Czytaj całość

Kraków, 16 czerwca 2011.
Autor: Małgorzata Gach radca prawny i doradca podatkowy
Partner w Kancelarii „Gach Hulist Mizińska Wawer adwokaci i radcowie prawni” sp.p.
Od 1 lipca br. mniej biurokracji, niższe kary dla przedsiębiorców
i mniejsze opłaty sądowe
Nowa ustawa o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli
i przedsiębiorców, ma być istotnym krokiem w budowaniu tzw. „sprawnego
państwa” – jednego z dziesięciu wyzwań zawartych w raporcie „Polska 2030”
przygotowanym przez Zespół Doradców Strategicznych Premiera RP
i zawierającym najważniejsze wyzwania rozwojowe dla naszego kraju
na najbliższe dwie dekady.
Od wielu lat Polska zajmuje niską pozycję w międzynarodowych rankingach
dotyczących warunków zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej,
do głównych wad zalicza się przede wszystkim: restrykcyjne wymogi
biurokratyczne wymagające od przedsiębiorców zbyt dużej liczby różnego
rodzaju
zezwoleń,
koncesji,
licencji
czy
upoważnień;
zawiłość
i nieprecyzyjność obowiązujących przepisów oraz zbyt dużą uznaniowość
stosowanych decyzji administracyjnych. Nowa ustawa ma usprawnić obrót
gospodarczy i poprawić relacje obywateli i przedsiębiorców z urzędami,
a także co bardzo istotne ograniczyć tzw. koszty administracyjne, o których
do tej pory mało dyskutowano, mimo iż są one związane z ponoszeniem przez
przedsiębiorców wysokich nakładów na ich wykonywanie. Prezydent
Bronisław Komorowski podpisując ustawę w dniu 20 kwietnia br.
zapowiedział, iż nowe regulacje pozwolą zaoszczędzić obywatelom ponad
6 mld zł. Ustawa o ograniczaniu barier administracyjnych jest pierwszym
kompleksowym aktem zmierzającym do ograniczenia sfery regulacyjnej
Państwa, wprowadza ona zmiany aż w ponad 90 aktach prawnych, wielu
ekspertów twierdzi jednak, iż jest to dopiero pierwszy krok i niezbędne będzie
uchwalenie dalszych aktów prawnych. Jak na razie uchwalony akt
wprowadza następujące zmiany.
Zmiany w Kodeksie Spółek Handlowych
Na szczególną uwagę zasługuje dodanie do art. 551 KSH §5 w brzmieniu :
„Przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu
działalność gospodarczą (…) może przekształcić formę prowadzonej
działalności w jednoosobową spółkę kapitałową ”, a także nowy art. 584 (2)
w brzmieniu „Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki
przedsiębiorcy przekształcanego.” Ustawodawca słusznie wprowadził
możliwość przekształcenia się przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną
w jednoosobową spółkę kapitałową oraz uregulował kwestię transmisji praw
i obowiązków w sytuacji zmiany formy prawnej wprowadzając tzw. sukcesję
uniwersalną, która oznacza, że spółce przekształconej przysługiwać będą
wszystkie prawa i obowiązki przekształcanego przedsiębiorcy w tym ulgi,
koncesje i zezwolenia. Przekształcenie następować będzie z chwilą wpisu
spółki do rejestru oraz po automatycznym wykreśleniu przedsiębiorcy
z ewidencji działalności gospodarczej. Dzięki nowej regulacji nie będzie
już konieczne przenoszenie osobno wszystkich składników przedsiębiorstwa
na nowy podmiot, w tym również przelewanie praw i obowiązków
wynikających z zawartych umów. Przed przekształceniem przedsiębiorca
będzie musiał sporządzić plan przekształcenia w formie aktu notarialnego,
który będzie obligatoryjnie zbadany przez biegłego rewidenta pod względem
rzetelności oraz poprawności. Plan wraz z opinią rewidenta powinien zostać
złożony do sądu rejestrowego w określonym terminie. Kolejnym aktem
wymagającym formy aktu notarialnego jest oświadczenie przedsiębiorcy
o przekształceniu, które zawierać powinno m.in. informację o rodzaju spółki,
wysokość kapitału zakładowego, zakres przyznanych mu praw oraz nazwiska
i imiona członków zarządu spółki przekształconej.
Komentarz eksperta Małgorzaty Gach – radcy prawnego i doradcy
podatkowego z Kancelarii Gach, Hulist, Mizińska, Wawer adwokaci
i radcowie prawni sp.p:
Przed podjęciem decyzji o przekształceniu warto mieć świadomość jakie
będą skutki podatkowe takiego posunięcia. Niestety jest kilka aspektów
nowej regulacji, które należy ocenić negatywnie.
Po pierwsze spółka kapitałowa powstała z przekształcenia przedsiębiorcy
jednoosobowego musi posiadać samodzielny NIP oraz REGON (nie przejmuje
ich po przekształconym przedsiębiorcy). To z kolei do czasu uzyskania
stosownych dokumentów może prowadzić do czasowego wstrzymania
działalności podmiotu.
Dalej zauważyć należy, że sukcesja o której mowa w przepisach Kodeksu
spółek handlowych nie obejmuje sukcesji praw i obowiązków podatkowych.
Skutkiem tego spółka powstała w wyniku przekształcenia nie będzie miała
prawa do odliczenia podatku VAT z faktur wystawionych na przedsiębiorcę
jednoosobowego, czy też do uzyskania zwrotu nadwyżki podatku
naliczonego nad należny. Tym samym nie będzie możliwości zachowania
zasady neutralności w zakresie podatku VAT. Sytuacja podatkowa takiej
spółki generalnie zatem niczym się nie będzie różniła od sytuacji spółki
nowoutworzonej na typowych zasadach. Niejasna będzie także sytuacja
samej osoby fizycznej, a w szczególności trybu i zasad odzyskania przez nią
np. nadwyżki podatku VAT, skoro osoba ta jako przedsiębiorca została
już wykreślona z ewidencji działalności gospodarczej. Z mocy samych
przepisów ustawy sukcesja w zakresie koncesji, licencji i zezwoleń nie będzie
obejmowała także ulg podatkowych przysługujących przedsiębiorcy
jednoosobowemu, co również ogranicza zakres korzyści wynikających
z wprowadzonych regulacji prawnych. Dodatkowo ustawodawca
zdecydował,
iż
za
zobowiązania
podatkowe
przedsiębiorcy
jednoosobowego powstałe do dnia przekształcenia ponosić będzie
odpowiedzialność solidarną zarówno ta osoba fizyczna jak i spółka
kapitałowa powstała w wyniku przekształcenia. Organ podatkowy uzyska
tym samym podwójne „zabezpieczenie” na potrzeby dochodzonych przez
siebie zobowiązań podatkowych przedsiębiorcy jednoosobowego.
Warto zauważyć iż, inaczej przedstawia się sytuacja w przypadku typowego
przekształcenia, gdzie mamy do czynienia z sukcesją praw i obowiązków
podatkowych, co ułatwia prawne i techniczne funkcjonowanie podmiotu
po przekształceniu. Zmienia się jedynie forma prawna, pozostałe uprawnienia
ale i obowiązki podmiotu pozostają zasadniczo bez zmian. Co więcej
wskazana sukcesja podatkowa została przez ustawodawcę przewidziana
także dla przypadków aportów (wkładów niepieniężnych) w postaci
przedsiębiorstwa osoby fizycznej do spółki osobowej (np. jawnej,
komandytowej, komandytowo-akcyjnej). Pomimo zbliżonego przecież
charakteru
przekształcenia
i
aportu
jednoosobowej
działalności
gospodarczej do spółki osobowej, odmienność regulacji prawnych
wprowadzonych przez ustawodawcę może dziwić.
Podsumowując – wprowadzenie regulacji prawnych w zakresie
przekształcenia przedsiębiorców jednoosobowych w spółki kapitałowe
oceniać należy pozytywnie jako udostępnienie przedsiębiorcom jeszcze
jednej formuły prawnej zmiany prowadzonej przez nich działalności
gospodarczej. Niewątpliwie formuła ta może być generalnie korzystna
dla przedsiębiorców działających w oparciu o koncesje, zezwolenia czy inne
akty administracyjne. Te bowiem „przechodzą” na spółkę kapitałową
powstałą w wyniku przekształcenia. Utrudnione może być natomiast
w pierwszym rzędzie technicznie przeprowadzenie tego typu przekształcenia
u przedsiębiorców posiadających ulgi podatkowe
czy należności
podatkowe z budżetu Państwa. Przyszłość pokaże, w jaki sposób nowe
regulacje sprawdzą się w praktyce.
Znacznie mniej zaświadczeń
Nowa ustawa realizuje politykę państwa nastawionego na zaufanie
do obywateli wprowadzając prawo składania oświadczeń przy
podejmowaniu i wykonywaniu działalności gospodarczej. Oznacza to,
że w miejsce ok. 200 różnych zaświadczeń, odpisów oraz wypisów
przedsiębiorca i obywatel będzie mógł złożyć oświadczenie opatrzone
rygorem
odpowiedzialności
za
składanie
fałszywych
zeznań.
Dopiero w sytuacji powzięcia uzasadnionego podejrzenia, iż złożone
oświadczenie jest nieprawdziwe organ będzie uprawniony do weryfikacji
stanu faktycznego. Oświadczenia zastąpią konieczność przedkładania m.in.:
zaświadczenia o zarobkach, zaświadczenia o niezaleganiu z płatnościami
do urzędu skarbowego oraz ZUS, zaświadczenia o niekaralności. Nie będzie
ponadto konieczne przedstawianie zaświadczeń o posiadaniu NIP-u i REGONu, wystarczać będzie jedynie wpisanie tych numerów do składanych
wniosków bez konieczności potwierdzania ich posiadania dokumentem.
Urzędy nie będą mogły ponadto domagać się od przedsiębiorców
okazywania zaświadczeń o wpisie do Centralnej Ewidencji i Informacji
o Działalności Gospodarczej (CEIDG), która od 1 lipca ma zastąpić ewidencję
działalności prowadzoną w gminach. Istotnym ułatwieniem jest także
wprowadzenie możliwości składania kopii świadectw, dyplomów, aktów
stanu cywilnego zamiast ich oryginałów lub kopii poświadczonych urzędowo.
Wprowadzenie oświadczeń zamiast konieczności przedkładania wielu
dokumentów może znacznie ułatwić życie petentom, istnieje jednak obawa,
że wprowadzenie automatycznej odpowiedzialności karnej odstraszy
przedsiębiorców i obywateli, którzy mimo nowego prawa dalej będą woleli
stać w kolejkach po zaświadczenia.
Komentarz eksperta Małgorzaty Gach – radcy prawnego i doradcy
podatkowego z Kancelarii Gach, Hulist, Mizińska, Wawer adwokaci
i radcowie prawni sp.p:
Ustawa
wprowadza
instytucję
oświadczenia
składanego
przez zainteresowanego w miejsce zaświadczeń wydawanych przez organy
administracji
państwowej
na
wniosek
takiego
zainteresowanego.
Zgodnie z uzasadnieniem projektu wprowadzenie takich oświadczeń ma być
wyrazem zaufania organów administracji do obywateli i przedsiębiorców,
a ustawa ma wprowadzać tzw. kulturę oświadczeń. Zwrócić w tym
kontekście należy uwagę, iż przepisy prawa zrównują skutki prawne złożenia
nieprawdziwego oświadczenia ze złożeniem fałszywych zeznań. Składający
oświadczenie jest bowiem obowiązany do zawarcia w nim klauzuli
następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie
fałszywego oświadczenia.” Klauzula ta zgodnie z ustawą zastępuje pouczenie
organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
Pomijając sposób zredagowania tych przepisów stwierdzić należy,
iż przedłożenie nieprawdziwego oświadczenia jest zrównane ze złożeniem
fałszywych zeznań, przy czym zwrócić należy uwagę, iż przestępstwo takie
popełnić można wyłącznie umyślnie. Nie można wykluczyć, że wszędzie tam
gdzie obywatel nie może mieć absolutnej pewności, zamiast oświadczeń
praktykowane będą nadal zaświadczenia.
Niższe kary dla przedsiębiorców, niższe opłaty sądowe
Dobrą dla przedsiębiorców wiadomością jest obniżenie opłat sądowych
związanych z wpisem lub zmianą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.
Za rejestrację nowego podmiotu trzeba będzie zapłacić 500 zł (a nie 1000 zł
jak do tej pory), a za zmianę wpisu 250 zł zamiast 400 zł. Będzie także więcej
zwolnień z konieczności uiszczenia opłat skarbowych. Od 1 lipca złagodzeniu
ulegną kary nakładane na przedsiębiorców, zawarte w ustawie
o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod
groźbą kary. Kara pieniężna została obniżona z 20 000 000 zł (dotychczasowa
stawka maksymalna) do 5 000 000 zł z zastrzeżeniem, iż nie może być ona
wyższa niż 3% przychodu osiągniętego w roku obrotowym, w którym
popełniono czyn zabroniony będący podstawą odpowiedzialności.
Reasumując, podkreślić należy, iż celem reformy była depenalizacja prawa
i zmniejszenie kar nakładanych na przedsiębiorców, wszystko w duchu
zwiększania zaufania obywateli do państwa. Zmianę ta oczywiście ocenić
należy pozytywnie. Również zmniejszenie kosztów funkcjonowania
przedsiębiorców, poprzez zmniejszenie kosztów wpisu do rejestru
przedsiębiorców, zasługują na uznanie.
Autor:
Małgorzata Gach radca prawny i doradca podatkowy
Partner w Kancelarii „Gach Hulist Mizińska Wawer adwokaci i radcowie
prawni” sp.p.
tel. 12 633 13 38
tel. kom: 668 017 219
e-mail: [email protected]