Neuroendokrynologia

Załącznik nr 1
do zarządzenia Rektora UP w Poznaniu nr 97/2012
SYLABUS (KARTA PRZEDMIOTU/MODUŁU)
Nazwa przedmiotu/modułu (zgodna z zatwierdzonym programem studiów na kierunku)
Numer
katalogowy
Punkty
ECTS
Neuroendokrynologia
Nazwa w j. angielskim
5
Neuroendocrinology
Jednostka(i) realizująca(e) przedmiot/moduł (instytut/katedra)
Katedra Fizjologii i Biochemii Zwierząt, Pracownia Neurobiologii/ Wydział Medycyny Weterynaryjnej i
Nauk o Zwierzętach UP Poznań/ Zakład Fizjologii i Biologii Rozwoju Zwierząt, UAM Poznań
Kierownik przedmiotu/modułu
dr Marek Skrzypski (UP) /dr inż. Paweł Marciniak (UAM)
Kierunek studiów
Poziom
Profil
Semestr
Neurobiologia
Stopień 2
ogólnoakademicki
I
Specjalność
Specjalizacja magisterska
RODZAJE ZAJĘĆ I ICH WYMIAR GODZINOWY
(zajęcia zorganizowane i praca własna studenta)
Forma studiów: stacjonarne
­ wykłady
­ ćwiczenia
­ inne z udziałem nauczyciela
razem
konsultacje
egzamin
­ praca własna studenta razem
przygotowanie do ćwiczeń i egzaminu
przygotowanie prezentacji
Łączna liczba godzin:
20
40
17
15
2
55
50
5
132
CEL PRZEDMIOTU/MODUŁU
Przekazanie wiedzy z zakresu:
budowy i funkcjonowania układu neuroendokrynowego zwierząt i człowieka.
mechanizmów działania neurohormonów.
neurohormonalnej regulacji rozmnażania, wzrostu, rozwoju organizmów zwierzęcych.
regulacji metabolizmu organizmów zwierzęcych przez neurohormony.
METODY DYDAKTYCZNE
Wykłady – prezentacje multimedialne, ćwiczenia laboratoryjne
Wiedza
EFEKTY KSZTAŁCENIA
E1 opisuje zależności strukturalno-funkcjonalne układu nerwowego oraz jego
współdziałanie z innymi układami organizmu wielokomórkowego
E2 identyfikuje zróżnicowanie funkcjonalne i plastyczność układu nerwowego
na różnych etapach ontogenezy i w reakcji na zmieniające się warunki
otoczenia
E3 zna molekularne i komórkowe podłoże działania substancji biologicznie
aktywnych wpływających na funkcje układu nerwowego
E4 zna specjalistyczną terminologię i kategorie pojęciowe znajdujące
zastosowanie w neurobiologii
E5 dysponuje zaawansowaną wiedzą z zakresu obranej ścieżki kształcenia w
ramach kierunku neurobiologia
Odniesienie
do efektów
kierunkowych
NB_W04
Odniesienie
do efektów
obszarowych
NB_W09
P2A_W04, M2_W02,
R2A_W04
P2A_W04, M2_W03
NB_W10
P2A_W04
NB_W11
P2A_W04, P2A_W05,
M2_W09, R2A_W04
Umiejętności
E5 krytycznie analizuje, selekcjonuje i wykorzystuje informacje z wielu źródeł,
w tym ze źródeł elektronicznych
E6 przygotowuje i prezentuje opracowania naukowe z zakresu neurobiologii i
nauk pokrewnych
NB_U03
NB_U07
E7 wykonuje złożone zadania badawcze kierując się wskazówkami opiekuna
Kompetencje
społeczne
NB_U04
P2A_U03, P2A_U06,
P2A_U07, M2_U06,
R2A_U01
P2A_U08, M2_U13,
M2_U14, R2A_U08,
R2A_U09P2A_U04,
M2_U08
P2A_U04, M2_U08
E8 efektywnie działa indywidualnie oraz w zespole, przyjmując w nim różne
role
NB_K03
P2A_K02, P2A_K03,
M2_K04, R2A_K02
E9 jest odpowiedzialny za powierzany sprzęt oraz szanuje pracę własną i
innych
NB_K07
P2A_K02, P2A_K04,
M2_K02, M2_K06,
R2A_K07
Numery efektów
Metody weryfikacji efektów kształcenia
Ocena raportów ćwiczeń
kolokwia
dyskusja na zajęciach
egzamin
E1 – E5
E1-E5
E1-E9
E1-E4
TREŚCI KSZTAŁCENIA
Wykłady
Wprowadzenie do neuroendokrynologii (historia i metody badań neuroendokrynologicznych, neurotransmitery i
neuromodulatory, oś podwzgórzowo-przysadkowa). Mechanizmy działania hormonów. Układ neuroendokrynowy
bezkręgowców. Budowa i funkcje układu neuroendokrynowego owadów (regulacja pobierania pokarmu, gospodarki wodoelektrolitowej, rozwoju i rozmnażania). Neuropeptydy bezkręgowców z homologią do peptydów kręgowców (sulfakininy,
neuropeptydy F, pirokininy, insulino-podobne peptydy).
Oś podwzgórze-przysadka mózgowa-gonady. Rola hormonów płciowych (estrogeny, progesteron, testosteron). Rola
neuronów KNDy (kisspeptyna/neurokininina B/dynorfina). Oś podwzgórze-przysadka mózgowa-nadnercza.
Neuroendokrynologia reakcji stresowych. Różnice płciowe w odpowiedzi na stres. Neurohormonalna regulacja pobierania
pokarmu i homeostazy energetycznej kręgowców. Oś mózg – tkanka tłuszczowa. Nowotwory neuroendokrynne.
Ćwiczenia
Mikrochirurgiczna izolacja struktur układu neuroendokrynowego owadów (mózg, kompleks retrocrebralny CC/CA,
brzuszny łańcuszek nerwowy). Metody ekstrakcji neuropeptydów z tkanek neurosekrecyjnych.
Rozdział ekstraktów peptydowych z wykorzystaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej. Metody identyfikacji
neuropeptydów – wykorzystanie technik spektrometrii mas (ESI-QTOF MS, MALDI TOF MS).
Sekwencjonowanie peptydów de novo. Podejścia wielkoskalowe w neuroendokrynologii owadów - neuropeptydomika. Oś
podwzgórze-przysadka mózgowa nadnercza. Neuroendokrynowa regulacja funkcji rozrodczych. Rozmnażanie sezonowe u
zwierząt. Metody badania dojrzewania płciowego i cykli płciowych. Oksytocyna – neurohormon o wielu obliczach
(regulacja skurczy macicy, udział w akcji porodowej, hormon miłości). Monogamia i poligamia w świecie zwierząt. Oś
podwzgórze-przysadka mózgowa-nadnercza. Reakcja na stres u zwierząt i ludzi – metody badań i najnowsze osiągnięcia.
Metody detekcji tlenku azotu (NO) w komórkach nerwowych. Izolacja neuronów podwzgórzowych szczura. Metody in
vitro stosowane w badaniach nad neuroendokrynnymi komórkami nowotworowymi (analiza proliferacji, apoptozy, migracji
komórek). Ocena wpływu neurohormonów na metabolizm lipidowy adipocytów
Formy i kryteria zaliczenia przedmiotu/modułu
Obecność na zajęciach. Zaliczenie ćwiczeń (praktyczne i teoretyczne) jest warunkiem
przystąpienia do egzaminu. Zaliczenie końcowe stanowi pisemny egzamin.
Procentowy udział w końcowej ocenie
100% egzamin
WYKAZ LITERATURY
Literatura podstawowa
1. FINK G., PFAFF D., LEVINE J (2012) : Handbook of Neuroendocrinology, 1st Edition, Academic Press, London
1. Hartenstein V. (2006): The neuroendocrine system of invertebrates: a developmental and evolutionary perspective,
Journal of Endocrinology, 190, 555–570
2. LOVEJOY D.A(2005) Neuroendocrinology. An Integrated Approach, John Wiley & Sons Ltd., West Sussex,
Literatura uzupełniająca
1. Saplosky M.S. (2010) Dlaczego zebry nie mają wrzodów? Psychofizjologia stresu, PWN