z rodzicami,
a) Kulturalne słownictwo nie
tylko na lekcjach,
II.
Dawanie
dobrego
przykładu przez nauczycieli
i pracowników szkoły.
III.
Reagowanie
na a) Odnotowywanie uczniów
używanie
wulgaryzmów używających
przez uczniów.
nieodpowiedniego
słownictwa,
b) wyciąganie konsekwencji
IV.
Ukazanie
uczniom a) Pogadanki, dyskusje na
prawidłowych form
godzinach wychowawczych
rozładowania negatywnych - zabawy,
emocji.
- warsztaty,
- zajęcia sportowe,
plastyczne,
b) indywidualne rozmowy
z uczniami,
V. Rozwijanie umiejętności a) Pogadanki, dyskusje na
rozwiązywania konfliktów godzinach wychowawczych
w sposób kulturalny.
- zabawy,
b) ćwiczenia praktyczne,
VI. Promowanie
a) Pogadanki, dyskusje na
uniwersalnych
wartości, godzinach wychowawczych
(prawa do życia, wolności, i lekcjach jęz. Polskiego,
prawdy,
sprawiedliwości, b) Prace plastyczne, gazetki
uczciwości,
miłości, szkolne,
cierpienia,
poświęcenia,
odwagi itd.).
VII. Promowanie piękna a) Konkurs na najładniejszy
mowy ojczystej.
aforyzm, rymowankę, hasło.
OSOBY
ODPOWIEDZIALNE
Pedagog szkolny,
Wychowawcy klas,
Opiekunowie świetlicy,
Wszyscy pracownicy szkoły,
Wszyscy pracownicy szkoły
Wychowawcy klas.
Wychowawcy świetlicy,
Pedagog,
Wychowawcy klas.
Wychowawcy świetlicy,
Pedagog,
Wszyscy nauczyciele,
Wychowawcy świetlicy,
Pedagog.
Wychowawcy świetlicy,
Nauczyciele języka
polskiego, Bibliotekarz
VIII. Mój język świadczy o a) Słuchowisko radiowe Wychowawcy świetlicy,
mnie- Protestujemy
„Wulgaryzmyagresywna
6
przeciwko wulgaryzmom.
forma komunikacji”
b) Promowanie haseł przeciw
używaniu wulgaryzmów,
a) Pogadanki na godzinach Wszyscy nauczyciele
wychowawczych,
b) Własny przykład
nauczycieli,
IX. Promowanie kultury
własnej człowieka, przede
wszystkim w komunikacji
interpersonalnej w trosce o
kulturę słowa.
X. Stres – przyczyny stresu, a) Pogadanki na godzinach Wychowawcy klas.
zapobieganie,
sposoby wychowawczych jak Pedagog,
łagodzenia skutków stresu.
postępować w sytuacjach
stresowych.
XI. Agresja i przemoc a) Pogadanki na godzinach Wychowawcy klas,
werbalna i niewerbalna
wychowawczych- dyskusje,
b) Organizacja projekcji
filmu o przemocy, agresji
werbalnej i niewerbalnej,
VIII. Przewidywane osiągnięcia uczniów
Uczniowie nauczą się rozpoznawać emocje i uczucia, nabędą umiejętność
przezwyciężania napięć.
Poznają alternatywne sposoby radzenia sobie ze złością, metody odpowiedniego
reagowania na zachowania agresywne innych.
Większa liczba uczniów poradzi sobie ze stresem oraz innymi trudnymi
sytuacjami.
Zdobędą istotne umiejętności psychospołeczne, takie jak: umiejętności
komunikacyjne, skuteczne odmawianie, empatia.
Uczniowie będą dbali o kulturę języka, unikali używania wulgaryzmów. Będą
odpowiedzialni za swoje zachowanie.
Uczniowie coraz lepiej poradzą sobie w sytuacjach trudnych, będą potrafili
zapobiegać konfliktom, hamować agresję.
Właściwe postawy nauczycieli wychowawców wpłyną na właściwą postawę
uczniów, ich dążenie do bycia lepszymi, wolnymi od przemocy, agresji,
nałogów.
Rodzice efektywniej zaczną współpracować ze szkołą w zakresie eliminowania
niepożądanych zachowań dzieci.
Przekonają się, iż profilaktyka i współdziałanie rodziców, uczniów i szkoły jest
drogą do zapobiegania kryzysu i patologii rodziny.
7
IX. Ewaluacja
Efekty pracy profilaktycznej poddawane będą systematycznej obserwacji
i ocenie. Informacje zwrotne pochodzące od uczniów i innych obserwatorów
służą dalszemu doskonaleniu pracy i wyciąganiu wniosków na przyszłość.
Analiza skuteczności działań posłuży ewentualnemu uzupełnieniu programu
profilaktyki.
Sprawdzenie, czy opracowany program przyniósł oczekiwane rezultaty będzie
oparte na przeprowadzeniu ankiety, wywiadów, obserwacji zachowań uczniów,
ich reakcji, postaw społecznych oraz stopnia zainteresowania zajęciami.
Prowadzone działania będą na bieżąco odnotowywane w dziennikach
lekcyjnych a wnioski sporządzone w formie sprawozdania na koniec roku
szkolnego.
8