Barometr Rozwoju Małopolski

Barometr
Rozwoju
Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Nr 32-33 (132-133)/2011 (1.08.2011-14.08.2011) | ISSN 2083-7143
ANALIZA TYGODNIA
IS
Kondycja finansowa jednostek samorządu terytorialnego na postawie
sprawozdania Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych
Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych opublikowała właśnie sprawozdanie z działalności
regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego
za rok 2010. 150 905 zbadanych uchwał i zarządzeń, 9 ustalonych budżetów dla 6 gmin i 3
związków międzygminnych, 123 926 skontrolowanych sprawozdań z wykonania budżetów
jednostek samorządu terytorialnego, doskonale obrazuje kondycje finansową jednostek
samorządu terytorialnego (JST).
Bilans jednostek samorządu terytorialnego w 2010 r.
Ogólnie bilans budżetów jednostek terytorialnych przedstawia się następująco:
162 796 584 tys. zł
dochody ogółem
177 766 154 tys. zł
wydatki ogółem
14 969 569 tys. zł
deficyt
Rok 2010, w racji wprowadzenia ustawy o finansach publicznych z 2009 r. okazał się specyficzny, z
racji zmian w zakresie finansów samorządu terytorialnego oraz zadań regionalnych izb
obrachunkowych. Bardziej precyzyjnie, ustawa przyczyniła się do rozszerzenia form nadzorczych i
kontrolnych izb. Projekty budżetów jednostek samorządu terytorialnego opracowane były w
większości w oparciu już o nową ustawę, choć niektóre samorządy oparły się jeszcze o ustawę z
2005 r. Być może, dla tych jednostek, posłużenie się nowszym aktem prawnym było trudniejsze do
przeprowadzenia i bezpieczniejszym okazało się użycie starszego.
Terminowość JST
Organ wykonawczy przedstawia RIO oraz organowi stanowiącemu projekty budżetów do 15
listopada roku poprzedzającego rok budżetowy. Tabela wskazuje terminowość JST w składaniu
projektów budżetowych .
rok
projekty złożone terminowo
2005
51,30%
2006
51,40%
2007
50,30%
2008
60,50%
2009
56,70%
2010
51,40%
Najbardziej zdyscyplinowane są samorządy województw, których 81% złożyło do 15.09.2009r.
swój projekt budżetowy. Na drugim miejscu są miasta na prawach powiatu- 68% terminowo
Barometr
Rozwoju
Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Nr 32-33 (132-133)/2011 (1.08.2011-14.08.2011) | ISSN 2083-7143
złożonych dokumentów. Najbardziej niezdyscyplinowane są gminy- 51%.
Oceny RIO
Oceniane przez RIO projekty budżetowe, przedstawiają się następująco:
Niestety w porównaniu z rokiem ubiegłym obniżyła się ilość opinii pozytywnych. Negatywne opinie
zostały wydane w większości dla gmin. Samorząd wojewódzki i powiatowy radzi sobie lepiej pod
tym względem.
Najczęstsze nieprawidłowości w budżetowych planach to nieprawidłowo zaplanowana
wysokość deficytu budżetowego oraz niewłaściwe wskazanie źródła jego pokrycia. Inne
najczęstsze przyczyny to:
 planowanie wydatków na zadania niemieszczące się w kategorii zadań własnych,
 wskazanie kwoty rezerwy ogólnej w wysokości poniżej minimalnego wskaźnika,
 niewskazanie przeznaczenia rezerwy celowej
Z raportu RIO można wnioskować, że część jednostek nie poradziła sobie ze zbyt szybką zmianą
ustawy o finansach publicznych. Gminom ciężej jest w trakcie rozpoczętych inwestycji „zacisnąć
pasa”. Ustawa o finansach publicznych od 2011 r. nakłada na samorządy konieczność ograniczenia
swoich deficytów (równoważenie budżetu bieżącego).
W przypadku gdy JST nie radzi sobie z uchwaleniem regulaminowego budżetu, RIO musi zrobić to
za nią. Niestety coraz częściej dochodzi do takich przypadków. Wiodące okazały się w tej materii
gminy (6 budżetów) i związki komunalne (3 budżety). W 2009 r. izby uchwaliły tylko 5 takich
budżetów.
Zmiany w uchwałach budżetowych
Z kolei dokonywane zmiany w uchwałach budżetowych, najczęściej były spowodowane zmianami
kwot dotacji celowych. Ich wzrost nastąpił o 21,9 %, a związany był głównie z finansowaniem
zadań środkami pochodzącymi z funduszy unijnych ( najwyższy wzrost odnotowano w budżetach
województw samorządowych).
Zmiany te spowodowały wzrost planowanych wydatków bieżących o 6,1%, oraz spadek
planowanych wydatków majątkowych o 12,7%.
Ogólnie o blisko 11% wzrosła liczba uchwał i zarządzeń organów samorządowych zmieniających
budżet. Należy w tym przypadku znów powołać się na przynoszącą rewolucyjne zmiany ustawę o
Barometr
Rozwoju
Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Nr 32-33 (132-133)/2011 (1.08.2011-14.08.2011) | ISSN 2083-7143
finansach publicznych z 2009 r.
Przyglądając się bliżej charakterowi budżetów samorządowych, warto nadmienić o mających
miejsce 5 uchwałach i zarządzeniach o blokowaniu planowanych wydatków przez zarząd danej
jednostki. Blokowaniem objęto wydatki na: realizację programu „Odnowa Wsi”, wynagrodzenia
osobowe, honoraria, opłaty za administrowanie i czynsze za budynki, zakup usług obejmujących,
wykonanie ekspertyz, analiz, opinii etc.
Realizacja budżetów przez JST
W 2010 r. dochody budżetowe zrealizowane zostały w 97,6%. Niepełne wykonanie spowodowane
było niższym wykonaniem dochodów z dotacji celowych. Dochody własne i subwencje wykonano
za to prawie w 100%. W porównaniu z rokiem ubiegłym, dochody najbardziej wzrosły w gminach,
a obniżyły się w samorządach województw.
Kwoty równe lub wyższe od planowanych uzyskano z podatków od nieruchomości, spadku i
darowizn oraz od czynności cywilnoprawnych. Tylko miasto stołeczne Warszawa w pełni
zrealizowało zaplanowane dochody. Za to odnotowano w nim ogólnie największy deficyt
budżetowy oraz w gminach. Najniższy z kolei odnotowano w województwach. Rosnące zadłużenie
spowodowane było faktem, że samorządy były największym inwestorem w Polsce. Poziom ich
zadłużenia nie jest jeszcze maksymalny, co oznacza, że wciąż mogą korzystać one z pożyczek i
kredytów.
W przeliczeniu dochodów budżetowych na jednego mieszkańca, w najlepszej sytuacji znajduje się
województwo mazowieckie. Polepszeniu uległa sytuacja w województwie lubelskim,
podkarpackim i świętokrzyskim. Nieznacznie pogorszyła się sytuacja województwa łódzkiego,
podlaskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego.
Małopolska w sprawozdaniu RIO
Biorąc pod uwagę dochody i wydatki JST w przeliczeniu na jednego mieszkańca w 2010 r.
Małopolska nie wyróżnia się na tle innych województw. Wśród dochodów ogółem i dochodów
własnych w przeliczeniu na jednego mieszkańca, gminy (2 600zł) i powiaty (800 zł) zajmują
miejsca w środku stawki. Lepiej wygląda sytuacja w miastach na prawach powiatu - 4500zł.
Najgorzej wygląda sytuacja w samorządzie wojewódzkim – 350zł, co daje wynik jeden z
najniższych wśród wszystkich województw.
Relacje zobowiązań do dochodów w Małopolskich gminach wynoszą- 30%, w miastach na prawach
powiatu- 55%, w powiatach- 26% i w samorządzie województwa- 34 %. Dochody miast na prawach
powiatu, w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynoszą: ponad 4 tys. zł w Tarnowie i Nowym
Sączu oraz ponad 4,5 tys. w Krakowie. Z tych trzech miast największe wydatki na jednego
mieszkańca ponosi Tarnów.
Podsumowanie
Podsumowując bardzo rzetelnie sporządzoną analizę KR RIO należy stwierdzić, iż sytuacja
finansowa jednostek samorządu terytorialnego, zwłaszcza gmin nie jest w bardzo dobrym stanie.
Dochody ich są niższe w porównaniu z rokiem ubiegłym. Dużą pomoc stanowią środki unijne.
Wiele samorządów zastanawia się nad sprzedażą firm komunalnych (głównie duże miasta).
Poprawiłoby to sytuację przynajmniej na najbliższe lata. Duże zmiany przyniosła wielokrotnie tu
wspomniana ustawa o finansach publicznych z 2009 r.
Patrz szerzej – Sprawozdanie z działalności RIO: tutaj
opracowanie: Barbara Łącka
Barometr
Rozwoju
Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Nr 32-33 (132-133)/2011 (1.08.2011-14.08.2011) | ISSN 2083-7143
WYDARZENIA TYGODNIA
I
Na posiedzeniu 9 sierpnia rząd podjął decyzję w sprawie programu
ochrony przeciwpowodziowej dla dorzecza górnej Wisły. Do roku 2020 w
województwach małopolskim, lubelskim, podkarpackim, śląskim i
świętokrzyskim ma zostać wydane ok. 13 mld złotych, w tym 3,6 mld z
budżetu państwa. Pełnomocnikiem rządu ds. programu ma zostać
wojewoda małopolski.
Program dla
dorzecza Górnej
Wisły
Dyrekcja Generalna ds. polityki regionalnej Komisji Europejskiej wydało
kolejną w ostatnim czasie ważną publikację (poprzednią opisywaliśmy
dwa tygodnie temu tutaj). Tym razem Working Paper dotyczy metody
szacowania środków trwałych w regionach. Dotychczas statystyki takie
prowadzone były na poziomie całego kraju, dlatego też próba zejścia w
tego typu obliczeniach na poziom regionów powinna zwrócić uwagę
wszystkich osób zajmujących się rozwojem regionalnym w Polsce.
Publikacja ta jest tym ciekawsza, że dla polskich województw jako
jedynych w UE obliczono dokładną wartość bieżąca środków trwałych
oraz stosunek kapitału do pracy, czyli tzw. techniczne uzbrojenie pracy.
W pierwszym przypadku najwyższą wartość w cenach stałych miało
Mazowsze, Śląsk oraz Wielkopolskie. W przypadku cen stałych
wyposażenia technicznego przypadającego na jednego zatrudnionego we
wszystkich sektorach zdecydowanie wśród polskich regionów wybija się
województwo mazowieckie.
Working paper KE:
środki trwałe w
regionach
Aby przekonać się jak Polskie regiony – z Małopolską na czele! –
wypadają na tle pozostałych 27 państw członkowskich zachęcamy do
lektury tutaj
Małopolska otrzymała w tym roku drugą już transzę w wysokości 91,7
mln zł na odbudowę strat powodziowych (poprzednia wynosiła prawie
200 mln zł). Środki te zasilą budżety 169 małopolskich samorządów (152
gmin - 55 mln 110 tys. zł; 16 powiatów - 23 mln 500 tys. zł oraz
samorządu województwa małopolskiego - 13 mln zł). Największe
dofinansowanie przyznano powiatom: nowosądeckiemu (5 mln 260 tys.
zł), nowotarskiemu (3 mln 360 tys. zł), tarnowskiemu (3 mln 080 tys. zł)
oraz dąbrowskiemu (2 mln 730 tys. zł).
Pieniądze na
odbudowę strat
powodziowych
Małopolsce
Pieniądze zostaną przeznaczone przede wszystkim na remont i
odbudowę dróg, mostów oraz budynków komunalnych, które zostały
uwzględnione wcześniej w protokołach komisji wojewody ds.
weryfikowania szacunków strat w infrastrukturze komunalnej. Środki
pieniężne na usuwanie skutków powodzi pochodzą z rezerwy celowej
budżetu państwa.
W środę 24 sierpnia w siedzibie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i
Autostrad w Krakowie przy ulicy Mogliskiej 25 w godzinach 13.00-18.00
będzie można zapoznać się z propozycjami przebiegu trasy S7 - od węzła
Igołomska do granicy województwa małopolskiego z województwem
świętokrzyskim. Plany będą wyłożone w sali konferencyjnej na I piętrze.
Konsultacje w
sprawie S7
Barometr
Rozwoju
Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Nr 32-33 (132-133)/2011 (1.08.2011-14.08.2011) | ISSN 2083-7143
Trasa ekspresowa S7 może przebiegać od odcinka: węzeł Igołomska –
Zastów – Widoma – Szczepanowice - Moczydło (granica województwa).
Zaprezentowane zostaną również wariantowe rozwiązania przebiegu
trasy w rejonie Alei Solidarności w Krakowie. O godzinie 17.00
przewidziane jest spotkanie informacyjne w tej sprawie.
Więcej informacji można znaleźć na stronie krakowskiego oddziału
GDDKiA. Wnioski, uwagi i zastrzeżenia dotyczące przedsięwzięcia można
kierować w formie pisemnej do 26 sierpnia, z dopiskiem: „Prezentacje
społeczne Al. Solidarności – S-7” na adres:
[email protected] lub telefonicznie: (12) 411-01-18.
Trzymamy kciuki, zauważając równocześnie, że decyzja o budowie S7
jest odkładana już od wielu miesięcy, a jej szanse na finansowanie
spadły po wpisaniu ostatnio trasy S5 na listę projektów Programu
Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko przez MRR.
Z inicjatywy Rady Miasta Krakowa w Magistracie zostanie zrealizowany
cykl spotkań pod hasłem „Okrągły Stół Mieszkaniowy”. Debaty dotyczyć
będą polityki mieszkaniowej i gospodarki gminnymi lokalami
mieszkalnymi. Do udziału w debatach zaproszone SA Stowarzyszenia,
Fundacje, Organizacje Pozarządowe zajmujące się tematyką
mieszkalnictwa. Zgłoszenia można przesyłać do 22 sierpnia do Wydziału
Strategii i Rozwoju Miasta UMK na adres: [email protected], z
podaniem przedstawiciela oraz przesłaniem kopii dokumentu
potwierdzającego rejestrację stowarzyszenia lub organizacji.
„Okrągły Stół
Mieszkaniowy” w
Krakowie
Inicjatywa ma związek z uchwałą Rady Miasta podjętą w lipcu tego roku.
Zobowiązano w niej Prezydenta Miasta Krakowa do przygotowania i
zainaugurowania obrad "Okrągłego Stołu Mieszkaniowego", których
tematyką będzie m.in.: sytuacja mieszkańców lokali mieszkalnych
znajdujących się w zasobie mieszkaniowym gminy; gospodarka gminnymi
lokalami mieszkalnymi; kwestia możliwości powiększania gminnego
zasobu mieszkaniowego, w tym rozwój budownictwa komunalnego;
problem wysokości czynszów z tytułu najmu gminnych lokali
mieszkalnych; problem zaległości czynszowych i groźby eksmisji, pomoc
osobom bezdomnym.
Do końca tego roku mają powstać w Krakowie kolejne 3 kompleksy
sportowe w ramach rządowego programu „Moje Boisko – Orlik 2012”.
Zarząd Infrastruktury Sportowej zawarł właśnie umowę z wykonawcami
obiektów, które staną przy ulicach: Grochowskiej, Strąkowej i Sadzawki.
Jak dotąd w Krakowie zbudowano 11 Orlików. Zgodnie z założeniami
władz miasta, w każdej z 18 dzielnic Krakowa ma docelowo
funkcjonować jeden takie kompleks sportowy.
W skład każdego Orlika wchodzą: boisko piłkarskie o wym. 30m x 62m,
wielofunkcyjne boisko do koszykówki i piłki siatkowej o wym. 19m x 32m
oraz budynek sanitarno-szatniowy o pow. 60 m kw. Koszty inwestycji są
pokrywane z 3 źródeł: dotacji Ministerstwa Sportu i Turystyki (zasadniczo
Kolejne 3 Orliki do
końca roku
Barometr
Rozwoju
Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Nr 32-33 (132-133)/2011 (1.08.2011-14.08.2011) | ISSN 2083-7143
do 33% kosztów, jednak nie więcej niż 333 tys. zł), dotacji samorządu
wojewódzkiego (do 33% kosztów, jednak nie więcej niż 333 tys. zł) oraz
środków własnych wnioskodawcy (w wysokości gwarantującej
zakończenie zadania).
Gminy województwa małopolskiego otrzymają ponad 3,5 mln zł na prace
remontowe w remizach wybranych jednostek Ochotniczych Straży
Pożarnych. Pieniądze pochodzą z budżetu województwa.
Kasa na remizy
Środki finansowe, które pokryją 50% kosztów poszczególnych inwestycji,
rozdysponowano po rozstrzygnięciu konkursu "Małopolskie Remizy 2011"
(mogły w nim startować wszystkie gminy). Wśród kryteriów znalazła się
m.in. aktywność jednostki mierzona liczbą interwencji. Z funduszy
skorzysta 110 jednostek OSP.
Ochotnicze Straże Pożarne w małopolskich wsiach są najliczniejszymi
organizacjami prowadzącymi działalność społeczną. Oprócz udziału w
realizowaniu ustawy o ochronie przeciwpożarowej jednostki prowadzą
szeroką działalność kulturalno-oświatową i wychowawczą: edukują na
temat klęsk żywiołowych, organizują kursy pierwszej pomocy, tworzą
Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze, zakładają sekcje sportowe.
Współpracują też z parafiami, Kołami Gospodyń Wiejskich etc. W wielu
miejscowościach remiza jest centrum pracy organicznej, dlatego
remonty tych obiektów przysłużą się lokalnym społecznościom.
Program jest realizowany w Małopolsce od 2009 roku. W poprzednim
dofinansowano remonty 123 obiektów za kwotę 4 mln zł.
Ostatnio w internecie pojawiła się gra "Miastomania.eu" pozwalająca
każdemu sprawdzić się w roli managera miasta. Gracz może wybrać
dowolne z 908 miast w Polsce. W Grze realizuje się inwestycje będące
dokładnym odzwierciedleniem inwestycji realizowanych przy pomocy
środków Funduszy Europejskich przyznawanych w ramach Programów
Operacyjnych Kapitał Ludzki, Innowacyjna Gospodarka, Gospodarka i
Środowisko oraz Rozwój Polski Wschodniej.
Stworzenie gry było możliwe dzięki dofinansowaniu Ministerstwa
Rozwoju Regionalnego ze środków Unii Europejskiej przyznawanych w
ramach „Konkursu dotacji na promocję Funduszy Europejskich”.
Dotychczas najwięcej graczy ma miasto Szczecinek z województwa
zachodniopomorskiego. Jak na razie miasta Małopolski które mają
swoich managerów to Nowy Sącz, Kraków, Grybów, Nowy Targ, Sucha
Beskidzka, Gorlice, Brzesko, Muszyna, Stary Sącz, Zator.
Gra: zostań
managerem
jednego z 908
miast Polski!
Barometr
Rozwoju
Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Nr 32-33 (132-133)/2011 (1.08.2011-14.08.2011) | ISSN 2083-7143
opracował zespół:
Michał Dulak, Barbara Łącka (analiza tygodnia), Mateusz Koczwara, Anna Kraczka, Hanna
Przeniosło, Aleksandra Skworzec, Piotr Szefer, Agata Wosik
koordynacja i korekta analiz tygodnia: Maciej Gomółka
opieka merytoryczna: Bożena Pietras-Goc, Wojciech Przybylski
koordynacja: Magdalena Jagła
Copyright by Katedra Analiz Regionalnych Klubu Jagiellońskiego
Rynek Główny 39/9, 31-013 Kraków
ISSN 2083-7143
www.kj.org.pl ● [email protected]