sprawdzian w szóstej klasie szkoły podstawowej

l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczĊcia sprawdzianu!
UZUPEàNIA ZESPÓà NADZORUJĄCY
WPISUJE UCZEē
KOD UCZNIA
DATA URODZENIA UCZNIA
dzieĔ miesiąc
miejsce
na naklejkĊ
z kodem
rok
dysleksja
SPRAWDZIAN
W SZÓSTEJ KLASIE
SZKOàY PODSTAWOWEJ
Instrukcja dla ucznia
KWIECIEē 2008
1. SprawdĨ, czy zestaw egzaminacyjny zawiera 8 stron.
Ewentualny brak stron lub inne usterki zgáoĞ nauczycielowi.
2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swój kod i datĊ
urodzenia.
3. Czytaj uwaĪnie wszystkie teksty i zadania.
4. Rozwiązania zapisuj dáugopisem albo piórem z czarnym
tuszem/atramentem. Nie uĪywaj korektora.
5. W zadaniach od 1. do 20. są podane cztery odpowiedzi:
A, B, C, D. Odpowiada im nastĊpujący ukáad kratek
na karcie odpowiedzi:
6. Wybierz tylko jedną odpowiedĨ i zamaluj kratkĊ
z odpowiadającą jej literą – np. gdy wybraáeĞ odpowiedĨ „A”:
Czas pracy:
60 minut
Liczba punktów
do uzyskania: 40
7. Staraj siĊ nie popeániaü báĊdów przy zaznaczaniu odpowiedzi,
ale jeĞli siĊ pomylisz,
báĊdne zaznaczenie otocz kóákiem i zaznacz inną odpowiedĨ.
8. Rozwiązania zadaĔ od 21. do 25. zapisz czytelnie i starannie
w wyznaczonych miejscach. Pomyáki przekreĞlaj.
9. Ostatnia strona arkusza jest przeznaczona na brudnopis.
Zapisy w brudnopisie nie bĊdą sprawdzane.
Powodzenia!
S-1-082
l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
Jasne jak sáoĔce
Tekst do zadaĔ od 1. do 3.
SáoĔce jest gwiazdą, która Ğwieci juĪ od kilku miliardów lat. To wáaĞnie ono
zapewnia znoĞne do Īycia temperatury na naszej planecie. Jego ciepáo sprawia,
Īe wody oceanów parują, by potem przerodziü siĊ w Īyciodajne deszcze. DziĊki
promieniom sáonecznym roĞliny mogą rosnąü i zaopatrywaü nas w pokarm. Jednym
sáowem – bez SáoĔca Īycie na Ziemi nie byáoby moĪliwe. Nie trzeba siĊ jednak
martwiü, Īe zgaĞnie. BĊdzie Ğwieciü jeszcze przez kolejne miliardy lat.
Od najdawniejszych czasów SáoĔce byáo przez ludzi obserwowane,
wykorzystywane do okreĞlania czasu, a nawet czczone jako bóstwo. Prastare
miejsca kultu, kamienne krĊgi, budowano najczĊĞciej tak, by miaáy związek
ze wschodem lub zachodem SáoĔca na początku wiosny lub lata. Najbardziej
znanym spoĞród zachowanych do dziĞ jest potĊĪny krąg Stonehenge w Anglii,
zbudowany kilka tysiĊcy lat temu. Niektórzy uczeni uwaĪają, Īe mógá sáuĪyü do
przewidywania zaümieĔ SáoĔca.
Zaümienie SáoĔca jest niezwykáym zjawiskiem. Powstaje, gdy KsiĊĪyc znajdzie
siĊ miĊdzy SáoĔcem a Ziemią. SáoĔce zostaje wtedy zasáoniĊte przez KsiĊĪyc,
którego cieĔ pada na ZiemiĊ. Podczas caákowitego zaümienia KsiĊĪyc zupeánie
zasáania tarczĊ sáoneczną. Wtedy w ciągu dnia, na krótki czas, zapada ciemnoĞü,
spada temperatura, a roĞliny i zwierzĊta reagują tak, jakby zbliĪaáa siĊ noc. W tym
samym miejscu na Ziemi zjawisko caákowitego zaümienia SáoĔca moĪna
obserwowaü przeciĊtnie tylko raz na kilkaset lat. CzĊĞciej wystĊpują zaümienia,
podczas których KsiĊĪyc nie zasáania tarczy sáonecznej caákowicie. Nazywamy je
czĊĞciowymi zaümieniami SáoĔca.
Na podstawie: E. Übelacker, SáoĔce, Wrocáaw 1992.
1. SáoĔce jest waĪne dla Ziemi, poniewaĪ
A. istnieje juĪ od miliardów lat.
B. dostarcza ciepáa i Ğwiatáa.
C. byáo kiedyĞ obiektem kultu.
D. moĪna je obserwowaü.
2. Które zjawiska wystĊpują najrzadziej?
A. Caákowite zaümienia SáoĔca.
B. CzĊĞciowe zaümienia SáoĔca.
C. Wschody i zachody SáoĔca.
D. Astronomiczne zmiany pór roku.
3. Caákowite zaümienie SáoĔca wystĊpuje wtedy, gdy
A. niebo jest caákowicie zachmurzone.
B. na Ziemi zapada ciemna, gáĊboka noc.
C. KsiĊĪyc zasáania caáą tarczĊ sáoneczną.
D. Ziemia rzuca cieĔ na SáoĔce.
4. W Europie ĝrodkowej moĪna byáo obserwowaü caákowite zaümienia SáoĔca
w latach 1706 i 1954. W których to byáo wiekach?
A. XIX i XX
B. XVIII i XX
C. XVIII i XIX
D. XVII i XIX
2
l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
Tekst do zadaĔ od 5. do 7.
11 sierpnia 1999 r. w Polsce moĪna byáo zaobserwowaü czĊĞciowe zaümienie
SáoĔca. Oto wyniki obserwacji tego zjawiska w niektórych miastach:
Godzina
CzĊĞü tarczy sáonecznej
zakryta podczas Ğrodka zaümienia
początku
zaümienia
Ğrodka
zaümienia
koĔca
zaümienia
GdaĔsk
11.30
12.47
14.04
0,819
Kraków
11.30
12.51
14.12
0,919
PoznaĔ
11.26
12.45
14.04
0,878
Szczecin
11.23
12.41
14.00
0,864
Waábrzych
11.25
12.45
14.05
0,924
Miejsce
Na podstawie: www.zjawiska.art.pl
5. W Ğrodku zaümienia SáoĔce byáo najbardziej zakryte w
A. Krakowie.
B. GdaĔsku.
C. Waábrzychu.
D. Poznaniu.
6. W Krakowie Ğrodek zaümienia nastąpiá o godzinie
A. 12.51
B. 11.30
C. 14.12
D. 12.45
7. Jak dáugo moĪna byáo obserwowaü zaümienie SáoĔca w Poznaniu?
A. 1 godz. i 19 min
B. 1 godz. i 41 min
C. 3 godz. i 22 min
D. 2 godz. i 38 min
Tekst do zadania 8.
Sáownik podaje trzy znaczenia sáowa sáoĔce:
SàOēCE
1. «gwiazda najbliĪsza Ziemi, centralne ciaáo Ukáadu Sáonecznego»
2. «Ğwiatáo, blask wysyáane przez to ciaáo» 3. pieszczotliwie «osoba ukochana
lub bardzo lubiana»
8. Jej wáosy lĞniáy w sáoĔcu. W tym zdaniu uĪyto sáowa sáoĔce w znaczeniu
A. 1. i 2.
B. 2.
C. 3.
D. 2. i 3.
9. Powiedzenie to jasne jak sáoĔce znaczy, Īe coĞ jest
A. mądre.
B. báyszczące.
C. gorące.
D. oczywiste.
3
l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
Tekst do zadaĔ od 10. do 13.
SáoĔce i sosny
Zanim sáoĔce nad wieczorem zajdzie
sosen bĊdzie siĊ czepiaáo uparcie.
Nie stoczy siĊ za te sosny prĊdzej
aĪ nasyci je
czerwienią
jak pĊdzle.
Ruda farba po pniach
igáach
pocieknie.
Sosny niebo pomalują
jak najpiĊkniej.
KaĪdy obáok.
KaĪdą chmurkĊ biaáą.
BĊdzie niebo rudziaáo
gorzaáo.
ZwĊgli siĊ na sadze najczarniejsze.
AĪ je brzoza
rano
wiechciem liĞci przetrze.
Joanna Kulmowa
10. Wiersz jest poetyckim opisem
A. poĪaru w lesie.
B. zaümienia SáoĔca.
C. zachodu sáoĔca nad lasem.
D. caáego sáonecznego dnia.
11. W której zwrotce wystĊpuje porównanie?
A. W pierwszej.
B. W drugiej.
C. W trzeciej.
D. W ostatniej.
12. Przypisanie w wierszu ludzkich zachowaĔ sáoĔcu oraz drzewom to
A. epitet.
B. porównanie.
C. przenoĞnia.
D. dĨwiĊkonaĞladownictwo.
13. W jakim znaczeniu zostaáo uĪyte sáowo wiecheü w ostatniej zwrotce?
A. PĊk.
B. Stos.
C. Sterta.
D. Wianek.
4
l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
14. Aby wyjaĞniü znaczenie sáowa gorzeü, siĊgniesz do sáownika
A. ortograficznego.
B. jĊzyka polskiego.
C. przyrodniczego.
D. terminów literackich.
Tekst do zadania 15.
Kartki z kalendarza
LUTY
2007
MARZEC
2007
1
1
CZWARTEK
CZWARTEK
Wschód SáoĔca 7.17
Zachód SáoĔca 16.22
Wschód SáoĔca 6.23
Zachód SáoĔca 17.14
15. DzieĔ 1 marca byá dáuĪszy niĪ dzieĔ 1 lutego o
A. mniej niĪ godzinĊ.
B. wiĊcej niĪ godzinĊ, ale mniej niĪ o póátorej godziny.
C. wiĊcej niĪ póátorej godziny, ale mniej niĪ o dwie godziny.
D. wiĊcej niĪ dwie godziny.
16. We wtorek sprzedano 35 butelek wody mineralnej, a w ĞrodĊ 3 razy wiĊcej.
Ile áącznie butelek wody sprzedano we wtorek i ĞrodĊ?
A. 105
B. 73
C. 38
D. 140
17. Na straganie wystawiono do sprzedaĪy 48 plaĪowych czapek. Przed poáudniem
sprzedano poáowĊ z nich, a po poáudniu
po poáudniu?
A. 8
B. 16
1
pozostaáych. Ile czapek sprzedano
3
C. 24
D. 32
18. WypoĪyczenie kajaka na póá godziny kosztuje 2,50 zá. Ile záotych trzeba zapáaciü
za wypoĪyczenie kajaka na 3,5 godziny?
A. 7,50
B. 8,75
C. 10
D. 17,50
19. Ewa opalaáa siĊ na sáoĔcu przez 7 kolejnych dni. Pierwszego dnia opalaáa siĊ
przez 10 minut, a kaĪdego nastĊpnego o 5 minut dáuĪej niĪ w poprzednim dniu.
Ile minut Ewa opalaáa siĊ siódmego dnia?
A. 40
B. 45
C. 30
D. 35
20. Gnomon to ustawiony pionowo prosty prĊt, który w sáoneczne dni rzuca cieĔ.
Najdokáadniej moĪemy wyznaczyü kierunek póánocny, obserwując cieĔ gnomonu
A. rano.
B. przed poáudniem.
C. w poáudnie.
D. po poáudniu.
5
l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
21. Rysunek pokazuje obserwowaną z Ziemi pozorną drogĊ SáoĔca po niebie
i wysokoĞü SáoĔca nad widnokrĊgiem w róĪnych porach roku.
Uzupeánij ten rysunek, wpisując w wykropkowane miejsca nazwy odpowiednich pór
roku.
22. W pewnym momencie cieĔ Agaty byá 2,5 razy dáuĪszy niĪ jej wysokoĞü. Jaką
dáugoĞü miaá jej cieĔ, jeĞli Agata ma 164 cm wzrostu? DáugoĞü cienia wyraĨ
w metrach.
Zapisz obliczenia.
OdpowiedĨ: CieĔ Agaty miaá .............. m dáugoĞci.
23. Podczas wycieczki w upalny dzieĔ dzieci przeznaczyáy na napoje 42 zá. Kupiáy
16 kartoników soku jabákowego. Ile najwiĊcej butelek wody mogáy kupiü dzieci
za resztĊ pieniĊdzy?
Cennik do zadania 23.
Napój
Cena jednostkowa
sok jabákowy
woda mineralna
0,89 zá / kartonik
1,60 zá / butelka
Zapisz obliczenia.
OdpowiedĨ: Dzieci mogáy kupiü najwiĊcej ............................................................. .
6
l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
24. Na podstawie mapy napisz kilkuzdaniową notatkĊ o przewidywanej pogodzie dla
Polski na jutro.
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
Warszawa
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
25. Jedyne pod sáoĔcem! Napisz o miejscu, które jest dla ciebie wyjątkowe. WyjaĞnij,
dlaczego.
Twoje wypracowanie powinno zająü co najmniej poáowĊ wyznaczonego miejsca.
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
7
8
po
br
an
o
zw
ww
.sq
l
Brudnopis
m
ed
ia
.p
l