Zwalczanie nieuczciwej konkurencji

Zwalczanie nieuczciwej
konkurencji
Tajemnica przedsiębiorstwa.
Dr Dariusz Kasprzycki
Tajemnica przedsiębiorstwa
a prawa własności intelektualnej
Korzyści





Brak formalności
Niskie koszty
Długotrwałość ochrony
Realna poufność
Szeroki zakres informacji
danych objętych ochroną
Wady
 Ryzyko utraty ochrony
 Konieczność utrzymywania
stanu tajemnicy
 podejmowanie niezbędnych
środków do utrzymania tego
stanu
 Ochrona ograniczona
 tylko przed bezprawnym
ujawnieniem lub użyciem
 reverse engineering
Ochrona międzynarodowa
 Prawo europejskie
 TRIPS Art. 39 ust. 2
 Osoby fizyczne i prawne będą miały możliwość zapobiegania
temu, aby informacje pozostające w sposób zgodny z prawem
pod ich kontrolą
 nie zostały ujawnione,
 nabyte
 lub użyte
 bez ich zgody przez innych, w sposób sprzeczny z uczciwymi
praktykami handlowymi,
Ochrona międzynarodowa
 TRIPS Art. 39 c.d.
 tak długo, jak takie informacje:
 (a) są poufne w tym sensie, że jako całość lub w szczególnym
zestawie i zespole ich elementów nie są ogólnie znane lub łatwo
dostępne dla osób z kręgów, które normalnie zajmują się tym
rodzajem informacji;
 (b) mają wartość handlową dlatego, że są poufne; i
 (c) poddane zostały przez osobę, pod której legalną kontrolą
informacje te pozostają rozsądnym, w danych okolicznościach,
działaniom dla utrzymania ich poufności.
Tajemnica przedsiębiorstwa a know how
 Potoczne rozumienie know-how
 Definicje ustawowe
 ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów
 rozporządzenie w sprawie TT (772/04)
 niejawność
 istotność
 identyfikowalność
i) "know-how" oznacza pakiet nieopatentowanych informacji praktycznych, wynikających z
doświadczenia i badań, które są:
i) niejawne, czyli nie są powszechnie znane lub łatwo dostępne,
ii) istotne, czyli ważne i użyteczne z punktu widzenia wytwarzania produktów objętych umową, oraz
iii) zidentyfikowane, czyli opisane w wystarczająco zrozumiały sposób, aby można było sprawdzić,
czy spełniają kryteria niejawności i istotności;
Definicja ustawowa art. 11(4) uznk
 nieujawnione do wiadomości publicznej
 informacje techniczne, technologiczne,
organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne
informacje posiadające wartość gospodarczą,
 co do których przedsiębiorca podjął
niezbędne działania w celu zachowania ich
poufności.
Nieujawnione informacje
 Dostępność informacji
 informacje znane jednej osobie, czy grupie?
 na zwykłej i dozwolonej drodze
 bez zgody dysponenta, chociażby w powiązaniu z
pewnymi trudnościami i kosztami
 reverse engineering
 Zakres terytorialny
 Możliwość udostępnienia osobom zobowiązanych do
dyskrecji
 kontrola ze strony dysponenta
 Możliwa częściowa jawność danych
Orzecznictwo
 Stan faktyczny
 „Przepis art. 11 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993
r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (...) wyklucza
objęcie tajemnicą informacji, które osoba
zainteresowana może uzyskać w zwykłej i dozwolonej
drodze.”
 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2001 r.
 I CKN 1159/00
Orzecznictwo
 Interpretacja w duchu TRIPS
 „Fakt, że informacje dotyczące poszczególnych
elementów urządzenia są jawne nie decyduje o
odebraniu zespołowi wiadomości o produkcie
przymiotu poufności”
 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2007 r. V
CSK 444/06
Charakter informacji





Techniczne, technologiczne
Organizacyjne
Posiadające wartość gospodarczą
Konieczność utrwalenia?
Przykłady





Wyniki finansowe
Dane zawarte w sprawozdaniu finansowym spółki
Plany wydawnicze
Regulamin repartycji wynagrodzeń
Sposób kalkulacji ceny, w szczególności kosztów osobowych
za jeden dzień pracy
 Dane obrazujące wielkość produkcji i sprzedaży, a także
źródła zaopatrzenia i zbytu
Orzecznictwo
 I. Poufne informacje o planach wydawniczych mogą
przedstawiać samodzielną wartość handlową w relacjach z
konkurencyjnymi wydawcami i z tego względu zachodzi
potrzeba ochrony przed ich bezprawnym ujawnieniem i
wykorzystaniem.
 II. Udzielenie ochrony poufnym informacjom o planach
wydawniczych jako tajemnicy przedsiębiorstwa wydawcy nie
może niweczyć kompetencji autorów do swobodnego wyboru
wydawcy ich dzieł, wiążąc ich nieodwołalnie tylko z tym
wydawcą, z którym prowadzili rokowania w celu zawarcia
umowy wydawniczej.
 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 czerwca 2003 r.
 I ACa 469/03
Podjęcie działań
 Działania faktyczne i prawne
 Ujawnienie intencji co do utrzymywania w
tajemnicy
 także w sposób dorozumiany ale rozpoznawalny dla
zainteresowanych
 Obowiązki informacyjne przedsiębiorcy
Podjęcie działań przez pracodawcę
 Wykorzystanie przez pracownika we własnej
działalności gospodarczej informacji, co do
których przedsiębiorca (pracodawca) nie podjął
niezbędnych działań w celu zachowania ich
poufności, należy traktować jako wykorzystanie
powszechnej wiedzy, do której przedsiębiorca nie
ma żadnych ustawowych uprawnień.
 Wyrok z dnia 3 października 2000 r. SN I CKN 304/00, OSNC
2001/4/59
Znamiona czynu
 użycie informacji




przekazanie,
ujawnienie
wykorzystanie
nabycie od osoby nieuprawnionej
 zagrożenie lub naruszenie interesu
przedsiębiorcy
Sprawca i uprawniony
 Możliwy sprawca czynu
 Każdy?
 Osoby przypadkowe
 Czy sposób naruszenia opisany w ust 1 art. 11 uznk
determinuje krąg osób odpowiedzialnych
 Stan świadomości sprawcy
 Argument a contrario z art. 11 ust. 3 uznk
 Podmiot chroniony (uprawniony)
 „Twórca”
 Pracodawca (podobnie jak praw własności przemysłowej)
Ujawnienie w interesie społecznym
 Funkcja korygująca art. 3
 Rażące naruszenie interesu
publicznego
 Jedyny skuteczny sposób ochrony
 Stan wyższej konieczności
 Ujawnienie w prasie
Nabycie w dobrej wierze
 Nabycie
 od nieuprawnionego
 w dobrej wierze,
 na podstawie odpłatnej czynności prawnej
 Zapłata stosownego wynagrodzenia za
korzystanie
 fakultatywna
 na czas trwania tajemnicy
Nabycie w dobrej wierze
 Domniemanie dobrej wiary
 Droga nabycia
 Odpłatność
 Stosowne wynagrodzenie
 hipotetyczne opłaty licencyjne
 bez funkcji odszkodowawczej
 uzależnione od zakresu wykorzystania przez
nabywcę
 różnica do wartości rynkowej?
Stosunki pracownicze
 Art. 11 ust 2
 Przepis ust. 1 stosuje się również do osoby, która
świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy lub
innego stosunku prawnego - przez okres trzech lat od
jego ustania, chyba że umowa stanowi inaczej albo
ustał stan tajemnicy.
 Sposób ochrony
 umowy o zachowaniu w poufności
 Wydłużenie 3-letniego okresu ochrony
 bezterminowe?
 z zapłatą wynagrodzenia?
Stosunki pracownicze
 Świadczenie pracy
 na różnych podstawach
 brak związania kontrahentów art. 11 ust 2
 Osobiste doświadczenie czy tajemnica
przedsiębiorstwa
 wiedza, doświadczenia i umiejętności zdobyte przez
pracownika podczas zatrudnienia nie korzystają z
ustawowej ochrony na rzecz przedsiębiorstwa
 Orzeczenie SA w Katowicach z dnia 29 marca 2000 r. I ACa
900/99
Tajemnica przedsiębiorstwa a stosunki
pracownicze
 Art. 100. § 2 Kodeksu pracy
 Pracownik jest obowiązany w szczególności:
 4) dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w
tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę
na szkodę,
 5) przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach,
 „Przepis art. 100 § 2 k.p. nie stanowi zamkniętego katalogu
obowiązków pracownika; obowiązek lojalności względem
pracodawcy wymaga od pracownika nie tylko zachowania w
tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić
pracodawcę na szkodę, ale także powstrzymania się od
wykorzystania takich informacji we własnym interesie w sposób,
który mógłby narazić pracodawcę na szkodę.”
 Orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 15 maja 2002 r. I ACa
320/02
Tajemnica przedsiębiorstwa a zakaz
prowadzenia działalności konkurencyjnej
 Odrębne pola ochrony
 Zwolnienia z zakazu prowadzenia działalności
konkurencyjnej nie można utożsamiać z uchyleniem
przez pracodawcę ustawowego zakazu ujawniania
(upowszechniania) tajemnicy przedsiębiorstwa.
 Wyrok SN z dnia 8 października 2008 r. V CSK 154/08
Charakter prawny tajemnicy
przedsiębiorstwa
 Prawo podmiotowe?




skonkretyzowanie dobra chronionego
użycie zwrotu „uprawniony”
możliwość korzystania i rozporządzania
tajemnica jako składnik przedsiębiorstwa
majątkowe
prawo
 Względy praktyczne
 wspólność prawa, mienie, upadłość, dziedziczenie
Ograniczenia prawa konkurencji
 Element porozumienia monopolistycznego
 Lub sposób nadużywania pozycji dominującej
 Porozumienia o transferze technologii
 Rozporządzenie 772/2004
 Ograniczenia podstawowe i wykluczone
 Klauzule pokontraktowe
Ujawnienie organom władzy
 Art. 39 TRIPS
 Członkowie będą chronić informację nieujawnioną
zgodnie z ust. 2, a także dane przedstawione rządowi
lub agencjom rządowym
 Art. 339TFUE (dawny 287)
 Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów
 Procedura
 Kodeks postępowania cywilnego
Realizacja ochrony
 Roszczenia z art. 18 uznk
 korzystny termin przedawnienia
 Sankcja karna
 ciążący obowiązek zachowania tajemnicy na sprawcy
(lub bezprawne uzyskanie takiej informacji)
 ujawnienie lub wykorzystanie tajemnicy
przedsiębiorstwa w działalności gosp.
 wyrządzenie poważnej szkody