zDolny Ślązak Gimnazjalista

zDolny Ślązak Gimnazjalista
BLOK PRZYRODNICZY
XIII DOLNOŚLĄSKI KONKURS DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH
II ETAP - POWIATOWY
Wynik sumaryczny
(wypełnia WKK)
Cz
00
20.11.2012 r., godz. 12
Czas trwania 90 minut
TWÓJ KOD
Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej
P
A
B
C
D
∑
Tabela odpowiedzi do części A
CZĘŚĆ A
Zadania za 1 punkt
Tabela odpowiedzi Zakreśl znakiem X właściwą
odpowiedź. W każdym zadaniu tylko jedna odpowiedź
jest poprawna. W razie pomyłki otocz błędnie zaznaczoną
odpowiedź kółkiem i jeszcze raz zaznacz X dobrą odpowiedź.
1
2
3
4
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
5
6
7
A A A
B B B
C C C
D D D
Poprawność
8
9
10 11 12 13 14 15 16 17 18
A A A
B B B
C C C
D D D
odpowiedzi.
A A A A
B B B B
C C C C
D D D D
Wypełnia WKK
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
∑
1. Wśród kobiet uprawiających dynamiczne sporty,
takie jak np. koszykówka dochodzi 8 razy częściej do
zerwania więzadła krzyżowego niż u mężczyzn. Jest to
efekt ewolucyjnej różnicy między płciami spowodowany
A. wielkością szkieletu.
B. szerokością miednicy.
C. długością kości udowej. D. wielkością stopy.
2. Przebieg więzadła krzyżowego jest tak opisany w
Wikipedii: „Więzadło przyczepia się do wewnętrznej
powierzchni kłykcia bocznego kości udowej (przy jego
brzegu tylnym). Biegnie skośnie w dół i przyśrodkowo.
Końcowy
przyczep
znajduje
się
w
polu
międzykłykciowym piszczeli.”
Wskaż na rysunku
literę, która najlepiej określa położenie więzadła
krzyżowego.
3. Przedstawiciele której z wymienionych
zwierząt występują jedynie w wodach słonych?
A. Gąbki.
B. Foki.
C. Koralowce.
D. Delfiny.
grup
4. Ze względu na budowę owoc orzecha włoskiego
zaliczamy do
A. orzechów.
B. rozłupek.
C. pestkowców. D. niełupek.
5. W ciągu ostatnich 20 lat w stanie Massachusetts
zaobserwowano, że zasięgi motyli przesuwają się na
północ. W Massachusetts zaczęły masowo pojawiać
się gatunki ciepłolubne, na przykład Urbanus proteus.
Jednocześnie odnotowano siedemdziesięcioprocentowy
spadek liczebności gatunków właściwych dotychczas
dla tego stanu. Najszybciej spada liczba tych motyli,
które przeczekują zimę w formie jajek lub larw.
Możliwa przyczyna zmiany składu gatunkowego motyli
w Massachusetts to
A. zmiana klimatu.
B. sezonowe wędrówki tych owadów.
C. negatywny wpływ urbanizacji na ekosystemy.
D. przystosowanie się ciepłolubnych motyli do życia w
chłodniejszym klimacie.
6. Wskaż zapis, w którym Urbanus proteus został
prawidłowo zaklasyfikowany.
Odpowiedź
A
B
C
D
Rodzaj
proteus
proteus
Urbanus
Urbanus
Wojewódzka Komisja Konkursowa; zDolny Ślązak Gimnazjalista 2012/2013, BLOK PRZYRODNICZY
Gromada
motyle
owady
stawonogi
owady
Typ
owady
motyle
bezkręgowce
stawonogi
str. 1
Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej
7. Zosia do trzech probówek wlała taką samą ilość
wody. Do pierwszej probówki dodała niewielką ilość
tlenku magnezu, do drugiej wprowadziła tlenek
siarki(IV), a w trzeciej probówce pozostawiła samą
wodę. Miała za zadanie rozróżnić te roztwory przy
pomocy papierka uniwersalnego. Obserwacje zapisała
w tabeli.
Zabarwienie papierka
Nr probówki
uniwersalnego
1.
niebieskie
2.
czerwone
3.
żółte
Wybierz poprawny wniosek, jaki sformułowała Zosia na
podstawie swoich obserwacji.
Zawartość
probówki 1
Zawartość
probówki 2
Zawartość
probówki 3
A.
Mg(OH)2
H2SO3
H2O
B.
MgO
H2O
H2SO3
C.
MgO
H2O
SO2
D.
Mg(OH)2
SO2
H2O
8. Oceń, które z poniższych stwierdzeń są
prawdziwe.
I. Rdza pokrywająca przedmioty wykonane ze stali ulega
reakcji z niektórymi kwasami.
II. Przykładem
procesu
endotermicznego
jest
rozpuszczanie stężonego kwasu w wodzie.
III. Tylko wykonywanie doświadczeń z mocnymi zasadami
wymaga szczególnej ostrożności.
IV. Wodne roztwory wodorotlenków to zasady .
V. Wodorotlenki sodu i potasu to ciała stałe.
VI. Zasadę amonową otrzymuje się po rozpuszczeniu
amoniaku w wodzie.
VII. Kontakt stężonego kwasu ze skórą powoduje poważne
poparzenia i trudno gojące się rany.
A. I i II
B. I, II, V i VI
C. III i IV
D. I, IV, V, VI i VII
9. Wykonano doświadczenie zilustrowane rysunkiem:
NaOH
HCl
NaOH
HCl
↓
↓
↓
↓
I
↗
HCl aq
II
III
↗
FeCl3 aq
IV
↗
CuCl2 aq
↗
Na2CO3 aq
W której probówce zaobserwowano zmiany?
A. We wszystkich. B. I i II
C. II i III D. III i IV
10. Trzech uczniów miało za zadanie otrzymać
metaliczną miedź. Każdy z nich wykonał jedno
doświadczenie:
I. Maciek wrzucił do wodnego roztworu azotanu(V)
miedzi(II) grudkę cynku.
II. Basia ogrzewała w probówce mieszaninę tlenku
miedzi(II) i wodoru.
III. Zosia otrzymała niebieski osad wodorotlenku
miedzi(II),który prażyła w probówce. Do pozostałości
ogrzewanej probówki wprowadziła wodór.
Wskaż, którzy uczniowie wykonali poprawnie
doświadczenie i otrzymali metaliczną miedź.
A. Tylko Zosia i Basia.
B. Wszyscy uczniowie.
C. Tylko Basia.
D. Tylko Basia i Maciek.
11. Maciek chciał wyznaczyć gęstość metalu, z
którego posiada kolekcję żołnierzyków. W tym celu,
przy pomocy cylindra miarowego, zmierzył objętość
3
cynowego żołnierzyka. Wynosiła ona 5,8 cm .
Następnie zważył go i okazało się, że jego masa
wynosi 42,34 g. W wyniku odpowiednich obliczeń
ustalił szukaną gęstość, która wynosi
3
3
B. 24,6 g/cm
A. 7,3 g/cm
3
3
C. 0,7 g/cm
D. 14,6 g/cm
12. W medycynie do usztywniania złamanych kończyn
stosuje się opatrunki gipsowe. Dla chemika jest to
przykład zastosowania gipsu palonego - związku o
wzorze (CaSO4)2 · H2O. Twardnienie zaprawy gipsowej
następuje na skutek
A. przyłączania wody.
B. odłączania wody.
C. przyłączania tlenku węgla(IV).
D. przyłączania tlenku węgla(IV) i wody.
13. Punkt A zlokalizowany jest w miejscu, które ma
A. szerokość
geograficzną
geograficzną zachodnią.
B. szerokość
geograficzną
geograficzną północną.
C. szerokość
geograficzną
geograficzną wschodnią.
D. szerokość geograficzną
geograficzną zachodnią.
północną
i
długość
zachodnią
i
długość
północną
i
długość
południową
i
długość
2
14. Na mapie w skali 1:2 000 000 wyspa zajmuje 2 cm .
Jaka jest jej rzeczywista powierzchnia?
2
2
2
2
A. 20 km
B. 80 km
C. 400 km
D. 800 km
15. Która z wymienionych cech klimatu dotyczy Niziny
Śląskiej?
A. Średnie temperatury stycznia są niskie (wynoszą ok.
- 6°C).
B. Długo zalega pokrywa śnieżna (przeciętnie ponad 130
dni w roku).
C. Okres wegetacyjny jest bardzo długi (od 200 do nawet
ponad 220 dni).
D. Roczna suma opadów kształtuje się znacznie poniżej
średniej dla Polski (mniej niż 400 mm).
Wojewódzka Komisja Konkursowa; zDolny Ślązak Gimnazjalista 2012/2013, BLOK PRZYRODNICZY
str. 2
Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej
16. Wskaż szereg, w którym prawidłowo zestawiono
różnice między klimatem Kasprowego Wierchu i
Zakopanego.
Wyjaśnienie symboli:
O – suma rocznych opadów; T – średnia roczna
temperatura; P – ciśnienie atmosferyczne;
V – przeciętna prędkość wiatrów; - wyższa/e, większa;
- niższa/e, mniejsza
Rysunek przedstawia fragment układu okresowego
pierwiastków. Wykorzystaj zawarte w nim informacje
do rozwiązywania poniższego zadania z chemii.
Na Kasprowym Wierchu w porównaniu z Zakopanem
A. O , T , P , V
B. O , T , P , V
C. O , T , P , V
D. O , T , P , V
do
Zadania za 2 punkty
19. Na całym świecie żyje przeszło 5,2 tysiąca, a w
Polsce około 80 gatunków biedronkowatych. Rodzina
ta obejmuje niewielkie chrząszcze o owalnym,
wypukłym ciele, a liczba i kształt kontrastujących
kropek jest cechą gatunkową. Oceń prawdziwość
zdania zaznaczając w tabeli znakiem X odpowiedni
kwadrat w drugiej kolumnie oraz uzasadnienie w
czwartej kolumnie.
A
Przestawione
na rysunku
biedronki
należą do tego
samego
gatunku.
1. W solach jony tworzą sieć ( krystaliczną / pajęczą ).
2. Kation galu ma (dwa / trzy ) ładunki ( ujemne /
dodatnie ).
3. Ładunek elektryczny anionu siarczanowego (VI)
wynosi ( 3- / 2- ).
4. Atom azotu w azotanie(V) przyjmuje ( minimalną /
maksymalną ) wartościowość.
5. Chlorek potasu jest zbudowany z ( cząsteczek /
jonów ).
6. Sole kwasów beztlenowych mają zawsze masę
cząsteczkową ( większą / mniejszą ) niż kwasy tlenowe.
21. Rysunki (A do F) przedstawiają kilka typów gleb
występujących w Polsce. Wpisz litery, którymi
oznaczono profile glebowe:
1. Dwóch typów gleb zajmujących w
największe powierzchnie - .......... oraz ..........
B
prawda
ponieważ
fałsz
Polsce
2. Gleby typowej dla Karkonoszy - ..........
piaski i żwiry
CZĘŚĆ B
20. Uzupełnij poniższe zdania, podkreślając jeden z
wyrazów umieszczonych w nawiasie.
A.
B.
A
skały lite
18. Wskaż zdanie, w którym z prawdziwej przesłanki
wysnuto fałszywy wniosek.
A. Ponieważ w równikowym pasie niskiego ciśnienia
tworzą się prądy wstępujące, to na tym obszarze powstają
deszcze zenitalne.
B. Ponieważ Ziemia obraca się z zachodu na wschód, to
lecąc samolotem z Warszawy do Moskwy musimy cofnąć
czas na zegarku.
C. Ponieważ zimą nad lądem azjatyckim tworzy się
rozległy układ niskiego ciśnienia, to monsun zimowy wieje
znad oceanu w kierunku kontynentu.
D. Ponieważ przez Islandię położoną w obrębie grzbietu
śródoceanicznego przechodzi strefa subdukcji, to na
wyspie znajdują się czynne wulkany.
lessy
17. Które z wymienionych izolinii nie służą
prezentacji danych klimatycznych na mapach?
A. Izobary.
B. Izohiety.
C. Izotermy.
D. Izohipsy.
B
C
A. ilość kropek na skrzydłach pokrywowych informuje ile
lat ma biedronka.
B. ilość kropek na skrzydłach pokrywowych jest cechą
umożliwiającą klasyfikację biedronek.
Wojewódzka Komisja Konkursowa; zDolny Ślązak Gimnazjalista 2012/2013, BLOK PRZYRODNICZY
str. 3
D
19
E
P
1
2
22
20
P
1
2
P
1
2
3
CZĘŚĆ C
23
A
B
C
muły rzeczne
wapienie
glina morenowa
Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej
21
F
P
1
2
P
24
P
A. …….
B.
……
C.
……
24. Uzupełnij rysunek ilustrujący schemat krążenia
mas powietrza przy powierzchni Ziemi w strefie
międzyzwrotnikowej.
A. Wpisz w kółkach symbole układów barycznych
(W – wyż baryczny; N – niż baryczny).
B. Narysuj strzałki pokazujące kierunki wiejących w tej
strefie stałych wiatrów.
C. Podaj nazwę tych wiatrów: …………………….………
A
B
C
Zadania za 3 punkty
V
CZĘŚĆ D
Zadania za 4 punkty
22. Uzupełnij opis budowy owocu orzecha włoskiego.
25. Na podstawie wykresu oceń prawdziwość zdań i
otocz kółkiem wybraną odpowiedź P (prawda) lub F
(fałsz).
23. Z każdej pary probówek wybierz jedną, w której
proces rozpuszczania zachodzi najszybciej.
A. W permie gady zostały częściowo wyparte przez płazy.P/F
B. Era kenozoiczna jest erą ssaków, ptaków i ryb. P/F
C. W karbonie na lądzie można było spotkać płazy, gady i
ssaki. P/F
D. Olbrzymia ważka, która żyła 310 milionów lat temu,
była przedstawicielem fauny karbonu. P/F
Wojewódzka Komisja Konkursowa; zDolny Ślązak Gimnazjalista 2012/2013, BLOK PRZYRODNICZY
str. 4
Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej
26. W
pewnym
laboratorium
środowiskowym
wykonano analizę wody deszczowej, która wykazała
2między innymi obecność jonów SO4 w ilości 60 mg
na 200 g wody deszczowej. Napisz wzór sumaryczny i
podaj nazwę kwasu obecnego w wodzie deszczowej.
Zapisz równanie reakcji przedstawiające powstawanie
22jonów SO4 . Oblicz stężenie procentowe jonów SO4
w wodzie deszczowej.
A. Wzór sumaryczny kwasu: ……………………….………
27. Ustal, który czynnik klimatotwórczy ma decydujący
wpływ na każdą z opisanych sytuacji. Wpisz litery
przyporządkowane
wybranym
czynnikom
we
właściwych kwadratach.
(Uwaga: W każdym kwadracie można wpisać tylko jedną
literę. Niektóre czynniki mogą się powtarzać)
W szerokościach zwrotnikowych na zachodnich
wyb wybrzeżach niektórych kontynentów powstały
pustynie, na przykład Atacama w Ameryce Południowej,
Namib w Afryce.
B. Nazwa systematyczna kwasu: …………….……………
C. Równanie reakcji: ……………………………….………..
D. Obliczenie stężenia procentowego
……………………………………………………………………
Na Nizinie Gangesu i południowych zboczach
H
Himalajów notowane są bardzo wysokie roczne
sumy opadów atmosferycznych, a w Tybecie, na północ od
Himalajów, opady są niewielkie.
Średnie temperatury lipca w Kijowie są nieco wyższe
n
niż w Brukseli, natomiast zimą mieszkańcy Kijowa
przywykli do długotrwałych, silnych mrozów, które w
Brukseli są rzadkością.
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
Porty morskie na wybrzeżu Norwegii, aż do
szero szerokości geograficznych koła podbiegunowego
północnego, są dostępne dla żeglugi przez cały rok – nie
zamarzają w okresie zimowym.
Czynniki klimatotwórcze:
……………………………………………………………………
25
1
2
3
4
P
26
A
B
C
D
A. szerokość geograficzna (kąt padania promieni
słonecznych)
B. ukształtowanie terenu - bariera orograficzna
C. ukształtowanie terenu - wysokość bezwzględna
D. przebieg i termika prądów morskich
E. odległość od wybrzeży mórz i oceanów
P
27
1
2
3
4
P
Wojewódzka Komisja Konkursowa; zDolny Ślązak Gimnazjalista 2012/2013, BLOK PRZYRODNICZY
str. 5
Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej
Wojewódzka Komisja Konkursowa; zDolny Ślązak Gimnazjalista 2012/2013, BLOK PRZYRODNICZY
str. 6