Bez niedomówień - "Katyń"

VIII Liceum Ogólnokształcące i 58 Gimnazjum im. Władysława IV w Warszawie - Start
Bez niedomówień - "Katyń"
Zanim jeszcze powstał, wzbudzał wiele emocji. Wiadome było, że poruszenie tematu zbrodni
katyńskiej w kraju, który przez lata miał nad sobą widmo tysiąca ofiar i kłamliwych teorii, nie pozostanie
obojętne. A połączenie tego tematu z nazwiskiem Wajdy już na pewno nie pozostanie bez echa i chcąc
nie chcąc zwabi do kin szerokie rzesze Polaków.
Jak dotychczas, film Wajdy jest pierwszym obrazem,
który w pełni podejmuje temat Katynia, dlatego też tak niezmiernie ważne i interesujące było to, w jaki
sposób reżyser do niego podejdzie. Powstawały wprawdzie filmy dokumentalne, jednak były one w
większości zakłamane.
Prace nad scenariuszem rozpoczęły się jeszcze przed rokiem 89, jednak wtedy
nie miały szans urzeczywistnienia. Przez lata Andrzej Wajda podchodził do tematu, nawiązując
współpracę z wieloma znamienitymi pisarzami m.in. Andrzejem Mularczykiem i Włodzimierzem
Odojewskim. Z powodu rozlicznych problemów i sporów, a przede wszystkim braku środków do realizacji
jednak nie doszło. Dla Wajdy temat ten pozostawał jednak wciąż ważny i cały czas nosił się on z
zamiarem zekranizowania opowieści o Katyniu.
Współpraca z Mularczykiem zaowocowała powstaniem
powieści Post mortem. Katyń, na której potem oparty został cały scenariusz... Reżyser nie chciał stworzyć
kolejnego dokumentu, wolał opowiedzieć historię posługując się fabułą uwzględniającą pryzmat
indywidualnych spojrzeń. Sam powiedział: "Dlatego widzę mój przyszły film o Katyniu jako opowieść o
rodzinie rozłączonej na zawsze, o wielkich złudzeniach i brutalnej prawdzie katyńskiej zbrodni. Słowem,
film o indywidualnym cierpieniu, które wywołuje obrazy mające znacznie większą uczuciową pojemność
niż historyczne fakty."
Nie jest to więc jedynie opowieść o polskich oficerach zamordowanych w
Katyniu, w dużej mierze bowiem na pierwszy plan wysuwają się postacie matek, żon i córek, które
borykają się z tęsknotą, niknącą nadzieją, ale jednocześnie wciąż oczekują bliskich i wierzą w cud.
Trudno również odnaleźć tu głównego bohatera, bowiem rolę tę gra cała zbiorowość ludzi, związanych
wzajemnymi więzami rodzinnymi, miłością albo też tym jednym słowem: "Katyń". Jednocześnie ten
ogrom postaci staje się dla widza po pewnym czasie zbyt dużym ciężarem.. Z drugiej strony jednak
zbrodnia katyńska dotyczyła i dotyczy w większym lub mniejszym stopniu wszystkich Polaków.. W
filmie poznajemy losy rotmistrza Andrzeja, porucznika Jerzego, generała dywizji oraz konstruktora porucznika pilota, który w obozie przeżywa załamanie nerwowe. Wszyscy oni, prócz Jerzego zginą, on
sam nie zdoła jednak unieść ciężaru podjętych potem decyzji i popełni samobójstwo. Z kolei z drugiej
strony oglądamy historię kobiet, które czekają na powrót tych oficerów do domu. Po wojnie starają się
one walczyć z fałszem władzy komunistycznej i do końca mieć wiarę w powrót mężczyzn do domu. Te
elementy w filmie nawzajem się łączą i przenikają.
Zachwianie chronologii zdarzeń, a przede
wszystkim ukazanie w ostatniej scenie brutalnego mordu oficerów i to bez pozostawienia żadnych
niedomówień, mocno działają na widza. Ponadto wplatanie symbolicznych scen, jak chociażby tej z
samego początku, gdzie tłumy ludzi spotykają się na środku mostu uciekając przed Rosjanami z jednej, a
Niemcami z drugiej strony i stają w sytuacji bez wyjścia, zdaje się dodatkowo wpływać na odbiór. Film
ten jest z pewnością bardzo ważnym punktem w walce o prawdę na temat Katynia i obowiązkowym
tekstem kultury nie tylko dla każdego Polaka.
przyg. Małgorzata Bodzon, kl.IIc w r. szk. 2007/2008
http://wladyslaw.edu.pl
Kreator PDF
Utworzono 3 March, 2017, 23:43