RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ: Procesy

Nadzór pedagogiczny
System Ewaluacji Oświaty
RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ:
Procesy
Szkoła Podstawowa Nr 1
Jastrzębie-Zdrój
Śląski Kurator Oświaty
Kuratorium Oświaty w Katowicach
Przebieg ewaluacji
Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole (lub placówce) przez
wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego z przedstawionych poniżej
obszarów.
Ewaluacja polega na zbieraniu i analizowaniu informacji:
- o efektach działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły
lub placówki (na podstawie danych informujących o wynikach pracy szkoły (lub placówki) odzwierciedlonych
w umiejętnościach, zachowaniach, postawach, działaniach uczniów i w osiąganych przez nich rezultatach
na różnego rodzaju testach, egzaminach),
- o procesach zachodzących w szkole lub placówce (na podstawie danych, które informują o procesach
i działaniach zachodzących i podejmowanych w szkole (lub placówce), a decydujących o sposobie
funkcjonowania, charakterze szkoły (lub placówki) i przede wszystkim prowadzących do pożądanych efektów),
- o funkcjonowaniu szkoły lub placówki w środowisku lokalnym, w szczególności w zakresie współpracy
z rodzicami uczniów (na podstawie danych informujących o sposobie współpracy ze środowiskiem
i funkcjonowaniu w środowisku oraz wykorzystaniu tych zasobów w procesie nauczania i uczenia się),
- o zarządzaniu szkołą lub placówką (na podstawie danych informujących o sposobach zarządzania decydujących
o jakości działań podejmowanych w szkole lub placówce).
Ewaluacja ma na celu zebranie informacji i ustalenie poziomu spełniania przez szkołę lub placówkę wymagań
zawartych w załączniku do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie
nadzoru pedagogicznego.
Szkoła lub placówka może spełniać te wymagania na pięciu poziomach:
Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę.
Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę.
Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę.
Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę.
Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę.
W trakcie ewaluacji w placówce zbierano informacje pochodzące z wielu źródeł, od: dyrektora, uczących w szkole
nauczycieli, innych pracowników, uczniów, rodziców (tych, których dzieci brały udział w badaniu), partnerów
szkoły (lub placówki) przy wykorzystaniu różnych metod badawczych (w tym obserwację szkoły i zajęć
lekcyjnych). Dzięki temu ewaluacja zewnętrzna daje wyniki o dużej wiarygodności. Jest profesjonalnie
zaplanowana i wykonywana, a niezwiązani z badaną szkołą (lub placówką) wykonawcy zapewniają obiektywność.
Badanie zostało zrealizowane w dniach 18-10-2010 do 27-10-2010 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji,
w skład którego weszli: Mariola Juraszek-Morawska, Janina Ptaszyńska. Badaniem objęto 69 uczniów (ankieta
i wywiad grupowy), 57 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 18 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy).
Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z przedstawicielami samorządu lokalnego
i partnerów szkoły, grupowy z pracownikami niepedagogicznymi, a także obserwacje lekcji, placówki i analizę
dokumentacji.
Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje podstawowe obszary działania szkoły
lub placówki: procesy zachodzące w szkole/placówce.
Str. 2/18
Informacja o szkole
Nazwa placówki
Patron
Typ placówki
Miejscowość
Ulica
Numer
Kod pocztowy
Urząd pocztowy
Telefon
Fax
Www
Regon
Publiczność
Kategoria uczniów
Charakter
Uczniowie, wychow., słuchacze
Oddziały
Nauczyciele pełnozatrudnieni
Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy)
Nauczyciele niepełnozat._(w etatach)
Średnia liczba uczących się w oddziale
Szkoła Podstawowa Nr 1
im. II Armii Wojska Polskiego
Szkoła podstawowa
Jastrzębie-Zdrój
Pszczyńska
125
44-330
Jastrzębie Zdrój
0324741586
0324741586
http://sp1jastrzebie.edupage.org
00072856900000
Publiczna
Dzieci lub młodzież
Brak specyfiki
213
10
15
7
1
21.3
Liczba uczniów przypadających na
14.2
jednego pełnozatrudnionego nauczyciela
Województwo
Powiat
Gmina
Typ gminy
Liczba mieszkańców
Wysokość wydatków na oświatę
Stopa bezrobocia
ŚLĄSKIE (24)
Powiat m. Jastrzębie-Zdrój (67)
M. Jastrzębie-Zdrój (01)
Str. 3/18
Wyniki ewaluacji
Obszar: Procesy
Wymaganie: Szkoła lub placówka ma koncepcję pracy
Komentarz:
Szkoła ma i realizuje przyjętą przez siebie, znaną społeczności szkolnej koncepcję pracy. Dyrektor w wywiadzie
przedstawił następujące, najważniejsze założenia koncepcji, wg której działa szkoła, a znajdujące swoje
odzwierciedlenie w zapisach statutu szkoły:
- podniesienie jakości pracy szkoły;
- aktywna współpraca i integracja ze środowiskiem lokalnym;
- promocja wizerunku szkoły w środowisku lokalnym;
- realizacja niezbędnego celu szkoły, jakim jest prawo do sukcesu ucznia, na miarę jego własnych możliwości;
- przyjazna i życzliwa atmosfera sprzyjająca podtrzymywaniu chęci i gotowości do nauki
i pracy twórczej uczniów i nauczycieli;
- dostosowanie pracy do standardów europejskich;
- administrowanie i wyposażanie w pomoce naukowe;
- tworzenie możliwości dla rozwoju indywidualnych uzdolnień ucznia i jego osobowości;
- organizowanie ciekawych zajęć pozalekcyjnych w czasie wolnym;
- umożliwienie wszechstronnego doskonalenia zawodowego nauczycielom;
- aktywna współpraca dyrekcji, nauczycieli, pedagoga szkolnego, samorządu uczniowskiego
i rodziców;
- realizacja programu wychowawczego szkoły, który ujmuje potrzeby ucznia, jego rodziców, pracowników szkoły,
środowiska lokalnego i jest podstawą pracy wychowawczej.
Powyższe założenia znalazły swoje potwierdzenie w wypowiedziach nauczycieli oraz pracowników
niepedagogicznych, którzy stwierdzili, że w szkole najważniejszy jest uczeń i jego bezpieczeństwo (w tym
zapewnienie mu opieki również poza lekcjami), nauka, rozwijanie zainteresowań poprzez organizację kółek
zainteresowań i zajęć sportowych, opieka pedagogiczna i socjalna, a także kształtowanie właściwych postaw oraz
reagowanie na wszelkie przejawy niewłaściwego zachowania.
Koncepcja pracy szkoły została przyjęta przez radę pedagogiczną na konferencjach: 8 października 2009 r.
koncepcja pracy na pięć lat oraz 15 października 2010 r. w ramach przyjęcia planu pracy na rok szkolny
2010/2011, o czym świadczą zapisy w protokołach z jej posiedzeń. Koncepcja została wypracowana wspólnie
przez nauczycieli (opinia 14 z 18 ankietowanych) oraz po uwzględnieniu ich sugestii (4 z 18). 11 z 18 nauczycieli
czuje się współautorem(ką) koncepcji pracy szkoły, również pozostałych 7 skłania się ku takiemu stwierdzeniu.
Dyrektor podał szereg przykładów działań, realizujących koncepcję pracy szkoły. Należą do nich:
- aktywna współpraca ze środowiskiem lokalnym i promocja wizerunku szkoły w środowisku poprzez: aktywną
stronę internetową, stałą współpracę z lokalnymi mediami: Jasnetem - miejskim portalem internetowym, Gazetą
"Jastrząb", Telewizją Kablową "Kanon" i okazjonalnie z "Magazynem Szkolnym";
- integracja lokalnego środowiska i odkrywanie jego tożsamości w ramach "Małej Ojczyzny";
- współpraca z zarządem osiedla "Pszczyńska" w organizacji lokalnych świąt i cyklicznych imprez takich jak:
"Dożynki", festyny osiedlowe, "Pasowanie na ucznia klasy pierwszej" oraz innych imprez szkolnych;
- współdziałanie w szerokim zakresie z rodzicami, lokalnymi władzami i instytucjami;
- działania umożliwiające rozwijanie talentów i zdolności uczniów (kółka zainteresowań, Uczniowski Klub
Sportowy "Jedynka);
- przygotowywanie do życia w Zjednoczonej Europie (realizacja projektów w ramach Programu Comenius, ostatni
z nich to "Mali artyści");
- gwarantowanie równości i sprawiedliwości społecznej (stale prowadzone zespoły wyrównawcze, pomoc
pedagogiczna i logopedyczna);
- promowanie uniwersalnych zasad etyki (działalność szkolnego koła Caritas).
Nauczyciele w wywiadzie potwierdzili większość realizowanych działań, podając jednocześnie dodatkowe
Str. 4/18
przykłady takie jak: udział w akcji "Sprzątanie Świata"; zbiórka surowców wtórnych; organizacja "Konkursu
Klubów Europejskich"; organizacja "Festiwalu Piosenki Śląskiej", udział w akcji "Śladami przeszłości - adoptujemy
zabytki", wycieczki, wyjścia na imprezy kulturalne do kina, teatru czy muzeum a w ramach akcji charytatywnych:
akcję "Żonkile" i kiermasze okolicznościowe. Zdecydowana większość z wymienionych, ma charakter stały.
W opinii zarówno dyrektora jak i nauczycieli uczestniczących w wywiadzie, koncepcja pracy szkoły jest
analizowana. Dyrektor określił następujących uczestników analizy: dyrektor szkoły, cała rada pedagogiczna
(17 z 18 ankietowanych nauczycieli potwierdziło swój udział w tych pracach), rodzice, uczniowie, pracownicy
niepedagogiczni. Potwierdzeniem prowadzonej analizy są następujące wnioski wskazane przez dyrektora
i nauczycieli:
- przyjęte zasady działania zaspokajają potrzeby edukacyjne uczniów i oczekiwania rodziców;
- podejmowane działania służą rozwojowi uczniów, uzyskuje się pożądane postawy;
- należy na bieżąco aktualizować działania zwłaszcza w zakresie badanych potrzeb edukacyjnych uczniów
(np. zwiększyć liczbę zajęć pozalekcyjnych ogólnorozwojowych);
- uczniowie nabywają nawyków uczestnictwa w kulturze, życiu społecznym, działania uczą współzawodnictwa
w grupie i zasad zdrowej rywalizacji;
- akcje charytatywne wpływają na rozwój sfery emocjonalnej uczniów;
- należy brać pod uwagę sugestie rodziców, co do polityki gospodarowania środkami finansowymi
przeznaczonymi na doposażenie pracowni przedmiotowych.
W wyniku prowadzonej analizy i sformułowanych na jej podstawie wniosków, dokonano modyfikacji koncepcji
pracy szkoły. Dyrektor i nauczyciele w wywiadach wskazali następujące, wprowadzone i realizowane zmiany:
- zwiększenie nacisku na organizację zajęć pozalekcyjnych, poprzez zwiększenie ich ilości;
- dostosowanie zajęć do zgłoszonych potrzeb (np. baseball);
- przeznaczenie środków zgromadzonych i będących w posiadaniu szkoły na utworzenie dodatkowych sal
rekreacyjnych w edukacji wczesnoszkolnej i wyposażenie ich w pomoce dydaktyczne niezbędne do realizacji
nowej podstawy programowej;
- prowadzenie stałych konsultacji z radą rodziców w sprawach inwestycji i wydatków;
- wprowadzenie badań losów absolwentów;
- zmianę w sposobie oceniania zachowania uczniów;
- promowanie zdrowego stylu odżywiania.
Istniejąca w szkole koncepcja pracy szkoły jest znana i akceptowana zarówno przez uczniów jak i ich rodziców.
Dyrektor stwierdził, że zarówno uczniowie jak i rodzice są systematycznie zapoznawani z planami na bieżący rok
szkolny oraz koncepcją pracy szkoły. Potwierdzeniem ogólnej znajomości koncepcji i jej akceptacji przez uczniów
oraz rodziców są podane przez nich w trakcie wywiadu przykłady najważniejszych aspektów pracy szkoły,
wyróżniających ją wśród innych. Jako najważniejsze z nich respondenci uznali: naukę, bezpieczeństwo, właściwe
zachowanie, organizowanie interesujących zajęć pozalekcyjnych np. kółka przyrodniczego, możliwość udziału
w konkursach z różnych dziedzin, drużynę harcerską, działania na rzecz rozwoju talentów i zainteresowań, dużą
liczbę wycieczek, dużo pracy w grupach, udział w projektach międzynarodowych, gazetkę szkolną, ciekawy
sposób prowadzenia zajęć przez nauczycieli (np. wf, przyroda), ciekawe prace domowe, pomoc oferowaną
uczniom przez nauczycieli, miłą atmosferę, fakt że "nauczyciel słucha sugestii uczniów"; dyrektor i niektórzy
nauczyciele reagują ostro na złe zachowanie; padło również stwierdzenie jednego z uczniów: "wszystko mi się
podoba - nauczyciele i ich sposób nauczania". Wskazywane przez uczniów jednostkowe przykłady sytuacji
szkolnych, których nie akceptują (np. brak dyscypliny na niektórych lekcjach, lekceważący stosunek
do nauczyciela, przypadki używania przekleństw przez uczniów, niewłaściwe zachowanie na przerwach, łamanie
niektórych reguł), są również potwierdzeniem znajomości głównych zasad obowiązujących w szkole, a mających
swoje odzwierciedlenie w koncepcji jej pracy.
Powyższe argumenty wskazują na wysoki stopień spełnienia tego wymagania.
Poziom spełniania wymagania: B
Str. 5/18
Wymaganie: Oferta edukacyjna umożliwia realizację podstawy programowej
Komentarz:
Oferta edukacyjna realizowana w szkole jest spójna z podstawą programową i odpowiada potrzebom uczniów.
Potwierdzenie tej tezy, zdaniem dyrektora, wynika z następujących przesłanek:
- dla zapewnienia ciągłości wychowania i kształcenia, nauczyciele uczący w klasie I, znają podstawę programową
wychowania przedszkolnego;
- dba się o adaptację dzieci do warunków szkolnych, w tym ich poczucie bezpieczeństwa;
- sale lekcyjne składają się z dwóch części: edukacyjnej i rekreacyjnej;
- edukacja w klasach I - III odbywa się w zespołach rówieśniczych liczących poniżej 20 osób i realizowana jest
w formie kształcenia zintegrowanego;
- ze względu na prawidłowy rozwój umysłowy dzieci, przekazywane treści nauczania narastają i rozszerzają się
w układzie spiralnym;
- w klasach I - III edukację dzieci powierza się jednemu nauczycielowi;
- prowadzenie zajęć z zakresu edukacji językowej, informatycznej i religijnej, powierza się innemu nauczycielowi
posiadającemu odpowiednie kwalifikacje;
- w II etapie edukacyjnym nadal kształtuje się elementarne sposoby poznawania świata, zwłaszcza w sferze
kultury i rozwijania umiejętności komunikowania się z innymi ludźmi;
- w ramach oferty edukacyjnej proponuje się działania mające na celu krystalizację zainteresowań, doskonalenie
myślenia konkretnego, kształtowanie postaw wobec świata, a także formowanie poczucia własnej tożsamości
i wartości oraz budowanie właściwych relacji międzyludzkich;
- umożliwia się dziecku zetknięcie z podstawami naukowego podejścia do rzeczywistości i poznawania
elementarnej terminologii, pozwalającej opisać świat.
Nauczyciele w ankiecie wymienili następujące elementy podstawy programowej, które mają odzwierciedlenie
w realizowanych przez nich programach nauczania: poznawanie obcych kultur i krajów, nauka tolerancji,
podnoszenie sprawności fizycznej, promowanie aktywności przez całe życie, promocja zdrowia, regionalizm,
kształtowanie postaw prospołecznych, wszechstronny rozwój dziecka, dostosowania do specyficznych potrzeb
dziecka, wdrażanie uczniów do samodzielnej pracy, kształtowanie postaw proekologicznych.
W ramach realizowanych przez szkołę działań, we wskazanym wyżej zakresie, nauczyciele uczestniczący
w wywiadzie w wymienili następujące, wynikające z potrzeb edukacyjnych uczniów:
- rozwój ruchowy i umysłowy;
- poszerzanie wiedzy o treści interesujące uczniów;
- wprowadzenie programu "Kompas" uczącego tolerancji;
- organizacja kółek zainteresowań oraz innych zajęć pozalekcyjnych i dostosowanie ich
do potrzeb dzieci;
- organizacja dodatkowych zajęć dla uczniów potrzebujących pomocy;
- dostosowanie zajęć dodatkowych do potrzeb dzieci;
- organizacja pomocy koleżeńskiej;
- organizacja pomocy materialnej w celu zapewnienia wszystkim dzieciom udziału w wycieczkach i zakup
podręczników (w ramach wsparcia dzieci z rodzin najbardziej potrzebujących).
Ankietowani uczniowie (ankieta "Moja szkoła") na pytanie czego najbardziej chcą się nauczyć w szkole
najczęściej wymieniali:
- naukę poszczególnych przedmiotów;
- nabywanie umiejętności takich jak: obsługa komputera, gra na gitarze, śpiew, gra w piłkę nożną, siatkówkę,
koszykówkę, czytanie , liczenie oraz ładne pisanie.
Ponadto uczniowie chcą poznawać:
- zasady bezpieczeństwa;
- sposoby radzenia sobie w trudnych sytuacjach;
- osiągnięcia różnych krajów i ciekawostki o naszym kraju, drugiej wojnie światowej oraz rozmawiać sensownie
i na temat.
Rodzice w ankiecie potwierdzili wymienione przez dzieci potrzeby, zwracając dodatkowo uwagę na umiejętność
biegłego czytania ze zrozumieniem; poprawność wypowiadania się; umiejętność szybkiego przyswajania wiedzy;
Str. 6/18
czytanie większej ilości książek; zdyscyplinowanie dzieci na lekcji tak aby mogły skupić się na temacie;
rozwiązywanie zadań oraz powtarzanie tematów trudnych i skomplikowanych.
89% uczniów (w wspomnianej wyżej ankiecie) potwierdziło, w tym - 45% zdecydowanie, że szkoła umożliwia im
naukę, tych najważniejszych dla nich rzeczy. Również 84% ankietowanych rodziców (w tym 21% zdecydowanie)
stwierdziło, że szkoła zaspokaja potrzeby edukacyjne ich dzieci.
Proponowana przez szkołę oferta edukacyjna uwzględnia kształtowanie kompetencji potrzebnych na rynku pracy.
W szkole (zdaniem dyrektora) przekazywana jest wiedza na temat zawodów oraz zwraca się uwagę na szacunek
dla ich wykonywania. Służą temu między innymi wycieczki: do "Domu Chleba" w Brennej, do kopalni "Guido"
w Zabrzu, oczyszczalni ścieków w Jastrzębiu. Odbywają się również spotkania z policjantami, strażakami,
strażnikami miejskimi. Dodatkowo przedstawiciele samorządu i partnerzy szkoły wymienili: udział dzieci
w konkursach branżowych np. pożarniczych; imprezach turystycznych, artystycznych, udział w akcjach segregacji
śmieci; zbiórce surowców wtórnych; wycieczki do zakładów pracy (straż miejska, schroniska dla zwierząt). W ich
opinii uczniowie, w luźnych rozmowach, wykazują się znajomością zawodów i różnej działalności. Nauczyciele
w wywiadzie wskazali na kształtowanie u uczniów następujących kompetencji niezbędnych na rynku pracy takich
jak: zaradność, inicjatywa, kreatywność, znajomość języków obcych, odpowiedzialność, kultura bycia, współpraca
w grupie, pewność siebie, aktywność w życiu zbiorowym, umiejętności komunikowania się i rozwiązywania
konfliktów. Nabywanie ich wiąże się między innymi z udziałem w projektach Programu Comenius, organizacji
różnych imprez (np. Jasełek) lub akcji charytatywnych.
Zarówno dyrektor jak i nauczyciele w wywiadach zgodnie potwierdzają, że realizacja podstawy programowej jest
monitorowana. Dyrektor i nauczyciele wskazali, że odbywa się to poprzez: kontrolę zgodności programów
nauczania z podstawą programową; szczegółowe rozpisanie przez nauczycieli, na trzyletni cykl kształcenia, treści
podstawy programowej; obserwację zajęć prowadzonych przez nauczycieli; monitorowanie liczby godzin;
diagnozowanie osiągnięć uczniów, w tym niepowodzeń; analizę frekwencji na lekcjach.
W wyniku prowadzenia w ramach monitoringu powyższych działań, wyciągnięto następujące wnioski: programy
nauczania realizowane przez nauczycieli są zgodne z podstawą programową; wszyscy nauczyciele szczegółowo
rozpisali treści podstawy programowej na trzyletnie cykle; obserwowane zajęcia potwierdzają systematyczną
realizację podstawy programowej przy użyciu adekwatnych metod i narzędzi; liczba godzin jest zgodna
z przepisami prawa oświatowego; diagnozowane są osiągnięcia uczniów poprzez: systematyczne ocenianie
odpowiedzi ustnych, sprawdziany, analizę wyników sprawdzianu kompetencji w klasie trzeciej, próbny sprawdzian
kompetencji dla uczniów klas piątych, analizę wyników sprawdzianu po klasie szóstej. Nauczyciele w wywiadzie
wskazali szczegółowe wnioski wynikające z monitorowania podstawy programowej takie jak: konieczność
zwiększenia ilości ćwiczeń w zakresie czytania ze zrozumieniem i usprawniających pisownię, systematyczne
zadawanie zadań domowych.
W opinii dyrektora oferta edukacyjna szkoły jest modyfikowana w celu umożliwienia pełniejszego rozwoju
uczniów. Jako przykłady modyfikacji dyrektor wskazał: wprowadzenie dodatkowych kółek i zajęć pozalekcyjnych
dla wszystkich uczniów (np. kółka plastyczne, matematyczne dla klas I-III; teatralne dla klas IV-VI; Klub
Europejski dla klas I-III, kółko muzyczno-rytmiczne, zajęcia w Uczniowskim Klubie Sportowym "Jedynka" , biegi
na orientację). Szkoła otwarta jest na zajęcia pozalekcyjne prowadzone przez podmioty zewnętrzne a skierowane
do jej uczniów (Szkoła Sztuk Walki Keiko, Tekwondo, Klub Morsów - zajęcia ogólnorozwojowe, Szkolny Związek
Sportowy - siatkówka dziewcząt). Ponadto prowadzona jest terapia logopedyczna dla uczniów.
Szkoła uczestniczy już w trzecim projekcie w ramach Programu Comenius oraz w programie "Bezpieczna
Szkoła". Aktualnie szkoła aplikuje do programu "Wesoła Szkoła". Pozyskano środki unijne i od sponsorów
na utworzenie pracowni komputerowej oraz wzbogacenie pozostałej bazy dydaktycznej. Dokonano remontów
szkolnych obiektów sportowych (boisko małe i duże), dostępnych także dla społeczności lokalnej. Nauczyciele
w ankiecie dodatkowo wskazali podjęte działania, w ramach modyfikowanej oferty edukacyjnej: organizację
wycieczek szkolnych o charakterze edukacyjnym, organizację różnych imprez w ramach pracy grupy wiekowej;
prowadzenie i patronowanie wielu imprezom o charakterze regionalnym i lokalnym, uczestnictwo uczniów w wielu
konkursach przedmiotowych. Dodatkowo zwiększono ilość godzin na wiodące i artystyczne przedmioty, odbywają
się zajęcia na basenie i tenisa stołowego oraz koła Caritas (Szkolne Koło Caritas jest jedyne w mieście),
prowadzone są zajęcia w świetlicy środowiskowej. Dzięki staraniom o mało liczne klasy uczniowie traktowani są
podmiotowo. Partnerzy i przedstawiciele samorządu w wywiadzie stwierdzili, że na podstawie rozmów z uczniami
i nauczycielami można potwierdzić, różnorodność oferty zajęć pozalekcyjnych.
Str. 7/18
100% uczniów w ankiecie "Moja szkoła (w tym 54% zdecydowanie) twierdzi, że szkoła pomaga rozwijać ich
zainteresowania. Opinię taką, uzupełnioną o pomoc szkoły w rozwoju aspiracji u dzieci, potwierdziło 86%
ankietowanych rodziców, w tym 25% zdecydowanie.
Szkoła realizuje nowatorskie rozwiązania programowe. Dyrektor w wywiadzie zaliczył do nich:
- udział uczniów w trzech projektach realizowanych w ramach Programu Comenius, w których uczniowie
samodzielnie wykonali i wykonują produkty końcowe (książka kucharska z przepisami kuchni śląskiej, przewodnik
po miejscach historycznych regionu, książka "Legendy naszej okolicy" - nigdzie nie publikowane, album
fotograficzny "Krajobrazy"), wyróżnikiem tych projektów jest również liczny udział uczniów w wyjazdach
zagranicznych;
- udział w programie ekologicznym realizowanym w współpracy z Polskim Związkiem Działkowców, polegający
na udziale dzieci w działaniach na rzecz ochrony środowiska poprzez uczestnictwo w konkursie plastycznym,
w którym prace powstają z materiałów ekologicznych, a także udział w spotkaniach o tematyce ekologicznej;
- organizacja zajęć pozalekcyjnych w ramach działalności powstałej z inicjatywy pracowników szkoły, świetlicy
środowiskowej "Świetliczek";
- prowadzenie na szeroką skalę działalności charytatywnej w ramach pierwszego w mieście Szkolnego Koła
Caritas (kiermasze wyrobów własnych nauczycieli, rodziców i uczniów ciast pocztówek, kartek okolicznościowych,
zbiórki niezbędnych rzeczy dla potrzebujących i przeznaczanie zysku dla dzieci z rodzin znajdujących się
w trudnej sytuacji materialnej (dot. uczniów szkoły);
- współpraca tego koła z Akcją Humanitarną w Bonn i pozyskiwanie w ten sposób środków na transport dzieci
do szkoły w okresie zimowym.
Nauczyciele w wywiadzie jako nowatorskie rozwiązania programowe dodatkowo wskazali: organizację "Festiwalu
Piosenki Śląskiej" co wpisuje się w kultywowaną ideę regionalizmu, działalność Klubu Europejskiego w klasach
I -III i organizowany miejski "Konkurs Wiedzy o Europie" dla uczniów szkół podstawowych; organizację biegów
na orientacją dla klas I-VI, w tym wprowadzenie kategorii rodzinnej (uczniowie biegają wspólnie z rodzicami).
Powyższe argumenty potwierdzają bardzo wysoki stopień spełnienia tego wymagania.
Poziom spełniania wymagania: A
Wymaganie: Procesy edukacyjne mają charakter zorganizowany
Komentarz:
W szkole wykorzystuje się zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej, które uwzględnia
szkolny zestaw programów nauczania. Dyrektor i ankietowani nauczyciele podali następujące przykłady działań
potwierdzających powyższe stwierdzenie:
- sale lekcyjne składają się z dwóch części edukacyjnej i rekreacyjnej;
- zespoły rówieśnicze liczą poniżej 20 osób;
- edukacja w klasach I - III odbywa się w zespołach rówieśniczych liczących poniżej 20 osób w formie kształcenia
zintegrowanego;
- stosuje się metody aktywizujące i wyzwalające chęć do poznawania świata np. poprzez wizualizację procesów
zachodzących w środowisku i doświadczenia;
- w II etapie edukacyjnym organizuje się zajęcia wyrównawcze, kółka zainteresowań, terapię pedagogiczną
i logopedyczną;
- organizuje się kółka przedmiotowe umożliwiające indywidualizację procesu nauczania;
- udział w projektach Programu Comenius, umożliwia podejmowanie działań służących rozwijaniu uczniowskiej
pomysłowości, przedsiębiorczości i zaradności;
- zwraca się uwagę na to czy uczeń aktywnie uczestniczy w lekcji, odkrywa zależności, związki, formułuje
wnioski, sam próbuje odkrywać reguły;
- korzysta się z nowoczesnej technologii np. poprzez korelację zajęć przy komputerze z innymi zajęciami
edukacyjnymi (w tym z wykorzystanie zasobów internetowych).
Str. 8/18
Zdaniem nauczycieli w szkole nie ma ograniczeń w stosowaniu zalecanych warunków i sposobów realizacji
podstawy programowej. Dzięki zaradności, inwencji nauczycieli oraz możliwości zakupów pomocy dydaktycznych,
występują tylko nieliczne braki. Ponadto również pomieszczenia, w których prowadzone są zajęcia sprzyjają
osiąganiu zamierzonych celów.
Procesy edukacyjne są planowane, co znajduje potwierdzenie w opiniach dyrektora i nauczycieli. Proces
planowania odbywa się przede wszystkim na poziomie zespołów przedmiotowych, które planują swoją pracę
z uwzględnieniem: potrzeb uczniów, ich zainteresowań i możliwości; organizację roku szkolnego, czas potrzebny
do zrealizowania poszczególnych treści; liczebność klas.
W ramach spotkań roboczych zespoły nauczycieli:
- wspólnie analizują wymagane standardy nauczania;
- opracowują zadania i ćwiczenia prowadzące do osiągnięcia standardów egzaminacyjnych i właściwego poziomu
kompetencji kluczowych;
- wzbogacają własną wiedzę i warsztat pracy poprzez wymianę doświadczeń, w zakresie działań dydaktycznych
i wychowawczych;
- analizują wyniki próbnych testów kompetencji uczniów klas V i VI, w celu wykorzystania ich do dalszej pracy
dydaktycznej;
- dokonują wyboru podręczników i konkretyzują treści nauczania.
Na zakończenie roku szkolnego następuje podsumowanie pracy zespołu przedmiotowego, dokonanie oceny
stopnia realizacji planu, zebranie wniosków do pracy na rok następny.
Organizacja procesów edukacyjnych w zasadzie sprzyja uczeniu się, chociaż zdaniem 57% uczniów zdarza się
(z różną częstotliwością w tygodniu), że odczuwają zmęczenie z powodu liczby zajęć w danym dniu. W ankiecie
"Mój Dzień" 47% uczniów, również potwierdziło tę opinię. Z analizy dokumentacji wynika, że liczba godzin zajęć
dydaktycznych w poszczególnych klasach jest rozłożona równomiernie na poszczególne dni tygodnia
i uwzględnia różnorodność zajęć. Lekcje rozpoczynają się o godzinie 8.00 i trwają zwykle do 13.25, a kończą
najpóźniej o 14.20. Mała liczebność klas (14-18 osób), pozwala w pełni, na organizację procesów edukacyjnych,
które sprzyjają uczeniu się, co potwierdziły prowadzone obserwacje zajęć dydaktycznych. 84% ankietowanych
rodziców uważa, że plan lekcji jest raczej lub zdecydowanie ułożony tak, że dzieci mogą się uczyć.
Stosowane w szkole metody nauczania sprzyjają uczeniu się. Potwierdzeniem tego faktu są przykłady metod
wymienianych przez nauczycieli: metoda projektu, podająca, problemowa, pokaz, dyskusja, burza mózgów, kula
śniegowa, krzyżówki dydaktyczne, metoda ruchowej ekspresji twórczej oraz specjalistyczne np. metoda Dobrego
Startu, Labana, czy elementy metody Dennisona. W szkole stosuje się również w ramach wspomagania:
choreoterapię, relaksację, muzykoterapię, gry i zabawy edukacyjne. 12 z 18 ankietowanych nauczycieli
stwierdziło, że na ich lekcjach uczniowie kilka razy w roku mają szansę pracować metodą projektu a 6. stosuje tę
metodę raz w roku.
Na wybór metod pracy z uczniami maja wpływ (w układzie malejącym): treści zajęć, możliwości i potrzeby
uczniów, cele lekcji, inicjatywy uczniów, dostęp do pomocy dydaktycznych, miejsce realizacji zajęć, liczba
uczniów. Ankietowani uczniowie stwierdzili, że na lekcjach najczęściej wykorzystywany jest komputer.
Obserwacja
wykazała,
że
w zasadzie
w szkole
są
możliwości
korzystania
z technologii
informatyczno-komunikacyjnych. Sala informatyczna liczy 10 komputerów uczniowskich, dodatkowo w komputery
starszej generacji wyposażona jest świetlica środowiskowa. Rozwiązywanie problemów sformułowanych przez
nauczycieli, na niektórych lekcjach potwierdziło 50% ankietowanych, na większości zajęć - 29%. Na niektórych
zajęciach uczniowie pracują w grupach - 89% odpowiedzi (w dniu badania 66%). Ucząc się, w dniu ankietowania,
większość szóstoklasistów raczej lub zdecydowanie czuła się zaciekawiona prowadzonymi zajęciami (84%),
swoją aktywność na lekcjach potwierdziło 88% uczniów.
Podczas wszystkich obserwowanych lekcji nauczyciele tworzyli warunki do samodzielnego wykonania zadań
przez uczniów i rozwiązywania problemów. Metody i pomoce dydaktyczne stosowane podczas lekcji były
adekwatne do celu lekcji, dostosowane do zdolności percepcyjnych uczniów, skuteczne i przynoszące
oczekiwane efekty. Uczniowie byli zaangażowani w wykonywanie zadań i wykazywali się inwencją twórczą.
Nauczyciele zachęcali dzieci do aktywności poprzez zadawanie pytań, pochwały ustne lub wizualne ("stempelki").
Uczniowie nie korzystali z technologii informacyjno-komunikacyjnych, co było uzasadnione przebiegiem
i tematyką zajęć.
Dyrektor w wywiadzie wskazał na następujące działania nauczycieli, które nakierowane są na zwiększenie
Str. 9/18
efektywności procesu uczenia się w szkole: prowadzenie zajęć korekcyjno - wyrównawczych, zajęcia
pozalekcyjne dostosowane do zainteresowań uczniów, współpraca z pedagogiem szkolnym w diagnozowaniu
problemów edukacyjnych i innych, stały kontakt z rodzicami i opiekunami.
Ocenianie uczniów daje im informację o ich postępach w nauce, o czym świadczą opinie zebrane w trakcie badań
oraz zapisy rozdziału IV §16 pkt 3 i §18, w szkolnym systemie oceniania. Nauczyciele deklarują, że przekazują
uczniom informację zwrotną, która zawiera: uzasadnienie oceny, motywację do dalszych działań i poprawienia
wyników nauczania; wyznaczenie terminu poprawy oceny; ponowne wyjaśnienie nieopanowanego do tej pory
zagadnienia; pochwałę przed całą klasą; informację o poziomie umiejętności i możliwościach dalszego ich
rozwoju; określenie braków i podpowiedzi jak je uzupełnić; wskazówki do samodzielnej pracy. Informacja ta,
zdaniem nauczycieli, zwraca uwagę nie tyko na uzyskane efekty dydaktyczne, ale pozwala dostrzec
zaangażowanie ucznia. Większość ankietowanych uczniów wie, dlaczego otrzymała taką, a nie inną ocenę. Ich
zdaniem nauczyciele zawsze (29%) lub prawie zawsze (37%) wystawiając ocenę odnoszą się do tego
co wiedzieli lub umieli wcześniej. Nauczyciele biorą również pod uwagę, w opinii uczniów, wcześniejsze
osiągnięcia lub trudności, zawsze(23%) lub prawie zawsze(20%); jednak rzadko (43%) lub nigdy (14%) nie
rozmawiają na temat przyczyn sukcesów. 63% uczniów twierdzi, że nauczyciele rozmawiają z nimi na temat
przyczyn trudności w nauce.
W większości, w sytuacji oceniania, uczniowie są zadowoleni, mają ochotę dalej się uczyć, wiedzą co mają
poprawić i postanawiają to zrobić.
W szkole monitoruje się osiągnięcia uczniów, czego potwierdzenie znajduje się w dokumentacji szkolnej, z której
wynika, że wyniki monitorowania poddawane są analizie, wyciągane są wnioski do dalszej pracy i potwierdzana
jest ich realizacja.
Dyrektor i nauczyciele wskazali następujące sposoby monitorowania:
- bieżące, systematyczne sprawdzanie wiedzy i umiejętności uczniów;
- sprawdziany kompetencji;
- analizy sprawdzianów i ocen;
- zbieranie wytworów dziecka.
Wszyscy nauczyciele monitorują osiągnięcia swoich uczniów, z czego 56% prowadzi ich analizę w sposób
systematyczny i zorganizowany. Monitoringiem objęci są wszyscy uczniowie. Monitorowanie ma na celu:
- określenie problemów w uczeniu się;
- stwierdzenie, które partie materiału sprawiają uczniom najwięcej trudności;
- określenie metod pracy, które przyniosą spodziewany efekt.
Wszyscy nauczyciele i dyrektor zgodnie stwierdzili, że w szkole monitorowane są również procesy dydaktyczne.
Monitorowanie odbywa się poprzez: obserwację i analizę wyników nauczania; rozmowy z uczniami, z innymi
nauczycielami, pedagogiem i rodzicami; obserwację zachowań uczniów; ankiety przeprowadzane wśród uczniów,
analizę przyrostu wiedzy i umiejętności; przeprowadzanie diagnozy wstępnej na początku klasy IV; analizę
frekwencji uczniów, sposobu spędzania wolnego czasu przez uczniów oraz sytuacji rodzinnej. Powyższe
działania pozwalają na określenie przyczyn problemów w nauce; mocnych i słabych stron uczniów oraz pracy
szkoły; dają możliwość porównania z innymi szkołami.
Formułowane na podstawie monitoringu wnioski są wykorzystywane do planowania procesów edukacyjnych.
Dyrektor podał następujące przykłady takich wniosków, zapisanych w protokołach i omówionych wraz z stopniem
ich realizacji, na posiedzeniach rady pedagogicznej:
- poświęcić większą uwagę zapisom uczniowskim;
- doskonalić umiejętności w ramach wszystkich standardów egzaminacyjnych (czytanie pisanie, liczenie
w pamięci);
- indywidualizować podejście do ucznia w ramach poszczególnych standardów;
- zachęcać uczniów do podejmowania prób rozwiązywania zadań również nietypowymi metodami;
- zachęcać rodziców do czytania z dziećmi.
Wnioski z monitorowania są wdrażane co potwierdzają nauczyciele wskazując przykłady konkretnych działań
takich jak: zwiększenie ilości ćwiczeń z liczenia w pamięci w zakresie tysiąca; interpretowanie zadań przy
wykorzystaniu umiejętności nabytych na lekcjach, wdrażanie uczniów do krótkich samodzielnych wypowiedzi,
dbanie o to by uczniowie prawidłowo budowali zdania, intensywne kształcenie sprawności językowej
ortograficznej i interpunkcyjnej uczniów, zachęcanie do udziału w konkursach, rozwiązywanie dodatkowych
Str. 10/18
zadań. W wyniku obserwacji jakości procesu uczenia się w szkole, zostały podjęte następujące decyzje mające
na celu zwiększenie efektywności wskazanych wcześniej działań: prowadzenie systematycznej kontroli
dzienników lekcyjnych, w tym realizacji godzin z poszczególnych zajęć edukacyjnych; zobowiązanie nauczycieli
do systematycznego i planowego sprawdzania poziomu wiedzy, umiejętności uczniów i oceniania go.
Dzięki informacji o postępach w nauce 63% ankietowanych piątoklasistów wie jak się uczyć, pozostali rzadko
lub wcale jej nie otrzymują. W dniu ankietowania 62,5% szóstoklasistów otrzymało od nauczyciela wskazówkę,
która pomogła im się uczyć a 56% uznało, że ktoś pomógł im zastanowić się nad tym czego się nauczyli.
Uczniowie w czasie wywiadu stwierdzili, że na lekcjach nauczyciele stosują różne metody, które pomagają im się
uczyć (np. metoda skojarzeń, fiszki). Rozmowy z nauczycielami, zdaniem uczniów, pomagają w nauce
i przynoszą skutek (np. "robię mniej błędów"). Rodzice w ankiecie stwierdzili, że informacje o postępach w nauce
pomaga dziecku się uczyć (84% w tym 25% zdecydowanie wyraża taką opinię). Większość (81%) ankietowanych
rodziców twierdzi, że ich dzieci opanowały umiejętność uczenia się.
W opinii dyrektora i nauczycieli współpracują oni z uczniami w zakresie doskonalenia procesów edukacyjnych.
W ramach działań podejmowanych przez szkołę uwzględnia się konstruktywne propozycje uczniów dotyczące:
tematyki zajęć pozalekcyjnych; działań wychowawczych zapewniających zwiększenie poczucia bezpieczeństwa;
wykorzystania czasu wolnego; kierunku wycieczek szkolnych. Uczniowie uzupełnili zakres współpracy o ustalanie
tematyki konkursów szkolnych, zmiany w asortymencie sklepiku, wprowadzenie "szczęśliwego numerka". 72%
ankietowanych nauczycieli, na niektórych zajęciach, bierze pod uwagę opinie uczniów o tym, jak chcieliby się
uczyć. Powyższy fakt potwierdziło 43% ankietowanych uczniów, ale 37% tej opinii nie potwierdziło. Zdania
rodziców na ten temat również były podzielone, zarówno w czasie wywiadu jak i w ankiecie. 55% ankietowanych
rodziców stwierdziło, że nauczyciele rzadko uwzględniają opinie uczniów dotyczące tematyki zajęć czy sposobu
ich prowadzenia a 30%, że często. W czasie obserwacji, na jednej z lekcji nauczyciel pytał uczniów o sposób
pracy. Uczniowie zgłaszali pomysły dotyczące przebiegu tych zajęć i sugestie dzieci były uwzględniane.
Nauczyciele stosują zróżnicowane metody wspierania i motywowania uczniów. Nauczyciele, rodzice i uczniowie
podali następujące przykłady działań, które motywują uczniów do nauki i aktywności: pochwały, oceny, nagrody,
organizowanie dla uczniów pomocy koleżeńskiej, wskazywanie drogi i sposobów poprawienia ocen, stosowanie
różnych niestandardowych form przekazu materiału edukacyjnego ("ciekawe lekcje"), dostosowywanie wymagań
do możliwości intelektualnych ucznia, tworzenie odpowiedniej atmosfery w relacjach z uczniem, wycieczki,
organizowanie różnorodnych zajęć pozalekcyjnych, organizowanie pomocy specjalistycznej dla uczniów,
stosowanie metod aktywnych, motywujące ocenianie zachowania (zdobywanie punktów i sprawności),
organizowanie konkursów szkolnych.
Obserwacja placówki wykazała, że sukcesy uczniów są dostrzegane. Świadczą o tym dyplomy uczniów
eksponowane na ścianach korytarzy, w sali informatycznej gazetka z informacjami o osiągnięciach uczniów
w konkursach informatycznych oraz informacje dotyczące sukcesów uczniów, zamieszczone na stronie
internetowej szkoły.
Powyższe argumenty wskazują na wysoki stopień spełnienia tego wymagania.
Poziom spełniania wymagania: B
Wymaganie: Procesy edukacyjne są efektem współdziałania nauczycieli
Komentarz:
Nauczyciele współdziałają przy tworzeniu procesów edukacyjnych. W ankiecie wszyscy badani nauczyciele
potwierdzili, że konsultują swoje plany zajęć edukacyjnych z innymi nauczycielami. Z analizy dokumentów np.
planów pracy zespołów przedmiotowych wynika, że planują oni procesy edukacyjne w zakresie m.in. pracy
z uczniem o specyficznych potrzebach edukacyjnych, przygotowania uczniów do sprawdzianu po klasie III i VI
oraz konkursów przedmiotowych.
Dyrektor udzielając wywiadu stwierdził, że podczas konferencji rady pedagogicznej oraz spotkań zespołów
przedmiotowych dokonuje się analizy procesów edukacyjnych. Wynika ona
z realizacji planu nadzoru
pedagogicznego i obejmuje:
- analizę postępów edukacyjnych uczniów;
Str. 11/18
- analizę dzienników lekcyjnych i zeszytów wychowawczych;
- obserwację zajęć edukacyjnych i zajęć pozalekcyjnych;
- obserwację imprez i wycieczek szkolnych.
Analizy procesów edukacyjnych zachodzących w szkole dokonuje wspólnie z innymi nauczycielami, w zespołach
zadaniowych - 15 ankietowanych nauczycieli, 10 samodzielnie przeprowadza analizę procesów i ponosi za to
odpowiedzialność, a 10 wskazało, że analizy tego typu prowadzi z innymi nauczycielami przy okazji
nieformalnych spotkań i rozmów.
W wywiadzie grupowym nauczyciele, jako przykład wspólnego działania podali: analizę efektów kształcenia,
analizę wyników sprawdzianów, analizę wyników nauczania w powiązaniu z analizą sytuacji rodzinnej,
opracowywanie badań wyników nauczania, dobór ćwiczeń oraz rozwijanie sprawności fizycznej.
Dyrektor podczas wywiadu potwierdził wzajemne wspieranie się nauczycieli w organizacji i realizacji procesów
podając jako przykład działalność zespołów przedmiotowych, konsultacje nauczycieli z wychowawcami
i pedagogiem szkolnym, wymianę doświadczeń oraz materiałów ze szkoleń zewnętrznych, organizację
wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli. Na 18 ankietowanych nauczycieli 14 potwierdziło, że wsparcie
jakie uzyskują od innych nauczycieli jest wystarczające. Podając przykłady wzajemnego wspierania się
w organizacji i realizacji procesów edukacyjnych stwierdzali,
że
współdziałają
w ramach zespołów
przedmiotowych, podczas realizacji projektu w ramach programu Comenius, przekazują informacje o uczniach,
dzielą się wiedzą i doświadczeniem, udostępniają opracowane przez siebie materiały i pomoce dydaktyczne,
planują imprezy, wycieczki i wyjazdy.
Proces zmiany jest efektem wspólnych decyzji. Potwierdza to dyrektor w wywiadzie i podaje, że decyzje te
dotyczyły m.in. zmian w planie pracy szkoły, w wewnątrzszkolnym systemie oceniania, wyboru podręczników.
W opinii 15 z 18 ankietowanych nauczycieli ich głos jest brany pod uwagę w trakcie podejmowania decyzji
o wprowadzaniu zmian w realizacji procesów edukacyjnych . W uzasadnieniu podali, że mieli możliwość
decydowania przy tworzenie dokumentów szkoły, plan pracy szkoły, program wychowawczy, statutu
i wewnątrzszkolnego systemu oceniania. Wskazali także, że wszelkie zmiany są dyskutowane na forum rady
pedagogicznej i zatwierdzane przez całe grono.
Powyższe argumenty wskazują na wysoki stopień spełnienia tego wymagania.
Poziom spełniania wymagania: B
Wymaganie: Kształtuje się postawy uczniów
Komentarz:
W szkole kształtuje się postawy uczniów. Podejmowane w szkole działania wychowawcze są spójne i adekwatne
do potrzeb uczniów. Potwierdza to dyrektor wskazując na założenia Szkolnego Programu Wychowawczego.
Nauczyciele w wywiadzie również potwierdzają spójność działań wychowawczych szkoły. Twierdzą, że
o utrzymanie spójności tych działań dbają poprzez realizację wspólnego celu jakim jest dobre wychowanie
uczniów i konsekwencja w działaniu. Mają wpływ na kształtowanie pożądanych postaw i poczucie
bezpieczeństwa uczniów. Pewne trudności sprawia kontakt z niektórymi rodzicami oraz uczniami. Zdaniem
pracowników niepedagogicznych w szkole i poza nią kładzie się nacisk na kształtowanie pożądanych postaw
wśród uczniów. Dyskusje na ten temat odbywają się podczas zebrań z rodzicami i spotkań z pedagogiem.
Dodają, ze wszystkie niepokojące sprawy są zgłaszane i konsultowane z dyrektorem oraz nauczycielami. Dzieci
czują się traktowane sprawiedliwie. Potwierdziło to w wypełnionych ankietach 85% uczniów klas piątych, a 77 %
z nich uważa, że jest traktowana w równy sposób ze swoimi kolegami. Z 56 ankietowanych rodziców 39 (79%)
twierdzi, że to w jaki sposób szkoła wychowuje uczniów odpowiada potrzebom ich dziecka, a 31 (55%) rodziców
jest zdania, że nauczyciele traktują uczniów w równy sposób.
Działania wychowawcze podejmowane w szkole są adekwatne do potrzeb uczniów. Z wywiadu z nauczycielami
wynika, że w szkole przeprowadza się diagnozę potrzeb wychowawczych uczniów. Nauczyciele podają sposoby
tej diagnozy:
Str. 12/18
- obserwacja uczniów podczas lekcji i zabawy;
- kontakt z pedagogiem szkolnym;
- ankietowanie uczniów w zakresie ich wzajemnych relacji w klasie;
- rozmowy wspierające i dyscyplinujące;
- rozmowy z rodzicami;
- samoocena zachowania ucznia;
- ocena codziennego zachowania ucznia;
- rozmowy z innymi nauczycielami.
Potrzeby uczniów, które zostały określone dotyczyły akceptacji, tolerancji, poczucie bezpieczeństwa, poczucia
sukcesu, szybkiego rozwiązywania konfliktu. Nauczyciele podają, że w celu zaspokojenia tych potrzeb na
bieżąco informują o zachowaniu uczniów, organizują pomoc koleżeńską, rozmawiają z uczniami, organizują
spotkania integracyjne, angażują uczniów w różnorodne działania, udzielają pomocy.
Uczniowie uczestniczą w działaniach sprzyjających kształtowaniu pożądanych postaw. Prawie wszyscy
ankietowani nauczyciele (17 z 18) potwierdzają, że w przeciągu ostatnich sześciu miesięcy miała w szkole
miejsce dyskusja na temat pożądanych postaw uczniów. W wywiadzie potwierdzają też, że uczniowie angażują
się w działania na rzecz kształtowania społecznie pożądanych postaw i wymieniają przykłady tych działań: praca
w samorządzie uczniowskim, udział w zawodach sportowych,
konkursach,
imprezach oraz akcjach
charytatywnych. Uczniowie w ankiecie "Moja szkoła" stwierdzali, że w szkole brali udział w rozmowie na temat
odpowiedniego zachowania (w ostatnim miesiącu 43%, kilka miesięcy temu - 6%, około pół roku temu
lub dawniej - 20%). 31% ankietowanych uczniów twierdzi, że nigdy w takiej rozmowie nie uczestniczyło.
Obserwacja zajęć wskazuje, że nauczyciele kształtują pożądane społecznie postawy poprzez swój sposób
zachowania i relacje z uczniami w trakcie lekcji, zachowywali się spokojnie, uśmiechali się do dzieci, pomagali,
zachęcali, przypominali zasady zachowania się podczas lekcji lub zwracali uwagę na pożądane zachowanie
uczniów a także uczyli akceptowania innych, tolerancji, empatii oraz integracji.
Zdaniem dyrektora uczniowie raczej uczestniczą w tworzeniu i zmianie szkolnego systemu oddziaływań
wychowawczych. Ankietowani nauczyciele potwierdzili ten fakt: 22% odpowiedziało, że uczniowie zdecydowanie
uczestniczą w tym procesie, a 78%, że raczej tak. Podając przykłady tych działań wskazywali:
- działalność w samorządzie szkolnym;
- organizacja imprez klasowych, wycieczek, wyjść do kina i teatru;
- organizacja akcji charytatywnych;
- działalność drużyny harcerskiej;
- działalność Szkolnego Koła "Caritas;
- współtworzenie klasowego systemu oceniania zachowania;
- współtworzenie dokumentów szkolnych w zakresie praw i obowiązków uczniów;
- znajomość zasad i sposobów postępowania w sytuacjach konfliktowych.
W wywiadzie nauczyciele wymieniali postawy jakie są promowane w szkole: patriotyzm, aktywność, tolerancja,
odpowiedzialność zdrowa rywalizacją, zdrowy styl życia, ekologia, dobre zachowanie. Uczniowie w wywiadzie
wskazali, że w szkole oczekuje się od nich aby nie rozmawiali podczas lekcji, nie przeklinali, nie biegali po
korytarzu, nie bili się, uważali na lekcjach, nie przesiadywali w łazienkach, nie wyrywali kartek z zeszytów, dbali
o czystość i estetykę pomieszczeń, wykonywali polecenia, byli grzeczni, mili, posłuszni. Do wymienionych
dodawali także wygląd zewnętrzny, higienę osobistą, uczciwość, używanie takich słów jak "proszę, dziękuję
i przepraszam". Uważają, że takie postawy są ważne. Podczas wywiadu uczniowie powiedzieli, że nie zgłaszali
pomysłów w jaki sposób w szkole powinno kształtować się właściwe zachowania, pożądane postawy, ale mogą
zgłaszać różne swoje pomysły do samorządu uczniowskiego, potem do opiekuna, a potem do pani dyrektor.
Według rodziców biorących udział w wywiadzie postawy w szkole promuje się dyscyplinę, koleżeństwo,
uczciwość, pilność, bezpieczeństwo, punktualność, szacunek, kulturę osobistą, wrażliwość, tolerancję. Takie
postawy i zachowania są dla dzieci ważne ponieważ w opinii rodziców, te wartości są wpajane także w domu
rodzinnym.
Zarówno dyrektor jak i nauczyciele podczas wywiadu potwierdzili, ze wnioski z analizy działań wychowawczych
są wdrażane. Według nauczycieli dotyczą one przede wszystkim integracji środowiska uczniów, pomocy
społecznej, wyrównywania szans edukacyjnych dzieci z rodzin niewydolnych wychowawczo. Są wykorzystywane
do organizowania pomocy materialnej, w działalności świetlicy środowiskowej oraz działaniach na rzecz integracji
Str. 13/18
środowiska uczniów. Wymieniano także:
- kierowanie uczniów do specjalistów (psycholog, neurolog, psychiatra dziecięcy);
- typowanie uczniów do zajęć korekcyjno - kompensacyjnych, logopedycznych wyrównawczych;
- rozwijanie zainteresowań uczniów poprzez zachęcanie do udziału w kołach zainteresowań na terenie szkoły;
- włączanie uczniów w akcje charytatywne na terenie szkoły i w środowisku lokalnym celem ukazania postaw
społecznie pożądanych;
- zachęcanie do aktywności w życiu zbiorowym: "Akcja Uczeń", "Pola Nadziei", akcja Kół Misyjnych - zbieranie
znaczków, akcja "I ty możesz pomóc innym" - pomoc na rzecz Hospicjum Domowego i księdza Dudkiewicza,
akcja "Wkręć się w pomaganie", akcja "Samochód za grosze dla Domu Nadziei w Lusace", kiermasze świąteczne
i okolicznościowe;
- wdrażanie uczniów do pomocy na rzecz drugiego człowieka poprzez współpracę z PCK, Ochronką Parafialną,
Samorządem Szkolnym, zbieranie środków na rzecz powodzian;
- integrowanie środowiska uczniowskiego poprzez spotkania formacyjne, integracyjne i świąteczne w ramach
Szkolnego Koła "Caritas".
Dyrektor wskazał także, że zarówno uczniowie jak ich rodzice znają program wychowawczy szkoły, znają
procedury postępowania w razie zaistnienia problemu np. w razie konfliktu rówieśniczego lub wypadku.
Powyższe argumenty wskazują na wysoki stopień spełnienia tego wymagania.
Poziom spełniania wymagania: B
Wymaganie: Prowadzone są działania służące wyrównywaniu szans edukacyjnych
Komentarz:
Uczniowie osiągają sukcesy edukacyjne na miarę swoich możliwości, co wynika z faktu, że nauczyciele znając
możliwości swoich uczniów oraz sytuację środowiskową mogą dostosowywać swoją pracę do potrzeb. 13 z 18
wypełniających ankietę nauczycieli stwierdziło, że diagnozuje możliwości edukacyjne wszystkich swoich uczniów,
4 nauczycieli robi tak w odniesieniu do większości, a 1 w odniesieniu do nielicznych uczniów. W wywiadzie
grupowym z partnerami i samorządem wskazane zostały problemy społeczne w miejscu zamieszkania uczniów:
problemy materialne niektórych rodzin, problemy alkoholowe, niewydolność opiekuńczo-wychowawcza
w niektórych rodzinach, absencja dzieci na zajęciach szkolnych, niewłaściwe zachowania podczas zabaw dzieci
(przenoszone z domów rodzinnych). W czasie wywiadu partnerzy wskazywali na dużą współpracę szkoły ze
środowiskiem w celu ograniczenie zagrożeń wynikających z istniejących problemów społecznych
i zwiększających szanse edukacyjne uczniów. Jako przykłady zostały wymienione imprezy terenowe, imprezy
turystyczno-krajoznawcze, udział w konkursach. Partnerzy szkoły biorący udział w wywiadzie stwierdzili, że
"dzieci z tej szkoły są ułożone".
Dyrektor szkoły wyraził opinię, że uczniowie średnio-zdolni nie osiągają sukcesu edukacyjnego ze względu
na brak motywacji do nauki i wsparcia ze strony rodziców oraz niską motywację samych uczniów. Natomiast
uczniowie wysoko-zdolni sukces odnoszą zawsze. Zdaniem dyrektora, szkoła stwarza warunki do osiągnięcia
sukcesu przez każdego z uczniów. W celu zwiększenia szans edukacyjnych szkoła organizuje zajęcia
wyrównawcze, kółka zainteresowań oraz pomoc koleżeńską. Ankietowani uczniowie myśląc o swoich wynikach
w szkole czują radość, tak odpowiedziało 37% uczniów, 46% uważa, że wszystko jest w porządku, 14% czuje
niezadowolenie, że nie mogło zrobić więcej. Rodzice w ankietach stwierdzili, że ich dziecko osiągnęłoby sukces
gdyby otrzymało pomoc w: nauce - 35 wskazań, sporcie - 26 wskazań, sztuce (muzyka, plastyka) - 22 wskazania,
działaniach społecznych (samorząd, wolontariat, działania charytatywne) - 12 wskazań, nigdzie nie osiągnęłoby
sukcesu - 2 wskazania.
W szkole prowadzone są działania zwiększające szanse edukacyjne uczniów. które cieszą się zróżnicowanym
zainteresowaniem. Dyrektor udzielając w wywiadu stwierdził, że w celu ograniczenia niekorzystnych
uwarunkowań środowiskowych szkoła oferuje zajęcia wyrównawcze, zajęcia pozalekcyjne, pomoc materialną
na zakup podręczników, przyborów szkolnych lub udział w wycieczkach i imprezach szkolnych. Szkoła utrzymuje
stały kontakt z instytucjami wspierającymi. Dyrektor szkoły w wywiadzie wskazał, że działania prowadzone przez
szkołę w celu zwiększenia szans edukacyjnych uczniów organizowane są w formie zespołów wyrównawczych,
Str. 14/18
kółek zainteresowań, kół przedmiotowych, zajęć sportowych, oraz pomocy koleżeńskiej. W szkole działa świetlica
środowiskowa, z której mogą korzystać również uczniowie szkoły. Przykładami prowadzonych zajęć są: kółka
polonistyczne, przyrodnicze, plastyczne, matematyczne, języka angielskiego, Klub Małego Europejczyka, Klub
Europejski, zajęcia wyrównawcze. Zainteresowanie prowadzonymi przez nauczycieli formami wymienionych zajęć
jest różne, mimo zgłaszanego popytu. Liczba korzystających z nich dzieci, wynosi od 3% do 9% ogólnej liczby
uczniów w szkole. Wszyscy uczniowie posiadający opinie lub orzeczenia poradni psychologiczno-pedagogicznej
objęci są odpowiednią formą pomocy: terapią pedagogiczną - 18% uczniów i terapią logopedyczną - 10%.
Zdaniem rodziców udzielających wywiadu szkoła podejmuje starania aby umożliwić wszystkim uczniom
odniesienie sukcesu szkolnego na miarę ich możliwości. Jako przykłady wymienili: zachęcanie do udziału
w konkursach, indywidualne podejście do ucznia, stosowanie indywidualizacji nauczania, umożliwianie rozwijania
zainteresowań, dawanie zadań dodatkowych zgodnie z zainteresowaniami uczniów, udział w kółkach
zainteresowań aby tam uczniowie mogli wykazać się swoimi zdolnościami, angażowanie całej grupy uczniów
do działania. Zwrócono przy tym uwagę, że są nauczyciele, którzy nie motywują uczniów i nie traktują wszystkich
jednakowo. Partnerzy szkoły i samorząd uważa, że szkoła podejmuje starania, aby umożliwić wszystkim uczniom
odniesienie sukcesu szkolnego na miarę ich możliwości. Służą temu działania wychowawcze szkoły, oferta zajęć
pozalekcyjnych, angażowanie do udziału w różnorodnych konkursach (przedmiotowych, plastycznych,
pożarniczych , ekologicznych), pomoc socjalna, utrzymywanie małej liczebności klas. Ankietowani rodzice wyrazili
zdanie, że w szkole podejmuje się starania by ich dziecko miało poczucie sukcesu w nauce na miarę jego
możliwości takiej odpowiedzi udzieliło 77% badanych. W opinii rodziców sprzyjają temu: różnorodne zajęcia
pozalekcyjne, dogodne godziny pracy szkoły (czas rozpoczynania i kończenia zajęć), równomierne
i zróżnicowane obciążenie zajęciami szkolnymi, możliwość zaplanowania czasu po lekcjach (zajęcia
pozalekcyjne, zajęcia sportowe, czas na naukę, rozwijanie zainteresowań).
Dyrektor szkoły w wywiadzie stwierdził, że uczniowie są motywowani do pełnego wykorzystania swoich
możliwości poprzez nagrody książkowe na koniec roku szkolnego, wyróżnianie podczas zebrań z rodzicami,
pochwały i ocenianie wspierające. Sukcesy uczniów promowane są w postaci ekspozycji na tzw. "ścianie
osiągnięć". W wywiadzie nauczyciele wskazywali liczne przykłady indywidualizacji w procesie edukacji. Dobór
treści, metod i form pracy dostosowany jest zawsze do możliwości ucznia. Proponuje się uczniom zdolnym udział
w konkursach, a uczniom mającym trudności w nauce zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze. Różnicowane są
zadania na lekcjach i zadawanej pracy domowej. Przestrzega się dostosowania wymagań do opinii poradni
psychologiczno-pedagogicznej. Uczniowie w ankiecie "Moja szkoła" stwierdzili , że nauczyciele mówią im, że
mogą nauczyć się nawet trudnych rzeczy, takiej odpowiedzi udzieliło. 86%. W przypadku kłopotów w nauce
uczniowie mogą liczyć na nauczycieli - tak uważa. 91% ankietowanych uczniów klas piątych. W ankiecie "Mój
dzień" uczniowie klas szóstych wyrazili przekonanie, że nauczyciele wierzą w ich możliwości - takiej odpowiedz
udzieliło 91% badanych.
Rodzice nie zawsze dostrzegają indywidualizację procesu edukacji ich dzieci. 57% rodziców (raczej - 48%,
zdecydowanie - 9%), ma poczucie, że w szkole ich dziecko nie jest traktowane indywidualnie. Odmienne zdanie
wyraziło 43 % ankietowanych rodziców (zdecydowanie - 4%, raczej - 40%).
Powyższe argumenty wskazują na średni stopień spełnienia tego wymagania.
Poziom spełniania wymagania: C
Str. 15/18
Wnioski z ewaluacji:
Wnioski:
1. W szkole podejmowanych jest szereg, różnorodnych działań, dzięki którym realizowane są założenia znanej
i akceptowanej przez społeczność szkolną koncepcji pracy.
2. Bogata oferta edukacyjna sprzyja realizacji podstawy programowej i jednocześnie odpowiada na potrzeby
uczniów.
3. Szkoła realizuje nowatorskie rozwiązania programowe, które wpisują się w koncepcję jej pracy. Realizacja
projektów w ramach Programu Comenius daje możliwość wszechstronnego rozwoju wiedzy i umiejętności
uczniów. Działalność Szkolnego Koła "Caritas" i udział w akcjach charytatywnych, promuje w procesie
wychowawczym pożądane postawy i systemy wartości.
4. Organizacja procesów edukacyjnych sprzyja uczeniu się. Mała liczebność klas oraz różnorodność metod pracy,
wpływa pozytywnie na ich przebieg.
5. Analiza osiągnięć uczniów i procesów edukacyjnych jest efektem współpracy nauczycieli.
6. Indywidualizacja procesów nauczania nie zawsze jest dostrzegalna dla rodziców.
7. Bogata oferta zajęć, proponowanych przez szkołę, dających możliwość zwiększania szans edukacyjnych, nie
jest w pełni wykorzystywana przez jej odbiorców.
Str. 16/18
Wymaganie
Poziom spełniania wymagania
Obszar: Procesy
Szkoła lub placówka ma koncepcję pracy
Oferta edukacyjna umożliwia realizację podstawy programowej
Procesy edukacyjne mają charakter zorganizowany
Procesy edukacyjne są efektem współdziałania nauczycieli
Kształtuje się postawy uczniów
Prowadzone są działania służące wyrównywaniu szans edukacyjnych
B
A
B
B
B
C
Str. 17/18
Raport sporządzili:
Mariola Juraszek-Morawska
Janina Ptaszyńska
Kurator Oświaty:
Wersja pełna raportu dostępna pod adresem: www.platforma.npseo.pl/summary/htmlReport/id/3555.
Str. 18/18