str 5-8

ARTYKU£Y
5
Ü wzmacnianie i poszerzanie zasiêgu oddzia³ywania
Ü Wa¿nym wnioskiem by³ zapis o inicjo-waniu powstawania
wychowawczego harcerstwa na dzieci i m³odzie¿, ze
szczególnym uwzglêdnieniem specyfiki pracy na wsi,
i wspierania dzia³ania ruchów programowometodycznych;
Ü umacnianie pozycji harcerstwa jako nowoczesnej,
Ü harcerstwo na wsi - tu podkreœlono potrzebê wypraco-
skutecznej, odpowiadaj¹cej na potrzeby spo³eczne
organizacji wychowawczej,
wania skutecznych metod wspierania przez komendy
harcerskie dru¿ynowych pracuj¹cych na wsi;
Ü rozwijanie w zespo³ach instruktorskich umiejêtnoœci
Ü metoda harcerska - tu m.in. zwrócono uwagê na ko-
budowania atrakcyjnego programu dzia³ania, uwzglêdniaj¹cego potrzeby m³odzie¿y i odpowiadaj¹cego na
spo³eczne oczekiwania,
niecznoœæ opracowania podrêcznika metodycznego
opisuj¹cego metodê harcersk¹ w odniesieniu do
poszczególnych ga³êzi wiekowych, poradnika dla
dru¿ynowego dru¿yny starszoharcerskiej oraz przeprowadzenie analizy skutecznoœci obowi¹zuj¹cego sys-temu
stopni harcerskich.
Ü pog³êbianie wœród kadry instruktorskiej znajomoœci
metody harcerskiej i umiejêtnoœci wykorzystania instrumentów metodycznych,
Ü zapewnianie gromadom i dru¿ynom skutecznego
wspierania ich pracy w hufcu poprzez dzia³alnoœæ
namiestnictw programowych oraz kszta³cenie i doskonalenie dru¿ynowych,
Ü pozyskiwanie nowej kadry i poszerzanie kwalifikacji
kadry kszta³c¹cej i kierowniczej,
Ü zwiêkszanie efektywnoœci zarz¹dzania na wszystkich
szczeblach organizacji.
Ponadto - co bardzo istotne - Zjazd zobowi¹za³ w³adze
Zwi¹zku
do opracowania w ci¹gu roku strategii i
szczegó³owych planów realizacji postawionych w niniej-szej
uchwale zadañ programowych, kszta³ceniowych i organizacyjnych. To w³aœnie pok³osiem tej uchwa³y jest
"Strategia rozwoju ZHP do 2007 roku".
Ponadto Zjazd przekaza³ w³adzom naczelnym do
ostatecznego rozstrzygniêcia wykaz wniosków szczegó³owych, które dotyczy³y nastêpuj¹cych obszarów:
Ü funkcjonowanie komend harcerskich - tu m.in.
podkreœlano koniecznoœæ opracowania materia³ów
poradnikowych (m.in. dla harcerskich komend, o budowaniu programu rozwoju hufca i chor¹gwi, do pracy
namiestnictw i referatów programowych);
Ü praca z kadr¹ i kszta³cenie instruktorów - tu m.in.
zobowi¹zano do podjêcia dzia³añ zwi¹zanych z na-daniem
kursom instruktorskim statusu uprawnieñ pañstwowych, a
szko³om instruktorskim statusu niepublicznych placówek
oœwiatowych, zapewnieniem CSI ZHP sta³ej bazy
lokalowej, analiz¹ systemu stopni instruktorskich (np. czy
zwiêkszaæ ich liczbê) oraz kszta³ceniem kadry (m.in.
kapelanów i instru-ktorów programowych harcerskich
komend); tu tak¿e mówiono o potrzebie stworzenia
materia³ów kszta³ce-niowych i metodycznych (m.in. dla
kadry kszta³c¹cej) i stworzeniu czasopisma metodycznoinformacyjnego dla kadry kszta³c¹cej i kierowniczej;
Ü program - tu m.in. zwrócono uwagê na promowanie
programu dla dziewcz¹t i ch³opców. Poruszono te¿ kwestiê
trybu przygotowania i realizacji centralnych propozycji
programowych (powinien on uwzglêdniaæ konsultacje w
œrodowiskach, przygotowanie kadry do pracy z
programem, promocjê oraz ocenê realizacji programu).
Zjazd podj¹³ te¿ kilka stanowisk:
Ü w sprawie wspó³pracy ze œrodowiskami harcerskimi na
Wschodzie - podkreœlono w nim potrzebê pomocy dla
œrodowisk prowadz¹cych sta³¹ wspó³pracê z Po-lakami
mieszkaj¹cymi na Wschodzie;
Ü w sprawie Obietnicy i Prawa Zucha, Przyrzeczenia i
Prawa Harcerskiego oraz Zobowi¹zania Instruktor-skiego
- zobowi¹zuj¹ce Naczelnika ZHP do przepro-wadzenia
ogólnozwi¹zkowej dyskusji instruktorskiej nad ich
redakcj¹;
Ü w sprawie pomocy w³adz pañstwowych dla stowarzy-szeñ
- bêd¹ce apelem o okreœlenie przez w³adze pañstwowe
swojej sfery powinnoœci w stosunku do organizacji
prowadz¹cych dzia³alnoœæ na rzecz wychowania dzieci i
m³odzie¿y;
Ü w sprawie pracy z kadr¹ instruktorsk¹ - zobo-wi¹zuj¹ce
w³adze naczelne do podjêcia dzia³añ ma-j¹cych na celu
opracowanie spójnego programu pracy z kadr¹
instruktorsk¹, który obejmie pozyskiwanie kadry
instruktorskiej, rzecznictwo spraw instruktor-skich,
dokonanie analizy skutecznoœci funkcjonuj¹cych zasad
kszta³cenia kadry i obowi¹zuj¹cego systemu stopni
instruktorskich oraz opracowanie systemu moty-wowania i
satysfakcjonowania instruktorów;
Ü w sprawie reprezentacji kobiet i mê¿czyzn we w³a-dzach
ZHP - przypominaj¹ce o potrzebie wy³aniania w wyborach
w³adz reprezentacji odzwierciedlaj¹cej koedukacyjny
charakter naszej organizacji i wyra-¿aj¹ce przekonanie o
s³usznoœci tej zasady;
Ü w sprawie wspó³dzia³ania organizacji harcerskich w
wychowaniu dzieci i m³odzie¿y - bêd¹ce zaprosze-niem
wszystkich organizacji harcerskich odwo³uj¹cych siê do
idea³ów s³u¿by Bogu, Polsce i bliŸnim, do przyjaznej
konkurencji w wychowaniu w takim duchu, aby wype³ni³y
siê idea³y, którym wspólnie s³u¿ymy;
Ü w sprawie wyborów samorz¹dowych - podkreœlaj¹ce, ¿e
podczas zbli¿aj¹cych siê wyborów samorz¹dowych
bêdziemy popieraæ tych kandydatów na radnych, którzy
podzielaj¹ nasze pogl¹dy i opinie w sprawach oœwiaty i
wychowania. G³ówna Kwatera ZHP zosta³a zobowi¹zana
do reaktywowania dzia³alnoœci Harcer-skiego Centrum
Samorz¹dowego.
hm. KAMA BOKACKA - w latach 1997-1999 zastêpczyni Naczelnika ZHP; instruktorka Ruchu
Ca³ym ¯yciem.
7-8 kwietnia 2001
Jaki Zwi¹zek Harcerstwa Polskiego?
6
GRUPY DYSKUSYJNE
OBLICZE IDEOWE ZHP
W toku dyskusji grupie uda³o siê wypracowaæ wspólne
stanowisko w dwóch sprawach:
Ü Grupa opowiedzia³a siê za maksymalnym uproszcze-niem
zapisów, dotycz¹cych oblicza ideowego orga-nizacji.
Wyra¿ano przekonanie, ¿e czytelnoœæ i wyra-zistoœæ takich
zapisów wymaga lapidarnoœci jêzyka. Uznano, ¿e cel
wychowawczy harcerstwa powinien byæ zapisany w
formie odwo³ania siê do Przyrzeczenia i Prawa
Harcerskiego.
NASZA ANKIETA
Celem pracy grupy by³o:
Ü przeanalizowanie dotychczasowych zapisów zwi¹zkowych, dotycz¹cych oblicza ideowego ZHP;
Ü przygotowanie zakresu proponowanych zmian w no-wym
Statucie ZHP, zwi¹zanych z zapisem idea³ów harcerstwa.
Dyskusjê w grupie poprzedzi³a próba stworzenia opisu celów
dzia³ania harcerstwa. Zgodziliœmy siê, ¿e do najwa¿niejszych
efektów wychowania harcerskiego nale¿¹:
Ü przygotowanie do ¿ycia w spo³eczeñstwie, ukszta³towanie aktywnego i œwiadomego swych praw i obowi¹zków cz³owieka,
Ü promowanie wartoœci zawartych w Prawie i Przyrzeczeniu Harcerskim,
Ü przygotowanie do godnego ¿ycia w zgodzie z w³as-nym
sumieniem,
Ü kszta³towanie umiejêtnoœci podejmowania odpowiedzialnoœci za siebie, za innych i za otaczaj¹cy œwiat,
Ü kszta³towanie postaw s³u¿by i braterstwa,
Ü budowanie œwiadomoœci tradycji i kultury.
Nastêpnie stworzono katalog problemów, dotycz¹cych oblicza ideowego ZHP, z którymi borykaj¹ siê œrodowiska
harcerskie. Do najczêœciej powtarzaj¹cych siê nale¿a³y te
zwi¹zane z zapisami Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego oraz
Zobowi¹zania Instruktorskiego (Obietni-cy i Prawa Zucha),
uproszczenia zapisów ideowych zawar-tych w Statucie ZHP,
miejsca osób niewierz¹cych w ZHP, abstynencji,
apolitycznoœci harcerstwa (w tym instruktorów harcerskich)
oraz nowej definicji patriotyzmu.
Jaki Zwi¹zek Harcerstwa Polskiego?
7-8 kwietnia 2001
Ankietê wype³ni³o 30 instruktorek i instruktorów z ca³ej Polski. Na pytanie: na ile Prawo Harcerskie jest dla Ciebie drogowskazem postêpowania w ¿yciu, odpowiedzieli, ¿e œrednio w 80%.
Kolejnym zagadnieniem, jakie postawiliœmy ankietowanym, to wybranie piêciu najwa¿niejszych wartoœci, jakie powinny byæ uto¿samiane z harcerstwem, s¹ nimi:
uczciwoϾ 17,
braterstwo 15,
niesienie pomocy potrzebuj¹cym 13,
ojczyzna 12,
wymaganie od siebie 12.
W pierwszej pi¹tce nie znalaz³y siê (choæ
te¿ zebra³y spor¹ liczbê g³osów) w kolejnoœci:
przyjaŸñ, zaradnoœæ, wiernoœæ Przyrzeczeniu i honor. Dalej chcieliœmy siê dowiedzieæ, czy zastanawiamy siê nad tym, czy bycie harcerk¹, harcerzem
do czegoœ nas zobowi¹zuje. Tego zdania by³o 62%
ankietowanych, a¿ 33% uzale¿ni³o to od chwilowego nastroju, a 5% wskaza³o, ¿e rzadko.
Kolejna czêœæ ankiety dotyczy³a newralgicznego 10 punktu Prawa. Spoœród ankietowanych 56% opowiedzia³o siê za zapisem abstynenckim oraz wymaganiem przestrzegania tego
punktu; 17% popiera³o taki zapis, ale ujmowa³o go
raczej w kategoriach idea³u, do którego siê zmierza (nobody's perfect), 27% sugerowa³o liberalizacjê zapisu i proponowa³o "zachowanie umiaru
w spo¿ywaniu u¿ywek". Nikt nie wyobra¿a sobie
usuniêcia 10 punktu z naszego Prawa.
Zapytaliœmy, czy XXXII Zjazd Zwi¹zku powinien zaj¹æ siê zmianami Prawa i Przyrzeczenia
Harcerskiego, Obietnicy Zuchowej i Zobowi¹zania
Instruktorskiego, przeciwnych by³o 75% osób.
Równie¿ znaczna grupa, bo a¿ 80%, opowiedzia³o
siê za apolitycznoœci¹ ZHP.
S³oneczko
7
GRUPY DYSKUSYJNE
Ü Dyskutanci uznali, ¿e istnieje potrzeba dostrze¿enia
problemu przynale¿noœci do ZHP osób niewierz¹cych.
Oczekuje siê znalezienia satysfakcjonuj¹cego rozwi¹zania tego problemu, pozwalaj¹cego na sk³adanie
Przyrzeczenia Harcerskiego takim osobom w zgodzie z ich
sumieniem.
Cz³onkowie grupy wyrazili ¿al, ¿e w³adze naczelne
ZHP, pomimo zobowi¹zania przez XXXI Zjazd ZHP, nie
przeprowadzi³y powszechnej dyskusji na temat podstaw
ideowych Zwi¹zku Harcerstwa Polskiego. St¹d grupa
opowiedzia³a siê za zorganizowaniem w ci¹gu kilku
najbli¿szych miesiêcy ogólnopolskiej konferencji instruktorskiej poœwiêconej tylko i wy³¹cznie obliczu ideowemu
ZHP.
Grupê prowadzili:
hm. ROBERT BOKACKI - Przewodnicz¹cy Ruchu
Ca³ym ¯yciem.
hm. ANDRZEJ GRABOWSKI - Komendant Krêgu
Krakowskiego Ruchu Ca³ym ¯yciem, Komendant
Szczepu "Têczowy", Hufiec Nowa Huta.
hm. AGNIESZKA HY¯Y - Komendantka Krêgu
Poznañskiego Ruchu Ca³ym ¯yciem,
Komendantka Szczepu 45, Hufiec Poznañ "7".
FAKTY
HISTORIA PRZYRZECZENIA I PRAWA
W PIGU£CE
Od pocz¹tku istnienia skautingu w Polsce
trwa³y dyskusje nad okreœleniem ideowego oblicza
organizacji. Dotyczy³y one przede wszystkim
zredagowania polskiej wersji Przyrzeczenia i Prawa Skautowego.
1 III 1914 r. Zwi¹zkowe Naczelnictwo
Skautowego og³osi³o ich pierwsz¹ wersjê, która
z trzema niewielkimi, redakcyjnymi zmianami przetrwa³a do koñca II Wojny Œwiatowej. Wszystkie
wczeœniejsze wersje opracowane przez A. Ma³kowskiego, M. Schreibera, E. Piaseckiego i K. Lutos³awskiego potraktowano jako propozycje i nie
sta³y siê one oficjalnie obowi¹zuj¹cymi w ca³ej
organizacji. Fakt, i¿ tak póŸno pojawi³a siê oficjalna
wersja Przyrzeczenia i Prawa Skautowego by³
spowodowany istnieniem we w³adzach tworz¹cego siê w Polsce skautingu rozbie¿noœci
pogl¹dów, co do jego przysz³ego charakteru
(dotyczy³a ona przede wszystkim kwestii
narodowych i religijnych). Datê 1 III 1914 r. mo¿na
zatem uznaæ za zakoñczenie kszta³towania siê
fundamentów ideowych harcerstwa.
Pierwsza powojenna redakcja Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego zosta³a przyjêta
przez Tymczasow¹ Naczeln¹ Radê Harcersk¹
w styczniu 1945 r. Od tego momentu wszystkie
kolejne wersje by³y odzwierciedleniem tego, co
dzia³o siê w Polsce, odbiciem obowi¹zuj¹cej w danej chwili ideologii. Jednak¿e w wielu œrodowiskach pielêgnuj¹cych tradycyjne idea³y harcerskie
funkcjonowa³a ostatnia przedwojenna redakcja
Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego z 1932 r.
10 VI 1995 r. XXX Nadzwyczajny Zjazd
ZHP przyj¹³ obowi¹zuj¹cy do dziœ tekst Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego. By³a to jego
dziesi¹t¹ po wojnie i czternast¹ w ogóle wersja.
hm. Bogus³aw Ró¿ycki
PROBLEM
Piæ albo nie piæ, w tym ca³a bieda,
¯e na trzeŸwo rozstrzygn¹æ siê tego nie da.
WZÓR OSOBOWY
Jedyne co nie ma dla picu,
To wzór ... podpisu.
IDEOWOή ZHP
Jedyna idea, która siê mo¿e d³u¿ej utrzymaæ,
To, niestety ... IDEA OPTIMA
Darek Supe³
7-8 kwietnia 2001
Jaki Zwi¹zek Harcerstwa Polskiego?
8
GRUPY DYSKUSYJNE
ZARZ¥DZANIE W ZHP
Grupa zajê³a siê tylko niektórymi tematami
zwi¹zanymi z zarz¹dzaniem organizacj¹, czêœæ wniosków
wymaga uzupe³nienia po dok³adniejszej analizie omawia-nych
zagadnieñ.
Stwierdziliœmy, ¿e niektóre problemy ZHP wynikaj¹
nie ze z³ego systemu zarz¹dzania, ale z jego z³ej realizacji.
Dlatego z jednej strony poprawienie jakoœci zarz¹dzania mo¿na
osi¹gn¹æ przez konsekwentne przestrze-ganie obecnych
zapisów i lepsze przygotowanie kadry kierowniczej do
pe³nienia kluczowych funkcji, a z drugiej strony najlepsze
nawet modele zarz¹dzania wprowadzane bez uwzglêdnienia
dotychczasowych problemów mog¹ przynieœæ podobne
rozczarowania, co istniej¹ce obecnie.
Funkcjonowanie istniej¹cego (a tak¿e przysz³ego) systemu:
Ü Usprawnienie mechanizmu kontroli w³adz ZHP * doprecyzowanie sposobu wybierania bieg³ego
rewidenta (wybierany przez CKR, RN?) niezbêdny
zapis statutowy,
* poprawienie zapisów reguluj¹cych funkcjono-wanie
komisji rewizyjnych (np. zale¿noœci miêdzy
hufcowymi i chor¹gwianymi komisjami rewizyjnymi),
* kszta³cenie cz³onków komisji rewizyjnych (pod
k¹tem ich zadañ).
Ü Liczba etatów powinna wynikaæ z potrzeb hufca lub
chor¹gwi (maj¹tku, obrotu, rozmiaru dzia³alnoœci) i ich
mo¿liwoœci.
Ü Uproszczenie wewnêtrznych przepisów mog³oby
zmniejszyæ liczbê potrzebnych etatów (np. ksiêgowych).
Lobbing harcerski powinien mieæ na celu zmianê
przepisów nieprzyjaznych harcerstwu (np. dotycz¹cych
HAL).
Ü Przygotowanie do Zjazdu informacji (w jêzyku polskim)
na temat materia³ów WOSM "Adults in Scouting" (Doroœli
w skautingu), powo³anie na ZjeŸdzie osobnej komisji,
która przygotuje projekt uchwa³y na temat nowego
systemu zarz¹dzania ZHP z wykorzystaniem doœwiadczeñ
AIS i przedstawi go Zjazdowi.
Zadania chor¹gwi po reformie administracyjnej (zapisy
statutowe):
Rozdzielenie funkcji wychowawczych od finansowogospodarczych:
Ü Reprezentacja wobec w³adz centralnych ZHP, wobec
Ü Nie ma potrzeby ani sensu tworzenia osobnych struktur (na
Ü Kompetentna obs³uga finansowo-prawna hufców (np.
w³adz i instytucji w województwie, wobec mediów.
wzór ZHP przedwojennego).
Biuro Obs³ugi Harcerza).
Ü W przypadku hufców, w których istniej¹ etaty,
konsekwentne oddzielanie dzia³alnoœci gospodarczej (etat
powinien byæ zwi¹zany nie z funkcj¹ komen-danta, ale z
zarz¹dzaniem maj¹tkiem ZHP, z do-chodami
przeznaczanymi na dzia³alnoœæ statutow¹ ZHP).
Ü Pracownik etatowy mo¿e byæ wybrany na komendanta
hufca, ale wybory w³adz hufca nie powinny decydo-waæ o
zatrudnieniu w hufcu.
Ü Regulamin pracy zak³adu zwanego Zwi¹zkiem Harcerstwa
Polskiego powinien byæ uchwalany kolegialnie (np. przez
G³ówn¹ Kwaterê), a nie jednoosobowo przez Naczelnika.
Oczywiœcie powinien byæ konsekwetnie przestrzegany na
wszystkich szcze-blach organizacji (co niestety nie jest
regu³¹).
Jaki Zwi¹zek Harcerstwa Polskiego?
7-8 kwietnia 2001
Ü Kszta³cenie kadry hufców i wspieranie kszta³cenia
dru¿ynowych.
Finansowanie komend chor¹gwi:
Ü
Ü
Ü
Ü
Ü
oddzielona dzia³alnoœæ gospodarcza (jak w hufcu),
œrodki pozyskane na kszta³cenie,
odp³atnoœci za us³ugi BOH (od hufców),
koszty poœrednie od zadañ zleconych,
inne dotacje.