Historia i społeczeństwo, w klasach IV

1
Maria Ciechanowska
nauczyciel języka polskiego i historii
w Szkole Podstawowej Przymierza Rodzin
Warszawa
Autorskie modyfikacje programu
przedmiot: historia i społeczeństwo
program: nauczania przedmiotu blokowego w klasach IV-VI szkoły podstawowej (II
etap edukacyjny) w opracowaniu J. Paryska, J. Wendta, zatw. MEN nr w
wykazie DKW-4014-47/99
modyfikacje: opracowała Maria Ciechanowska
miejsce realizacji: Szkoła Podstawowa Przymierza Rodzin
adresaci zmian programowych: uczniowie kl. IV
Zmiany programowe opracowane zostały z myślą o uczniach zdolnych,
zainteresowanych historią, mających dużą wiedzę ogólną.
założenia: Posługiwanie się wiedzą historyczną wymaga dostarczenia uczniom
podstawowej aparatury pojęciowej.
Wprowadzane zmiany są zgodne z podstawą programową, która stanowi, że do zadań
szkoły w zakresie przedmiotu historia i społeczeństwo należy między innymi:
1. Kształtowanie wyobraźni historycznej;
2. Zapoznanie z elementarnymi pojęciami historycznymi
3. Rozbudzanie zainteresowań przeszłością własną, swojej rodziny i narodu oraz
korzeniami i rozwojem rodzimej kultury.
W zakresie celów ogólnych w kl. IV wprowadza się nowe cele:
1. Zapoznanie uczniów z pojęciami używanymi przez historyka.
2. Zapoznanie uczniów z elementami warsztatu historyka w zakresie
ustalania czasu minionych wydarzeń.
3. Uczenie myślenia historycznego.
4. Ukazanie możliwości wzbogacania wiedzy historycznej poprzez sięganie do
wspomnień starszych ludzi, rodzinnej tradycji i pamiątek
Cele operacyjne
Po zakończonych lekcjach uczniowie:
znają pojęcia: historia, historia prywatna,
potrafią określić różnice między baśnią, legendą a historią,
wiedzą co to jest fakt historyczny,
wiedzą co to jest źródło historyczne i jakie są rodzaje źródeł, czy są
wiarygodne,
znają sposoby mierzenia czasu, rodzaje kalendarzy,
wiedzą co to jest chronologia, wiek, tysiąclecie, oś czasu,
potrafią umiejscowić wybrane wydarzenia na osi czasu, określić wiek,
rozumieją chronologię i zależności czasowe pomiędzy zdarzeniami.
Ponadto w trakcie zajęć lekcyjnych uczniowie będą kształtowali postawę szacunku
dla osób starszych. Zostaną także uwrażliwieni na wartość, jaką ma informacja o
dziejach i historii rodziny dla historii ogólnospołecznej.
Będą doskonalić umiejętność pracy w grupie w trakcie przygotowywania wspólnej
prezentacji.
2
Procedury: metody,
środki.
Cele zoperacjonalizowane
Treść
Formy organizacyjne.
Uczniowie wiedzą, co to
Historia nauką o
Burza mózgów (definicja
jest historia
przeszłości
historii), nauczyciel
zapisuje podawane przez
uczniów określenia.
Uwrażliwianie na wartość, Historia prywatna a historia Uczniowie prezentują
jaką ma informacja o
ogólna.
zdjęcia i pamiątki rodzinne,
dziejach i historii rodziny
Moja rodzina i jej historia. prezentują fragmenty
dla historii
nagranych rozmów z
ogólnospołecznej.
dziadkami lub rodzicami na
Budzenie szacunku dla
temat przeszłości.
osób starszych
Razem z nauczycielem
formułują wnioski
o związku historii
prywatnej z ogólną.
Uczniowie określają
Zmyślone, prawdopodobne Zapoznanie się z legendą:
różnice między baśnią,
czy prawdziwe, czyli co to „Wars i Sawa”, baśnią „ O
legendą a historią,
jest fakt historyczny.
Waligórze”, dokumentem
rozumieją, co to jest fakt
lokacyjnym.
historyczny.
Wypowiedzi uczniów na
temat wiarygodności
przekazów, rozmowa
nauczająca, wyjaśnienie
pojęcia „fakt historyczny”.
Uczniowie potrafią
Źródła historyczne i ich
Praca grupowa
wyjaśnić znaczenie pojęcia: rodzaje.
(segregowanie
źródło historyczne, określić
przyniesionych przez dzieci
rodzaje źródeł.
pamiątek), prezentowanie
dokonanego podziału,
wypowiedzi dzieci na temat
klasyfikacji źródeł,
podsumowanie, informacja
nauczyciela o sposobie
klasyfikowania źródeł przez
historyków.
Uczniowie dostrzegają
Wiarygodność źródeł.
Ćwiczenie: uczniowie
konieczność docierania do
zapisują po jednym zdaniu
wszystkich rodzajów źródeł
na temat wyglądu Mieszka
i weryfikowania ich
na podst. pocztu J. Matejki.
wiarygodności.
Zastanawiają się, od czego
zależą nasze opinie.
Dyskusja:
Co to znaczy, że źródło jest
wiarygodne?
3
Procedury: metody,
Cele zoperacjonalizowane
Treść
środki.
Formy organizacyjne.
Podsumowanie dyskusji
przez nauczyciela.
Podanie wiadomości, że
portret Mieszka I to wizja
malarska, a nie źródło.
Uczniowie znają sposoby
Czas w historii
Wycieczka do muzeum
mierzenia czasu, rodzaje
zegarów, oglądanie
kalendarzy.
eksponatów, pogadanka
ilustrowana pokazem,
wypełnianie karty pracy
przygotowanej przez
nauczyciela.
Uczniowie znają pojęcia:
Czas minionych wydarzeń. Pogadanka nauczyciela
chronologia, wiek,
Oś czasu – obliczanie
praca w grupie: układanie
tysiąclecie, oś czasu.
upływu czasu.
ilustracji przedstawiających
Potrafią zapisać wiek,
różne narzędzia,
sporządzić oś czasu
w zależności od czasu ich
i zaznaczyć na niej podane
powstania. Ćwiczenia pod
daty.
kierunkiem nauczyciela.
Na realizacje powyższych tematów przewiduje się 6 godzin lekcyjnych. Proponuję
integracje miedzy przedmiotami: historia i język polski w zakresie treści: Zmyślone,
prawdopodobne czy prawdziwe (legendy i baśnie). Treści: Moja rodzina i jej historia
mogą być realizowane na godzinach wychowawczych i języku polskim oraz w ramach
ścieżki wychowanie do życia w rodzinie Określanie wieku może być elementem lekcji
matematyki.