Lekcja 15. Temat: Wielka wojna z krzyżakami. 1. Państwo krzyżackie

Lekcja 15.
Temat: Wielka wojna z krzyżakami.
1. Państwo krzyżackie pod koniec XIV wieku.
a) Obszar:
• ziemie podbitych plemion pruskich (dzisiejsze Warmia i Mazury);
• Pomorze Gdańskie odebrane Polsce w 1309 roku.
• Państwo Kawalerów Mieczowych.
b) Organizacja:
• rozwój gospodarczy (dynamiczna kolonizacja, zakładanie nowych miast i wsi);
• potęga militarna (dobrze wyszkolona armia, liczne zamki obronne).
Cele polityczne:
• rozwój terytorialny (ekspansja na Litwę pod pozorem nawracania na chrześcijaństwo);
• zajęcie Żmudzi i połączenie z państwem Kawalerów Mieczowych.
2. Wielka wojna z Zakonem (1409 – 1411).
a) Przyczyny pośrednie:
• spory terytorialne między Polską , a Zakonem (Pomorze Gdańskie);
• unia polsko – litewska i chrystianizacja Litwy;
b) Przyczyny bezpośrednie:
• poparcie prze Polskę zbrojnego powstania na Żmudzi przeciwko Krzyżakom.
c) Przebieg wojny:
• strona polska (rycerstwo polskie, Litwini, posiłki ruskie, tatarskie i czeskie – ok. 35 tys.);
• strona zakonna (wojska zakonne, rycerstwo zachodnioeuropejskie, książęta pomorscy – ok. 20 tys.)
• 1409. - ofensywa krzyżacka i zajęcie ziemi dobrzyńskiej;
• 15 VII 1410. – zwycięstwo strony polskiej w bitwie pod Grunwaldem;
• 1411. – podpisanie pokoju w Toruniu i zakończenie wojny.
d) Skutki wojny:
• złamanie potęgi militarnej państwa krzyżackiego;
• odzyskanie ziemi dobrzyńskiej przez Polskę;
• tymczasowy odzyskanie Żmudzi przez Litwę.
3. Wojna trzynastoletnia (1454 – 1466)
a) Przyczyny:
• bunt poddanych państwa zakonnego (miasta i rycerstwo) i apel do króla Polski (Kazimierz Jagiellończyk) o
włączenie ziem pruskich do Polski;
• 1454. - ogłoszenie przez Kazimierza Jagiellończyka aktu włączenia ziem pruskich do Polski (inkorporacja Prus)
i wybuch wojny;
b) Przebieg i skutki wojny;
• porażka Zakonu spowodowana przewagą finansową strony polskiej (pieniądze na opłacanie wojsk
zaciężnych);
• 1466. – podpisanie drugiego pokoju w Toruniu i zakończenie wojny;
• postanowienia drugiego pokoju toruńskiego:
 zwrot Polsce Pomorza Gdańskiego, ziemi chełmińskiej i Warmii;
 narzucenie państwu zakonnemu polskiego zwierzchnictwa (zależność lenna).